Hollands Maandblad. Jaargang 2002 (650-661)

[p. 33]

Naar huis
door Rita Vrij

Ik trek me op aan het stuur omdat ik anders niet door de voorruit kan kijken. De stoel heb ik al helemaal naar voren geschoven. De Opel Admiral van mijn vader staat op de parkeerplaats voor Het Wapen van Maeslandt. De neus wijst richting straat. Dat is een voordeel. Ik kan namelijk wel aardig overweg met het gaspedaal, de koppeling, de rem en de versnellingspook, maar allemaal tegelijk kost zweet. Want al ben ik nog niet in de groei, dat zijn de woorden van mijn moeder, zweten kan ik wel. En daar ga ik van stinken - ik heb er een hekel aan. En als ik ergens een hekel aan heb, word ik kwaad. Als ik ook nog zou moeten keren op de parkeerplaats, tussen de andere auto's door, sta ik niet in voor de gevolgen.

Ik wacht op mijn vader.

Kapteijn, de waard van Het Wapen van Maeslandt, ondersteunt mijn vader wanneer die naar buiten waggelt. De rechterarm van mijn vader ligt over de schouder van Kapteijn. De neuzen van vaders schoenen slepen door het grind. Een tweede man, groot en zwaar met een hoedje op zijn achterhoofd zoals mijn opa die ook droeg, komt door de deur naar buiten en neemt de linker kant van mijn vader onder zijn hoede.

Mijn vader is aardig dronken. Hoe aardig weet ik nog niet. A: ik zit nogal ongelukkig achter het stuur en kan me niet goed omdraaien zodat ik zijn rechteroog niet kan zien; en B: ik heb hem nog niet geroken. Reuk is de beste graadmeter. Drank is niet altijd vervelend om te ruiken. Jenever ruikt bijvoorbeeld een beetje naar eau de cologne, wat aan de kerk en oma doet denken. Dat zijn geen vervelende gedachten. Sherry ruikt zoet en bitter tegelijk, een beetje frivool luchtje zoals mijn moeders parfum. Bier is erg. Wanneer mijn vader veel bier heeft gedronken, ruikt zijn zweet er zelfs naar. Zwaar en onontkoombaar. Je kunt er niks anders van maken dan: bier. Bier valt ook slecht bij hem. Hoe dronken mijn vader ook is, van bier blijft hij vervelend doen. Met jenever houdt hij gewoon op, op zeker moment, dan gaat hij voor zich uit staren en valt na een tijdje in slaap. Van sherry houdt hij op met schelden, al is het maar omdat hij er nooit dronken genoeg van wordt en altijd weer weg gaat om meer te kunnen gaan drinken. Wijvendrank, noemt hij sherry. Hij drinkt het volgens mij alleen maar omdat het niet opvalt in het theekopje.

De linker begeleider van mijn vader gebaart naar me dat ik het achterportier moet open doen. Dat is een goed idee. De vorige keer hadden ze mijn vader naast me gezet, op de passagiersplek. Hij zakte steeds naar links, en wel zo erg dat hij tegen mij aanleunde. Mijn vader weegt denk ik honderd kilo. Als dat op je leunt en je moet ook nog de Opel Admiral besturen, anderhalve kilometer langs de Vliet, dan is dat een flinke klus. Maar ik redde het toen. En het was nog wel de eerste keer dat ik het deed.

Ik klim uit de auto en maak het portier open. De drie persoonsstoet staat naast me en ik ruik bier.

Mijn vader kijkt me aan. Tenminste, dat denk ik. Ik weet niet of hij me echt in de gaten heeft. Zijn mond hangt open en zijn rechter oog zit dicht. ‘Het luik is toe’, zegt mijn moeder als ze dat ziet. Het luik is toe, dat is een fase in de dronkenschap. Hij is behoorlijk in de olie maar nog niet kwaad. Als het luik toe is, kun je mijn vader alles wijs maken. En alles ontfutselen. Je kunt hem bijvoorbeeld wijs maken dat het voorbeeldig gaat op school. Of hem geld ontfutselen. Voor nieuwe suède laar-

[p. 34]

zen, bruine want zwarte heb ik al. Of voor een nieuwe trui. Of zomaar geld, om te hebben.

