De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

Hoofdartikel
Van honden en katten.

Zeker humorist, de naam is ons ontschoten, heeft eens hef wezen en karakter van den hond vergeleken bij dat van een man, terwijl hij vele punten van overeenkomst tusschen vrouw en kat heeft meenen te ontdekken.

Het onstuimige, bruuske van den hond, die de kamer binnenstormt, kleederen en tapijten uit de plooi brengt, luide blaft, den last, dien hem wordt gegeven, onmiddellijk volvoert, zonder zich te bekommeren om zijne omgeving, doet werkelijk eenigszins denken aan den jongeling van impulsief karakter, die nog de wereld en hare convenances moet leeren kennen.

[p. 658]

De kat daarentegen is een heel ander wezen, meer in de vormen om het zoo maar eens te noemen, gelijk menig jong meisje reeds wereldwijs.

Bedaard en zonder rumoerig éclat maakt zij haar entrée de salon, besnuffelt heel stilletjes de bezoekers, geeft kopjes en verwijdert zich.

Haar pootjes zijn van fluweel, maar zij kan er duchtig mee krabben, daarmede overeenkomst toonende met menige schoone uit onschoone buurt.

Ja, zij kan poeslief zijn, wanneer het in haar kraam te pas komt, om - wanneer het niet meer noodig is - iemand stijf te negeeren. Tout comme chez nous, menschen.

Haar aanhoudende zorg voor het toilet is... vrouwelijk.

Zij houdt van zachtheid - haat ruwheid - een der kenmerken van den man.

Zij eet netjes, terwijl de hond morst, gelijk sommige mannen.

Hare liefkoozingen zijn zacht en innig, onhoorbaar vlijt zij zich aan uw zijde of wipt op uw schoot, door een vriendelijk geknor, spinnen genaamd, haar welbehagen uitdrukkende.

Zij is - ook al weer echt vrouwelijk - nieuwsgierig in hooge mate, merkt op wat er in huis gebeurt, is au fait van alles.

De minste verandering in de plaatsing van voorwerpen in huis trekt haar aandacht, zij stelt levendig belang in alles wat de huishouding betreft.

Sprekende over de kat, zegt men zij, over den hond, hij.

Over de vergelijking valt dus - al moge zij niet in alle deelen opgaan - wel iets te zeggen.

Vele menschen schaffen zich een hond aan, alvorens ernstig overwogen te hebben of zij daarvoor wel de geschikte persoon zijn en of de omgeving en het perceel, dat zij bewonen, zich daartoe leent.

Bovenwoningen b.v. prêteeren zich al heel slecht voor groote honden, die veel beweging noodig hebben en bij gebrek aan tuin dikwijls in den weg liggen of loopen. Dan is een huis, in de onmiddellijke nabijheid van de tram gelegen, zeer ongeschikt voor honden, evenals het bewonen van een druk stadsgedeelte, waar de dieren steeds aan riem of ketting gekluisterd de buitenlucht in moeten, wil men niet riskeeren dat zij ongelukkig worden. Het is niet alleen voldoende het dier op zijn tijd eten en drinken te geven, er is meer dan dat noodig, wil men geen dierenbeul zijn.

Een hond moet er elken dag minstens twee à driemaal uit, niet alleen, waar hij kans loopt geïnfecteerd te raken of blootgesteld is aan accidenten, doch onder geleide van meester of meesteres, of vertrouwde huisgenoote.

Wij hebben hondenbezitters mopperend met het dier zien uitgaan, zich nauwelijks den tijd gunnende om af te wachten tot het aan zijne behoeften had voldaan.

De constipatie, waaraan zoovele dieren lijden, vindt gewoonlijk, zoo niet in ongeschikt voedsel, haar oorzaak in het gemis van de noodige beweging in de buitenlucht.

De noodige beweging, niet in een tuintje, maar geheel buitenshuis, waar de hond rennen kan naar believen. Driemaal daags een half uur flinke beweging is noodzakelijk, wil men het dier niet in slechte conditie brengen.

