Hollands Maandblad. Jaargang 2000 (626-637)

[p. 31]

Tamines
door Josine Marbus

Op zijn oranje fiets crosste de kleine jongen over de weg. Het verwaarloosde wegdek was gedeeltelijk onverhard, maar hij manoeuvreerde en remde behendig. Als een sportheld keek hij zelfverzekerd rond en knikte naar opgestapelde stenen alsof het joelende fans waren. Vol doodsverachting versnelde hij in de bocht. Hij bracht de klank van een opgevoerde motor voort en zijn stem haalde jankerig uit wanneer de versnelling versprong. Het opwaaiende stof plakte aan zijn bezwete gezicht.

Klaarmaken voor de sprint langs het rechte stuk van de fabrieksmuur. Hij moest zijn snelheid zo opvoeren dat de rode vierkante letters veranderden in een streep. De verf van de letters bladderde en er vielen gaten in de woorden: - charbonnage de amines -.

In Tamines stonden nog drie huizen. Het grootste was donkergrijs en stond recht tegenover de lege fabriek, waar een bord bij de ingang waarschuwde voor instortingsgevaar - code 3. De muren van het woonhuis waren ruw en scherp.

Opa had zijn brievenbus met een plankje dichtgespijkerd, tegen inbrekers zei hij, en post verwachtte hij toch niet. Naast zijn huis verrees een ijzeren hek met sterren als speerpunten. Opa's tuin lag in de schaduw van het huis, de aarde was er zwart en vochtig en er bloeiden alleen brandnetels. Hij kwam er niet, maar smeet er wel zijn vuilniszakken neer wanneer hij te lui was om ze langs de weg te zetten, daar waar de vuilniswagen nog wel wekelijks stopte. Hij gebruikte zijn lamme arm als excuus om niet te hoeven tillen.

De twee andere huizen stonden schuin naast dat van opa. De kleinere huizen leken elkaars spiegelbeeld, de voordeur zat bij de één links, bij de ander rechts en de schoorstenen plakten in het midden aan elkaar. Het huis dat tegen dat van opa aanleunde, was onbewoond en de ramen waren met hardboard dichtgetimmerd. In het andere woonden Alex en Ingrid. Papa en mama hadden het: ‘Het huis dat nog wél kan zien’ genoemd.

Na het ongeluk - ‘Fatale frontale botsing met vrachtwagen, bestuurder en passagiere omgekomen’ stond met vette letters in de gazet - waren ze thuis blijven wonen. Ingrid was al veertien en opa was vlakbij om voor ze te zorgen. De fabriek verschafte niet langer werk. ‘Het aardgas heeft de fabriek failliet gemaakt!’ zei opa, maar hij had wel altijd een stapeltje papiergeld in zijn zak. Hij deed iets met handel, dacht Alex. Papa was de baas over vijf mensen geweest; hij was trots op zijn zwarte nagels.

Alex smeet zijn fiets in het gras van hun voortuintje en keek door het lage keukenraam naar binnen. Door het gordijntje van geel kant zag hij Ingrid bij het granieten aanrecht staan. Haar witte sluike haar droeg ze met een speld samengebonden in haar nek. Zij was fors en groot, Alex was klein voor zijn leeftijd, maar beiden hadden hetzelfde albinohaar. Broer en zus, samen vormden ze een verbond tegenover de bruinen, de kroeskoppen, de vuurtorens en de kalen.

Zondagavond had hij haar achterhoofd tegen het raam van het linkerportier zien leunen, het haar platgedrukt tegen het glas. Ze lag op de achterbank van een oude Opel, de carrosserie leek verrot en het dashboard was eruitgesloopt, maar de bekleding was nog heel. De wagen was zonder banden naar de fabriekshal gesleept en in het midden achter een vuilcontainer geparkeerd. Het wrak werd door een toevallige bezoeker pas opgemerkt na het omzeilen van de legergroene bak waar de naam ko-

[p. 32]

tra op stond. Misschien vormde het woord in combinatie met de cijfers 4077 wel een Russische code.

Alex was die zondag naar de lege hal gegaan. Het schemerde al, maar hij had nog veel werk te doen. Vorige week had hij sigarettenpeuken geraapt en aangestoken, alsof hij van de explosievenopruimingsdienst was. Deze week was hij de elektricien, maar de loshangende kabels waar gekleurde sprieten uitstaken, hingen te hoog voor hem.