De rechterkant van mijn vader, inclusief been, is in de auto gepropt.

Kapteijn zegt: ‘Jaap, schuif es door, dan kan je dochter je naar huis brengen.’

De andere man, ik zie nu dat het Cor van Geest is - ik ken de meeste drinkmaten van mijn vader wel - buigt het linkerbeen van mijn vader en duwt het naar binnen. Mijn vader zakt scheef naar rechts en maakt een geluid.

‘Wat zegt-ie?’ vraagt Cor van Geest.

Ik zeg niets. Uit ervaring weet ik dat mijn commentaar door dit soort mannen niet op prijs wordt gesteld.

Kapteijn verheft zijn stem. ‘Wat zeg je Jaap?’ roept hij de auto in.

Mijn vader maakt weer een geluid. Ik geloof dat hij ‘au’ zegt. Tussen de mannen door kan ik zien dat zijn arm verdraaid onder zijn lichaam zit.

‘Zijn arm,’ zeg ik toch maar.

‘Wat heeft-ie toch?’ vraagt Cor van Geest weer.

Mijn moeder heeft een enorme hekel aan Cor van Geest. Ze vindt hem ordinair en een profiteur. Dat laatste kan ik snappen. Cor van Geest is waar mijn vader is en Cor van Geest kent ook de truc van het zakkende luik. Dat ordinaire kan ik niet plaatsen. Mijn moeder vindt bijvoorbeeld op balletles gaan ordinair en ik mag mijn haar ook niet met een pony laten knippen. Ik kan geen verband vinden met Cor van Geest.

Mijn vader begint zich te roeren op de achterbank. Hij pakt de rugleuning met zijn linkerhand beet en begint zich omhoog te trekken terwijl hij zijn benen buiten de auto steekt.

‘Nee, nee,’ zegt Kapteijn tegen hem. ‘Jaap, in de auto blijven. Je dochter brengt je naar huis, het is etenstijd.’

Dat is het niet, het is pas vier uur in de middag, maar ik denk dat Kapteijn niet in zijn eerste leugen gestikt is als het gaat om het verwijderen van lastige innemers.

Mijn vader heeft zijn arm intussen onder zijn lichaam uit getrokken en zakt weer terug. Cor van Geest bukt zich nog een keer om de benen terug te duwen. Het is echte samenwerking, zoals die twee mijn vader in de auto duwen en houden. Cor van Geest springt achteruit wanneer Kapteijn snel het portier dichtgooit.

Kapteijn wendt zich tot mij. Kapteijn is een enge man. Ik vind dat uit mezelf en niet omdat mijn moeder dat zegt. Hij is klein en heeft een enorme dikke, ronde buik waar zijn witte overhemd omheen gespannen zit. Zijn gezicht glimt altijd alsof er jus over is uitgesmeerd. Je moet vanzelf aan gehaktballen denken als je hem ziet. Hij heeft kleine voeten, die vallen op omdat zijn dikke benen in zo'n rare verhouding tot die voeten staan. Je ziet eigenlijk alleen maar de zwarte punten van zijn schoenen onder zijn pijpen uitsteken waardoor hij altijd de indruk wekt dat hij naar voren zal vallen. Wat natuurlijk niet gebeurt. Mannen als Kapteijn vallen nooit om, denk ik. Die zien kans om dat te voorkomen door zich tijdig aan anderen vast te grijpen.

‘Zeg jongedame, breng jij je vader maar eens veilig naar huis.’

Het zou best kunnen dat Kapteijn mijn naam niet weet en daarom jongedame zegt. Mijn vader zegt altijd: mijn dochter. Geef mijn dochter eens een fanta, geef mijn dochter eens chocomel. Geef mijn dochter eens een gehaktbal. Mijn dochter rijdt paard. Mijn dochter heeft een acht voor Frans.

