De Hollandsche Lelie. Jaargang 29

[p. 127]

Twee ‘deugnieten’.

Met steeds toenemende onrust en spanning keek mevrouw van Baren naar de klok. 't Was al bijna half twee en nog was Willem niet thuis.

Zij luisterde naar elk geluid op de trap, steeds in afwachting of zij den schellen klank ook hoorde van de gangbel. Maar wie niet thuis kwam, was Willem.

En spoedig zou zijn vader komen, de stiptste van alle huisvaders, en als de jongen er dan niet was, zou hij in een slecht humeur aan tafel gaan.

En een slechte ontvangst wachtte den knaap, als hij dan een poosje later zou komen binnenvliegen met de tijding, dat hij had moeten schoolblijven. Want de stiptste van alle huisvaders was ook een van de strengste; hij was zeer hardhandig en had al menigen rotting stukgeslagen op den rug van zijn zoon, om den sluimerenden zin voor de deugd, dien hij, wonderlijk genoeg, op deze plaats meende te moeten zoeken, wakker te kloppen.

Toen mijnheer van Baren op klokslag van tweeën thuis kwam, had hij zeker al eenig vermoeden, want zijn eerste vraag gold den jongen.

‘Nog niet hier? Dan zullen ze hem zeker tot belooning voor vlijt en goed gedrag in school hebben gehouden’, zei hij.

Toen hij zijn soep oplepelde en Willem's plaats nog altijd onbezet bleef, merkte hij op:

‘'t Is een troost, dat die bengels geen van allen deugen. Collega Smit klaagde mij onlangs weer eens zijn leed over zijn Albert. Dat is een fijn merk, die jongen!’

‘Ja, dat moet een vreeselijk kind zijn, een eerste ondeugd,’ stemde zijn vrouw toe, dankbaar dat haar man nog zooveel rechtvaardigheidsgevoel bezat, dat hij Willem niet aan 't hoofd van alle deugnieten plaatste.

Haar man liet de hand, waarmee hij juist den lepel naar den mond wilde brengen, dalen en keek haar verwonderd aan.

‘Dat weet je en toch laat je toe, dat onze strop met dien rooverhoofdman op en neer gaat, dat zij onafscheidelijke kameraden zijn? Ik word zoo iets natuurlijk maar toevallig gewaar - de jongen zal wel oppassen tegenover mij zich daarover iets te laten ontvallen - maar jij! jou verwaardigt hij immers met zijn vertrouwen?’

‘Dat hij met Albert zoo bevriend is, was mij ook niet bekend,’ antwoordde zij op schuchteren toon.

‘Niet? Dus voor jou heeft hij ook al geheimen! Voor zijn moeder! Dan wordt het hoog tijd, dat ik hem er weer eens behoorlijk van langs geef!’

En een veelzeggende blik trof den muur bij de kachel, waar een splinternieuwe deugdverwekker op zijn bestemming stond te wachten.

Zij zweeg, reikte hem het gebraden vleesch en de groenten en zwijgend viel hij daar op aan.

Maar evenals haar gedachten waren ook de zijne bij den jongen.

‘Nu krijgt hij 't lekkere eten opgewarmd!’ begon hij plotseling weer. ‘'t Is toch een schandaal! Maar 't doet hem geen kwaad - en 't is zijn verdiende loon!’

Hij nam weer een paar happen en keek toen naar zijn vrouw, die met een bekommerd gelaat voor haar bord zat en niet at.

‘Dat mankeert er nu nog aan dat jij honger lijdt, omdat je hartelap niet aan tafel is. Dat moest er nog bijkomen! Ik verzoek je dringend toe te tasten.’

Hij schoof haar de schotels toe en ging zelf door met eten. Maar dadelijk daarop hief hij plotseling met een ruk 't hoofd op.

‘Hoor eens! Jij denkt toch ook dat hij nog in school zit, dat hij nablijft?’

‘Waar zou hij anders zijn?’

Zijn haastig gedane vraag had haar verschrikt, en om haar geen angst aan te jagen, verzweeg hij wat hij had willen zeggen.

‘Smit zegt dat zij soms rondzwerven,’ zei hij nu. ‘Een heele bende, die allerlei ondeugd uitvoert. Men weet wel hoe dat gaat.’

‘Weet jij dat?’

‘Ik ben toch ook een jongen geweest! Dat is te zeggen, niet zoo een, zoo een niet!’

Hij at haastig zijn bord leeg en stond op.

‘Ik moet vandaag dadelijk weer naar 't kantoor, er is veel te doen. Maar ik zal even omloopen langs de school en zien of hij er is.’

‘Wil je dan niet eerst een namiddagdutje doen?’ vroeg zijn vrouw.

Maar hij liet zich niet ophouden. Inwendige ongerustheid, die hij voor zijn vrouw trachtte te verbergen, dreef hem voort.

Had collega Smit er niet van gesproken, dat de jongens zich op 't ijs van de diepe Bergsche plassen waagden; dat hij ze daar eergisteren nog had aangetroffen?

