Hollands Weekblad. Jaargang 4

[p. 13]

Geen geweld, geen uitstel
K.L. Poll

Op een partijtje bij een Nederlandse familie in Atlanta kwam het plan op om naar Monterenny te gaan. Charleston stond op mijn programma, maar, zei men, daar is niet veel te beleven. Alleen wat mooie oude huizen. Een man die zelf uit Charleston kwam vond dat te laag geschat, maar hij gaf toe: wie meer wil weten over desegregatie kan beter gaan praten en kijken in een plaats als Monterenny in Alabama.

De dominerende gast die avond was een negerin van ± 45. Zij was de naaste medewerkster van Martin Luther King geweest, maar weggegaan omdat zij hem te meegaand, te voorzichtig had gevonden. Nu adviseerde zij een studentenorganisatie (Student non-violent coordinating committee). Daar zitten zowel blanke als neger-studenten in. Zij was strijdbaar, zelfverzekerd, gewend aan aandacht. Bewonderde

Amerikaans journaal

haar om wat zij deed en vertegenwoordigde; wel moeilijk om mee te praten, met zo'n gepantserde vrouw. Zij had iets onverzoenlijks en onpersoonlijks. Maar misschien is dat onvermijdelijk wanneer je, zoals zij, jaren achter elkaar professional voor een goed doel bent, wanneer je steeds blootstaat aan vervolging en tegenwerking door de machthebbers. Ook de revolutie-zonder-geweld wordt geleid door het revolutionaire, radicale, ascetische type. Er waren ook anderen, verliefd, nieuwsgierig, vrolijk of somber om privéredenen, minder geabsorbeerd door de strijd om gelijke rechten, zij deden wel mee, maar niet als de leidende, vasthoudende figuren

Zij belde op naar Monterenny, naar een blanke professor van het negercollege daar. Beste manier om er te komen was met een Greyhound-bus. Kort tevoren was in Anniston zo'n bus in brand gestoken, omdat de Greyhound niet aan rassendiscriminatie doet, niet in de bussen tenminste, wel in de Zuidelijke busstations.

Bustocht van ruim drie uur viel mee. Toch zou ik niet graag op die manier dagen door het land rijden. Besef van uitgestrektheid en variatie, van continent in plaats van land, zet zich meer vast bij bus- of treintocht dan in het vliegtuig. Maar daartegenover: tijdverlies, uitgekeken raken, moe en half geradbraakt worden.

Bij het busstation, een half uur van Monterenny, stond de zoon van de professor mij op te wachten, een jongen van ± 22, die dag voor het eerst in dienst van het legerkamp in de buurt van de bushalte, als life-guard van het zwembad. In de auto vertelde hij over plaats en college en over de demonstraties van de laatste weken. In Monterenny wonen ongeveer 18000 mensen, 11000 blanken en 7000 negers. Monterenny College is al 90 jaar oud, wordt bestuurd door de Congregation of churches en staat bekend als een van de beste liberal arts negercolleges in het Zuiden. Het aantal studenten is 400, waarvan twee derde meisjes. De staf is voor een derde deel blank. Er zijn maar drie blanke studenten, van wie één per ongeluk: een Griekse jongen met een beurs die bij het bladeren door de lijst van meer dan 2000 Amerikaanse universiteiten en colleges Monterenny zo'n mooie naam gevonden had.

De studenten van Monterenny College zijn dit jaar voor het eerst in verzet gekomen. Het begon met een kleine groep, in de herfst. Zij praatten er over met de president van het college. Hij wees twee professoren aan die de leiding kregen. Dat beviel slecht, de studenten wilden iets doen, de professoren wilden alleen maar praten, de misstand van de discriminatie herleiden tot probleem, tot discussieonderwerp. Zij drongen aan op voorzichtigheid, geduld, besef voor de noodzaak van geleidelijkheid. Het groepje verzandde. Maar een paar studenten hielden vol. Zij kwamen in aanraking met het Student non-violent coordinating committee. Een van de bestuursleden kwam op de campus en vertelde wat studenten van andere Zuidelijke colleges en universiteiten deden: protestmarsen met spandoeken, ‘sit-ins’ in ‘lunch counters’, bioscopen, restaurants, parken, bibliotheken, kerken, zwembaden, bussen, musea, rechtszalen. Non-violence en direct action: dat zijn de twee programmapunten van het studentenverzet. En het doel is even oud als actueel: erkenning van ieders ‘human dignity’, geen verschil in behandeling op grond van rassenonderscheid.