Ik kom nog al eens in Het Wapen van Maeslandt na school. Ik moet vanuit de stad waar mijn school is altijd eerst over de dijk fietsen en dan, aan het begin van ons dorp, daar waar de groenteveiling ligt, begint de weg langs de Vliet. Zo'n beetje aan het begin van die weg staat het stamcafé van mijn vader. Als ik erlangs kom, kijk ik altijd even of ik zijn auto op de parkeerplaats zie staan. Meestal is dat zo en vaak stal ik mijn fiets in het rek om mijn vader gedag te gaan zeggen.

[p. 35]

Ik heb geen hekel aan Het Wapen van Maeslandt, hoewel mijn moeder vindt dat ik dat wel moet hebben. Van alle cafés die ik ken, is dit het gezelligste. Het is geen groot café - mijn moeder zegt nooit café, ze zegt ‘kroeg’ -, de gelagkamer is vierkant met in de hoek een bar van nephout en in het midden het biljart. Om het biljart heen staan wat tafels met een pluchen kleed erover. Het schemert altijd, de ramen zijn klein en laag met roodgeblokte gordijnen ervoor. Er hangt een zware geur die me aan oud doet denken, aan altijd en nooit voorbij. De meeste mannen die daar zitten te drinken, ken ik wel. Ze werken op de groenteveiling en zijn in het begin van de middag uitgewerkt. Ze wonen allemaal in het dorp en komen bij ons in de kerk.

Mijn vader is altijd blij als hij me ziet. Hij zit aan een tafeltje bij een van de ramen, met zijn drinkmaten zoals die vreselijke Cor van Geest, en lacht. Ik kus hem op zijn wangen en ruik tegelijkertijd naar de stand van zaken.

Omdat mijn vader van goede manieren houdt, moet ik daarna handjes schudden

[p. 36]

met die mannen. Dan roept mijn vader om fanta, in de zomer, of om chocomel in de winter. Ik kan me niet herinneren dat hij mij ooit bij mijn naam noemt.

Mijn vader hangt op de achterbank en ik stap weer in. Ik zoek een goede zit op de voorbank zodat ik een zo breed mogelijk zicht heb. Cor van Geest gooit mijn portier dicht en ik draai het contactsleuteltje om.

De auto is nieuw, drie maanden oud. Het zilvermetallic glanst je tegemoet. Er zitten nog geen deuken in zoals in alle voorgaande auto's. Het is niet erg als er een deuk in een auto komt, zegt mijn vader altijd. Een auto is om te gebruiken en niet om te bewaren. Ja, ja, antwoordt mijn moeder dan. Ja, ja. Je kunt aan haar toon horen dat ze eigenlijk iets anders wil zeggen. Niet dat ze de auto mooi wil houden, ze geeft er niet om want ze is meer geestelijk ingesteld beweert ze, maar omdat ze mijn vaders woorden niet vertrouwt.

De motor loopt, ik druk de koppeling in en zet de versnelling in zijn één. Langzaam laat ik het gas opkomen zoals mijn vader me dat geleerd heeft, en de Opel komt in beweging.

Toen we de Opel net nieuw hadden, zei mijn vader tegen mij op een zondagmiddag: ‘Kom we gaan benzine laden.’

Mijn moeder vindt het vervelend als hij dat op zondag doet. Op zondagen wil ze rust en er mag niets gekocht worden. Geen ijs, geen benzine. Ze zegt dat God dat zo wil. Ik verdenk haar ervan dat ze dat argument gebruikt om mijn vader in huis te houden. Niet dat het helpt. Hij gaat al jaren naar elke thuiswedstrijd van Feyenoord en neemt mij mee. Maar dronken wordt hij nooit op zondag. Hij gelooft in God.

Nadat we benzine hadden getankt, reed hij door naar de groenteveiling net buiten het dorp. Op de parkeerplaats, zo weids en leeg als het strand in de winter, stopte hij de auto en zette de motor uit.

‘Ik ga je leren auto rijden,’ zei hij.

Ik vond het geen leuk idee, het overviel me, het mocht niet van God leek me, ik wilde weer naar huis om mijn boek - Old Shatterhand - uit te lezen.

