Hollands Maandblad. Jaargang 8 (226-235)

[p. 12]

Het merkwaardigste congres ooit gehouden
Christoph Hahn

Viva Carlo Marx!
Viva Giuseppe Stalin!
Viva la Rivoluzione!

‘Het merkwaardigste congres dat ooit gehouden is’, ‘007 bijeen’ stond in grote letters op de krantekiosken van Livorno.

Bedoeld werd het congres van Marxisten-Leninisten in de Toscaanse havenstad Livorno op 14, 15 en 16 oktober jongstleden. De over Italië verspreide pro-Peking en pro-Tirana groeperingen hadden afgevaardigden gestuurd om te komen tot grotere samenwerking, eventueel tot de oprichting van een eigen partij.

De Chinezen, zoals ze genoemd worden in Italië, waren in de belangstelling gekomen bij de algemene stakingen in Genua en Trieste. Voor het eerst trad de rode garde te voorschijn om zich aan het hoofd van de stakende arbeiders te stellen. De politie trad uiterst hard op tegen de ‘revolutionairen’.

Luigi Longo, leider van de PCI, veroordeelde in opmerkelijk felle bewoordingen de politiek van Peking en riep op tot eenheid en actie tegen de tweedrachtzaaiers. Het leek of de PCI, de grootste en best georganiseerde communistische partij van West-Europa, bang was voor de Chinezen.

Om de PCI te irriteren en haar revisionisme aan de kaak te stellen kozen de Marxisten-Leninisten als plaats van samenkomst Livorno. In 1921 vond in deze stad de oprichting plaats van de PCI. De communisten onder leiding van Gramsci traden uit de socialistische partij, in Teatro Goldoni in vergadering, en stichtten in het nabij gelegen San Marco-theater de PCI.

De Marxisten-Leninisten gaan terug naar de geest van Gramsci en de zijnen, naar de oorspronkelijke Marx. De PCI heeft het ware communisme verraden naar hun mening. Deze puriteinen verschuilen zich achter verouderde, quasi-wetenschappelijke cliché's en voelen zich ware revolutionairen. ‘Men bezweert de naam van Marx uit trouw aan de traditie en als formule voor duiveluitdrijving tegen de verleidingen van de burgelijke geest.’ (Ignazio Silone in een interview met Der Monat.)

Aangezien het San Marco-theater een ruïne is uit de tweede wereldoorlog besloten de Marxisten-Leninisten het Teatro Goldoni te huren. De PCI kreeg lucht van de zaak en was de Chinezen voor. Zij huurde de schouwburg om een tegendemonstratie te organiseren.

Ondanks veel moeilijkheden vonden de dissidente communisten een zaal in een degelijk hotel met een fontein en een visvijver in de achtertuin, Hotel Corsica, dat de feodale sfeer uit de kapitalistische negentiende eeuw bewaard had. Drie dagen lang was hier het conclaaf der Chinezen, bespied door journalisten en leden van de geheime politie.

De trap die naar de zaal leidde werd bewaakt door twee mannen met een rood lint, waarop hamer en sikkel, om de bovenarm. De rode garde. In het knoopsgat van de revers bungelde het embleem van de voorhoede der proletarische massa's, het hoofd van Mao in rood op gouden ondergrond.

Niemand wordt toegelaten tot de vergadering, namen van deelnemers zijn niet bekend. Vragen aan afzonderlijke Marxisten-Leninisten worden afgewimpeld. ‘Waarom ben je pro-Peking?’ Geen antwoord. ‘Wat vind je van Fidel Castro?’ No comment. ‘Waarom ben je uit de PCI gegaan?’ No comment. ‘Waarom zwijgen jullie?’ Dan krijgen we wel iets te horen: ‘Met vertegenwoordigers van de burgerlijke pers praten we niet’.

Een plausibel standpunt voor een Marxist-Leninist. Moeilijk vol te houden evenwel. Het plaatselijke dagblad II Telegrafo (liberaal), eigendom van het Edison-concern, publiceerde de tekst van pamfletten van de ‘Chinezen’. De Telegrafo mocht de tekst publiceren als de krant ook voor het drukken van de pamfletten zorgde. De afstand van de kapitalistische uitbuiter naar het proletariaat is dus niet zo groot. Een wederzijdse vriendendienst en een kwestie van revolutionaire tactiek.

