Hollands Weekblad. Jaargang 2

[p. 6]

Het groene front: een parlementair gevaar
A.F. Luyendijk

De enorm sterke pressie van de agrarische belangengroepen heeft zich verleden week weer in de Tweede Kamer gemanifesteerd. De stilzwijgendheid, waarmee alle politieke fracties zich achter die pressie van hun agrarische partijgenoten hebben gesteld, was tekenend voor de zwakte van de Tweede Kamer. Zo op het eerste gezicht zou men menen, dat die Kamer nu eindelijk eens een minister fel durfde aan te vallen, dat zij dus zeer kritisch kan zijn, als het erop aankomt - in werkelijkheid was dit helemaal niet zo. Het lijkt vreemd, maar juist nu had de meerderheid in de Kamer, de regeringspartijen dus, de minister van landbouw moeten verdedigen, tegen de druk van hun agrarische partijgenoten. De zachtzinnigheid tegenover De Quay en Beerman wordt nog belachelijker door deze kilheid ten opzichte van een goede minister, die een verstandig landbouwbeleid voert, dat door de landbouwers in strijd wordt geacht met hun belang.

Die stilzwijgendheid had natuurlijk haar reden. De boeren zijn voor alle partijen een belangrijke kiezersmassa. Veel belangrijker dan de arbeiders, die niet aan alle partijen stemmen opleveren. Vandaar ook dat de pressie van de arbeidersgroeperingen in de Kamer veel minder succes heeft dan de pressie van de boeren, die tegenwoordig met de benaming ‘het groene front’ worden aangeduid. Bovendien heeft het begrip arbeider voor vele politici nog iets vijandigs, iets dat met de klassenstrijd heeft te maken, met looneisen en stakingen, terwijl de boer nog steeds wordt beschouwd als een stoere werker, een reële vent, die geen maatschappelijke onrust stookt, die loyaal is. De boer uit de streekromans, de man, die niet subtiel is, maar die met zijn beide benen op en in de aarde staat, godvruchtig en gezond.

Dit is geen grapje, maar de weergave van een sentiment, dat werkelijk onder de politici (trouwens onder een groot deel van het Nederlandse volk) leeft. Iemand, die de boeren van nabij kent, oordeelt anders. Een boer moet men niet idealiseren, omdat hij met evenveel kwade eigenschappen is behept als de stadsmens. Men hoeft hem ook niet belachelijk te maken, want daar is geen reden voor. De mensen met de kleine bedrijfjes kunnen achterlijk in hun opvattingen zijn, de moderne boer is vaak zeker zo capabel als een industrieel.

De resultaten van het boerenbedrijf zijn afhankelijk van allerlei niet te voorziene factoren (vooral het klimaat is van grote betekenis), die men bijvoorbeeld niet bij de risico's van de industrie aantreft. Hij voelt zich onbeschermd, de grote landbouwcrises werken ook nog steeds in zijn opvattingen door. Maar zo exclusief is de positie van de boeren in de moderne maatschappij niet meer, dat zij ieder jaar opnieuw kunnen aandringen op een bijzondere bescherming en altijd weer met succes.

[p. 7]

Elke pressie van belangengroepen in het parlement vind ik een gevaar voor de zuiverheid van de parlementaire democratie, maar de pressie van de landbouwers vind ik verontrustender dan de pressie van de arbeidersgroepen. De landbouwgroepen slaan een veel hogere toon aan dan de arbeiders, veel emotioneler ook, omdat zij weten dat zij inderdaad een front vormen en dat de fracties hen niet durven af te vallen.

De werknemersgroepen, die ervaren hebben dat men moet schipperen om een bescheiden doel te bereiken, zijn redelijker en trachten het politieke spel zuiverder te spelen, hoewel hun dat niet altijd lukt. Een vakverenigingsvoorzitter, die tevens Kamerlid is, is zich ten dele bewust van zijn politieke functie, maar zal voor een ander deel zijn gedachten moeten hebben bij de reacties van zijn vakbondsleden. De agrariërs echter voeren geen politiek, zij denken alleen maar aan hun belangen en daarvoor moet alles wijken. De fractie van de VVD, die zich ter wille van de parlementaire democratie altijd fel keert tegen de intrusie van belangengroepen in het parlement, was verleden week minder regeringsgezind dan ooit, hoewel zij het nu juist had moeten zijn. Dat was symptomatisch voor de veel te grote invloed, die de landbouw in de Kamer heeft.

De landbouw is abnormaal sterk vertegenwoordigd in het parlement en zelden is er iemand, die zich openlijk tegen die landbouw durft te keren. De KVP'er prof. Thurlings heeft het in het vorige jaar gewaagd bij het landbouwdebat in de Eerste Kamer, heel intelligent en vooral ook moedig; veel resultaat heeft hij niet gezien. De dreigende toon, die de heren Biesheuvel, Brouwer, Mellema, Egas, Vredeling en Den Hartog in het debat van verleden week hebben aangeslagen klinkt nog dreigender, als men beseft dat zij zich gesteund voelen door de hechte eenheid van hun pressiefront, niet bang hoeven te zijn voor een onafhankelijke houding van hun partijgenoten en alle politieke subtiliteiten verachten.

Ik vind het jammer dat minister Marijnen toch nog met een kleine concessie is gekomen in het garantiebeleid en geen beroep heeft gedaan op de niet-agrarische parlementariërs. Maar als hij met die kleine concessie donderdag de overwinning haalt, is

[wordt vervolgd]

De tekeningen in dit nummer (‘Kleine suite voor Sivry’) zijn van Peter Vos