‘Mag dat wel van mama?’ vroeg ik. Als mijn vader niet dronken is, kan mijn moeders wil wel eens als wet uitpakken.

‘Mama vindt het goed.’ Daar had ik geen verweer tegen, hoewel ik mijn vader niet helemaal geloofde.

Ik bekeek de auto opeens met andere ogen. Het leek me onmogelijk dat ik deze auto zou kunnen leren besturen. Had mijn vader wel enig idee hoe groot die auto was? Hoe lang en hoe breed? En hoe nieuw?

‘Ik kan dat niet,’ zei ik.

‘Haar of geen haar,’ zei mijn vader op scherpe toon. ‘Kammen!’ Mijn vader zegt dat altijd als je beweert dat je iets niet kunt. Je moet, of je wilt of niet.

‘Let goed op,’ zei mijn vader. ‘Autorijden is niet moeilijk als je het eenmaal kunt.’

Op de grote parkeerplaats bleek autorijden inderdaad niet moeilijk. Lastig bleef dat ik me steeds tijdens het rijden aan het stuur moest optrekken om een goed zicht te kunnen hebben waarbij ik er op moest letten dat ik dan geen dot gas gaf.

Op alle zondagen waarop we niet naar Feyenoord gingen en waarop het weer niet tegenzat, kreeg ik autorijles. Het ging steeds beter. Ontkoppelen, schakelen, gas geven, remmen en sturen, na drie lessen verliep dat proces vloeiend. Mijn vader gaf goed les. Hij had leraar kunnen worden in plaats van groentenexporteur. Misschien was hij dan ook van de drank afgebleven, je weet niet hoe zijn leven dan gelopen was. Hij legde zijn linkerarm om me heen en gaf uitleg over de pedalen. Hij rook lekker, naar Old Spice.

Tijdens de eerste les bediende hij de versnellingspook. Het was een wonder hoe de auto deed wat ik wilde. Draaide ik het stuur naar rechts dan bewoog de auto zich

[p. 37]

gehoorzaam in die richting. Drukte ik het gaspedaal dieper in dan versnelde hij zijn vaart. Ik kreeg er steeds meer lol in. Mijn vader ook. Hij was trots dat ik het zo snel leerde. ‘Je wordt een goeie chauffeur,’ zei hij. ‘Je zult het zien.’

Om de eerste les te vieren, reed mijn vader na afloop even naar Het Wapen van Maeslandt. ‘Eentje maar,’ zei hij.

Het was een ontzettende zonde, dat wist ik. Niet vanwege God, maar vanwege mijn moeder.

‘Eentje maar. Niet meer. Eén borreltje.’

Ik kon niet blij zijn, zoals op andere dagen wanneer we samen op stap gingen om iets te drinken of te eten. Het was net alsof ik ergens ingetuind was, maar ik wist niet waarin. Tegelijkertijd dacht ik dat de autorijles wel iets om te vieren was. Wie kreeg er nou op haar veertiende al autorijles? En als het bij eentje bleef, wie maalde er dan om? Even dacht ik weer aan mijn moeder. Vanavond zou ik zonder zeuren de afwas doen en één borrel zou mijn moeder niet ruiken. Dat was een opluchtende gedachte en ik stapte na mijn vader het café binnen.

Mijn vader dronk er maar twee en één biertje, ik kreeg een chocomel. We bleven niet lang. Mijn vader schepte op over mijn rijkunst. Kapteijn zei: ‘Dan kan zij je komen halen.’ Alle mannen moesten lachen. Ik ook, omdat het zo'n krankzinnig idee was. Voordat mijn vader zijn derde kon bestellen, zei ik dat ik naar huis wilde. Dronken op zondag, dat kon echt niet. Mijn vader dacht dat misschien ook, want zonder boos te worden ging hij mee.

Mijn moeder stond in de hal op ons te wachten. We waren twee uur weggeweest.

[p. 38]

Ze keek kwaad. Haar mooie zwarte haar piekte alle kanten op en ze had haar schort om, waar je haar anders buiten de keuken nooit op betrapte.

‘Waar zijn jullie geweest?’