Hij was nu met de derde stoppenkast bezig en draaide de dikke knoppen eruit. Er was veel kracht voor nodig, lang niet iedereen kon dat. Was de stop eenmaal los, dan mikte hij die tegen de laaddeur. Raak: tien punten; hij moest tot de honderd. Hij tilde zijn rechterarm op, kneep zijn ogen samen om zijn vizier scherp te stellen, maar het slaan van het autoportier verbrak zijn concentratie. Met ingehouden adem liet Alex zijn arm weer zakken. Er klonk een mannenstem, maar het was niet opa. Opa praatte met een barst in zijn stem alsof hij te weinig spuug in zijn keel had.

Het geluid klonk gedempt, maar er was niets of niemand te zien. Een indringer in hun gebied?! Hij moest iets doen! Maar misschien waren ze wel gewapend met kapmessen of pistolen met afgezaagde loop. Via de olifantenpoten die de hal stutten, sloop hij dichterbij. De meters dat hij onbeschermd was, nam hij rennend. Hij schoot van roestende platen staal naar een berg lege dozen en zonder uit te glijden in de duivenpoep, hurkte hij uiteindelijk naast de container. Nog steeds hoorde hij de stem, maar nu praatte de man niet meer; hij hijgde alsof hij ieder moment het loodje kon leggen.

Alex overlegde met zichzelf. Als hij zijn hoofd over de rand zou steken, liep hij het gevaar recht in de ogen van de insluiper te kijken. Via de grond, schuivend op zijn buik leek hem veiliger. Hij liet zich voorzichtig voorover zakken.

Als een soldaat op oefening trok hij zich met zijn dunne ellebogen naar de voorkant van de container tot hij bijna met zijn voorhoofd het linkerachterwiel van de auto raakte. Hij richtte zich op, zoals hij Clint Eastwood vaak had zien doen, langzaam en bedacht op een aanval. De vijand merkte niets. Hoger kwam hij, tot zijn neus tegen het raampje drukte. Wit haar. Ingrids haar. Haar hoofd stootte tegen het glas, maar háár hoorde Alex niet.

Op zijn zus lag een man. Slierten haar hingen over zijn oren en zijn ogen hield hij afwisselend stijf gesloten en opengesperd. Alex had hem eerder gezien, de man was een kennis van opa. Hij kwam weleens praten. Ingrid had de rok van haar jurk heel hoog en Alex zag een groot stuk van haar been, tot waar de broek met witte krijtstreepjes van de man begon. Hij was niet bloot. Zijn handen knepen in haar borsten zonder los te laten, hij leek zich op haar af te zetten. Dit was seks, dat wist Alex heus wel.

Ingrid zou ontploffen van kwaadheid als ze wist dat hij hier was, ze zou hem ongelukkig slaan en weken geen eten meer geven. De man vloekte, brulde en viel over haar heen, ze verdween helemaal onder zijn vlees. Dat ze dit fijn vond! Gebiologeerd door het smerigste dat hij ooit had gezien, moest hij zichzelf dwingen zich uit de voeten te maken voordat de twee omhoog zouden komen.

Een dag later spookte het beeld nog door Alex' hoofd: zijn zus onder die roodaangelopen en zweterige man. Die vetzak was misschien wel ouder dan papa nu geweest zou zijn. Opa had gezegd dat de vrachtwagen zijn zoon onthoofd had. Het was een verlengde Daftruck geweest. Ze waren zeker weten allang dood en toen kwam de aanhanger ook nog. Anders waren ze met hun vieren naar een camping in Oostenrijk gegaan, dan zou hij voor het eerst de grens overgaan langs de slagbomen van de douane en papa had beloofd met hem kano te varen en ze zouden samen stickers uit alle landen sparen.

[p. 33]

De caravan stond in de achtertuin en nog weken na het ongeluk speelde Alex iedere dag zodra hij uit school kwam: ‘We gaan met z'n allen op vakantie-trektocht.’ De reis voerde altijd naar Oostenrijk, dat was zo verschrikkelijk ver weg en de tocht door de bergen en langs ravijnen, in het wiebelige huisje op dunne banden, leek hem veruit het beste dat er bestond. Hij viel van de ene kant naar de andere als papa een scherpe bocht nam, hing over het tweepitsfornuis als het gewicht beter verdeeld moest worden om heelhuids over een smalle hangbrug te komen en terwijl mama en Ingrid een dutje deden, las hij naast papa op de voorbank de kaart met codes en pijlen.