Ook is het uit een hygiënisch oogpunt beschouwd voor den conscientieuzen hondenbezitter nog zoo kwaad niet genoodzaakt te zijn dagelijks eenigen tijd buiten in beweging te zijn, hetzij per pedes, hetzij per fiets.

Waar het druk is, houde men het dier steeds aan koord of lederen band vast, doch late hem, waar geen gevaar meer ducht, vrijelijk rondloopen.

Niet iedereen behoort tot de dierenvrienden, en daarom zorge men er steeds voor dat bij bezoek de hond zich niet in corridor of salon bevindt, ten einde vreemden te vrijwaren tegen te luidruchtige betoogingen van het dier, waardoor hunne kleeding gevaar zou loopen verkreukeld of besmeurd te worden.

Dierenliefde kan somtijds ontaarden in kwelling; zoo weten wij van eene oude dame, die, uit vrees van hare kat te zullen verliezen, deze steeds opgesloten houdt.

Hunkerend naar frissche lucht en afleiding zit het arme dier dan voor het dichte raam naar buiten te koekeloeren.

Dergelijke dierenvriendinnen(?) ontvangen haar verdiende loon, indien de van zijn vrijheid beroofde viervoeter erin slaagt te ontkomen.

Men geve het dier toch zooveel mogelijk vrijheid van beweging en late het nimmer verstoken zijn van de buitenlucht.

Evenals honden stellen ook katten een levendig belang in hetgeen er op straat voorvalt. Ten einde te beletten dat de laatsten door gewetenlooze individuen gestolen worden, plaatse men aan de straatzijde horren.

[p. 659]

In tuin of op platform late men de kat haar gang gaan, de beschadiging van planten en bloemen is meestal niet zoo erg als men zich dit voorstelt en geschiedt gewoonlijk door indringers.

Men wake er voor dat het dier overdag bij droog weer van zijn bakje, dat dan buiten kan gezet worden, gebruik blijve maken, daar het anders het zand uit de bloemperken zou bederven.

Gelijk onder de menschen vindt men ook onder de honden en katten verstandige en domme, phlegmatieke en nerveuze, melancholici en opgewekte dieren, egoïsten en altruïsten.

Ik heb een hond gehad, die met geen stok van zijn etensbak was weg te slaan, en, ofschoon verzadigd, de restanten oppeuzelde, wanneer de muschjes er beslag op wilden leggen.

Hare dochter daarentegen, mijne tegenwoordige hond, laat oogenblikkelijk het heerlijkste eten staan, wanneer zij geroepen wordt en gunt de gevederde vrienden de overgeblevene kruimpkens.

Er wordt wel eens beweerd dat sommige menschen als hond en kat met elkander leven, waarmede dan bedoeld is een onharmonieus samenzijn.

Dit gezegde berust echter op eene groote dwaling. Hond en kat uit een huisgezin verdragen zich als regel uitstekend, ja zijn zelfs groote vrienden van elkander.

Dagelijks ben ik hier getuige van en zag het ook herhaaldelijk elders.

Bestaat humor bij dieren? Wij aarzelen niet deze vraag bevestigend te beantwoorden.

Wanneer menschelijke eigenschappen als liefde, haat, medelijden, jaloerschheid, enz. bij hen aanwezig zijn, wat vaststaat, is er zeer zeker ook plaats voor andere, w.o. zin voor humor.

Trouwens men lette slechts op het spel tusschen hond en kat, wanneer zij gelijk kleine kinderen krijgertje spelen en op hunne bewegingen, wanneer wij, menschen, met hen stoeien.

Hondentrouw is bekend, doch eene zuster van trouw, gehechtheid, bestaat bij katten.

Het voortdurend vertoeven van deze in de vertrekken, waar meester of meesteres zich bevindt, wijst op genegenheid.