Begin april ging de eerste groep studenten Monterenny in. Zij bestelden cola aan een ‘lunchcounter’. De eigenaar weigerde iets te serveren en vroeg of zij wilden vertrekken. Toen zij dat niet deden, belden hij de politie. De studenten gingen de gevangenis in. Daar hebben zij vijf dagen gezeten. Toen had het ‘social action committee’ van het college het geld verzameld, voor een deel ook van negerburgers, om de waarborgsommen te betalen. Een tweede groep beleefde hetzelfde. Op een zondag zijn zij naar kerkdiensten voor blanken gegaan, met drie of vier studenten tegelijk. Sommige dominees lieten de politie opbellen en dan werden zij uit de kerk gezet; in twee kerken mochten zij ongestoord blijven zitten. Een volgende keer gingen zij het dorp in met spandoeken. Die werden door de omstanders, meest door die tussen 16 en 30, kapotgescheurd. Na twee uur kwamen zij terug met nieuwe. Politieagenten keken toe. Er werd een traangasbom in hun midden gegooid, maar zij bleven staan, zingend of zwijgend maar in ieder geval zonder op scheldwoorden te antwoorden of terug te vechten. De zelfbeheersing die daarvoor nodig is hadden zij elkaar geleerd in de weken, die aan deze acties voorafgingen, een training in het verduren van beledigingen en het opvangen van slagen. Diezelfde dag zijn zij nog twee keer teruggeweest, naar de bioscoop waar zij plaatsen beneden in de zaal vroegen (negers mogen alleen op het balkon zitten). Dat werd geweigerd. Uit een raam gooide iemand een of ander bijtend vocht naar beneden, waardoor een van de studenten naar het ziekenhuis moest.

De volgende betoging was een meer massale: tientallen studenten met een aantal faculty-leden wilden naar het gemeentehuis om te protesteren tegen wat er met de voorhoede gebeurd was. Zij werden tegengehouden door politie die versterking uit andere plaatsen had laten komen. Op verzoek van hun eigen president gingen zij terug naar de campus. Maar een paar dagen later gingen zij weer, een groot aantal. Zij kwamen tot dicht in de buurt

[p. 14]

van hun doel; daar stond een rij politieagenten klaar Die keer zijn zij blijven staan. Een uur lang hebben zij freedom songs en psalmen gezongen, in de regen. Toen kregen de agenten er genoeg van. Zij begonnen de studenten terug te dringen en te slaan met gummiknuppels. Eerst bleven zij met hun gezicht naar de aanvallers toestaan, maar dat was niet vol te houden. Zo werden ze in de rug opgedreven, tot aan de poort van de campus.

Dat was voorlopig de laatste demonstratie. Er volgde een ‘court injunction’ waarbij aan alle studenten en stafleden verboden werd te protesteren, bijeenkomsten te houden, artikelen te schrijven. De president, uit angst dat het bestaan van het college in gevaar zou komen, heeft laten weten dat ieder die zich niet aan dit verbod hield, van het college zou worden verwijderd.

