De Hollandsche Lelie. Jaargang 28

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschap kring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nummers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt vanzelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers, die in de corr:-rubriek thuisbehooren.

Thelma. - Als feuilleton kan ik Uw stukje plaatsen, maar ik had zoo gaarne eens iets van U ontvangen, dat grooter is en meer uitgewerkt. Uw

[p. 751]

gedachten zijn gevoelig en goed, echter geeft gij U niet de moeite die te verwerken tot een geheel, waarin iets zit van méér beteekenis dan een korte voorbijgaande stemming. - Mijn roman zal ik in den nieuwen jaargang weer voortzetten. De oorlog is thans op zulk een dood punt gekomen, dat er, bij den aanvang van den nieuwen jaargang, geen bezwaar tegen is hem weer te vervolgen. Door die huis-ineenzakking ben ik nu heerlijk uit logeeren, dus moet gij mij maar niet al te zeer beklagen, want ik ben zoo verrukkelijk buiten, en heb zulke heerlijke lucht, en geniet zooveel goeds als ik maar kan wenschen. - Ja, die mobilisatie is een lange geschiedenis. En eene met ver-strekkende gevolgen in allerlei opzichten. Ik kan mij heel goed begrijpen dat zij U ergert en verveelt. Maar, bedenk eens hoe vreeselijk het zijn moet wanneer men zijn man naar het oorlogsterrein ziet gaan! De vrouwen, die dit goedkeuren of aanmoedigen, verlokt door de phrasen van zoogenaamde vaderlandsliefde, heldendood, en al die leugens meer, vind ik niet alleen olie-dom maar ook nog harteloos. En ik heb alle sympathie voor die vrouw, die in den Haag zeide op het Vrouwen-Vredes-Congres, dat zij hare zonen allen over haar lijk naar den oorlog zou willen zien gaan. - De plaats waar gij thans tijdelijk zijt ken ik niet, maar Amsterdam ken ik wel, en mij dunkt dat die laatste stad in den zomer al heel weinig aantrekkelijks heeft, en dat gij dus nu veel beter af zijt. Vriendelijk gegroet.

Lelie. - Heel veel durf ik U niet antwoorden uit vrees U te zullen verraden. Maar dit wil ik U zeggen, dat ik zoo innig blij was zulk een opgeruimden en tevreden brief te ontvangen, van iemand die weet te waardeeren wat zij heeft, en die hetgeen haar goeds is gegeven weet te genieten, in plaats van steeds te verlangen naar wat zij niet heeft - zooals de meeste menschen doen tot schade van hun eigen vrede, en dien van anderen erbij.

Er zijn zoo vele, vele menschen, vooral ook van Uw leeftijd, maar ook nog vele ouderen, die voortdurend blijven zoeken, in onbevredigd verlangen, in plaats van dankbaar stil te staan bij wat ze reeds bezitten. M.i. komt die innerlijke ontevredenheid en onrust daaruit voort, dat zij uit eigen-ik niet genoeg weten te halen, zoodat ze zich steeds verbeelden dat iets nieuws of iets anders aan hun geluk ontbreekt. Hebben ze dat dan echter verkregen, dan is het opnieuw niet naar hun zin, en willen ze wéér iets anders. Jaloezie, ongelukkige huiselijke omstandigheden, weeldezucht, eerzucht, enz., enz., zijn dikwijls mede de oorzaken, dat de meeste menschen niet de kunst verstaan van hun korte leven iets moois te maken. Het schijnt mij toe dat gij dit wèl doet, en dat gij Uw leven niet alleen nuttig voor anderen maar ook aangenaam voor U-zelve besteedt. Juist in een positie als de Uwe kan men zoo véél goed doen, en werkelijk zoo véél bijdragen tot de ontwikkeling van den naaste, in den goeden zin. Het komt mij voor dat gij niet alleen Uw betrekking maar ook Uw overig leven opvat op een mooie wijze voor anderen, en dáárdoor op eene voor U-zelve tevens Uw geluk bevorderende manier. Kent gij het orgaan: Het Club-orgaan, Maandblad van de Nederlandsche Onderwijzers-Propaganda-Club (voor drank bestrijding), redactie: B.J. Heijmans, A.H. Huibregtsen en J.H. Varenkamp? Dit gaat uit van hen, die speciaal de kinderen willen afhouden van alcohol, en zal zeker Uw goedkeuring wegdragen. Ik wist niet dat de omgeving in Uw streek zóó mooi is als gij 't beschrijft, maar ik kan mij voorstellen dat gij, waar dit aldus is, die plaats niet eenmaal zoudt willen ruilen voor een meer steedsche levenswijze. Met dat al, zooals ik aan het einde van Uw brief lees, datgene wat U máákte tot mensch, de innerlijke ondervinding, die hebt gij mij nog niet meegedeeld. Indien namelijk wij vrouwen niet innerlijk geleefd hebben, dan worden we dor en droog en kil en jaloersch en verzuurd. En daarom begrijp ik dan ook heel goed dat gij Uw tevredenheid eerst hebt moeten veroveren op het leven en zijn strijd, en ik houd mij bij gelegenheid aanbevolen voor eenige bijzonderheden daaromtrent, zooals gij belooft. Hartelijk dank.