Er zijn zelfs katten, die hun meester, wanneer deze in den tuin of op 't veld gaat arbeiden, vergezellen. Wij weten van een kat, die zijn heer dagelijks naar de mailboot bracht wanneer deze in zijne woonplaats voor anker lag.

Eenige jaren geleden, wellicht herinneren de lezers het zich nog, werd bij een nachtelijke brand, te Amsterdam, de bewoner daarop attent gemaakt door zijn kat, die op bed sprong en hem over zijn gezicht streek.

Een dresseur vertelde mij zijn Angorakater, dien hij verkocht had, terug te hebben genomen, omdat het dier niet wennen kon en ging kwijnen. Bij hem teruggekeerd, was hij weldra weer de oude.

Een ander frappant geval is het volgende.

Een mijner kennissen, voor eenigen tijd afwezig zijnde, verzocht zijn broeder dagelijks naar zijn kat te komen zien, aan welk verzoek door dezen voldaan werd.

Poes nam echter weinig of geen notitie van den belangstellenden bezoeker en kwam nooit naar beneden.

Toen echter zijn meester weer tehuis kwam, herkende zij diens stem, vloog de trappen af en sloeg haar pooten om zijne beenen, van vreugde miauwende en spinnende.

Uit het een en ander blijkt o.i. duidelijk, dat ook katten, al missen zij het initiatief om hun meester te verdedigen, gelijk de hond (en ook niet alle), zij toch wel degelijk genegenheid voor hen koesteren.

Het dollen en ravotten met een hond moge voor dierenvrienden en kinderen al eene aangename verpoozing zijn, met een kat is dit niet steeds het geval.

Deze is niet altijd in eene stemming om te spelen, en gewoonlijk niet verzot op handtastelijkheden, of zij moet zelve hiertoe aanleiding geven, en dan wenscht zij eene uiterst zachte behandeling. In het tegenovergestelde geval komen al heel gauw de nageltjes voor den dag en wordt ook wel eens van de tandjes gebruik gemaakt. Al is het wellicht niet kwaad bedoeld, toch doet het pijn.

Een kat moet als een bakerkindje, als een stuk porcelein behandeld worden, want door eene ruwe bejegening verliest men hare sympathie en wordt zij schuw.

De hond likt zijn meester na een voelbare réprimande, de kat echter zet het hem wel eens betaald, en liefst op een oogenblik, dat hij er het minst op bedacht is.

Terwijl slechts bij enkele typen van den hond diens wilde afkomst te voorschijn treedt, b.v. door het doodbijten van schapen, het aanvallen van menschen, enz., blijft de kat ten allen tijde een getemd roofdier.

Bij het kattengeslacht onderscheiden wij

[p. 660]

de poes, de kater en de gesneden kater. Bij de eerste categorie is de drawback de zich telkens herhalende vermeerdering van familie, waarbij door vele bezitters de afschuwelijke gewoonte gevolgd wordt de jonge poesjes te verdrinken. Wat de katers betreft, loopen deze dikwijls weg, en zijn, om hier niet te noemen redenen, geen gewenschte huisdieren. Blijft over de gesneden of gecastreerde kater. Indien de kleine operatie op jeugdigen leeftijd geschiedt door een bekwamen castreur, weet het dier er niets van en is het aangewezen huisdier. Hij is zindelijk, loopt niet uit en toont een groote gehechtheid aan zijn meester. Men drage er echter zorg voor dat het dier voor het vallen van den avond in huis is, ten einde nachtelijke vechtpartijen met confraters te vermijden. Toont mijnheer Oost-Indische doofheid, dan lokke men hem door met een papieren zakje te frommelen of een geliefkoosd hapje voor te houden; ook werkt het geknars van de deur van provisiekast of andere bewaarplaats van levensmiddelen uitstekend en komt hij snel aangetippeld.