Nu speelde Alex dat spel niet meer en hij had de caravan afgesloten om te voorkomen dat het inregende of dat katten er hun jonkies zouden krijgen of dat de zon de oranje-bruine gordijntjes van mama zou verkleuren; hij frommelde de stof onder de rails, want wie zou er zulke mooie nieuwe kunnen maken?

Ingrid stond eieren te koken, maandag aardappelsaladedag. Hij groette binnensmonds en ging aan de keukentafel zitten. Alex keek naar haar billen, verborgen onder de dunne stof van haar jurk, dezelfde die ze gisteren had gedragen, paars met witte vierkantjes. Zou haar kont blauw zijn?

‘Heb je je huiswerk al gemaakt Alex? Je spreekbeurt, weet je waarover je het doet?’

‘Allang... over uilen.’

‘Weet je daar wel wat van dan?’

‘Zoveel. Steenuilen en kerkuilen. En ze eten muizen en ratten en dan neem ik de uilenballen van opa mee.’

‘Mag dat dan?’

‘Ik zeg niet dat ik ze openmaak. Ik heb gezegd dat ik ze alleen maar wil laten zien.’

‘Volgens mij telt hij ze.’

‘Dan plak ik ze toch gewoon weer aan elkaar met bisonkit...’

Ingrid haalde haar schouders op, het linker spaghettibandje gleed af. ‘Zelf weten.’

In bed kon Alex niet slapen, zijn lakens kriebelden hem en zijn benen kon hij niet stilhouden. ‘Dan groei je,’ had mama gezegd. ‘Je wordt vast langer dan wij allemaal. Geloof mij nou maar.’ En dan kuste ze hem op beide knieën.

Zijn slaapkamerraam had geen gordijn; de maan stond glashelder boven dit stukje van de aarde. Alex stapte uit bed, wie weet betrapte hij een uil. In zijn T-shirt en onderbroek klom hij op de vensterbank. Om zijn evenwicht te bewaren omklemde hij de greep van het raamkozijn. De half opgebroken weg lag er verlaten bij. Konden de stenen zich alle voorbijgangers herinneren, kooplui uit de Middeleeuwen of ridders te paard? In de oorlog waren de Engelsen langs opa's huis getrokken, opa was toen ook een kind maar hoefde niet naar school.

Met de nagel van zijn wijsvinger kraste Alex over zijn voortanden, het zoetige laagje dat loskwam zoog hij op. Hij zou wel nooit zo'n mooie buitenboordmotorbeugel krijgen, zoals de verwende kinderen uit de stad: roestvrij staal met elastiek in discouitvoering - roze, blauw of groen met glimmerdjes.

Alex veerde op: opa's deur ging open. De oude man stak de weg over en even later gleed zijn schaduw langs de fabrieksmuur. Zijn silhouet werd scherp getekend door het blauwwitte licht. Opa's linkerarm hing naar beneden. Aan het pittige ritme waarop zijn lamme vleugel de maat sloeg, kon Alex zien dat hij zich haastte. Hij ging voorbij de ijzeren trap die in de loodsmuur gemetseld was en verdween uit beeld.

Het duurde een eeuwigheid voor opa terugkwam. Praatte hij in zichzelf? Alex hoorde hard gelach. Opa bulderde nooit zo, de enkele keer dat Alex hem vrolijk had gezien, piepte er wat lucht uit de magere keel met de scherpe adamsappel. Alex tuurde terwijl opa dichterbij kwam. Zag hij het goed? Ja, heel duidelijk: opa was niet alleen teruggekomen. Alex telde nog drie gedaantes. Wie waren dat en waar kwamen

[p. 34]

ze vandaan zo uit het donker? Waren ze in de fabriek geweest?

Even stonden ze stil bij een auto, een Audi of een bmw, hij zag dat het zo'n dure van de reclame was, misschien zelfs met halfautomatische versnelling. De drie mannen stapten in. Zonder licht te maken, startten ze de motor en stapvoets rijdend haalden ze opa in, die inmiddels bijna bij zijn voordeur was. Opa stak zijn goede arm op als groet en toen de auto, het was een Audi 80 met verduisterde ramen, bijna langs Alex' slaapkamerraam reed, dook Alex weg. Gehurkt op het zeil hoorde hij de banden slippen toen de chauffeur met veel gas optrok. Hij bleef zitten tot alle geluid was weggestorven en op zijn tenen sloop hij terug naar bed.

