Hollands Maandblad. Jaargang 5

[p. 23]

Tom Fool
(uit de Greentree stal)

Marianne Moore
(vertaling J. Bernlef)

Zie Jonas in Joppa aan boord gaand, bang voor
de walvis, een hard gelag voor een staatsman die zich door niets liet tegenhouden,
ofschoon hij liever niet stierf dan berouw toonde.
Wees standvastig bij gevaar, want je lichaam zal falen,
en neem tot voorbeeld de schooljongen in Spanje
die op zesjarige leeftijd een ezel en een jockey tekende
steigerend voor een slak.

‘Er bestaat zoiets als gesluierde luister’, heeft
Victor Hugo gezegd. Sentir avec ardeur: dat is het; gebiologeerd door gevoel.
Tom Fool ‘doet een poging en hij doet die vaker
dan de anderen’ - op de eerste april, een tamelijk belangrijke dag
in dubbelzinnig opzicht - de keus van een glimlachende
Meester Atkinson, met het stempel van een kampioen, de extra
spurt wanneer die nodig is. Ja, ja. ‘Toeval

is een betreurenswaardige onzuiverheid’; zoals Tom Fool's witte
linkerachterbeen - een buitenbeentje; ofschoon te oordelen
naar de resultaten een soort van staart om hem vertrouwen te geven.
Boven in de koepel, snelheden vergelijkend, houdt Signor Capossela het hoofd koel.

‘Het is gek,’ zei hij; ‘maak ik pak ze, en waarom zou ik niet?
Ik ben ontspannen, ik heb vertrouwen in mezelf en ik wed niet.’ Opzienbarend.
Hij wedt niet op zijn bezielde -
zijn roze en zwartgestreepte, zijn met zijden sjerpen of stippen versierde lievelingen.
Tom Fool is een ‘bijdehand paard,’ met een duidelijke loop. Je bezit
de ritmiek van een danser op een maat of harmonieuze sprint
van een bruinvis naar de boeg waar al de sprinters moeiteloos winnen -
als de gelijkelijk bewegende centaur-benen, zoals pauken elkaar de loef afsteken;
neus strak en suède neusvleugels gespreid, een lichte linkerhand op de teugel, tot
welnu - dit is een rhapsodie.

Natuurlijk, sprekend over kampioenen, er was een Fats Waller
met de vederen touché, giraffe-ogen, en die hand opspringend in
Ain't Misbehavin’! Ozzie Smith en Eubie Blake
adelen de atmosfeer; je herinnert je de Lippizan school;
de keer dat Ted Atkinson op Tiger Skin voorbij sprong -
geen achtervolgers te zien - als een kat. En het is mogelijk dat je een aap gezien hebt
op een greyhound gezeten. ‘Maar Tom Fool...’

[p. 24]

Aantekeningen van Marianne Moore bij het gedicht Tom Fool.

Regel 6: ezel en jockey. Een ezel en een jockey door ‘Giulio Gomez 6 anos’ uit een verzameling tekeningen van Spaanse schoolkinderen, gemaakt op verzoek van een comité dat geld inzamelde voor republikeins Spanje, verkocht door Lord en Taylor; aan mij afgestaan door mevrouw Louise Crane.

Regels 8-9: ‘Heeft... gezegd’. De reverend David C. Shipley, 20 juli 1952.

Regel 9: Sentir avec ardeur. Door Madame Boufflers-Marie-Françoise-Catherine de Beauveau, Marquise de Boufflers (1711-1786). Zie de noot van Dr. Achilles Fang, in de annotatie van Lu Chi's ‘Wên Fu’ (A.D. 261-303) - zijn ‘Rhymeprose on Literature’ (‘rhymeprose’ van ‘Reimprosa’ der Duitse middeleeuwers): ‘Wat notities betreft ben ik het eens met een tijdgenoot van Rousseau: Il faut dire en deux mots / Ce qu'on veut dire’; ... Maar ik kan mij er niet op beroemen dat ‘J'ai réussi’, vooral omdat ik tegen Mme. de Boufflers' gebod (‘Il faut éviter l'emploi / Du moi, du moi.’) gezondigd heb’. Harvard Journal of Asiatic Studies, volume 14, nummer 3, december 1951, bladzijde 529 (herzien, New Mexico Quarterly, september 1952).

Air: Sentir avec ardeur

Il faut dire en deux mots

Ce qu'on veut dire

Les longs propos

Sonts sots.

Il faut savoir lire

Avant que d'écrire

Et puis dire en deux mots

Ce qu'on veut dire.

Les longs propos

Sont sots.

Il ne faut toujours conter,

Citer,

Dater,

Mais écouter.

