Hollands Maandblad. Jaargang 7 (214-225)

De castratie
Abbie Chapkis

Nu ik zijn foto daar ineens in de krant zie staan, merk ik dat Arie altijd gelukkig is gebleven. Vroeger als wij op zomeravonden gingen tekenen in de wei leerde hij mij met diezelfde verheugde ogen, waarmee hij nu omhoog kijkt naar een soort beeldhouwwerk, iets moois zien in wat op het eerste gezicht niets bijzonders leek.

Zo zaten er eens een troepje schoolkinderen tegenover ons aan de dijk. Arie zei met neuriënde ogen: ‘Al die kleine meisjes met hun kleurige jurkjes in het gras, zij zijn als veelkleurige bloemetjes in de wei’. En plotseling waren al die kinderen, die zich aanvankelijk als kleine schreeuwlelijkerds aan mij voordeden, inderdaad bonte bloemetjes geworden. En opgewekt gingen wij dan aan de slag. Arie nam een boerderij met een flinke bomengroep in het vizier die hij met forse halen in zijn schetsboek overnam, en ik beperkte mij tot de koe met het aardigste gezicht. Aan het eind van het werk moesten wij een plas doen en dat was een prettig natuurlijk gebeuren. Ik zat gehurkt met het gras tot aan mijn kin en het geurde alles naar lente en aarde. Arie stond een eindje verderop met zijn rug naar mij toe. Eens slechts ben ik overmoedig en voortijdig opgesprongen, omdat ik maar gewoon gehurkt in het gras had gezeten. Ik zei: ‘Laat het mij eens zien hoe je dat doet’. Maar hij draaide zich zo dat zijn rug naar mij toe bleef en zei bijna bedroefd: ‘Dat moet je niet vragen’, en ik begreep dat dit niet meer gebeuren mocht. Op de terugweg liepen wij over een groot stuk opgebraakt land waarlangs de achterkant van een grote straatweg te zien was. Het was een treurige achterkant vol met verandas waarop armoedige eigengemaakte lappen op stokken

[p. 19]

wapperden om de bewoners tegen de avondzon te beschermen en ik kon er steeds weer bedroefd om worden, maar Arie zei dan: ‘Als je hier woont moet je gelukkig zijn. Je hebt de zon totdat hij ondergaat en hoe prachtig kijken zij uit op die verre boerderijen’.

Altijd ging het hondje Boy mee dat ik van Arie had gekregen en pas later, toen Boy allang dood was, herinnerde ik mij hoe ik Arie door middel van het hondje Boy heb bedrogen. Toen Boy dood was herinnerde ik mij opeens het oude heertje weer dat vroeger elke dag in de zomer op het strand in Scheveningen kwam met zijn mooie ruigharige foxterrier Boy.

Het was een vierkant stram hondje met een lang hoofdje en precies getrimd zoals zo'n hondje moest zijn. Het stond hoog op de teentjes en het hield de achterpootjes tot aan het broekje strak naar achteren als het trillend op de tennisbal te wachten stond. Zijn baas wierp dan de bal en soms mocht ik het hondje aan de bal in het bekje rondzwaaien en als het zwaaide gromde het en liet niet los. Later vertelde ik Arie dat ik het liefst een hondje had en hij haalde er een voor mij uit het asyl voor noodlijdende dieren. Het was een rood hondje met een snorrig snuitje net als een ruigharige foxterrier. Maar de poten waren glad, hoewel lang behaard. Ook waren de ogen rond en bol, terwijl die bij een foxterrier diep lagen en amandelvormig waren.

Ik zei Arie dat ik hem schattig vond en het was dan ook een vriendelijk beestje. Ik dacht niet meer aan die foxterrier Boy als ik de haren van de rode pootjes opkamde zodat die dikker leken, en ik trok hem aan zijn lijntje omhoog zodat hij op zijn teentjes moest staan. Zijn staart was helaas lang en lag scheef opgekruld op zijn rug, maar van gecoupeerde honden wou Arie niets weten; dit was veel mooier omdat het natuurlijk was, vond hij.