Een man met een koffertje komt de hall van Hotel Corsica binnen en vraagt te worden binnengelaten. De rode garde kijkt sceptisch in de lijsten en vindt zijn naam niet. De man is een revolutionair van het

[p. 13]

eerste uur, zegt hij. Een rode garde geeft hem papier en potlood. Hij moet in het kort de geschiedenis van de beweging schrijven. Het opstel krijgt een voldoende, en dolgelukkig treedt de Marxist-Leninist de geheime zaal binnen.

Aan de muren van de zaal hangen wat burgerlijke landschapjes en een kapitalistisch stilleven. Die moeten plaats maken voor Marx, Lenin, Stalin en Mao. De culturele proletarische revolutie is begonnen.

Het weekblad der Marxisten-Leninisten wordt rondgedeeld in de hall. Boven de kop Nuova Unità staat: proletariërs aller landen en onderdrukte volkeren verenigt u! Een artikel van kameraad Lin Piao over de strijd van het volk over een hele pagina waarin Lin Piao uitvoerig kameraad Mao citeert. Naar aanleiding van het congres een uitspraak van Mao in het rood gedrukt: ‘zonder een partij op marxistisch-leninistische basis is het onmogelijk de arbeidersklasse te leiden teneinde het imperialisme en zijn handlangers te vernietigen’.

Dino Frangioni, die een jaar in China was en Mao persoonlijk de hand mocht schudden, stelt in Nuova Unità revisionistische communisten op één lijn met hen die in de oorlog voor de nazi's en fascisten kozen tegen het verzet. De Marxisten-Leninisten hebben de geest van het verzet bewaard in tegenstelling tot de PCI, die een verradersgroep is geworden. Jarenlang verbannen tijdens het fascistische bewind, in de tweede wereldoorlog commandant van een groep partizanen, is Frangioni een verbitterd man, teleurgesteld over de sociale toestand in Italië.

Vasco Pratolini beschrijft hem uitvoerig in Cronaca di gente povera. Onder de ‘Chinezen’ zijn vele ex-partizanen, die reeds onder Mussolini tol betaalden voor hun politieke opvattingen, in tegenstelling tot vele PCI-leden, die van zwart vóór de oorlog, rood na de oorlog werden.

In de hall van Hotel Corsica verdringen zich journalisten, fotografen en televisieverslaggevers. Agenten van de geheime dienst, herkenbaar aan hun stugge uiterlijk, zitten stijf in een hoek. Een groepje ‘Chinezen’ zit na te kaarten over de ondergang van het kapitalisme en wordt opzij geduwd door een cameriere die met espresso's af en aan loopt.

De hoteleigenaar verklaart driftig geen communist te zijn. Klanken van Bandiera Rossa en Internazionale dalen neer op het burgelijk gezelschap. Iedereen wacht op het perscommuniqué. Laat in de avond komt een jonge Marxist-Leninist in de hall en



leest het voor. ‘De Chinese, Albanese en Belgische kameraden zenden hun groeten.’ Dat was het.

Ik ga een straatje om en ontmoet de ‘Chinezen’, die me vriendelijk groeten. ‘Ciao, buona sera’. Tenslotte zijn we beiden slachtoffers van het kapitalisme.

De vergadering is al aan de gang, zaterdag 15 oktober. Een Zuiditaliaanse kameraad, die in Holland was en er goede herinneringen aan bewaarde, neemt me opzij en zegt dat er wat gebeuren gaat. Met mijn Ferraniabox bij de hand wacht ik rustig af, terwijl bijna alle vazallen van de corrupte burgerlijke pers in bourgeois-restaurants gaan eten.

Inderdaad, er gaat een historische gebeurtenis plaats vinden. Boven gejuich en gezang. Bandiera Rossa en Internazionale, de evergreens der Marxisten-Leninisten, klinken vrolijker dan ooit. Balkondeuren vliegen open, de rode vlag met hamer en sikkel wordt heen en weer gezwaaid. Dan onder doodse stilte verklaart Misefari, ex-PCI-parlementslid, tot het kleine groepje verslaggevers: ‘Heden, 15 oktober om 14.16 uur is de Partito Communista Italiano Marxista-Leninista opgericht’. Gejuich, gezwaai met de rode vlag en de onvermijde-

[p. 14]

lijke Bandiera Rossa en de Internazionale.

‘Viva Carlo Marx, Viva! Viva Giuseppe Stalin, Viva! Viva la Rivoluzione, Viva! Een grapjas roept: Viva I Giornalisti! De kameraden gaan daar niet op in. De vlag wordt opgerold en het revolutionaire gezelschap gaat op pad. ‘Een nieuwe bladzijde in de geschiedenis der mensheid’, zegt een hunner.