Dit vertelde de jongen in de auto, op weg naar Monterenny, met aan weerskanten beboste heuvels die vol slangen zitten. Hij maakte zijn verslag zo sober als hij kon. Dat was, zei hij, een reactie op zijn vader, een pathetische Duitse professor van een jaar of 55, zoon van hoge nazi's, zelf anti-nazi, ook in de Hitlertijd, in 1953 weggegaan uit Duitsland omdat hij, zei hij, voor zijn verzet tijdens de oorlog voor een militaire rechtbank van neo-nazi's dreigde te moeten komen. Hij was anti-Amerikaans, praatte tenminste met verachting over ‘dat volk dat in auto's verwekt wordt en in auto's verongelukt’, hij was ervan overtuigd dat de bestaanszekerheid van een professor of leraar in de rest van het land even klein is als in Alabama. Hij stond, met zijn rancunes, pathos, samenzweerdersmanieren en pedanterie, toch aan de goede kant. De studenten, die ik zag, waren op hem gesteld, en namen zijn gewichtigdoenerij op de koop toe. De rest van de familie was aardig, dat is tenslotte ook een criterium. Hij was moedig; hijzelf, zijn vrouw en twee zonen waren in een moeilijke situatie terechtgekomen door hun solidariteit met de studenten.

De studentenprotesten waren niet het enige dominerende gegeven in zijn huis, waar ik het grootste deel van de tijd geweest ben. Het andere was een zeventienjarig negermeisje uit Mississippi. Zij had in haar woonplaats meegedaan, met andere schoolkinderen, aan een ‘sit-in’, het gaan zitten in een wachtlokaal voor bussen dat blanken voor blanken hebben gereserveerd. Zij was de enige van de groep die in de gevangenis terechtkwam. Na een paar dagen werd zij vrijgelaten, maar toen bleek dat haar school - een negerschool - haar niet meer wilde toelaten, uit angst voor maatregelen tegen de school, tegen de leraren, voor haar invloed op de andere kinderen. Meer dan honderd medestudenten protesteerden hiertegen, biddend en zingend liepen zij door de stad, zij werden allemaal opgepakt en in de gevangenis gezet. Na een paar uur mochten zij terug naar hun ouders, behalve Hedy, het meisje, dat de aanleiding was. Zij werd, zonder proces of iets, naar een ‘reformatory school’ gestuurd, een tuchtschool waar zij met jonge delinquenten zes maanden heeft doorgebracht. Niemand slaagde er in om haar te bevrijden, tot Grosman, de Duitse professor, kwam, uit een andere staat, een buitenlander bovendien, met, zoals hij zelf zei, een grote mond, en hem lukte het om toestemming te krijgen haar met zich mee te nemen naar Monterenny, voor zes maanden, op erewoord, als haar ‘legal guardian’.

Zij deed het verslag zelf ook nog eens, op de grens van tranen, maar zij wilde er toch graag over praten omdat dat de beste manier leek om er overheen te komen. Haar zaak was in het nieuws gekomen. Zij was twee keer in New York geweest om studenten toe te spreken over haar belevenissen; zij had al veel verslaggevers te woord moeten staan. Grosman hielp haar om haar schoolachterstand zo snel mogelijk in te lopen. Zij liep in oranje kleren door het huis, giechelend met een veertienjarige vriendin, wijs in haar commentaren, soms ongelukkig rondkijkend, wat bedorven door het gewicht van de publiciteit die haar misère haar gegeven had, volwassen met onderbrekingen van kinderlijk plezier, soms half verliefd stoeiend met de oude Grosman, die steeds opsprong om haar door het raam na te kijken wanneer hij haar de deur uit hoorde gaan.

Grosman zorgde ervoor dat ik met een paar studenten kon praten die aan de demonstraties hadden meegedaan. Iedere keer begon hij zo'n gesprek in met een wat pompeuze introductie die in verlegenheid bracht en een belijdenis van zijn en hun geloof in gelijke rechten en vrijheden voor negers en blanken. Maar bij alle kritiek toch ook steeds het besef: hij is toch maar iemand die er met grote inzet wat aan doet, aan het bestrijden van een onrecht. Dan liet hij ons nadrukkelijk alleen, eerst in de donkere, van de hitte afgeschermde woonkamer, later in de avond op de ‘porch’, maar nooit voor lang: door onverwachte deuren kwam hij telkens even terug, om nog iets te zeggen of om iets te zoeken, zijn pijp of een vergeten document.