Maar als ik achter het hondje liep (en hij liep een beetje scheef, tegengesteld aan de richting van zijn staart) dacht ik de staart weg tot op het punt waarop hij terugboog naar voren. En het voorhoofdje dat te bol was en daardoor niet een lijn vormde met het neusgedeelte liet ik wel eens platknippen door een hondenkapper, maar de snuit werd er toch niet langer door. Want hoewel hij een snor had, werd zijn kopje vlak achter die snor, die trouwens ook niet ruig gekruld was, doch meer zijdeachtig en steil, te smal. Je kon je precies voorstellen wat een klein rattekopje hij had als het snorretje er af zou zijn. Maar hij hield veel van het spelen met een tennisbal en soms zwaaide ik hem aan die tennisbal rond en al zwaaiend gromde hij. Ik deed dan soms mijn ogen dicht en verbeeldde mij dat hij er uitzag als een vierkant stram hondje en ik noemde hem Boy.

Later, toen ik weer een keer met vakantie naar Scheveningen ging, nam mijn trouweloos karakter wraak op mij. Ik was zestien geworden en er waren vele mooie jongens in grijze pakken en suède schoenen en met Schotse terriers aan een Schotse leren lijn die wel wat met mij wilden autorijden. Zij wilden het echter ook met anderen en daarom huilde ik zeer veel tijdens het opzetten van een grammofoonplaat waarvan ik mij de stervensbereide wijs nu nog herinner.

En op de hoek van onze straat wachtte Arie op mij met Boy, op wie hij al die tijd gepast had. Ik kwam juist terug uit het sprookjesland van Palais de Danse en ik zag dat Arie sandalen droeg en sportkousen met een pijp in de boord onder de korte broek en dat Boy te scheef opkwispelde achter zijn te korte snuitje waarvan het snorretje door het speeksel nu geheel verdwenen leek. Daarom is het dat ik er nu niet naast sta als de gelukkige echtgenote en toegewijde steun, op deze foto in de krant. Maar toen ik nog vijftien was en nog niet in Scheve-

[p. 20]

ningen, leek het de goede kant op te gaan. Wij wandelden na het tekenen voort over het land op weg naar huis, soms langs een bomengroep. Dan zei Arie: ‘Wat ben je mooi met die gouden krullen tegen dat donkere groen. Als je nu al zo mooi bent, wat zul je dan prachtig zijn als je zeventien bent of negentien misschien. En daar ik nu al zoveel van je houd, hoeveel zal ik dan wel niet van je houden’. Ik antwoordde echter: ‘Ik hoop niet dat ik ooit nog negentien word’.

Aan het eind van het zanderig terrein moest je een stenen trap op. De trap had een hoek en in die hoek, die enigszins duister was, kusten wij elkaar. In die hoek was ook een beeld in de muur verwerkt. Het was een naakt van een jong meisje en er stonden allerlei obscene dingen op verschillende onderdelen geschreven en ook nog pijltjes er naar toe. Maar naar deze dingen, die ons rein gevoel tijdens het kussen konden bederven, keken wij niet, behalve ik dan, anders had ik het niet onthouden.

Als nu het kussen te lang geduurd had naar zijn zin, duwde Arie mij met een onvermoed krachtige beweging bij mijn schouders van zich weg. Bij de laatste treden van de trap keken wij elkaar nog even in de verhitte gezichten om dan van elkaar weg te rennen, ieder op weg naar zijn eigen huis, schetsboek en tekendoos onder de arm geklemd; omkijken was er niet meer bij.

Was ik echter om de hoek van mijn grachtje aangekomen, dan minderde ik haastig vaart omdat ik merkte dat het hondje, als het door mijn hollen gedwongen werd vrolijk voor mij uit te huppelen, de gewoonte had om dan een van zijn achterpootjes in te trekken, wat hem in zijn toch al zo scheve draf minder dan ooit op een foxterrier deed lijken.