Bij sommigen bestaat de meening dat in tegenstelling van den hond de kat zich aan de woning en niet aan den bewoner zou hechten. Uit eigen ondervinding kunnen wij dit gedecideerd tegenspreken, daar ons gebleken is, dat het dier, zoodra het bemerkt, dat bij verhuizing ook de huisgenooten zijn overgegaan, zich na eene korte oriënteering spoedig tehuis gevoelt in zijn nieuw home en er niet aan denkt om zijne vroegere woning weer op te zoeken.

Ook onder de dieren zijn aristocraten en plebejers.

Zoo zijn er honden, die zich niet encanailleeren met collega's van de straat en de gewoonte hebben den slecht gekleeden mensch aan te blaffen, terwijl in tegenstelling hiervan vele honden, die in volkswijken wonen, gebeten zijn op den als heer gekleeden voorbijganger.

De honden van inferieur soort zijn echter in het oosten te vinden, zij leven van afval, vertoonen zich meestal troepsgewijze en doen dan, gelijk in Turksche steden, dienst als ongesalarieerd beambte bij de stadsreiniging.

Een van de ergste dingen, die een hond kan overkomen, is de ziekte, bekend onder den naam van scabies of schurft.

Gelijk in de middeleeuwen de pestlijders geschuwd waren, zoo wordt nog heden ten dage de schurftige hond maar al te dikwijls door zijn meester, dien hij trouw jaren gediend heeft, onmeedoogenloos verstooten.

Dakloos, de ellende ten prooi, zwerft hij dan rond, klampt op straat de menschen aan, die hij voor dierenvrienden aanziet, doch zelden gelukt het hem een nieuw pieds à terre te vinden.

Een ongelukkig leven, dat eindigt in het dierenasyl, waar aan zijn aardsch bestaan een einde wordt gemaakt.

Geen lief zonder leed, geen lusten zonder lasten!

Richt de hond, gewoonlijk alleen in het eerste jaar, schade aan door kleedjes, boeken en andere voorwerpen, die onder zijn bereik komen, te molesteeren, bij de kat (althans bij vele) staat men aanhoudend bloot aan minder aangename verrassingen ten opzichte van bekleedsel van stoelen, sofa's, gutta percha artikelen, parasols, enz., enz.

Terecht wordt deze beschadiging kattekwaad geheeten en is de aanleiding hiertoe te beschouwen als een mengsel van nieuwsgierigheid, baldadigheid en behoefte om de nageltjes te scherpen.

Edoch, zijn wij zonder gebreken?

De uitstekende diensten, die zij bewijst door de verdelging van muizen, hare groote gezelligheid, en hare bizondere gevoeligheid voor door ons nauwelijks waarneembare vreemde geluiden, die nog scherper is dan bij menigen hond, moet niet onderschat worden. Voor hen, die haar bij zich in het slaapvertrek hebben, is zij te beschouwen als een wezen, dat bij het minste onraad hiervan dadelijk doet blijken.

Alleen waarschuwt zij niet door gekef of geblaf gelijk de hond, daar zij gewoonlijk de gave mist hare ontdekkingen kenbaar te maken anders dan door met een gezwinde beweging zich te richten naar de plaats vanwaar het geluid komt.

Menschen, die eenzaam leven, doen verstandig met niet alleen een kat, doch ook een of meer honden in huis te hebben.

Betere en meer betrouwbare bewakers dan menigen dienaar van welken Hermandad ook!

Het ijzeren geduld van de kat, die uren voor een muizengat de wacht houdt, hare moed en vastberadenheid, die zij toont bij het verwijderd houden van vreemde collega's, zijn bewonderenswaardig.

Het gemis aan rancune, de aanhankelijkheid en trouw van den hond niet minder.

De bewering van sommigen, dat, in tegenstelling met den mensch, de dieren niet meer eten en drinken, dan ze strikt noodig hebben,

[p. 661]

is onjuist. Meermalen heb ik honden en katten onpasselijk zien worden, doordat zij des Guten zuviel genoten hadden.

