Hollands Maandblad. Jaargang 1990 (506-517)

[p. 32]

Een rokende partner
Beatrijs Ritsema

Vanuit de verte had ik hem al gespot. Naast een haveloos bankje, waarop al even havenloos uitziende figuren niets zaten te doen, stond er onmiskenbaar een. Ik posteerde me ernaast en overzag de ruimte. Rechts voor me stonden mensen, onder wie mijn echtgenoot, te wachten voor een aantal loketten om hun vliegreis over te boeken of een over-

Brief uit Washington

nachting te regelen. Ons vliegtuig was na drie kwartier in de file rondcirkelen boven Boston eindelijk geland in een lichte sneeuwstorm. De aansluiting naar Washington was voor onbepaalde tijd uitgesteld. Er moest een hotel komen en ik bewaakte de bagage en de kinderen. Links voor me probeerde de oudste de koffers van de lopende band te trekken, maar gelukkig was hij daar niet sterk genoeg voor. De jongste zat lichtjes te miezeren in zijn wagentje. Het leek het juiste ogenblik voor de eerste in Amerika. Ik keek nog eens goed om me heen om me ervan te vergewissen dat ik echt geen verbodsbord over het hoofd had gezien, en stak er eentje op. Ik had nog geen drie trekken genomen of naast me dook een moddervette astma-haai op. ‘Is it permitted to smoke here?’ vroeg ze zuur. Ik wees op de ongetwijfeld door autoriteiten geplaatste asbak met de afmetingen van een wagenwiel, waar zich - zelfs dát had ik in mijn overwegingen betrokken - meerdere corpora delicti bevonden. ‘Well, you know, I have this allergy, and in the state where I come from smoking is forbidden in every public space,’ zei ze niet zozeer verontschuldigend als wel verwijtend en verwijderde zich een metertje of twee. Ik kan niet zeggen dat ik niet gewaarschuwd was voor de anti-rook-mentaliteit in Amerika. Toch had ik de eerste confrontatie niet zo snel verwacht.

Ik vulde een vragenlijst in die bij de post zat (junkmail) voor ‘single persons’. Wel twee of drie keer per week krijg je van dat soort op huwelijk en kennismaking gerichte folders in de bus. Toen ik uit zo'n doorzichtige plastic krantenbak op straat een gratis advertentieblaadje viste in de hoop er een kinderoppas, een werkster of tweedehands stereo-apparatuur in aan te treffen, bleek het een contactadvertentieblaadje te zijn. ‘Red-haired Sally is tired of nightlife and now heading for seriousness. I'm not looking for just another nice guy.’ ‘This place must be swarming with singles,’ denk ik dan (soms denk ik ter oefening een paar zinnen in het Amerikaans). De geboden perspectieven van de folders klinken aanlokkelijk: voor weinig geld een precies op jouw maat toegesneden partner. Elke organisatie noemt als voordeel dat je nu niet meer de bars en cafés af hoeft. De vragen zijn nogal grofmazig: Geloof je in God? Leef je bij de dag, of plan je alles vooruit? Wat vind je belangrijker, geld of aanzien? Hoe breng je het liefst je vrije tijd door, sportief, uitgaan of binnenzitten? En niet te vergeten: Rook je? Hoe sta je tegenover een rokende partner? Ik vraag mijn echtgenoot om ook de vragenlijst in te vullen, en we blijken uitstekend bij elkaar te passen. Negentig procent overlap in de antwoorden, tien procent verschillend voor de zo functionele disharmonie. Hij houdt van avontuur - ik ben meer op veiligheid, en eigenlijk wil hij geen rokende partners.

De buren bereidden ons een welkomstfeestje, waarvoor ze ook nog wat andere mensen uit het straatje hadden uitgenodigd. We kregen weer vele adressen van pediatricians. Een buurvrouw raadde ons met klem de hare aan: het betrof een oude dame van zeventig, ver weg in down town Washington. Ze had vorig jaar een beroerte gehad en daarom sprak ze wat moeilijk, maar toch ‘she's really very good. She knows everything about children.’ Toen ik mijn tas opendeed om iets op een blaadje te schrijven, zei een andere vrouw, die een blik erin wierp: ‘Oh, you're a secret smoker too!’ Ze boog zich voorover en fluisterde: ‘So, we can sneak a cigaret together sometime!’ Ze bleek een geheime roker te zijn, die zich alleen op haar werk aan haar

[p. 33]

verslaving overgaf, wat evengoed vijf dagen per week was, dus aan haar trekken kwam ze wel. Maar desondanks elke avond als ze thuis kwam, snel de tanden poetsen om geen ruzie met Bruce te krijgen. Ik bedacht dat er wel heel veel stille rokers moesten rondsluipen in dit land, waar zo'n ban op de sigaret ligt, en dat deed me heimelijk plezier, om niet te zeggen leedvermaak.