Op een avond tijdens het tekenwerk was Arie zwijgzaam, en somber keken zijn ogen die sprongen van de bomen naar het tekenblad. Toen hij merkte dat ik ongerust naar hem bleef kijken in plaats van een groepje schone varkentjes te vereeuwigen knikte hij mij geruststellend toe, doch in zijn glimlach had iets onheilspellends gelegen. Spoedig dan ook klapte hij met een zucht het schetsboek dicht en zei: ‘We gaan naar huis en daarginds bij de trap moet ik je iets belangrijks vertellen’. Ik vroeg met bonzend hart: ‘Waar gaat het over?’ En hij zei: ‘Het gaat over mijn liefde voor jou. Die is veranderd, maar daarover vertel ik je straks dan wel. Het zal heus wel weer in orde komen’.

Ik pakte met trillende handen mijn boeltje in en deze keer waren zelfs de armoedige verandas niet in staat mijn aandacht af te leiden. Ik liep als een blinde voort; het gevoel was zelfs uit mijn voetzolen verdwenen. Als ik Arie verliezen moest zou ik nooit meer steentjes en aardkluitjes kunnen voelen. Mijn huis zou lelijker worden dan ooit en de zon zou nooit meer schijnen. In de hoek van de stenen trap pakte Arie mij teder bij de schouders. Er werd niet gekust. Hij zei: ‘Ik heb het al lang voelen aankomen, maar ik heb het je niet kunnen zeggen. Nu kan ik het echter niet langer verzwijgen. Mijn liefde voor jou is niet meer zoals die vorig jaar nog was, zelfs niet meer zoals die een maand geleden nog was’.

Door de tedere aanraking in wreed contrast met zijn woorden begon ik onmiddellijk te huilen. Hij veegde de tranen zacht van mijn wangen. Ik vond het heerlijk hoewel het waarschijnlijk voor het laatst gebeuren zou. Ik durfde hem niet aan te kijken. Ik zag dat Boy tussen ons in zat te kwispelen en naar boven keek.

‘Waarom heb je het niet eerder verteld?’, vroeg ik eindelijk. ‘Omdat ik ervoor zal zorgen dat het weer net zo heerlijk als vroeger wordt’, zei hij, ‘ik beloof je dat alles in orde komt. Ik heb er lang in mijn eentje over na moeten denken. Morgen ga ik naar een dokter. Ik ga mij laten castreren en dan is alles weer voorbij’. Alle droefheid vloeide uit mij weg. Ik voelde de straatsteentjes onder mijn zolen weer. ‘Als je weet dat je liefde voor mij daardoor weer even groot wordt als vroeger, moet je zeker naar de dokter gaan’, zei ik opgelucht.

‘Morgen na schooltijd ga ik er heen’, zei Arie, ‘om vijf uur is alles achter de rug. Dan zie ik je op de hoek van de straat. En heus, ik houd nog echt van jou’.

Ditmaal hield ik mijn rennen niet in op de hoek van het grachtje. Ik zag dat het voor mij uit stormend hondje het rechter achterpootje niet mee liet draven. Het diertje kreeg daardoor een vreemde lijn, temeer omdat de opgeslagen staart naar links over het ruggetje krulde en hijzelf een neiging had om in een rechte lijn naar rechts te hollen totdat hij door de stoeprand gedwongen werd weer naar links te huppelen, wat hij altijd even kwispelend deed, wat op een verontschuldiging leek.

Bovendien merkte ik op dat zijn anusje als hij blafte, wat hij als hij holde altijd bij de nadering van een zijstraat deed, bij elke blafstoot naar buiten getuit werd, eventjes maar, doch duidelijk genoeg om te tonen hoe plat en sluik het rode haar daaromheen weggroeide, terwijl het bij ruigharige honden, ook wel poedels bijvoorbeeld,

[p. 21]

stevig en naar achteren krullend stond ingeplant, zodat dit verschijnsel bij zulk soort honden zeker niet opvallen zou.

In de huiskamer zat mijn moeder in een pan spercieboontjes te breken. Ik vroeg, hoewel ik er te gelukkig voor was: ‘Waarom breek je ze?’ En mijn moeder antwoordde: ‘Omdat ik ze altijd breek’. Vervolgens sprak ze: ‘Ze zijn roestig vandaag’. Ik vroeg: ‘Mama, wat is castreren?’, en mijn moeder antwoordde brekend en knakkend: ‘Dat is voor katten, dan piesen ze niet meer in de gordijnen’.