De vier studenten die ik die avond zag, en ook de drie van de volgende dag, waren inderdaad ‘wonderful kids’, zoals Grosman ze noemde, spontaan, slim de meesten, fel zonder fanatisme, niet puriteins, hartelijk, idealistisch zonder stemverheffing, halfzachtheid of hypocrisie. Zij waren vol van wat zij gedaan en doorstaan hadden, maar zonder opschepperij of relzucht. Zij vonden het vervelend te moeten wachten met nieuwe acties tot de ‘injunction’ zou zijn opgeheven, en te merken dat de strijdbaarheid bij sommige medestudenten aan het dalen was. Zij waren zich ervan bewust dat de demonstraties nog geen verandering hadden gebracht in de ongelijke behandeling, maar zij wisten ook dat zij tenminste een begin hadden gemaakt. ‘Monterenny never will be the same’, zei een van de meisjes, genietend van die zekerheid als van een beloning.

Aan het eind van de avond kwam er een nieuw, ongewoon element bij. Dat was de dronken mrs Benchley, een jonge mooie negerin, die bij de familie Grosman bescherming zocht. Zij had allerlei verwarde verhalen over mannen die haar lastig vielen, en één die haar zelfs met een taartenvork had proberen te vermoorden. Daar speelde nog een ander paniekgerucht doorheen: mrs Benchley zou, volgens Grosman, het plan gehad hebben zijn pupil die nacht te kidnappen en naar een bordeel in Nashville te brengen om haar tegen alle verdere narigheid te beschermen.

Rosenfeld, een jonge pianoprofessor met wit shirt en korte broek, die ook alle opwinding meemaakte, zei dat mrs Benchley's dronkenschap en haar sombere ogenblikken te maken hadden met een ‘witch-hunting’ op het college van een paar maanden geleden. Zij had in een commissie gezeten die moest onderzoeken of beschuldigingen van homosexualiteit (bij de studenten of bij de professoren, dat weet ik niet) waar waren, en nu was het zo duidelijk dat zij zichzelf aan het misdragen was. Daarom begrijpelijk dat zij telkens riep: ‘We should not judge anybody’.

Deze geschiedenis werd doorbroken, om een uur of elf, door een telefoon uit Jackson, Mississippi. Iedereen eerst bang dat het weer een slecht bericht voor Hedy zou zijn. Maar het was haar advocaat, die vertelde dat zij een prijs van 500 dollar gewonnen

[p. 15]

had. Over drie dagen zou de prijsuitreiking zijn, in het Waldorf Astoria hotel in New York, tijdens een bijeenkomst van de NAACP (National association for the advancement of coloured people). Ook de reis op en neer naar New York zou worden betaald. Zij had de prijs gekregen voor een verslag van haar belevenissen dat zij maanden tevoren in de reformatory school had geschreven. Zij was het zelf al weer bijna vergeten dat zij het verhaal had ingestuurd. Toen zij het nieuws hoorde, meeluisterend aan een tweede toestel, gaf zij een schreeuw en kwam stralend-huilend aan ons vertellen wat er gebeurd was. Een contrast voor een sprookje: het verbannen schoolmeisje uit Mississippi dat zich ook in Monterenny nog bedreigd voelde en nu het vooruitzicht om als gevierde prinses door het glanzende Waldorf Astoria in New York te lopen.

Grosman wil met haar mee naar New York. Hij gaat eerder weg, want met de auto is het twee volle dagen rijden. Met een oude Volvo waar de zoon spottend over praatte vanwege het formaat; zelf heeft die een grote oude Ford. Hij wil proberen bij de NAACP een baantje te krijgen, misschien, zei hij, bij zoiets als human of public relations. Zijn contract bij het college is niet verlengd. Als hij over twee maanden niets gevonden heeft, staat hij op straat. Hetzelfde geldt voor Rosenfeld, de muziekprofessor, die ook heeft meegedaan aan de studentendemonstraties. Dat vooruitzicht - over een paar weken zijn wij hier waarschijnlijk allemaal weg, en wat dan - maakte de situatie dramatischer, en de verbondenheid groter.

Er was ook nog een Jim in het begin van de avond, een negerstudent die in een ander kamertje naar de televisie lag te kijken. Hij mocht mij niet zien omdat hij een neef was van een der trustees. Zij waren bang dat hij naar de president van het college zou lopen, en dat daardoor, in verband met de injunction, moeilijkheden zouden ontstaan. Zij vertrouwden de president niet meer, na zijn pogingen om zowel de studenten als de blanken in Monterenny te vriend te houden.