Nu had het sedert wel hard gevroren,

[p. 128]

maar de plassen waren ook bij sterke vorst onbetrouwbaar en vroren zelden geheel dicht en waren vol gevaarlijke plekken.

Mijnheer van Baren sprong op een tram, die den Bergweg uitreed, aan welks einde de plassen lagen. Een voetpad door de weide liep naar den oever.

Reeds zag hij de ijsvlakte spiegelen in de stralen der roode winterzon, toen hem menschen tegenkwamen, volwassenen en kinderen, die een druk gesprek voerden.

‘Hij heeft hem nog net te pakken gekregen’, hoorde hij een jongen zeggen, ‘en heeft hem niet weer losgelaten.’

‘Hij is languit op 't ijs gaan liggen, anders was hij er ook doorgezakt,’ vulde een andere aan.

Van Baren voelde zijn hart kloppen.

‘Wat is er gebeurd?’ vroeg hij, en zijn eigen stem klonk hem vreemd. ‘Toch geen ongeluk?’

‘Er is een jongen door 't ijs gezakt.’

‘Een jongen? Wie? Hoe heet hij?’

't Was hem te moede, als stond hij zelf op brekende ijsschotsen, die onder zijn voeten wegzonken.

‘Albert Smit!’

‘Albert Smit!’

Werktuigelijk herhaalde hij den naam.

‘En hoe is 't met hem? Leeft hij?’

‘Ze hebben hem in een rijtuig weggebracht - hem en den ander.’

‘Den ander?’

‘Willem van Baren!’ riep een van de kinderen, ‘die is op zijn buik naar Albert Smit toegekropen en heeft hem zoolang vastgehouden, tot er mannen gekomen zijn, die hem er uitgetrokken hebben. En toen is ook mijnheer Smit gekomen en hebben we gauw een rijtuig moeten halen en daarin zijn ze allemaal naar Smit's huis gereden.’

Mijnheer van Baren vroeg niet verder. Hij liep niet, hij vloog naar de stad terug.

Toen hij de trap voor de deur van de woning van zijn collega was opgestormd en aanbelde, deed Smit zelf hem open.

‘'t Is goed dat u er is!’ zei hij. ‘Uw vrouw is een poosje geleden al gekomen. Wij hadden dadelijk bericht naar uw huis gestuurd. Maak u maar niet ongerust. Daar is geen reden voor, ten minste niet bij uw jongen.’

Zoo sprekende ging hij van Baren voor naar de slaapkamer.

‘Daar ligt uw jongen.’

Hij wees naar een van de bedden, waarover juist mevrouw van Baren zich heenboog.

Zij wenkte haar man zachtjes te loopen, en op de teenen sloop hij nader.

Hij zag niets dan een blonden haarbos. Voorzichtig boog hij het kussen van elkaar, schoof de deken wat naar omlaag - en keek in de groote, blauwe oogen van zijn zoon en erfgenaam.

‘O wee!’ riep deze verschrikt en dook vlug onder de dekens, om zich in veiligheid te stellen.

‘Kom maar, mijn jongen! Ik doe je immers niets!’ zei mijnheer van Baren zoo zacht als hij maar kon. ‘Ik heb niet eens een stok bij mij. Kijk maar!’

Maar hij moest het driemaal zeggen, eer Willem het vertrouwde.

‘Wat heb je nu uitgehaald?’ vroeg zijn vader hem op een toon van zacht verwijt.

‘Hij heeft mijn zoon gered!’ antwoordde collega Smit bewogen. ‘Een kleine held is hij, en dat mijn deugniet niet op den bodem van de plas ligt, heeft hij aan uw Willem te danken!’

‘Maar waarom ging jullie op 't ijs? Je wist toch wel, dat het niet mocht, dat het nog te dun was?’

‘Ja, maar wij wilden het toch eens probeeren,’ fluisterde Willem.

‘Probeeren! Wat een onvoorzichtigheid!’ zuchtte mijnheer van Baren, doch streek daarbij liefkoozend zijn jongen over 't hoofd.

Aan 't andere bed stonden Smit en zijn vrouw met een ontroerd gemoed.

Vier ouderharten waren vervuld van dank aan de Voorzienigheid, dat zij hun hun kinderen niet had ontroofd.

Vrome stilte heerschte in 't vertrek....

Daar vloog Willem plotseling als een elastieken bal in bed overeind en riep:

‘Zeg Albert! Heb je 't dubbeltje nog, waar we voetzoekers voor wilden koopen?’

Er woelde en golfde iets onder de kussens en dekens van 't andere bed, een hoofd met een verwarden, bruinen haardos kwam uit het witte lìnnen opduiken, en men hoorde een heldere stem roepen:

‘O ja, het dubbeltje! Voel eens gauw in mijn broekzak, Pa, of het dubbeltje er nog in zit!’

C. GROUSTRA.