Hollands Maandblad. Jaargang 6

[p. 41]

[Gedichten]
J. Bernlef

Déjà-vu

Ik ontmoet steeds weer dezelfde vrouw;

tandenpoetsend dwaalt zij in de spiegel terwijl ik me scheer
boterhammen eet zij, avondeten samen met mij en
vraagt dan of het smaakt;

vaak vind ik het toilet bezet (de kat kan het niet zijn)

naast mij in de bioskoop - het licht dooft bij de laatste
lichtreklame - trilt soms herkenning op mijn netvlies, vormt
een klank zich in mijn keel;

maar als zij aan vrienden (die haar kennen zeker) mijn
allerlaatste nieuws vertelt sta ik werkelijk versteld.

Dit kan toch geen toeval meer zijn!

Het mesthoofd

een kijkje in de keuken
tijd: 3.04 n.m., tijdens een kopje thee

Het hoofd zit weer vol mest dwz. hoe drink jij je thee,
nee het weer is weer niks voor de tijd van het weer;
uit de neusgaten komt nog meer vulles, asbakken vol
mislukte solo's op de draad (als je nog thee wilt
tap het maar uit de oren, suiker uit de pupillen
melk - voor hen die willen - tussen de lippen
van het mesthoofd).

Je begrijpt niet dat er tussen al die rotzooi
nog ergens een paar ringetjes, een draadje, een
klein plakkaatje of een plaatje te vinden zijn
die zich samen plotseling iets herinneren
dat nog nooit gebeurd is, zoals het onbestaande eiland
ten westen van de Canarische eilanden dat onder bijzondere
atmosferische omstandigheden zelfs gefotografeerd kon worden.

Dichten: blozen, van niets weten
maar voor je zover bent voor je dat hele hoofd
leeg hebt geschept, die bodemloze beerput, ik zeg je:
meestal ben je te moe en vult met palaver zich
het lege hoofd opnieuw.

Notitie: ‘het onbestaande eiland / ten westen van de Canarische eilanden’. ‘A photograph of it recently appeared in the Madrid newspaper ABC (August 10, 1958)’. The journal of Christopher Columbus, translated by Cecil Jane. The Orion Press & Anthony Blond, London.

[p. 42]

De buurman en het gedicht

Daar is hij (weer): de man uit Porlock
de buurman die door het gedicht heen praat

In mijn kop - die ik al eerder een mesthoofd noemde -
schieten zijn stijlbloemen hoog op

Zo hoog dat ik bijna zou vergeten tussen
deze dovenetels, distels, lege doppen:

Het gedicht is echt als een blauw oog

Ik klamp mij vast aan zijn gezwets, ik schurk
mij als een kat tegen de benen van deze kletsmajoor

De buurman, die door het gedicht heen praat
en het gedicht dat terugpraat dwars door de buurman heen

Tot er geen verschil meer bestaat;
in de vallende avond is het eindelijk gelukt:

De man uit Porlock is voor vandaag naar huis.

Dure wensen

voor D. Hillenius

Omdat ik in analogie de blauwdruk van
een toeval zie dat onze wetten imiteert
schrijf ik graag poëzie die dingen samenbrengt
tot nu toe onverbonden; zoals sterren die
de wetenschap allang heeft doodverklaard
onze wandeling verlichten; zoals de trouw
der 19e eeuwse vrouw voor een groot deel
moet worden toegeschreven aan haar ondergoed;
het doet aan de trouw niets af noch aan de wens
bij de vallende ster gedaan, maar beide komen toch
in een ander licht te staan.
het was toen dat men een gedichtenbundel
in liet binden in zijn mooiste petticoat
en aanbood aan een verre vriend of goede buur
(wensen zijn sindsdien te duur geworden).

Notitie: ‘Misschien heb ik iets gemeen met dichters: het vermogen om van tijd tot tijd een samenhang te ontdekken in gebieden die tevoren onverbonden waren’. D. Hillenius in Tirade 89.

‘The only barrier to rampart adultery was the whalebone corset; many an errant wife, when she returned to face her waiting coachman, had to hide under her coat the bundle of undergarments which her lover had not been dexterous enough to lace back around her torso’. R. Shattuck: The banquet years.

‘When Paul Bourget made her the heroine of his novel Gladys Harvey, she gave Marcel a copy bound in the flowered silk from one of her own petticoats’. A. Maurois: In quest of Proust (A la recherche du Proust), Penguin Books Ltd., London.