Kort daarna ging Ingrids slaapkamerdeur open. Kwam ze nu pas naar bed? Hij hoorde fluisteren: Ze had iemand meegenomen! Met een grote sprong dook hij naar de tussenmuur en legde zijn oor tegen het behang.

‘Weet je wat ik droomde?’

Tegen wie had ze het? Haar vriendje met het slierthaar?

‘Weet je het?’

Nee, zeg op!

‘Dat je terug zou komen bij ons. Aan deze kant van de hemel.’

Alex perste de zijkant van zijn hoofd harder tegen het bordkarton.

‘Ik zou een heel ander kind zijn mama, een hele lieve dochter. Gewoon heel anders. Wat jij zou willen, zo zou ik zijn.’

Jezus, ze zat te bidden met mama! Ze praatte zo zacht! Alex ademde nauwelijks om niets te hoeven missen.

‘Dan zou ik je vragen wat ik moest doen. En over opa en dan zou je luisteren en goeie antwoorden geven. Toch? Maar... je komt niet hè? Ik weet het wel...’

Nee, natuurlijk niet, dacht Alex. Ze is toch dood. OEN!

‘Maar misschien dat je me toch hoort.’

Met open mond wachtte Alex ingespannen luisterend af. Zou mama hen misschien toch kunnen zien?

Na Ingrids vraag bleef het heel lang stil. Alex hoorde een piepje in zijn oor, maar niet mama's stem.

Toen riep zijn zus heel hard: ‘Nee!’ en Alex voelde zich betrapt. Hij krabbelde over de grond terug naar zijn bed, om zich slapende te houden, maar de deur van zijn kamer ging niet open. Toen hij zeker dacht te weten dat ze niet kwam, sloop hij terug naar de muur waar hij Ingrid onsamenhangend en met gekke stem hoorde zeggen: ‘Ik vind het zo naar. Sorry, sorry, ik haat hem mama, dat mag toch niet?’

Hij had een stuk gemist, wie haatte ze?

‘Lieve mama, moet ik echt blijven? Moet ik? Hij had ook níet voor ons kunnen zorgen, hij heeft ons gered toen. Ik moet voor kleine Alex, voor Alex. Zeg alsjeblieft iets terug. Ik blijf voor Alex als je iets zegt. Ik huil niet! Ik huil niet!’

Ze huilde wel, hij hoorde het, ze huilde wel.

Er stroomde water. Stond ze bij het fonteintje? Hij hoorde de kraan nog nadruppelen toen haar bed piepte. Ze ging slapen.

Stik, wat dacht ze nu te doen? Mama was weg, die kwam niet terug, in geen duizend jaar, in geen honderdduizend jaar. Hij beet zijn kaken hard op elkaar.

Stik.

Alex werd de volgende morgen wakker van zonlicht dat ver zijn kamer in scheen. Waarom had Ingrid hem niet geroepen? Hij schoot in de kleren die hij de vorige avond had uitgetrokken, zijn spijkerbroek met de suède kniestukken en de schipperstrui van papa; alleen het T-shirt zou voor vandaag warm genoeg zijn, maar de trui moest geluk brengen voor zijn spreekbeurt. Spreekbeurt! Hij mocht niet te laat komen vandaag. Zijn sportsokken, waarin het opgedroogde zweet van een kleine

[p. 35]

week een hard zooltje had gevormd, schoof hij in hoog tempo aan zijn voeten; de veters van zijn gympen knoopte hij later wel dicht. De plastic tas met uilenballen griste hij van onder zijn voeteneinde mee en hij denderde de trap af.

Via de hal riep hij in de richting van de keuken: ‘Ik hoef geen brood.’ Hij duwde de deur open, maar Ingrid was er niet. Er stond nog niets klaar; geen water dat kookte voor koffie of gesmeerde boterhammen voor tussen de middag. Ingrid had zich nooit eerder verslapen. Alex draaide zich om en stormde terug naar boven.

‘Ingrid! Schiet op! Wakker worden... Ik moet naar school.’ Hij roffelde op de deur en stond het volgende moment binnen. Ingrid lag nog in bed. Haar benen opgetrokken, haar gezicht naar de muur.

