Hollands Weekblad. Jaargang 4

[p. 15]

Het goede leven
K. van het Reve

Als dit stuk verschijnt is menige lezer al op reis. Ik wens hem goed weer. Ik ga zelf trouwens ook op reis. Poll, onze redacteur, is al op reis geweest en heeft onderweg zowel P.B. (eigenlijk P.S.B.) als V.D. (eigenlijk V.S.D.) gesproken. P.B. laat mij koud, al heeft ze dan een Nobelprijs, maar dat hij V.D. ontmoet heeft trof mij, omdat die nog verleden jaar bij ons van de trap slipte en daarbij aan onze cocosioper een harer billen bloedig bezeerde.

Nu vraagt Poll mij een stukje te schrijven over ‘het goede leven’. ‘The good life’ voegt hij er ter verduidelijking aan toe. Ik heb de uitdrukking meer gehoord, maar weet niet wat hij betekent. Daar ik de rest van dit stuk al zo ongeveer in mijn hoofd heb zal ik maar geen algemeen ontwikkelde kennissen opbellen die het misschien wel weten. Eenvoudiger is het, simpelweg aan te nemen dat men met ‘het goede leven’ een aangename levenswijze bedoelt die men graag zou willen voeren als men maar kon. Ook heb ik het gevoel dat het iets met eten en drinken te maken heeft.

Wat het laatste betreft moet ik Poll teleurstellen. Ik drink zelden iets anders dan koffie en thee. Mijn kennis van alcoholische dranken is beperkt en stelt mij tot niet meer in staat dan het geblinddoekt van elkaar onderscheiden van sherry, rode wijn, witte wijn en jenever. Als de artsen mij zouden verbieden ooit nog een druppel alcohol te gebruiken zou mij dat onverschillig laten. Soep lust ik niet. Er zit meestal vermicelli in. In vast voedsel ben ik niet bizonder geïnteresseerd. Ik kan mijzelve in dit opzicht zonder schroom vergelijken met F.D. Roosevelt, eertijds president van de Verenigde Staten, die op de vraag wat hij nu eens graag zou willen eten na lang nadenken verheugd ‘scrambled eggs’! placht te antwoorden. Ik leef al jaren bijna uitsluitend op brood met pindakaas.

Bij mij hangt de gedachte aan een ‘goed leven’ enigszins met reizen samen. Vroeger bestond daarnaast nog een andere gedachte: een kamer vol boeken waarin ik lang achtereen kon zitten lezen en schrijven. Die kamer - aan de mogelijkheid van een huis heb ik geloof ik nooit gedacht, noch aan een inkomen dat de twaalf gulden per week zou overschrijden - die kamer zou ik dan, wilde het echt goed gaan, moeten delen met een bepaald meisje uit mijn klas. Dit visioen is na de tweede wereldoorlog wat verbleekt, omdat het in vervulling is gegaan. Het met reizen verbonden visioen echter dient zich ieder jaar heftiger aan. Mijn reizen is overigens niet het met schepen, treinen en vliegtuigen van de ene metropool naar de andere snellen en daar mensen ontmoeten die men met initialen zoals P.B. en V.D. kan aanduiden. Niet dat ik dat niet leuk vind, maar het heeft, naar ik heb gemerkt, een dodelijke vermoeidheid ten gevolge en het gevoel dat ik de korte tijd die mij gegeven is verbeuzel.

Mijn reis ziet er heel anders uit. Het gaat als volgt. Ik word opgebeld door de rector magnificus, de decaan, de commissaris van politie, de president-curator, de burgemeester, de secretaris-generaal, de minister of iemand van gelijke strekking, die mij vraagt dezer dagen eens bij hem langs te komen omdat hij iets van me wil. Ik begeef mij terstond naar hem toe en hij zegt: ‘Kijk eens, Reve, wij kennen jou als een serieuze en betrouwbare jongen, die niet te beroerd is zich enige inspanning te getroosten. Nu hebben wij hier een pakje - bij deze woorden trekt hij een la van zijn bureau open en haalt daar een pakje uit, met een touwtje dichtgebonden, eventueel verzegeld. Het mag ook een gewone grote bruine envelop zijn - en dat pakje moet daar en daar naar toe. Wij zouden het op prijs stellen als jij voor het transport zorg zou kunnen dragen. We zouden het wel aan een ander vragen, maar je weet hoe het is. Ze laten de boel slingeren, kletsen te veel en willen alleen per taxi en per vliegtuig reizen.’