Mijn kamertje had een gebeitste vloer. Ik zat meestal achter mijn bureautje en voor mij, tot opspringen bereid, zat steeds Boy op dezelfde plek op de houten vloer. Als ik opkeek zag ik altijd zijn bruine bolle ogen op mij gericht, daarachter het schuddend lijfje omdat de staart aan het kwispelen was. Daar de staart een krachtige kromming had, duwde die als het ware ook krachtig in de vloer, zodat je als je met Boy de kamer verliet een extra glimmend plekje op de gebeitste vloer kon zien waar zijn staart zo vaak schurend gekwispeld had.

Wat leek het mij moeilijk tot morgen te wachten. Maar eindelijk kwam het dan toch wel zover. Het was vijf uur en het regende. Op de hoek van de straat kwamen alle fietsers in een bocht aangedromd. Regenjas naast regenjas en schouder aan schouder. Ik stond op mijn tenen en keek tussen de aandachtige hoofden. Plotseling zag ik Arie ertussen. Er hing een natte piek over zijn voorhoofd. Hij had mij al gezien want hij glimlachte en er zat een glans van vertrouwen in zijn ogen. Maar ik kon mijn ongeduld niet langer de baas. Ik sprong omhoog en riep over alle aanfietsende hoofden heen: ‘Ben je al gecastreerd?’

Arie stapte haastig af. Hij maakte een sussend gebaar en zei: ‘Kom mee, we moeten naar een rustige buurt. Ik moet je ernstig spreken. Om te beginnen: ik ben niet gecastreerd’.

Hoewel het een noodlottige mededeling had moeten zijn, begreep ik aan zijn rustige glimlach dat voor mij alle hoop op liefde nog niet verloren was. Door de zachte druk van zijn arm om mij heen kon ik op weg naar de rustige plek mijn nieuwsgierigheid bedwingen.

Op de rustige plek rook het weer naar gras en lentegoed. Hij vertelde: ‘De dokter heeft mij uitgelegd dat het voor mij als ik gecastreerd zou worden een te gemakkelijke oplossing was. Wat ik nu moet doen eist wilskracht van mij en ik geloof wel dat ik dat leren kan. Juist als er een weerstand te overwinnen is, is het doel dat je bereikt hebt veel waardevoller dan als het geen enkele moeite zou kosten het te verkrijgen. Je kunt aan sommige mannen zien dat ze dezelfde strijd hebben meegemaakt die ik nu krijg te doorstaan. Je kunt het soms aan hun kin zien of aan hun mond. Ik weet zeker dat wij er samen doorheen zullen komen, want ik heb jou er ook bij nodig. Ik heb hier trouwens een foto van iemand bij me aan wie je kunt zien dat hij dit ook allemaal heeft gekend en dat hij toch zeker heeft gezegevierd, zie je wel?’

En hij toonde mij een foto van Conrad Veit. De kin was erg wilskrachtig en ik kreeg hem om boven mijn bed te prikken en zodoende tijdens een slapeloze nacht mee te leven met de strijd waar Arie aan bezig was.

Ik legde de piek op zijn voorhoofd tussen zijn haar, want het begon mij te ergeren dat daarlangs steeds druppels afgleden op zijn gezicht.

‘Ik heb nu zolang gepraat’, zei Arie eindelijk, ‘en ik hoor maar niets van jou. Je begrijpt toch wel wat dit allemaal voor mij betekent heeft. Zou jij er nu ook even iets over willen zeggen?’

Mijn hart begon te bonzen, alsof het op school een proefwerk gold. Ik antwoordde echter: ‘Ik heb niet veel te zeggen, maar ik heb wel een belangrijke vraag voor jou’.

‘Vraag het maar’, zei Arie zacht.

En ik durfde eindelijk te vragen: ‘Zeg Arie, als je nu werkelijk gecastreerd geworden was, hè? Nou, hoe had je dan in het vervolg een plas moeten doen?’