De volgende dag bij de burgemeester van Monterenny geweest. Hij is tegelijkertijd dokter. Hij was tevoren beschreven als conservatief, maar nog een van de meest intelligente en tolerante. Hij was degene die ervoor gezorgd had, dat de studenten in de gevangenis behoorlijk waren behandeld. Zijn argumenten verliepen grotendeels volgens het stramien van de beledigde, nobele onschuld: de negers zijn bij de blanken vergeleken minderwaardig, wij behandelen ze als gelijkwaardig, zij het dat wij de twee gemeenschappen gescheiden willen houden; de negers zelf zien het hier ook zo en zijn over het algemeen tevreden; het zijn altijd mensen van buitenaf die onrust en conflicten scheppen. Onder zijn rustige verdediging van de status quo waren af en toe twee andere motieven zichtbaar. Schuldbewustzijn: het is natuurlijk waar dat de negers niet altijd even fair behandeld worden, dat de toegang tot de betere functies bij bedrijven en overheidsdiensten voor ze versperd is, dat daar verandering in moet komen, alleen: het kan niet zo vlug. En daartegenover angst, angst voor economische concurrentie wanneer negers gelijke mogelijkheden zouden krijgen, en vooral angst voor rasvermenging, voor besmetting van het goddelijke blanke ras door het duivelse zwarte. Daar speelt bovendien een traditie van ridderlijkheid in de Zuidelijke staten doorheen: de mannen die de eer van hun blanke jonkvrouwen verdedigen tegen iedere vreemde belager, en zeker tegen het zwarte monster dat vroeger als onopvallend nuttig huisdier beschouwd kon worden, maar nu niet meer omdat het zich door kwade inblazingen is gaan verbeelden dat het een mens is als een ander.

De burgemeester zei: (1) Ik neem het de gekleurde mensen niet kwalijk dat zij hun positie proberen te verbeteren; dat doet iedereen, ik doe het voor mijzelf en u ook. (2) Een buitenstaander kan de situatie niet beoordelen; wij leven al meer dan 300 jaar in gescheiden gemeenschappen, je kunt dat niet van de ene dag op de andere veranderen. (3) Negentig procent van de geslachtsziekten hier in Monterenny komen bij negers voor; drie kwart van de onwettige kinderen zijn negers. Dat zegt toch genoeg. Hun morele maatstaven zijn lager dan die van ons. Dat is ook te begrijpen, want zij hebben nu eenmaal niet de beschaving die de angelsaksiche volken al meer dan 2000 jaar bezitten; 300 jaar geleden waren het nog wilden. Het voorbeeld van de Duitsers tussen 1933 en 1945 veegde hij weg. Dat was een kleine verblinde minderheid geweest. (4) Wij geven ze goede scholen en huizen. Het geld wordt eerlijk verdeeld, wij leven alleen gescheiden. (5) In de tweede helft van de high school blijft meer dan 50 percent van de negers weg, bij de blanken maar een zesde. Dat geeft toch al aan dat ze zelf helemaal niet leergierig zijn. (6) Ik geef toe dat er ook veel intelligente negers zijn; in de public schools hier hebben wij bijvoorbeeld meer leraren met een masters degree bij de negers dan bij de blanken. Die krijgen dan ook meer salaris. Hun doktoren zijn over het algemeen ook goed. (7) Ze kunnen geen precisiewerk doen. Zij zijn lui en slordig. Zij missen de geschiktheid voor moeilijke en verantwoordelijke bezigheden. Daarom, en niet vanwege discriminatie, krijgen ze allerlei banen niet. En die doktoren en leraren dan? Ja, dat is waar, maar dat zijn uitzonderingen. (8) Over de demonstraties: café's, bioscopen, drugstores e.d. zijn hier privé-zaken. De eigenaars hebben toch het recht om te bedienen wie zij zelf willen, net zoals ik dat als dokter mag. Daarom worden de studenten veroordeeld wegens ‘trespassing after warning’, wanneer zij blijven zitten nadat hun duidelijk verteld is dat zij niet gewenst zijn. Men kan iemand toch niet kwalijk nemen dat hij met sommige mensen wel wil omgaan en met anderen niet? Dat doet iedereen. Ook de negers van het college vragen niet aan de eenvoudige negers uit Monterenny om bij hen op bezoek te komen. They segregate among themselves. (9) De blanken hier zijn van plan ‘to hold the line’ zolang als zij kunnen. Als een van de drugstore-eigenaars had toegegeven zou hij door de rest van de blanke bevolking worden geboycot. Dat kan niemand zich permitteren en dat maakt het voor degenen die geen bezwaar hebben tegen desegregatie moeilijk om ermee te beginnen.