‘Ik heb autorijles gehad,’ zei ik. ‘Bij de groenteveiling. Het ging heel goed.’

Je kon zien dat mijn moeder van niks wist. Ze keek van mij naar mijn vader en weer terug. Daarna begon ze haar schort los te trekken en keek minder kwaad.

‘Rijles. Dat kind is veertien. Jaap toch. Dat kan toch niet.’ Ze schudde haar hoofd. ‘Hoelang heeft papa je wel niet laten rijden? Jullie zijn twee uur weg geweest. Ik wist me geen raad. Jullie gingen even benzine laden.’

Ik vind het ingewikkeld om tegen mijn moeder te liegen als het over mijn vader en mij gaat. Ik zou het liever niet doen. En toch, iedere keer doe ik het. Het heeft te maken met haarzelf, met de schrik in haar ogen, met de klank in haar stem. Ze is altijd bang, geloof ik. Ik kan dat niet verdragen, bange mensen. Op school heb ik dat ook. Bange kinderen in mijn klas, het liefst zou ik ze slaan, heel hard en heel lang. De angst er uit slaan. Ik zou willen dat ik een moeder had die niet bang was. Als ze wist wat wij uitspoken, mijn vader en ik, dan wordt ze alleen maar banger. Ik kan er ook niet tegen dat ze zeurt tegen mijn vader als hij dronken is. ‘Heb je weer gedronken?’ piept ze dan. Ja, natuurlijk heeft hij gedronken. Wat een stomme vraag. Hij drinkt - behalve op zondag - altijd! Het heeft geen zin om dat te vragen en ze maakt mijn vader er kwaad mee. Mijn vader is niet leuk als hij kwaad wordt, ik weet me geen raad met hem. Hij schreeuwt, hij scheldt. Hij gooit dingen kapot. Dingen waar we aan gehecht zijn. Herinneringen aan vakantie, aan vroeger. Het Chinese servies, een erfstuk van mijn moeder. Je verliest altijd iets voorgoed als mijn vader kwaad is. Ik wil nooit naar hem te kijken als hij zo is. Ik word misselijk van hem. Misselijker dan wanneer ik aan hem ruik. En zijn woede maakt mijn moeder bang.

‘Heb je weer gedronken?’ Ze stelde hem weer, die stomme vraag. Waarom toch?

‘Geen druppel,’ zei ik. ‘Papa en ik hebben auto gereden.’ Ik ging mijn jas ophangen en liep de gang in.

Achter me hoorde ik mijn vader tegen mijn moeder mopperen. Mopperen is niet erg.

‘Laat me toch met rust. Ik wil dat kind leren auto rijden. Wees blij dat ik dat doe.’

‘Ja, ja,’ antwoordde mijn moeder op die speciale toon van haar. ‘Ja, ja.’

Vandaag is het dus de tweede keer dat ik mijn vader naar huis rij. Mijn moeder heeft daar voordeel bij. Nu hoeft zij niet meer naar Het Wapen van Maeslandt te komen om mijn vader op te halen. Zij hoeft die mannen waar ze zo'n hekel aan heeft niet onder ogen te komen terwijl ze zich schaamt voor mijn vader omdat hij rotopmerkingen - lastig wijf, je kost me alleen maar geld -, tegen haar maakt. Mij maakt het niet uit om hem te halen, ze zien mij toch niet staan.

Mijn vader maakt een geluid op de achterbank. Hij is zo erg dronken dat het spreken bijna niet gaat.

‘Wat zegt u, papa?’

‘Naar huis, naar mama.’

‘Ja papa ik rij u naar huis, naar mama,’ sus ik hem. Mijn moeder heeft migraine maar dat zeg ik hem niet. Dan wil hij in Het Wapen van Maeslandt blijven.

Technisch gezien is autorijden voor iedere debiel te leren. Je moet de volgorde van de dingen in de gaten houden, dat is alles. Maar zodra het op verkeer aankomt, verandert de zaak. Er zijn duizend dingen tegelijk waar je rekening mee moet houden. Ik moet nu de parkeerplaats afrijden terwijl op de weg langs de Vliet auto's en fietsers passeren. Als me dat lukt, en de vorige keer lukte het ook dus waarom nu niet spreek ik mijzelf toe, dan moet ik anderhalve kilometer langs de Vliet rijden. Ik weet niet waarom, maar ik denk steeds dat ik in het water terecht zal komen.