In hunne gedragingen doen zij dikwijls aan menschen denken. Zoo heb ik een hond gekend, die geregeld een andere afhaalde om mee te gaan wandelen. Anderen weer geven er de voorkeur aan steeds alleen uit te gaan, hetzij overdag, hetzij 's nachts.

Galante avonturen zijn hen dan meestal niet vreemd en zelfs op gevorderden leeftijd ziet men nog onvermoeid grijsharige asthmatische reutjes achter the fair sexe aantippelen.

Ook al weer tout comme chez nous, aanschouwt onze vieux marcheurs!

Behalve zindelijkheid, geduld en vele andere gewenschte eigenschappen, kunnen wij nog van de katten (behalve de keeren, dat zij, zooals gezegd Oost-Indisch doof zijn) beleefdheid leeren.

Zoo laat mijn katertje, wanneer hij aan de tuindeur gemiauwd heeft, bij het openen van deze steeds een langgerekt, eenigszins vragend, ‘roeh’ hooren, wat vermoedelijk zooveel zeggen wil als: ‘hier ben ik al, dank u’, ‘present’. Dezelfde uitroep gebruikt hij, wanneer hij geroepen wordt.

In scherp contrast met den hond, die zijn meester naar de oogen kijkt, is het onafhankelijkheidsgevoel van de kat, die precies doet wat zij wil en zich nooit laat commandeeren. Zij heeft vreemde gewoonten, zooals het gelijk een dolleman door huis rennen, wat volgens sommigen verband zou houden met naderend stormweer, het zich eclipseeren, meest tegen de nacht, zoodat men moeite heeft om haar te vinden, het op hooge kasten gaan zitten, enz, terwijl het wezen van den hond zich meer aangepast heeft aan dat van den mensch en ons begrijpelijker voorkomt.

Welopgevoede honden (en de meesten zijn zulks) komen niet aan het eten, dat niet voor hen bestemd is, althans doen geen inbraakpogingen om het meester te worden.

De kat echter - van uitzonderingen vernamen wij slechts zelden - is een geboren dief, althans wat de artikelen visch en vleesch betreft en verzint werkelijk ingenieus uitgedachte combinaties om haar lievelingsgerechten te bemachtigen. Men plaatse deze artikelen dus buiten haar bereik.

Thans iets over de voeding der beide diersoorten.

Behalve vleesch, visch en melk kan een kat onthaald worden op alle spijzen, die met melk toebereid zijn, zooals havermout, maïzena en griesmeelpudding, verder op stukjes gestoofde asperges, stukjes komkommer, roggebrood, beschuit al dan niet in thee gesopt. Gelijk voor de hond, dient er steeds water voor haar aanwezig te zijn, doch bij verzuim hiervan is zij slim genoeg bij fonteintje of gootsteen de druppeltjes op te vangen.

De voeding van den hond bestaat behalve uit wit en zwart brood uit het middagmaal van den mensch, vleesch, groenten en aardappelen.

Vele honden hebben iets tegen rijst, doch men kan hun dit, zijnde van niet geringe voedingswaarde, door het andere eten toedienen met een weinig jus of soep vermengd, doch niet te vet.

Mijne persoonlijke meening is dat hondenbrood niet voor alle honden geschikt is, 't allerminst in ongeweekte toestand voor hondjes als griffons, King Charles en dergelijke, die er de tandjes op stuk bijten, zooals ik meermalen zag.

‘Uit den pot’ mee te laten eten gelijkt mij 't meest geschikt voor elken hond.

Bij ziekte of verwonding late men zoo spoedig mogelijk den dierenarts komen en ga zelf niet knoeien of kwakzalveren.

Bij uitslag beginne men met een sober dieet toe te passen, d.w.z. beperke het vetgehalte tot een minimum. Bekend is sedert eenige jaren de sprekende hond, die duidelijk het woord Hunger laat hooren, wanneer hij daaraan behoefte heeft, en zal men wellicht wel eens in spectacle-varié of circus honden en katten kunsten hebben zien maken.