De onaangevraagde demonstratie wordt noch door de politie noch door PCI-activisten gehinderd. ‘We leven immers in een democratisch land’, aldus een kameraad. Ik raak verzeild tussen de revolutionairen. Een kameraad vraagt wie ik ben. ‘Een vazal van de corrupte burgerlijke pers.’

De straten van Livorno zijn leeg, de bevolking houdt siesta en trekt zich weinig aan van de aanstaande revolutie. Eén vrouw applaudisseert heftig. Ongestoord trekken de revolutionairen door Livorno. Voorop de rode vlag, gedragen door een man in een gevechtsbroek uit het Amerikaanse leger. Viva Marx, Viva! Viva Stalin, Viva! Ik kan een Viva Hitler ternauwernood onderdrukken.

De stoet trekt naar het voormalige San Marco-theater. Een gedenksteen herinnert aan de oprichting der PCI in 1921. Voor het San Marco-theater houdt de stoet stil. Een rode garde plaatst de rode vlag naast de gedenksteen. Een affront voor de revisionistische PCI. Een rode garde met rode sjaal om de hals ontwaart de naam van de gehate revisionist Togliatti naast die van Gramsci. Met een steen krast hij Togliatti vele malen door en zuivert zo het communisme van de revisionistische blaam. Dan gaan de revolutionairen hun welverdiende lunch gebruiken en verspreiden zich ongehinderd.

Zodra ze weg zijn komt een activist van de PCI met een natte spons en herstelt Togliatti in zijn revisionistische eer. De volgende dag staat in de Unità, het blad van de PCI, dat een ‘louche groep nozems, beschermd door politie, ongehinderd haar gang kon gaan, maar tenslotte bang voor de gerechtvaardigde wraak van de bevolking het hazenpad koos’.

Een Marxist-Leninist komt 's avonds naar me toe en feliciteert me met de opmerking dat ik een vazal van de burgerlijke pers ben.

De slotvergadering op zondag 16 oktober is openbaar en vindt plaats in de ‘Casa della Cultura’. Terwijl de PCI een tegendemonstratie houdt in Teatro Goldoni met als gasten de leiders van de Amerikaanse communisten, Gus Hall en Ronald Johnson, is de Casa della Cultura vol Chinese rebellen. Op het podium de portretten van de grote leiders. Het zoet glimlachende gezicht van Mao ziet er door al het blitzlicht uit als na een wasbeurt. Uit luidsprekers klinken de tophits Bandiera Rossa en Internazionale.

Het Casa della Cultura is voor een dag Casa della Cultura Proletaria. Het Centraal Comité treedt naar voren en neemt plaats achter een tafel op het podium. Op de tafel een fles mineraalwater met één glas - voor gemeenschappelijk gebruik. Applaus van de aanwezige kameraden.

Theoreticus Dinucci, ex-partizaan, leest de beginselverklaring voor van de partij. Revolutie! Leve de revolutie! Weg met het kapitalisme! Dan met zijn allen wat moeilijk Leve de dictatuur van het proletariaat!

Spreekbuis van de Calabrese landbouwers, Misefari, zegt waarschuwend: ‘De bourgeoisie moet oppassen voor dit kleine groepje’. Applaus van de kameraden. Viva la Revoluzione!

Een lid van het Centraal Comité stelt zich geheel achter de zuivering van Togliatti zoals die de vorige dag gepleegd is door een rode garde. Een jonge revolutionair spreekt over de internationale marxistisch-leninistische bewegingen en de oorlog in Vietnam. ‘Rusland en Amerika hebben geen meningsverschillen’, meent hij.

Voor de laatste maal schallen Bandiera Rossa en Internazionale. ‘Het merkwaardigste congres ooit gehouden’ is afgelopen, uitgezongen. Een Marxist-Leninist loopt met Marx, Engels, Lenin, Stalin, Gramsci en Mao onder de arm naar buiten en stopt allen in een Fiat-bestelwagen.

Ik neem afscheid van enkele kameraden en kijk ze na. Daar gaan de revolutionairen: met een koffertje in de hand en Mao bungelend in de revers verdwijnen ze in de goedgeklede massa neokapitalisten. Op weg naar vrouw en gezin in Calabrië, Trieste of Genua met zijn veertienduizend werklozen, op weg naar een schamel bestaan dat bedreigd wordt door pressie van de PCI op hun werkgevers.

Attentie, de revolutie is op komst!

‘De bourgeoisie moet oppassen voor dit kleine groepje’.