[p. 36]

‘Hoorde je me niet?! Ik kom te laat!’

De bult onder het laken schokte.

‘Huil je?’

Ingrid trok snotterend haar neus op. Ze veegde iets uit haar gezicht.

‘Ben je ziek?’ Alex kreeg geen antwoord. Wat was er nou? Hij wipte van voet naar voet. ‘Ik moet toch naar de bus... Je moet eruit... Hé... Ik moet vanmorgen mijn spreekbeurt doen, weet je nog...’

Eindelijk, ze bewoog, ze haalde weer haar neus op.

‘Kom je nou?’ vroeg Alex onzeker.

Ingrids stem klonk zacht: ‘Ik kom eraan, doe vast een jas aan.’

Alex twijfelde.

Harder zei ze: ‘Ga naar beneden. Ik kom zo.’

Achterop bij Ingrid, haar ronde billen konden twee keer het dameszadel bedekken, haar heupen waren het zachtste kussen dat er bestond. Op andere dagen leunde Alex met zijn hoofd tegen haar aan om het begin van de dag nog even uit te stellen. Het was stil. Ze spraken beiden geen woord. Als ik de bus nog maar haal, anders zijn het drie briefjes en dat betekent een week niet naar buiten in het speelkwartier, bord schoonmaken en planten water geven.

Over het viaduct slingerde de streekbus. Ingrid trapte nog harder.

‘Schiet op, sneller! Heeft ie ons gezien, denk je?’ De bus minderde vaart en zwenkte naar de halte. Alex gleed van de bagagedrager en zonder om te kijken stapte hij tussen de sissende deuren. Ze sloten zich direct achter hem en terwijl Alex zijn abonnement uit zijn kontzak diepte, vertrok de bus naar zijn volgende stopplaats, meestal pas in de stad.

Tijdens de busrit van kwart voor vier die hem weer thuis moest brengen, voelde Alex een weeë golf door zijn maag trekken. De kramp in zijn buik wilde maar niet weggaan. Hij had een boer gelaten toen de bus plotseling flink remde voor een zebrapad. De lucht onder zijn neus rook muffig en hij verlangde naar een slok water die de stoffige smaak van zijn tong zou wassen.

Meester Vanden Hoecken had het niet goed gevonden dat Alex de uilenballen van opa als voorbeeld zou ontleden, hij vond het smerig en zei dat Alex moest ‘Praten, niet knutselen.’ Nu had hij maar een vijf omdat hij zo snel klaar was; nogal logisch, als hij het beste niet mocht doen.

De zak met uilenballen had hij in de pauze mee naar buiten genomen, de kinderen wilden ze wél zien en Alex was graag bereid alsnog de grijze bollen uit elkaar te pulken. De oogst bestond uit nageltjes, haarfijne botjes en de mooiste vondst was een piepkleine kaak waar nog snijtandjes inzaten. De meisjes hadden natuurlijk gegild, zoals het hoorde, de muisjes waren morsdood, maar toch... De jongens hadden gewed: wie één uilenbal zou doorslikken, kreeg van iedereen 20 francs. Niemand stapte naar voren. Alex verhoogde de inzet naar 50 en slikte een kleintje door.

De muizenresten waren droog en met veel moeite gleed het door zijn keel. Het smaakte naar niets, niet naar vlees en niet naar bloed. Terug in de klas voelde hij de prop nog zitten, maar ondanks het lage cijfer was dit de beste spreekbeurt ooit gehouden en zijn vriendjes zouden dit staaltje durf van hem niet snel vergeten.

Hij hoopte maar dat Ingrid er met de fiets zou staan om hem op te halen. Misschien werd hij wel ongeneeslijk ziek, die muis had vast rattengif gegeten. Hij voelde zich minder en minder zeker over zijn gewonnen weddenschap. Zijn hand gleed in de linkervoorzak van zijn broek en voelde aan de munten, morgen kreeg hij de rest.

Stomme luie Ingrid. Ze was er natuurlijk niet, net nu het moest. Misschien ging hij wel dood als hij te ver liep. Hij knoopte de schipperstrui om zijn middel en zijn

[p. 37]

jack sleepte achter hem over de weg. Bij elke stap werd hij bozer: ze was zeker weer in bed teruggekropen, de aanstelster, zij hoefde sinds het ongeluk niet meer naar school en mocht de hele tijd bij opa zijn en doen wat ze wilde. Als ze maar niet dacht dat hij vandaag ging afwassen of een andere stomme klus voor haar doen.