Rosalius. - Het hoofdartikel nam ik in dank aan.

Inzender plantage Suriname. - Hartelijk dank voor het gezondene, waarvan ik op een andere plaats gebruik maak. Uw verontwaardiging is mij, juist van iemand in Uw omstandigheden en leven, dubbel sympathiek.

Udo. - Ik heb U reeds de proef doen toekomen, en tegelijkertijd óók gezorgd dat Uw vroegere copy U werd toegezonden, waarvan gij reeds de drukproeven zult hebben ontvangen. Vriendelijk gegroet.

Georges. - Ik voldeed niet aan Uw verzoek; ofschoon ik het er niet mee eens ben, zou ik het stuk toch hebben geplaatst, indien gij met Uw naam hadt onderteekend. Wat mej. Nielsen aangaat, zie s.v.p. de ged. Gij zult daarin opmerken dat de meening omtrent haar werk zeer verschilt. Indien ik-zelve den reisbrief niet interessant hadde gevonden, geschreven in aardigen causerie-toon, dan zou ik hem niet hebben opgenomen. Mijn antwoord aan U zult gij in de vorige Lelie hebben gelezen.

1813. - Ik wil U eenige Fransche auteurs in den door U bedoelden geest opgeven: Pierre Veber, de Maupassant, Willy, (de vier Claudines, enz.), Zola natuurlijk, Abel Hermant; speciaal les demi-Vierges van Prevost en eenige anderen van zijn eerste werken. Die allen zullen in meerdere of mindere mate voldoen aan den wensch van Uw bloedverwant. Wat hebt gij toch veel misère! En gij blijft maar steeds even fiink en opgewekt! De oorlog is voor velen een ware finantieele ramp, maar het is maar het beste te bedenken, dat wij altijd nog er beter aan toe zijn dan de oorlogvoerende landen-zelf; zooals nu b.v. weer Italië, wat aangaat ten minste het goedgezinde gedeelte der bevolking, dat niet meedeed aan die onzinnige

[p. 752]

ophitserij tot meedoen. Met diegenen, die zich zóó dom aanstelden, kan men natuurlijk geen medelijden hebben, maar wèl met de slachtoffers ervan.

Wat den coiffeur, den heer Hamburger, aangaat, ik zou U beslist een bezoek ten zijnent durven aanraden; dat bezoek zal U zeker niet tegenvallen, en hij kan U menigen goeden raad geven.