[p. 16]

Ik verklaar mij daarop gaarne bereid deze opdracht uit te voeren, noteer de plaats waar ik heen moet en ga naar huis. Daar tref ik met grote zorgvuldigheid mijn voorbereidingen. Moet er gelopen worden dan wordt de rugzak gepakt: tent, slaapzak, regenkleding, verschoning, leesboek, kompas, kaarten. Wordt het een autoreis, dan gaat dat ook allemaal mee, want je weet nooit. Nauwelijks ben ik op de grote weg of de last des levens valt van mij af. Das Rad des Ixion steht still. Vermoeid, vermagerd, maar in diepe tevredenheid gehuld kom ik enige weken later terug.

Mijn grote moeilijkheid bij dit visioen is dat ik geen flauw idee heb hoe het ooit voor iemand ter wereld zin zou kunnen hebben mij een grote bruine envelop van de ene plaats naar de andere te laten brengen. Hoe je het ook bekijkt, het kan beter per post, dat is veiliger, vlugger, goedkoper en discreter. Dat is een zwak punt, want het is voor mijn visioen beslist nodig dat mijn missie een nuttig doel heeft, en niet bestaat in het Nederland vertegenwoordigen op een unesco-conferentie of in het Komitet slavistor, deelnemen aan een congres of advies geven over het onderwijs in Oeroendi of Pakistan - allemaal dingen waarvan ik vermoed dat de nuttigheid alleen bestaat in het afwisseling en bezigheid verschaffen aan mensen (F.B., P.J.K.) van wie ik vermoed dat ze verder nergens voor te gebruiken zijn.

Nee, ik wil op reis met het duidelijke besef dat het doel van serieuze aard is en mijn werk door mijn opdrachtgevers gewaardeerd wordt. Ze hoeven helemaal niet wild enthousiast te zijn en te juichen dat Reve helemaal naar Aix-en-Provence en terug geweest is en onderweg niets heeft weggemaakt. Zolang ze er maar op rekenen dat ik mijn taak naar behoren vervul en na afloop tevreden zijn ben ik ook tevreden. De beloning doet er niet toe. Ik wil desnoods een bedrag in geld aanvaarden waar ik niet om gevraagd heb doch waarvan ik het verkrijgen ook niet heb tegengewerkt, maar misschien ook wijs ik zelfs een vergoeding van de onkosten (levensmiddelen, benzine) van de hand.

De opdracht moet wel zo zijn dat ik alleen reis of in gezelschap van mensen die ik zelf kies - geen treinen, bussen, schepen of vliegtuigen. Schepen vallen trouwens uit omdat ik altijd de eerste aan boord ben die zeeziek word. Hiermee vervallen dus de interessante mogelijkheden van een eenzame zeiltocht à la kapitein Rob, Kontikireizen per vlot etc. Het hoeft geen automobiel te zijn. Ik wil ook te voet, te paard, per ezel gaan. In die gevallen moet het een parcours betreffen dat niet per auto is af te leggen. De plaats van bestemming kan eigenlijk niet ver genoeg weg zijn: Santander, Helsinki, Omsk, Sparta, Timboektoe desnoods. Wat zeg ik: met het grootste genoegen zou ik dwars door Afrika trekken als dat gearrangeerd kon worden. Het liefst zou ik misschien nog lopen door terrein waar nauwelijks mensen wonen.

Er hoeft aan zulk een tocht geen gevaar verbonden te zijn, noch zijn ontberingen noodzakelijk. Maar ik wil desnoods lopen met twaalf kilo op mijn rug, slecht weer hebben, slapen onder onconfortabele omstandigheden, honger en dorst lijden, en door gebied trekken waar niemand mij vindt als ik een been breek.

Het tragische in mijn geval is dat de ingrediënten voor dit ‘goede leven’ bijna allemaal voor het grijpen liggen. Mijn beroep verschaft mij een vacantie van zes maanden per jaar, waar ik best twee of drie weken af kan nemen om mij te ontspannen. Parcoursen als boven omschreven - Santander, Helsinki, Omsk, Sparta, Timboektoe - kan men bijna ad libitum uitzetten, en mijn manier van reizen is goedkoop. Toch zal mijn droom nimmer werkelijkheid kunnen worden, want de opdracht ontbreekt, en zonder opdracht krijgen de genietingen van zo'n reis iets opzettelijks: man spürt die Absicht und man ist verstimmt.