Hij moest nog bedenken hoe hij zonder dat opa het merkte de geleende spullen terug kon leggen. Maar die uilenballen waren van later zorg. Thuis smeet hij de plastic tas, trui en jas in de voortuin en trok zijn crossfiets uit het lage prikkeldraad omhoog. Hij startte de motor, hield hem nog even in zijn vrij en stuiterend op het brede profiel van zijn achterband draaide hij de weg op in de richting van de fabriek. Hij fietste onder de vier hoge poten van de mobiele kraan door, de staanders waren zover

[p. 38]

in de grond gezakt dat hij daar nooit meer weg kon. Eenmaal op de betonnen vloerplaten van het parkeerterrein reed hij zonder vaart te minderen recht op de laaddeur af. Zou de coureur te pletter slaan of heeft hij de machine onder controle? Op het beslissende moment wijkt het voorwiel naar links, de rijder stapt bij in de bocht en zonder kreukje vervolgt hij zijn route, rustiger nu. Hij kijkt even achterom naar de klok of de wijzers misschien toch iets verschoven zijn sinds gisteren en eergisteren.

De grote wijzer stond iets voor de twaalf en de kleine wees loodrecht naar boven. Wanneer zou hij gestopt zijn? Nu was het vast al tegen vijven en opa of Ingrid waren nergens te bekennen. Hem best, hij had ze niet nodig...

Hij volgde de strook die naast de fabrieksmuur liep, hij maakte de hele rechthoek, vijftig meter langs de lange en éénentwintig meter langs de korte muren. Hij wist de afstanden en de tijd die het kostte om rond te komen. Hij lette op iedere verandering, zoals vorige maand die duif. Het laatste raam dat nog heel was, was gesneuveld door een stuurloze duif. Het lijkje had hij binnen in de hal gevonden, vlak achter het kozijn. De met bloed besmeurde vogel hing tussen de planken van een stapel pallets en Alex had hem met een stok eruit geprikt en een noodgraf gegeven in een berg kolengruis.

Zijn ronde zat er bijna op en halverwege de tweede lange zijde remde hij en parkeerde bij de ijzeren trap. Opa had gezegd dat die trap een zekere weg was naar de dood; hij leek nooit bezorgd om Alex of zijn zus, maar hier waren ze voor gewaarschuwd.

Alex voelde dat dit het juiste moment was voor zijn kamikaze onderneming: niemand wist waar hij was en het was nog te vroeg voor het avondeten. Hij klom op de onderste tree en klauterde zonder naar beneden te kijken via de smalle treden naar boven. Acht sporten naar links, vierkant balkonnetje en weer acht maar nu rechts naar boven, balkonnetje, links, balkonnetje, rechts, tot een paar meter onder de dakrand. Hij rekte zich zover mogelijk uit, strekte de vingers van zijn handen, maar hij was ook op zijn tenen niet lang genoeg om zich aan de goot van het golfplaten dak op te kunnen trekken. Hij draaide zich voorzichtig om en bekeek het uitzicht. Hij kon met gemak over het hoge huis van opa heen kijken en voorbij de daken van de twee andere huizen. Alex zag dat er op de schoorstenen een ijzeren dakje stond, van hieruit leken het twee hoedjes, en dat moest hun achtertuin zijn, daar waar het witte dak van hun caravan blonk.

Zijn hoofd voelde een beetje licht en hij hoorde de raspende stem van opa die zei: ‘Als je daar afvalt, dan moeten we met een verfkrabber komen.’ Toen had opa gelachen. Met tintelende benen deed Alex een schuifelende pas naar voren op het hoogste platform. Hij reikte naar de geroeste leuning en klemde zijn vingers eromheen. Het zweet van zijn handpalmen vermengde zich met de roest, hij rook de geur van ijzer. Hij moest naar beneden, maar durfde zich niet te bewegen. Even kneep hij zijn ogen dicht, nog geen tel, en tegelijkertijd tilde hij zijn linkervoet op en zo langzaam als Sylvester Stalone, die in vertraagde beelden van een rotswand naar beneden glijdt, daalde Alex af naar het derde balkon. Als hij het kon navertellen... zou hij het níet doen.