Ik begaf me naar de drugstore om een doosje aspirine te kopen. Van de beschrijvingen die me waren bijgebleven van zo'n winkel in romans die zich op het Amerikaanse platteland afspelen, verwachtte ik een counter aan te treffen, waar ze behalve drogisterij-artikelen milkshakes en chocolate malts verkopen onder een langzaam draaiende ventilator. Maar het is een supermarkt met genummerde gangpaden 1 tot en met 12, bijna ter grootte van een reguliere voedsel-supermarkt (toch al gauw een halve veehal). Voor de afdeling pijnstillers is een hele vleugel ingericht. Op ooghoogte liggen de groot-verpakkingen, 200 of meer stuks in een doos. Ter aanbeveling staat erbij dat er geen aspirine in verwerkt is. Het ene merk na het andere slaat zichzelf op de borst vanwege zijn aspirineloze kwaliteiten. Ze moeten hier wel erg bang voor maagbloedingen zijn. De vraag blijft of het slikken van grote hoeveelheden van die andere middelen dan wél verantwoord is. De bijverschijnselen van aspirine treden pas op bij intensief gebruik. Voor die ene keer in de drie of vier maanden dat ik last van hoofdpijn heb, kan het geen kwaad. Het is even zoeken, maar natuurlijk hebben ze hier ook aspirine en het wordt treffend aanbevolen met ‘de klassieke pijnstiller volgens het recept dat al honderd jaar meegaat’! Uit het onderste schap vis ik het kleinste doosje. Twintig stuks. Een mooie hoeveelheid voor de komende vijf jaar.

Als uit de inhoud van iemand zijn supermarktkarretje zijn persoonlijkheid afgeleid kan worden, zou ik hoog scoren op de eigenschappen ‘conservatisme’ en ‘neiging tot ongezond leven’. De supermarkten hebben enorme afmetingen. Dat moet ook wel, want behalve de variatie in merken komt alles ook nog in variaties van meer of minder gezond. Er is brood, waar praktisch geen calorie in zit, er is ijs zonder cholesterol, chips, mayonaise en boter zonder vet, frisdrank zonder suiker, allerlei potten en zakken zout waarop vermeld staat ‘no salt included’. Ik zocht een klein strooiertje tafelzout, omdat ik niet meteen zo'n enorme bus wilde. Niet te krijgen. Alleen diverse ‘salt-alternatives’. En er

[p. 34]

zijn vele soorten ‘cereals’ met heel veel ‘bran’ erin. Vezels! Goed voor de spijsvertering! 't Is jammer dat ze geen goed doorbakken, knapperig volkoren kunnen maken, dan hadden ze al die bran niet nodig. Die gezondheidscultus van het yoghonaise-kaliber staat me tegen en mijn karretje is dan ook volgeladen met classical dit en original dat. Beter een klein bakje normale chips dan een hele zak light. De ‘gezonde’ varianten van de dikmakers zijn voor mensen die denken dat ze op die manier straffeloos hun gang kunnen gaan. Maar zo werkt het niet met eten. Op alles staat een straf behalve op matigheid. En als je matig bent, is alles geoorloofd.

Naast al die mogelijkheden waarin de supermarkt voorziet om een gezonde jaren-negentig-provisiekast in te richten, is het bevreemdend om te merken dat de sigaretten slechts per slof verkocht worden. Voor mezelf vind ik de aanschaf van een hele slof eigenlijk te ver gaan. Daarmee geef je niet alleen te kennen dat je rookt, maar ook dat je zeker weet over twee weken nog te zullen roken. Terwijl er toch altijd een kans bestaat dat je in het weekend besluit ermee op te houden. De sloffen liggen in een elektronisch beveiligde kast, die al begint te piepen als je erlangs loopt, terwijl het wel geoorloofd is om er zelf iets uit te halen. Bij de ingang van de supermarkt staat ook een automaat, waar je één pakje tegelijk uit kunt halen, maar die weigert tot op heden alle hem toegevlijde dollarbiljetten. Het is duidelijk: eigenlijk willen ze niet dat je sigaretten koopt. Als je dan toch zo nodig moet, dan ook meteen 200 tegelijk in zo'n opzichtig karton, zodat iedereen kan zien dat jij ook bij de outcasts hoort. Dan maar naar de drugstore, die ook dienst doet als sigarenwinkel (sigaretten achter de kassa, zoals gebruikelijk) en als kantoorboekhandel, maar inkt verkopen ze niet.

Bij de rij kassa's van de supermarkt is er ook een waarboven een bord hangt: ‘ouders, bij deze kassa geen snoepgoed!’ Dat is sympathiek en getuigt van inzicht in de geest van ouders die met zeurende kinderen in de rij staan. Het kassasysteem is helemaal een lust voor de klant. De caissière haalt de artikelen over een gevoelige plaat, die de prijs elektronisch registreert en aanslaat, en vervolgens wordt alles voor je ingepakt. Mijn favoriete caissier is Victor, omdat hij de eerste keer dat ik er was een grapje maakte dat hij twee keer moest herhalen voor ik het begreep. En bovendien kan hij ontzettend goed inpakken. Hij doet het langzaam en met liefde. Nooit zal er een tomaat of een klein yoghurtbakje onder zijn supervisie in de knel komen. Van de week kwam er een dame die mij voor was, terug om te klagen dat ze een vijf dollar-biljet niet meer kon vinden dat hij haar als wisselgeld had teruggegeven. Terwijl hij doorging met het kunstig stapelen van mijn boodschappen in hun papieren zak, onderhield hij zich met haar en zorgde er op de een of andere manier voor dat de manager erbij kwam. Die verstrekte de klant haar vijf dollar - wat moet je anders? Ze hebben een naam op servicegebied hoog te houden. Maar ik weet zeker dat de fout bij haar lag. Victor is eenvoudig veel te zorgvuldig om een dergelijke vergissing te maken.