Analyse beter dan remedie
K. van het Reve
Met het stuk van De Kadt ben ik het in grote trekken eens tot en met de eerste kolom van pagina 9. Daarna begin ik tegenwerpingen te maken. Het mag waar zijn dat de socialistische partijen het moeilijk hebben omdat zij een beetje ‘verslaafd’ zijn gebleven aan de ‘mythe van het verouderde socialisme’, maar het gaat me te ver om dan te zeggen dat ze daardoor ‘weerloos’ zijn tegen de ‘demagogie van communisme en pacifisme en dus uiteindelijk onbetrouwbaar voor de zaak der democratie’. Je krijgt de indruk dat als die alinea nog iets langer geweest was hij zou zijn uitgelopen op een voorstel tot verbod van de Partij van de Arbeid.
De daarop volgende alinea, over de oecumenische beweging, is heel aardig. Het is waar dat onze christelijke broeders, door zich door de makkers uit het Oosten zoveel te laten wijsmaken (zij hebben een eeuwenlange training en bovendien een grote behoefte om zich iets wijs te laten maken, vooral nu allerlei dingen die zij vroeger plachten te geloven zijn komen te vervallen) de ‘weerstand van het Westen op geestelijk gebied verzwakken’, maar daar staat tegenover dat ze door hun contacten met het Oosten een lastig probleem vormen voor de autoriteiten aldaar: ze zijn veel minder gezeglijk dan de fellow-travellers van de jaren dertig, veertig en vijftig, zodat een Moskouse De Kadt - gesteld zij hadden mensen die even goed Russisch schreven als De Kadt Nederlands - van hen zou kunnen zeggen dat zij ‘de weerstand van het Oosten op geestelijk gebied verzwakken’. Ik wil niet beweren dat mensen als Delfgaauw of Rasker slimmer zijn dan wijlen de deken van Canterbury, maar je kunt veel minder van ze opaan.
Een stuk van De Kadt valt vaak uiteen in twee delen: eerst legt hij uit hoe beroerd het allemaal is, en daarna somt hij op wat er zou moeten en kunnen gebeuren om het beter te maken. Zo'n eerste deel is naar mijn smaak vaak beter geschreven dan het tweede. Met zijn analyse ben ik het vaker eens dan met zijn remedies. Vaak, zoals in dit geval, heb ik eigenlijk geen mening. Ik weet niet of het verstandig zou zijn als de VS uit de UNO zouden treden. Ook geloof ik niet dat een détente tussen de VS en de SU zo verkeerd is.
Auteursrechtelijk beschermd