's Middags door de hitte naar de campus gelopen. Bij de Grosmans weer nieuws. Van de voorlichtingsman uit Atlanta van de congregation of churches die dit en andere colleges bestuurt, was bericht gekomen dat alle klachten over onverlengde contracten (een kwart van de faculty) en andere misstanden op het college onderzocht zouden worden. Te laat, zei mevrouw Grosman, iedereen is volgende week al weg en van de overblijvers durft toch niemand tegen de handig manoeuvrerende president te getuigen. Ook Rosenfeld zei 's avonds: ik heb zo'n voorgevoel dat dat onderzoek niets goeds zal opleveren. Maar Grosman was optimistischer: de man uit Atlanta had zelfs laten doorschemeren dat hij, Grosman, na de zuivering een kandidaat was voor het presidentschap. Een mooi bericht was verder, dat het meisje uit Mississippi van de NAACP niet alleen een prijs maar ook een beurs krijgt voor een college na de high school. En het derde stuk nieuws was dat mrs Benchley in de college-ziekenverpleging was opgenomen wegens een break-down.

[p. 16]

Een van de studenten die ik die dag ontmoet heb, was Gwen, een meisje over wie haar kamergenoot later zei dat zij af en toe aanvallen van epilepsie had. Zij vertelde over zichzelf en over de demonstraties op een dromerige, zachte toon in de halfdonkere woonkamer van de Grosmans. Zij komt uit een kleine plaats in de buurt van Cape Canaveral in Florida. Zij is enig kind, haar moeder ging dood toen zij klein was. Waardoor weet zij nog altijd niet, niemand wil het haar precies vertellen. De vader is hertrouwd, de grootmoeder toeverlaat. Niemand moet tegen mij liegen, zei zij, want daar kan ik niet tegen. Als ik boos word omdat ik mij bedrogen voel, uit zich dat in mijn lichaam. Ik zou iets willen doen of zeggen, maar dat gaat niet. Ik heb een gevoel of ik opzwel tot ik barsten zal. Dan word ik ziek, soms wel een week lang. - En even later: als iemand zou zeggen dat hij van mij houdt en hij laat mij in de steek om met een ander te trouwen, zou ik hem doden. Zij werkte uit hoe: niet zomaar doodschieten, maar vrienden vragen hem naar een bos te brengen, daar langzaam te vermoorden, en zelf zou ik daar bij staan kijken, zonder een spoor van medelijden. Zo ben ik, het is misschien niet goed, maar iemand bedriegen door wie je volledig vertrouwd wordt, dat vind ik de gemeenste daad die er is. Omdat ik zo snel boos word en dan mijn zelfbeheersing verlies, was het vooral voor mij goed om met de non-violence training mee te doen die wij elkaar gegeven hebben vóór de demonstraties. Want ik geloof dat bij dit gevecht voor gelijkheid en menselijke waardigheid, dat niet tegen een of meer misdadige individuen is gericht maar tegen een verblinde collectiviteit, het voorbeeld van geengeweld het beste wapen is.