Onnoodig te zeggen, dat wij dressuur van dien aard als uit den booze veroordeelen.

Steller dezes woonde jaren geleden in circus Schumann eens eene voorstelling bij, waar een hond verschillende letters of cijfers (dit ben ik vergeten) op commando van den dresseur moest uitzoeken.

Het was het dier aan te zien, dat het hem veel hoofdbrekens kostte en 't zal velen toeschouwers eene verademing geweest zijn, toen 't arme dier zijne Schuldigkeit volbracht had.

Vele menschen gevoelen vrees voor honden en katten, ja sommigen beweren zelfs de aanwezigheid van een kat binnenshuis te kunnen gevoelen, en halen er dan gewoonlijk het woord electriciteit bij.

Wij zijn op dit punt een weinig sceptisch en schrijven deze angst en antipathie toe aan onbekendheid met en verkeerde begrippen omtrent de dieren.

[p. 662]

Honden en katten, die vriendelijk bejegend worden en voor wie men geen angst toont, houden bij nadere kennismaking van lieverlede op met grommen of blazen.

Dat hond of kat de goede menschen van de slechten zouden kunnen onderscheiden, noemen wij een puur verzinsel.

Het dier wordt door den reuk gewaar of men er tehuis al of niet rasgenooten op na houdt en daarom besnuffelt het zoo iemand meer dan een ander, en begrijpt, voor zoover het dit begrijpen kan, dat dergelijke menschen niet hunne vijanden kunnen zijn.

Een ding hebben honden en katten gemeen, n.l. eene groote behoefte aan slaap, die aanvult het gemis aan initiatief om zich met iets bezig te houden.

De kat is in dit opzicht echter den hond weit überlegen, daar ze den tijd, dien ze wakende doorbrengt, besteedt tot het doen van onderzoekingen, huis en hof betreffende, of op jacht is naar muizen en vogels.

Wanneer de dieren onrustig rondloopen, hun meester likken, zich tegen hem aanvlijen, met hunne gevoelvolle oogen hem vragend aanzien, wenschen zij iets.

't Is dan aan hun verzorger om uit te vinden of wel dorst of honger, dan wel de behoefte om zich te mogen verwijderen daarvan de oorzaak kan zijn.

Schaamtegevoel is bij hen in hooge mate aanwezig en als kamerzindelijke dieren gevoelen zij zich te welopgevoed om aanstoot te geven.

Men sluite derhalve bij langdurige afwezigheid de hond niet op en verversche eenige malen per week het kattebakje met zuiver droog wit zand en zette dit steeds onder bereik van het dier.

Nog rest ons deze vraag: kunnen deze huisdieren de nadering van hun meester reeds op eenigen afstand van de woning bemerken?

Van verschillende zijden mocht ik hierop een bevestigend antwoord ontvangen. Er waren gevallen, dat hond of kat ongeveer 5 à 10 minuten voor de komst huns meesters de kamer verlieten en naar de voordeur gingen.

Het zou wel interessant zijn hieromtrent eens proeven te nemen.

Naar mijne bescheiden meening staat deze handeling meer in verband met eene gewoonte van den meester om op zekeren tijd tehuis te komen, dan wel met eene telepatische gemeenschap.

Zoodra naar gedachte van het dier, dat wel eenige notie van tijd heeft, het uur is aangebroken, dat zijn meester moet komen, gaat het scherp luisteren en verneemt dan van verre reeds diens stap of stem.

Veel blijft er nog over om op te merken betreffende het gemoedsleven van beide diersoorten, bij wie gewaarwordingen in de plaats treden voor een geregelden gedachtengang, doch wier hoofdgedachte is die aan hun meester of meesteres, de persoon, van wier meerdere of mindere welwillendheid het grootendeels afhangt of hun kortstondig bestaan gelukkig of treurig is.

Dat wij dan ook alles doen mogen om het hun aangenaam te maken! Hunne toegenegenheid is onze belooning.

F.A. EBBINGE WUBBEN.