Zó voelen knikkende knieën. De eerste etappe terug naar de grond had hij gewonnen, maar hij was nog niet eens op de helft. Hij schoof met zijn achterwerk over het rooster en zocht houvast aan de muur. Hij zat naast een kantelraam met gebroken ruit, de splinters waren zwartgeblakerd. Uit het gat steeg een langgerekte schreeuw op.

De gil sneed Alex door de ziel. Ingrid! Hij sprong overeind om door het kantelraam te kunnen kijken. Bijna recht onder hem stond de oude opel en over de motorkap lag zijn zus helemaal bloot. Alex perste zijn hoofd tussen de splinters van het raamgat om meer te kunnen zien. Aan haar voeten bungelden nog de afgetrapte san-

[p. 39]

dalen, de gespjes sneden in haar enkels. Over haar buik en benen liepen rode strepen en midden voor de koplampen stond een man. Alex keek op zijn achterhoofd en zag dat hij behaarde benen had, zijn broek lag op zijn schoenen, een colbert hing tot over zijn heupen en Alex wist niet of hij nog wel een onderbroek aan had. Ingrid huilde, dit was niet goed.

Zijn hersens tolden in zijn hoofd. Moest hij roepen of opa halen? Op het moment dat hij bedacht opa te zullen waarschuwen, kwam deze juist van onder in Alex' blikveld gelopen. Hij had een klapstoel in zijn goede hand en legde deze op de grond voor hij de man een mep op zijn schouder gaf. Alex zag hun monden bewegen, maar verstond de woorden niet. Opa leek niet boos, ze leken wel vrienden... en ze grinnikten toen die behaarde zijn broek optrok. Ingrid lag raar stil met haar ogen dicht. Waarom staat ze niet op? dacht Alex.

Veel te ruw trok hij zijn hoofd naar buiten en een punt van het glas gleed langs zijn wang. Hij veegde het bloed weg. Het liep helemaal mis. Zijn hart leek uit zijn borstkas te bonzen. Het bloedde bij Ingrid. Als god het had geweten van opa, dan had hij nooit het ongeluk laten gebeuren. Ingrid moest bij hem blijven, dat moest. Ze bloedde toch niet dood?! Alex' ogen deden pijn, hij zag grote vlammen met daarin opa, die zou branden in de hel. Hiervoor. Voor altijd. Opa schreeuwt, de blauwe tongen van het vuur likken hem en een dichte rook hangt boven zijn hoofd, hij is kaal gebrand. Zijn vel schroeit, hij krabt en slaat om de vlammen te doven en het gillen en schreeuwen wordt niet minder. Voor straf brandt hij nooit helemaal op. Zijn verkoolde voeten groeien weer aan en ze smelten opnieuw in de kokende hitte. En hij huilt en smeekt om vergiffenis, maar die krijgt hij niet.

Zonder zijn hoofd terug door het raam te steken probeerde Alex te zien wat er nu in de loods gebeurde. Ze waren er nog alledrie. Ingrid lag gelukkig niet meer zo eng, ze zat nu rechtop, half aangekleed. Langzaam schoof ze van de auto af, opa en de man stonden van haar afgewend met hun gezicht in de richting van Alex. Ze stonden druk te praten.

Nog steeds voorzichtig, maar veel sneller dan de eerste etappe, daalde Alex de trap af. Hij was niet meer bang te vallen, hij moest zorgen beneden te zijn voordat zij de fabriek zouden verlaten.

Terug op de grond sprong hij op zijn fiets en schichtig omkijkend trapte hij de pedalen zo hard hij kon rond. Er kwam nog niemand. Fiets in voortuin en voordeur open, hij bedacht zich en holde terug naar de voortuin, graaide de plastic tas met uilenballen die er nog lag en met al zijn kracht slingerde hij de stoffige muizenresten in opa's tuin.

Alex ging naar binnen, naar hun keuken en voelde zijn hamerende hart een beetje kalmeren. Er stond een pot thee op tafel met twee schone kopjes ernaast. De pot was lauw. Alex nam een glas sinas. Hij wachtte aan de keukentafel, even, stond weer op en draaide de kraan open. Mengde net zo lang warm met koud tot het goed was en spoot afwasmiddel over de vuile kopjes, borden en het aangekoekte melkpannetje. De stop lag er niet.