Il faut éviter l'emploi

Du moi, du moi,

Voici pourquoi:

Il est tyrannique,

Trop académique;

L'ennui, l'ennui

Marche avec lui.

Je me conduis toujours ainsi

Ici,

Aussi

J'ai réussi.

Il faut dire en deux mots

Ce qu'on veut dire;

Les longs propos

Sont sots.

Regel 13: Meester Atkinson. Op een morgen (3 maart 1952) sloeg ik de New York Times open en een artikel van Arthur Daley over Ted Atkinson en Tom Fool trok mijn aandacht. Gevraagd wat hij van Hill Gail dacht zei Ted Atkinson: ‘Hij is werkelijk een goed paard, ... heel goed’, en hij zweeg een ogenblik. ‘Maar ik geloof dat hij pas na Tom Fool komt... Ik geef de voorkeur aan Tom Fool... Hij houdt zijn poging langer vol en hij doet hem vaker’. Eraan herinnerd dat Citation acht of tien sprints in een race kon maken. ‘Dat is het’, zei Ted enthousiast. ‘Het is het stempel van een kampioen om 100 yards te sprinten, zich terug te laten vallen en weer 100 yards te sprinten, de extra spurt opbrengend wanneer die nodig is. Naar wat ik van Tom Fool gezien heb zou ik hem een “bijdehand paard” willen noemen’. Hij noemde twee anderen. ‘Zij lopen maar op één manier. Maar Tom Fool...’. Daarna zag ik een foto van Tom Fool (New York Times, 1 april 1952) met Ted Atkinson in het zadel en ik vond dat ik hem een kleine hommage moest bewijzen; ik kwam een eind op streek, realiseerde me dat ik zojuist een prijs had gekregen van Youth United for a Better Tomorrow en was inderdaad bezorgd. Ik keur gokken af en ik had nog nooit een race gezien. Toen las ik in de Times van 24 juli 1952 een artikel van

[p. 25]

Joseph C. Nicholas over Frederic Capossela, de omroeper van Belmont Park, die, toen hij geïnterviewd werd, zei: ‘Zenuwachtig? Nee, ik ben niet zenuwachtig... Ik zal je vertellen wat moeilijk is. Het laatste rechte stuk in Belmont Park, waar niet minder dan achtentwintig paarden op je afrennen vanaf een punt dat driekwart mijl van je vandaan is. Maar ik pak ze, en waarom zou ik niet? Ik ben ontspannen, ik heb vertrouwen in mezelf en ik wed niet’.

Bij wijze van vervolg ‘Geld is niet Alles’ door Arthur Daley (New York Times, 1 maart 1955): ‘Raspaarden zijn altijd fascinerend’, zei Ted, ‘... zij lijken zoveel op mensen... Mijn eerste liefde was Red Hay... een dappere kleine vriend... hij probeerde het altijd, gaf altijd het beste wat hij had’. (Mr. Daley: ‘Hetzelfde geldt voor Atkinson’.) ‘Dan had je Devil Diver... de merrie Snow Goose. Een van mijn grote favorieten... belust om er op los te gaan... Maar als ze eenmaal op gang was... je kon haar met veters in plaats van teugels berijden... En dan had je Coaltown... Er waren natuurlijk anderen, maar ik heb er nooit een gezien die vergelijkbaar was met Tom Fool, mijn favoriet onder de favorieten. Hij had van allen de meest persoonlijkheid... Alleen al naar hem te kijken deed een vonk ontspringen. Hij had een intelligent hoofd, een intelligente blik en, het beste van alles, hij was intelligent. Hij had zachte ogen, een breed voorhoofd en, gos, ik lijk wel een verliefde schooljongen. Maar ik geloof dat hij het mooiste gezicht had van alle paarden waarmee ik te doen heb gehad. Hij was een groot paard, maar ik was dol op hem, niet zozeer om wat hij presteerde als om wat hij was’. Nadat hij dat gezegd had maakte de levendige meneer Theodore de nummerplaat op zijn rechterschouder vast en liep in de richting van de pit.

Regel 14-15: ‘Toeval... onzuiverheid’. De I Ching of Het Boek der Veranderingen, vertaald door Richard Wilhelm en Cary Baynes, Bollingen, serie XIX (New York: Pantheon Books, 1950).

Regel 29: Fats Waller. Thomas Waller, ‘een wispelturige jazz-figuur’, stierf in 1943. Zie The New York Times, artikel, en Richard Tucker (Pix), foto, 16 maart 1952.

Regel 31: Ozzie Smith. Osborne Smith, een negerzanger en drummer die de muziek improviseerde in Ian Hugo's Ai-Yé.

Regel 31: Eubie Blake. De negerpianist in Shuffle Along.