Hollands Weekblad. Jaargang 3

Korte commentaren

Fulbright's waarschuwing

Senator Fulbright, voorzitter van de senaatscommissie voor buitenlandse betrekkingen, heeft vorige week gewaarschuwd tegen pogingen van Amerikaanse generaals en bedrijfsdirecteuren om bevolking en leger nog strijdlustiger en onverzoenlijker gestemd te maken tegenover de communisten dan zij al zijn. In een memorandum aan de minister van defensie schreef hij: ‘In the long run it is quite possible that the principal problem of leadership will be, if it is not already, to restrain the desire of the people to hit the Communists with everything we have got’. Hij herinnert eraan dat ‘pride in victory and frustration in restraint’ in de tijd van de Koreaanse oorlog leidden tot McCarthyisme en de opstandigheid van MacArthur.

Het is toen in Korea nog goed gegaan, dank zij Truman en dank zij het argument, dat een alles-of-niets-gevecht om Korea ‘de verkeerde oorlog zou zijn op de verkeerde plaats op het verkeerde tijdstip tegen de verkeerde tegenstander’. In die gedachtengang was nog ruimte voor de troost van een latere, definitieve oorlog tegen de werkelijke vijand. Die ruimte is er nu niet meer. De oorlog over Berlijn of over Oost-Duitsland zou de echte zijn. Om het uitbreken daarvan te voorkomen is het niet alleen nodig de verdeling van Berlijn en Duitsland te handhaven, maar vooral om die te erkennen. Het wordt bij iedere toespraak van Kroestjsjef, en bij iedere Oostduitser die naar het Westen vlucht, duidelijker dat het de Sovjet-Unie niet gaat om de verovering of neutralisering van West-Berlijn, maar om de erkenning door het Westen van Oost-Duitsland en daarmee om de stabilisatie van de verdeling van Duitsland. Er nog van afgezien dat een scheiding ook voor de niet-Duitse westelijke landen veiliger is dan een hereniging, die scheiding bestaat nu eenmaal. Wanneer in Oost-Duitsland een opstand uitbreekt of wanneer de toegang tot West-Berlijn voor de Oostduitsers geheel onmogelijk wordt gemaakt, zullen wij even machteloos toekijken als in 1956 bij het Hongaarse of in 1953 bij het Oostberlijnse verzet. Dat is geen teken van zwakte of van een tekort aan solidariteit met de onderdrukten. Het bewijst alleen, dat de grenslijn door Duitsland en door Berlijn nu, evenmin als in de laatste zestien jaar, zonder atoomoorlog niet te verleggen valt, noch naar de ene noch naar de andere kant. Dat machteloos toekijken zal zowel van de Amerikanen - door de Russische ruimtevaartprestaties meer dan vroeger in een ‘dat gaat zo maar niet’-stemming - als van de Westduitsers die steeds machtiger worden, meer zelfbeheersing eisen dan in 1950, in Korea, in 1953 en in 1956 moest worden opgebracht. Het is uit angst, dat Kroesjtsjef nu de erkenning van Oost-Duitsland forceert, om daardoor het Westen te dwingen tot kiezen tussen zelfbeheersing en oorlog. Het is deze zelfde angst, maar dan bij een onverdachte figuur uit het eigen kamp, die Fulbright tot zijn advies gebracht heeft.

K.L.P.

Gevaarlijke vrienden

De behandeling van de kwestie Bizerta volgende week in de Verenigde Naties was voor de Observer van 13 augustus aanleiding om te waarschuwen tegen mogelijke politieke consequenties van Engeland's toetreding tot de E.E.G. De Observer is van mening dat Engeland nog beter buiten de E.E.G. kan blijven dan zich verplicht zien Frankrijk te ondersteunen in een wanhopige verouderde politiek en daarmee alles wat het met veel geduld aan goodwill in Afrika

[p. 9]

en Azië heeft weten op te bouwen, ernstig in gevaar te brengen. Dat is een verstandig geluid, dat wij Nederlanders vast en zeker niet ter harte zullen nemen. Integendeel, wij zijn met ons, zo mogelijk nog archaïscher kwestie Nieuw Guinea evenzeer belast als de Fransen en het enige wat wij dan ook kunnen verwachten is dat onze delegatie bij de V.N. Frankrijk in de kwestie Bizerta zal ondersteunen in ruil voor hun steun voor het geval Nieuw Guinea later weer eens in de V.N. aan de orde zal komen. Dat is geen koehandel meer, maar handel in heel oude skeletten, van brontosaurussen of zoiets.

Hoe dan ook, het standpunt van de Observer, dat vermoedelijk wel ongeveer dat van de meerderheid van de Engelsen zal vertegenwoordigen, zou voor ons eens te meer reden moeten zijn om te hopen op Engelands toetreding tot de E.E.G. en dan inderdaad op zulke voorwaarden dat het zijn volle politieke gewicht in de schaal zal kunnen leggen. Het wordt hoog tijd, want de gevaren van een ongebreidelde Frans-Duitse hegemonie in de E.E.G. springen steeds duidelijker in het oog, zeker na de, zij het ook misschien tijdelijke, overwinning van hun opvatting over de Engels-Amerikaanse wat betreft het tijdstip om met de Russen over Duitsland te gaan onderhandelen. Tot dusver is het met de politieke consultaties in de E.E.G. nog niet zo'n vaart gelopen, maar het zou best kunnen zijn dat Adenauer steeds meer zou gaan zien in De Gaulle's ideeën over de politieke rol van de E.E.G., in geval de tegenstellingen met de Engelsen en Amerikanen zich nog verder zouden gaan verscherpen. Men zou zeggen dat tegen die tijd een Nederlandse delegatie niet meer bij deze politieke ‘consultaties’ thuis zou horen.

Wat de kwestie Bizerta zelf betreft en verder de Franse politiek in Algerije, het moment lijkt nu toch werkelijk gekomen voor Amerika om, gesteund door Engeland, Frankrijk meer onder druk te zetten dan tot dusver schijnt te zijn gebeurd. Het tegenargument dat de Fransen dan misschien nog recalcitranter zullen worden in de N.A.V.O., lijkt niet erg sterk. Hun pretenties op een grote rol in de N.A.V.O. en in de wereld in het algemeen, zijn omgekeerd evenredig met hun inbreng, zijnde een halve divisie en een paardekop, nog helemaal afgezien van de enorme schade die zij ons allen dagelijks in Noord-Afrika berokkenen met de rest van hun strijdkrachten.

A.L.S.