J.A.K. - Ik vind van U geen ps., en beantwoord U dus maar onder Uw voorletters. Uw ps. (en gij zijt nog wel een man) was, als in een vrouwenbrief, bijzonder-belangrijk, want, hetgeen ge daar zegt raakt ‘des Pudels Kern’. Inderdaad namelijk, indien Duitschland ontwaakte, en al zijn generaals, admiraals, enz., wegtrapte - zooals Uw woorden letterlijk luiden, dan ware zulk een ontwaking van het gezond verstand een ware zegen. Echter, niet alleen voor Duitschland geldt dit, voor alle andere landen óók. Gij ziet nu weder aan Italië, welks handelwijze U dat ps. in de pen geeft, hóe domonnoozel het volk zich laat leiden. M.i. zal daarom nooit de toestand veranderen, nooit de oorlog de wereld uitraken, zoo lang de volkerenzelf als stommerikken zich laten blinddoeken door de phrasen en leugens en ophitserijen hunner regeeringen en vorsten - die intusschen zelf achter de schermen blijven en, als de nood aan den man komt, de vlucht nemen. Wat nu aangaat Uw bewering dat gij het Duitsche volk kent, op grond van Uw ervaringen met de Duitschers in ons land, ik geloof dat gij U gehéél vergist indien gij eene geheele natie wilt beoordeelen naar enkele individuen, die zelf verkeeren in abnormale omstandigheden, omdat zij zijn in den vreemde; zeg zelf, gelooft gij dat de Hollandsche natie en levenswijze naar haren waren staat met juistheid is te beoordeelen, b.v. naar eene Hollandsche nederzetting in Amerika of naar het doen en laten van enkele Hollanders in Duitschland of in Engeland of wáár ook? Zij, die in een ander land hun brood gaan verdienen, zijn in de eerste plaats niet altijd de beste elementen uit het volk waartoe zij behooren, maar kunnen bovendien, ook al is dit wèl het geval, toch niet meer beschouwd worden als zuivere vertegenwoordigers van hun ras en gewoonten, want zij passen zich uiteraard aan aan het land waar zij moeten wonen, zij nemen daarvan over de gebruiken, de opvattingen, enz., en dat alles, zooals het meestal gaat, veeleer in den slechten dan in den goeden zin. Neen, om het Duitsche volk grondig te kennen moet men er onder geleefd hebben, zooals ik, in de méést verschillende omstandigheden, in de méést verschillende streken, en geheel en al als inwoner, niet als pension- of hotel-gast voor enkele weken. Op die wijze ken ik niet alleen Duitschland naar zijn bevolking, maar ook Frankrijk, Engeland, Zwitserland, terwijl daarentegen mijn verblijf in andere landen, als b.v. Italië, Oostenrijk, Egypte, België, van korteren duur is geweest. Geloof mij, het Duitsche militarisme kunt gij niet meer haten dan ik het doe, maar m.i. heerscht dat verderfelijke militaire systeem dat gij bedoelt evengoed óók in andere landen, óók in Frankrijk, en bij ons; gij echter verwart m.i. militarisme met dien geest van tucht en orde, die Duitschland en de Duitsche opvoeding gunstig onderscheidt van de tuchteloosheid en wanorde speciaal ten onzent heerschend. - Hartelijk dank voor het overgeschrevene. Het eene wil ik gaarne gebruiken; wat de twee Duitsche versjes aangaat, ik ben het geheel met U eens, dat zij een treurig bewijs geven van de ontaarding, waartoe deze oorlogsgruwel leidt, en ik keur den inhoud even onbepaald af als gij het doet. Echter, ik kan mij wèl begrijpen dat, nu de oorlog eenmaal alle slechte instincten moet doen ontwaken, de haat van de Duitschers gróót is tegen Engeland in het bijzonder. Dat kan niet uitblijven, bij de perfide rol door de Engelsche diplomatie gespeeld. En waarvan de Duitschers de dupe zijn. - Overigens geef ik U volkomen toe, dat de Duitsche Bladen en tijdschriften overvloeien van allerlei onsympathieke versjes en gedichtjes. Nog onlangs heb ik mij geërgerd aan een gedichtje, waarin eene Duitsche moeder werd beschreven, die hare drie zonen had zien sterven in den oorlog. Welk gedicht ten slotte eindigde: ‘Maar als ik nog een vierden bezat, hoe gaarne zou ik hem offeren voor mijn Keizer en mijn land.’ Zoo lang zulke nare, weerzinwekkende, onware phrasen worden gedrukt en worden mooi gevonden, zoo lang is het niet te verwachten dat ooit het volk zich verandert, en zelf den oorlog weigert. Want, zulke nonsens wordt overal verspreid. Ook in Fransche Bladen. - In zake de ruwe Ansichten, die gij bedoelt, heeft de Duitsche censuur-zelfingegrepen. Wat wilt ge dus beter bewijs vóór den goeden tucht-geest die heerscht in Duitschland? Gebeurt iets dergelijks in Frankrijk of België? Daar integendeel laat men iedereen zijn gang gaan, hoe onhebbelijker hoe mooier! Maar genoeg; gij en ik zijn in de hoofdzaak geheel en al geestverwanten. M.i. zijn alle wezenlijk nadenkende menschen, voor zoo ver zij eerlijk zijn, het ééns in zake het onzedelijke en ongeoorloofde van den oorlog. Onbepaald en zonder voorbehoud keuren zij dien af. Ik kan niet genoeg herhalen, dat zulke eerlijke, sympathieke, belangrijke brieven als de Uwe mij een groote steun zijn; ook wat gij zegt aan het slot van Uw brief is voor mij een wezenlijke hulp bij mijn arbeid. -

Toetie. - Op Uw allerlaatsten brief (ik heb nog een vroegeren van U) wil ik U even melden, hoe gehéél ééns ik het ben met U. Juist toen ik thuiskwam van een wandeling, met iemand die er precies zóó over denkt, vond ik Uw inzending, en verheugde er mij niet weinig over Het is zóó wáár wat gij zegt, en komt zoo volkomen overeen met hetgeen wij-beiden hadden besproken. Hartelijk gegroet.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.