Zij vertelde nog eens alles wat er de afgelopen weken gebeurd was, het weggesleept worden uit drugstores en kerken, het traangas, de slagen van de politie, het zingen in de regen bij de laatste demonstratie. Ja, zei Rosenfeld die het door haar verslag weer voor zich zag, die regen, dat was een soort ‘poetic justice’. Wat wij te verduren kregen, zei zij, vergeleken met de voorstelling die wij ons bij de training ervan hadden gemaakt, viel nog mee. Zij riepen de gewone scheldwoorden, zoals nigger en bitch, en als commentaar op de felle kleuren in de kleren van sommigen: ‘Why, it wasn't enough for you to be black, you even needed some more colours.’

De meeste studenten van Monterenny College hebben ouders die tot de notabelen van de lokale negergemeenschappen behoren, dominees, leraren, welvarende middenstanders, doktoren, advocaten. Die ouders zijn er soms, lang niet altijd, tegen dat hun kinderen meedoen aan protestacties waardoor hun eigen sociale positie in gevaar gebracht wordt. Dat was voor de studenten in Monterenny een probleem: de keuze tussen loyaliteit tegenover hun ouders en loyaliteit tegenover het integratie-ideaal. De ouders - en ook de kinderen die na het college in hun spoor willen volgen - hebben geen direct belang bij onrust en conflicten die het apartheidssysteem ondermijnen waarin zij, ondanks de beperkingen, nogal floreren.

Een van de studenten zei: ‘De stemming hier is nog altijd veel te passief en egoistisch. De meeste studenten zien meer in een rustig comfortabel leven met een behoorlijke baan in het vooruitzicht dan in het verzet tegen de ongelijkheid, en het risico van gevangenis en stokslagen. Ook de meeste stafieden hier zijn zo: blanken moeten natuurlijk aardig zijn tegen negers, maar negers moeten, bij wijze van tegenprestatie, hun plaats weten. Zij zijn meer geïnteresseerd in filanthropie dan in gelijke rechten’.

Gwen werd fel toen iemand teveel de kant oppraatte van: alle blanken zijn slecht en alle negers zijn goed. ‘Ik geloof er niets van dat er bij de negers minder laffe, gemene, gemakzuchtige of hebberige mensen zijn dan bij de blanken. Dat is gelijk verdeeld. Een paar weken geleden werd er ergens in Mississippi een neger door een stel blanken op straat aangevallen. Er stonden tientallen negers omheen die niets deden.’ ‘Maar die waren natuurlijk bang, en dat is toch te begrijpen’. ‘We are afraid, we are afraid, ja, dat zeggen ze hier al generaties lang, maar dat is geen excuus. Als iemand anders aangevallen wordt is toch het minste wat je kan doen, de politie opbellen. Ik hoef geen zelfmoord te plegen door zelf in zo'n geval te gaan vechten, maar wat die negers daar deden, zo maar blijven toekijken, was schandelijk’.

's Avonds laat een uur geluisterd, in de ‘porch’ met zwak geel grootmoederslicht, naar op de band opgenomen muziek van Rosenfeld: Bach, Mozart en Schubert. Hij wilde zelf niet spelen: ‘Ik zit te vol met gin en tonic. Als ik nu speelde zou dat op een geïntegreerde piano zijn; ik kan de witte en de zwarte toetsen niet meer uit elkaar houden.’ Mevrouw Grosman, klein, hartelijk, Duits, moe van alle consternatie en onzekerheid, was er ook; zij gaf les in muziekgeschiedenis aan college-studenten. Nog even bezoek van Mr. Smitty met paraplu, de negerprofessor Engels die alleen kwam om op te bellen en van Robinson, een muziekstudent, die imitaties van Grosman, Rosenfeld en andere professoren liet zien en horen.

Ik had terug het kwartier van campus naar hotel willen lopen. Maar Grosman zei dat dat 's nachts te riskant was, dat ik een grote kans liep aangehouden te worden door wantrouwende politie. En als dat niet gebeurde was er het gevaar van tientallen wilde honden. Die werden tweemaal per jaar door de politie gejaagd en doodgeschoten. Het was waar: toen hij de brede laan met hoge bomen indraaide, die door de campus loopt, zagen wij in het schijnsel van de autolampen drie honden die als hazen wegrenden, de struiken in.