[p. 39]

's Nachts lig ik er wakker van. Dan bedenk ik reddingsplannen om mijn vader uit de auto te krijgen als we onder water zijn. Ik kan aardig zwemmen, dat wel, maar hoe moeilijk is het om iemand die in kennelijke staat is, uit een auto te halen en vervolgens naar de oppervlakte te brengen? Hij met zijn honderd kilo? Het water is ook nog heel koud, het is april. Op zich is er niks mis met de Vliet. 's Winters kun je er op schaatsen en 's zomers zwemmen de eenden tussen de bloeiende dotterbloemen door. Ik snap mezelf niet.

De weg ligt pal langs de Vliet, er is niet eens een fietspad dat de weg van het water scheidt. Om de tien meter staat er een laag wit gekalkt paaltje. Alsof dat wat uithaalt. Sinds ik auto rij, kijk ik anders naar de wegen. Ik meet met mijn ogen de breedte, ik tel de bochten en controleer de kuilen in de weg. De weg langs de Vliet is beklinkerd. Er zitten veel kuilen in die je een ruk aan je stuur kunnen bezorgen. De huizen die tegenover de waterkant liggen, hebben hun uitritten allemaal direct aan de weg. Soms, als ik fiets, schiet er opeens een auto uit die ik maar net kan ontwijken. Ik moet er niet aan denken dat me dat met die auto gebeurt. Ik ben niet rustig over deze weg.

Ik wacht tot het verkeer verdwenen is en draai naar links. Als ik eenmaal op de weg ben beland, zet ik de versnelling in zijn twee en geef meer gas. Ik zorg ervoor een behoorlijke afstand tussen de auto en het water te houden.

Mijn vader trekt zich intussen aan de stoelleuning op zodat mijn stoel naar achteren zakt. Mijn zicht vermindert meteen zorgelijk.

‘Niet doen,’ roep ik naar achteren. Zo gaat dat niet, ik zie te weinig, ik trek me weer op aan het stuur en druk per ongeluk het gaspedaal in. De auto schiet naar voren en naar rechts richting water. Door de schok laat mijn vader de stoel los en kan ik mijn vertrouwde positie innemen. Ik zucht diep en stuur de auto wat meer naar links.

‘Papa, u moet niet aan de stoelleuning trekken, dadelijk liggen we in de Vliet,’ leg ik uit. ‘Niet doen, belooft u dat?’

‘Ja kind,’ zegt mijn vader goeiig.

Ik tuur door de voorruit en taxeer het verkeer om mij heen. Zo'n tweehonderd meter voor me rijdt de melkwagen. Melktijd is achter de rug. De melkwagen zal zo stoppen bij de boerderij van boer Doelman om de melkbussen op te halen. Ik moet links om de melkwagen heen sturen of wachten tot hij klaar is. Als ik wacht, heb ik kans dat mijn vader ongeduldig wordt en uit gaat stappen. Dat kunnen we niet hebben. Ik zal er om heen moeten.

Ik kan niet voorkomen dat ik zweet en grijp het stuur nog steviger beet.

De melkwagen is inmiddels gestopt en ik nader hem snel. Ik zet het linker knipperlicht aan, kijk in spiegels en houd ook zorgvuldig de weg voor en het water rechts van me in de gaten. Ik bid tot God dat hij voorkomen zal dat er van de andere kant een auto komt, of een fiets of wat dan ook. God luistert vaak niet als ik hem iets vraag, meestal niet eigenlijk: Ik bid om een goed punt voor scheikunde maar krijg een twee. Ik bid om een zusje maar ik krijg niets. Ik bid om een gezellige dag thuis en we krijgen herrie. Ik zou ook liever niet bidden - stiekem denk ik wel eens dat God helemaal niet bestaat - maar ik weet werkelijk niet bij wie ik verder terecht kan. Dus ook nu bid ik maar: God zorg ervoor alstublieft, alstublieft dat er geen verkeer van de andere kant komt.

