Hollands Weekblad. Jaargang 1

Korte commentaren

Een goed advies

Door minister Staf is destijds, onder voorzitterschap van Prins Bernhard, een ‘Nationale Raad welzijn militairen’ ingesteld, om ‘een brug te slaan tussen de strijdkrachten en het volk, welke noodzakelijk is om op dit terrein onze gezamenlijke plicht te vervullen’. Het advies dat de Raad aan de tegenwoordige minister van defensie heeft uitgebracht, is dezer dagen gepubliceerd. Nadat in het advies een opsomming is gegeven van de voornaamste weerstanden die in de bevolking leven, worden middelen genoemd om daarin verbetering te brengen, o.a. betere voorlichting over de doelstellingen van de N.A.V.O., eindelijk modernisering van de bepalingen op de krijgstucht, het laten meetellen van de diensttijd bij aanstelling of promotie in overheidsfuncties, en het inschakelen van het leger bij bepaalde niet-militaire taken. Had men dit soort practische en zonder twijfel nuttige wenken kunnen verwachten, nogal verrassend was een aanbeveling aan de regering om te stimuleren ‘dat de geestelijke aspecten van de atoombewapening meer dan tot dusver in het openbaar ter discussie worden gesteld.’ In andere landen wordt dat veel meer gedaan, constateert de Raad, die verder opmerkt: ‘Thans worden deze zaken veelal doodgezwegen of hoort men alleen de tegenstanders van atoombewapening.’

Met deze aanbeveling getuigen de adviseurs van een, voor openbare personen, tamelijk onverwachte onbevangenheid; autoriteiten en zeker die van het leger zijn er in het algemeen niet erg op uit principiële discussies over hun beleid aan te moedigen. Nu kan men wel zeggen dat het er om te doen zal zijn juist de voorstanders van de atoombewapening aan het woord te laten, maar de Raad zal niet uit het oog hebben verloren dat daarmee de tegenstanders zeker tot groter activiteit zullen worden gewekt, al zag het nog wel niet komen tot een mars van Lankhorst en de zijnen naar de Harskamp. Overigens is het advies wel tekenend voor de diepe rust waarin ons volk ook in

[p. 11]

dit opzicht verkeert; terwijl de autoriteiten in Engeland en Duitsland bij voorbeeld zuchtend moeten trachten zich door de lastige discussies heen te praten, voelen de onze zich genoodzaakt zich als gangmakers en spelleiders op te werpen.

A.L.S.

Kraft und Freude

Zonder vooruit te lopen op het oordeel van de commissie die zich tot taak heeft gesteld een uitspraak te doen over het gedrag van de Duitse minister Oberländer in Lemberg in de juni-julidagen van 1941, mogen we wel ons alvast even afvragen, of die commissie wel als helemaal onpartijdig kan worden beschouwd. Eén van de leden is de Deense oud-minister Kraft, een vooraanstaand aanhanger van de Morele herbewapening. Als men weet dat minister Oberländer zelf ook één van de paradepaardjes is van die beweging (hetgeen overigens nog niet hoeft te betekenen dat hij zichzelf tot haar aanhangers rekent) en als men weet hoezeer die beweging haar mensen en paradepaardjes door dik en dun dekt, dan kan men een begin aan twijfel over de volstrekte onpartijdigheid van de commissie niet helemaal onderdrukken.

De secretaris van de commissie is een zekere Joop Zwart, een man met een avontuurlijk verleden, die overigens enige weken geleden in Elseviers Weekblad min of meer vooruitgelopen is op het oordeel van zijn commissie. Bedenkelijker is evenwel dat deze man al sinds geruime tijd werkt voor de Deutsche Korrespondenz, een door de Duitse bondsregering zwaar gesubsidieerd orgaan. Het kan zijn, dat deze medewerking formeel geschiedt door Zwarts vrouw - tussen twee haakjes: een gewezen secretaresse van de hoofdredacteur van het N.S.B.-blad De Gil - maar dat maakt in de praktijk weinig uit: we hebben in ieder geval te maken met de merkwaardige figuur, dat een man die althans een gedeelte van zijn inkomsten dankt aan de Duitse bondsregering, de opdracht heeft gekregen (of zichzelf gegeven?) om materiaal te verzamelen dat een objectief oordeel over vroegere gedragingen van een lid van diezelfde regering moet mogelijk maken.

H.R.