Toen sloeg de voordeur en Ingrids stappen gingen de trap op. Als opa beneden bij de duivel was, zou hij van school gaan en voor zijn zus zorgen en geld verdienen. Dat zou hij doen. Hij kraste met een vork in het steelpannetje om de melklaag los te krijgen. De straal werd dunner en koud. Ingrid had boven de warme kraan aangezet, de geiser loeide nog. Hij hing de pan aan de spijker naast de theedoek.

Uit de koelkast pakte Alex een stuk boter en hij schoof een kruk naar het aanrecht om bij het keukenkastje te kunnen waar de broodtrommel en de jam stonden. Terwijl hij het eten op het plastic tafelkleed legde, sloeg de geiser af.

Als het mama nou was die straks binnenkwam en niet Ingrid die bloedde. Dat alles niet gebeurd was en dat mama een grote pan soep maakte met veel vlees erin en

[p. 40]

dat Ingrid lachte en dat opa op bezoek kwam en met papa praatte. En dat mama met een gele jurk en grote, zachte armen hem optilde of kietelde en dat papa hem naar boven stuurde om sommen te maken of om met hem de autoradio uit elkaar te halen omdat ie zo stoorde. Alex zette het mes op het brood en zaagde een snee af die van boven net zo dik was als zijn pink en onderop zo breed dat hij uit zichzelf bleef staan. Hij maakte nu een snee voor Ingrid en met zijn lippen op elkaar geperst deed hij nog beter zijn best.

Ingrid moest stil naar beneden gekomen zijn. Hij had de keukendeur niet horen klapperen. Hij schrikte op toen ze ineens naast hem stond.

Zonder te groeten zei ze: ‘Ik heb ook wel zin in brood, maar laat mij maar snijden. Veel te gevaarlijk dat mes.’ Ze trok het uit zijn hand. ‘Dat mag je helemaal niet.’

‘Bloed je nog?’

‘Wat zeg je?’

‘Ga jij ook dood?’

Ingrid antwoordde niet en sneed snel twee rechte boterhammen af en smeerde de boter erop. De harde klont schraapte over het brood en maakte kruimelige gaten.

‘Jam?’ Ze had het mes al in de pot. Aardbeienjam vonden ze allebei het lekkerst.

‘Jam! Ga jij nu ook dood?’ begon Alex nog een keer. Hij praatte snel en struikelde over zijn woorden: ‘En dat opa de moordenaar is en jou pijn doet en in de gevangenis komt en moet branden voor altijd en dat het vuur hem steeds opnieuw en die behaarde man ook en...’

‘Alex!!’ Ze onderbrak hem. ‘Hou op idioot!!’ Ze had zich in één korte beweging naar hem toegedraaid en keek hem strak aan, zonder te knipperen. Alex durfde niet zolang terug te kijken.

Haar stem klonk streng toen ze doorpraatte. ‘Ik ga niet dood en ik weet wat goed is, weet je nog? Ik zorg voor jou en over opa moet je niet praten. Het is goed zo. Duidelijk?!’

Alex knikte en beet met zijn voortanden op zijn onderlip.

Ingrid zei met een lachje: ‘Maar dank je wel voor de afwas.’

Alex haalde zijn schouders op en tuurde naar zijn boterham. Met zijn wijsvinger gleed hij over de dikke laag rode zoetigheid. Zacht, maar met op elk woord nadruk, zei hij voor zich uit: ‘Als - je - maar - niet - dood - gaat.’

‘Afgesproken!’ zei Ingrid en ze spuugde tussen de opgestoken wijs- en middelvinger van haar rechterhand door.

Alex keek haar snel onderzoekend aan, hij boog zijn hoofd weer naar de tafel toen hij zo dreigend mogelijk zei: ‘Anders doe ik je wat.’

‘Okay!’ Ingrid schoof een glas melk naar hem toe. ‘Nu eten Alex.’

‘Okay.’

's Avonds in bed waren zijn benen rustig. Hij lag op zijn buik en zijn hoofd steunde op zijn ellebogen, zijn zaklamp klemde tussen zijn rechterschouder en zijn kin. Hij bekeek zijn lievelingsfolder van de nieuwste bmw, die met cruisecontrol. Hij hoorde Ingrid haar slaapkamer binnengaan en even later het gekraak van haar bedspiraal toen ze onder haar dekens kroop. Daarna bleef het stil en Alex knipte de lantaarn uit. Hij rolde zich op en zocht de lekkerst ruikende punt van zijn kussen. Even later viel hij in slaap.