God luistert. De weg is vrij. Ik draai het stuur wat naar links en haal mijn voet van het gaspedaal. Langzaam glijden we langs de melkwagen.

In een flits zie ik het verbaasde gezicht van Jan Doelman die een melkbus naar de weg draagt.

Ja Jan, denk ik. Jij bent zeventien en autorijden, ho maar. Rij jij maar lekker op je tractor in de rondte.

[p. 40]

Ik stuur de auto om de melkwagen heen en beland weer op mijn eigen weghelft. Ik heb nu uitzicht op het einde van de weg en een gevoel van triomf vervult me. Het lukt me! Ik druk een keer hard op de toeter.

‘Hè, hè,’ schrikt mijn vader achterin. ‘Wat is er, wat is er.’

‘Niks, papa. Ik toeterde even. Zomaar.’

De weg eindigt hier, ter hoogte van het huis van de notaris, in een tweesprong. Naar rechts blijf je de Vliet volgen, dwars door het dorp. Ik sla links af, de nieuwbouwwijk in. Er komt nog één krachttoer. Ons huis kan alleen bereikt worden via een bruggetje.

Op de Oranjelaan zie ik nog iemand me nakijken. Een vrouw, ze staat met de bezem in haar hand en haar mond blijft open hangen. Had je niet gedacht hè, denk ik. Zo'n meisje in een auto.

Ik ben zo blij en trots dat mijn vader me dit geleerd heeft dat het bruggetje opeens geen obstakel meer is. Moeiteloos neem ik de laatste hobbel en rij het garagepad op.

De garage hebben we nog niet geoefend, dus ik laat de auto buiten staan.

Zorgvuldig doe ik wat me is geleerd: de versnelling in zijn vrij zetten, de handrem aantrekken en het contactsleuteltje omdraaien. De motor slaat af. Even, heel even maar, blijf ik stil zitten. Ik voel hoe mijn bloes in mijn oksels geplakt zit, aan mijn rug. Ik lik mijn lippen af en proef zout. De volgende keer rijd ik zonder zweet, besluit ik.

Naast me verschijnt het hoofd van mijn vader. Het luik is volledig toe, hij kan niet veel meer hebben. Hij stinkt.

‘Ik help u eruit,’ zeg ik. Ik open het portier en klim uit de stoel. Daarna trek ik zijn portier open en begin aan zijn arm te sjorren.

‘Laat dat,’ grauwt hij. ‘Ik ben niet invalide.’

Ik sta er altijd weer van te kijken hoe hij zich herstellen kan. Zo-even moest hij met hulp in de auto gekieperd worden. Nu trekt hij zich met gemak op en staat zo ongeveer recht naast me.

‘Zo kind, we zijn er. Waar is mama.’

‘Mama ligt op bed, met migraine,’ zeg ik.

‘Met migraine’. Hij spreekt het woord langzaam uit alsof het nieuw voor hem is. Wat beslist niet zo is.

‘Ja, ze is erg ziek.’

Hij legt zijn hand op het dak van de auto alsof hij steun zoekt. Maar dan zet hij zich in beweging.

In huis is het doodstil. Mijn moeder ligt op bed. Ze zal nog uren blijven liggen in de verduisterde slaapkamer. Pas vanavond, wanneer mijn vader wat ontnuchterd is, zal ze de huiskamer in wankelen en zeggen dat ze zo belabberd geweest is. Mijn vader zal zorgzaam zijn, dat hoop ik althans, en thee met beschuit voor haar maken. Waarna hij in het bed zal gaan liggen om zijn roes uit te slapen.

Mijn vader sjokt voor mij uit de huiskamer in en gaat op de bank zitten. Straks zal hij daar in slaap sukkelen, weet ik, bij gebrek aan bonje. Ik spreid de plaid voor hem uit.

In de keuken maak ik thee voor mezelf en verdwijn daarna naar boven, naar mijn kamer. Ik ga huiswerk doen.