De Hollandsche Lelie. Jaargang 28

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten ofbrieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschap kring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nummers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen-worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt vanzelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers, die in de corr:-rubriek thuisbehooren.

Thais. - Ik antwoord U ditmaal dan maar kortheidshalve per Lelie-corr: - Naar zoo iets als door U wordt gezocht, voor Uw gezondheid, zal ik informeeren; ik weet vermoedelijk wel iets in dien prijs. Hoe jammer overigens! - Wat dat lange stuk van U aangaat, juist omdat het zoo lang is zult gij nog wel wat geduld moeten oefenen. Bij de plaatsing geldt niet altijd de vraag wie het éérst inzond, maar wel doen zich allerlei andere redenen gelden, verscheidenheid van inhoud, actueele onderwerpen, dito gedachtenwisselingen, plaatsruimte, enz. Indien gij redactrice waart, zoudt gij eens ondervinden hoe er van allerlei te pas komt bij zulk werk van het ineenzetten van een weekblad, waarvan zulk een ongeduldige auteur als gij U geen de minste rekenschap geeft. Hartelijk het beste gewenscht. Zoodra ik tijd heb zal ik U weer eens particulier schrijven. -

L.P. Amsterdam. - Voor Uw aanbod van den te vertalen roman moet ik bedanken. Ik hoop dat dit onder Uw oogen komt, want ik antwoord niet particulier, en zeker niet indien niet eenmaal postzegel tot dat doel is ingesloten. -

Rosalius. - Vriendelijk dank voor Uw briefkaart.

H.K. te H. - Ik ben recht blij dat mijn vorig antwoord U zooveel genoegen deed. Om U niet te verraden, wil ik op dezen brief niet veel antwoorden, maar U alleen zeggen dat hij mij zoo verheugt om Uw gelukkige en tevredene stemming ondanks veel leed. Wij hebben allen ons kruis te dragen, de een zus, de ander zoo, maar het wordt zooveel lichter wanneer men het blijmoedig opneemt. Ik heb in dat opzicht door het spiritualisme zeer veel geleerd. Ik geloof zeer zeker, dat dit aardsche leven slechts een eerste periode is van vele volgende die wij nog hebben dóór te maken, en dat de dood hier op aarde slechts is een overgang tot iets anders, tot een andere taak. Wij kunnen ons hier op aarde reeds onzen eigen hemel of onze eigen hel maken door onze innerlijke stemming. Immers, hoe wreekt b.v. gierigheid zich niet aan ons-zelven, hoe maakt die ondeugd hem of haar, die er zich door laat beheerschen, tot een ongelukkig en beklagenswaardig individu, altijd klagend en schrapend, inplaats van genietend, genietend zoowel door eigen leven vreugde als door dat groote genot van vreugde te kunnen geven aan anderen. En zoo gaat het eigenlijk met elke ondeugd. Zij straft zich reeds op aarde aan ons-zelven, terwijl daarentegen de innerlijke ziels-blijdschap niets heeft te maken met uiterlijke omstandigheden. Ik geloof dat ik-zelve, die zooveel doormaakte, ook in die speciale omstandigheden, in dat opzicht bijzonder goed kan oordeelen. Ik kan U de verzekering geven dat ik met den rijkdom van geen mijner kennissen zou willen ruilen, om den innerlijken vrede dien ik heb leeren vinden. Daarbij wil ik echter dankbaar erkennen, dat ik een zoo gelukkig huiselijk interieur heb, want, eenzaamheid is voor diegenen die behoefte hebben aan liefde-geven en liefde-ontvangen zonder eenigen twijfel de grootste levensbeproeving. -

Uw opmerking dat wij, in welke andere omstandigheden wij ook geraken, toch steeds behouden onze eigen innerlijke beschaving en innerlijke opvoeding, is volkomen wáár, evenals die andere dat beschaafde, van hooge-geboorte zijnde menschen, indien zij zich met liefde en toewijding aan een arbeid geven, dikwijls veel minder pretensie hebben dan de ‘emporkömmlingen.’ Billijkheidshalve wil ik anderzijds echter er ook op wijzen, dat de eerstgenoemden het uitteraard gemakkelijker hebben, omdat iedereen weet, vooral in ons klein land, wie en wat ze zijn, en tot welke klasse ze behooren, hoe eenvoudig en bescheiden ook hun optreden zij, hoe verwaarloosd misschien hunne kleeding, hoe gering hun inkomen. De tweede categorie daarentegen heeft, door geld of door betrekking, zich opgewerkt tot een hoogeren sport van den maatschappeljiken ladder, en is zich nu bewust hoe nijd en afgunst steeds klaar staan hunne bescheiden afkomst hun op hun brood te geven, en hen daardoor te vernederen. Zeker, zoowel het een als het ander is kleinzielig en oppervlakkig in de hoogste mate, en wij-menschen moesten zóó hoog staan van geen andere klasse-verschillen te erkennen, dan die welke door zedelijke meerderheid gevormd worden. Helaas echter, ik voor mij geloof niet dat de menschheid het ooit zoo ver zal brengen. En zeker niet in Uwen noch in mijn tijd. Want, op dit oogenblik ligt zij, de menschheid, nog steeds in het stof voor uiterlijkheden, kroontjes, eeretitels, uniformen, en..... rijkdom. En zoo is zij-zelve, de massa, de oor-

[p. 672]

zaak dat die anderen zoo kleinzielig en zoo prat op hun voornaamheid of hun geld worden. - Ik hoop dat het U goed moge gaan, en dat ik nog eens van U zal hooren. Ik herhaal nog eens: om U niet te verraden heb ik dit antwoord in algemeene woorden geschreven. Hartelijk dank voor Uw vriendelijke woorden aangaande onze Marie.

Lobelia. - Uw vraag is voor mij onmogelijk te beantwoorden, ofschoon ik U het raadsel volkomen zou kunnen oplossen, meen ik, want bijzondere persoonlijke omstandigheden liggen aan een en ander ten grondslag. Die omstandigheden echter wil ik hier niet bespreken, wijl ik de door U bedoelde persoonlijkheid ken. Vandaar dat ik die zaak hier niet openlijk wil aanroeren, ofschoon ik overtuigd ben dat hij zich in dezen niet fair gedraagt, althans laat bevooroordeelen door iets onaangenaams, wat hem persoonlijk overkwam. Meer dan dat kan ik U niet zeggen in het openbaar, ofschoon het gebeurde, dat ik bedoel, wèl is geschied in het openbaar. - Uw overtuiging dat ik er iets op te antwoorden zou weten is dus in dit geval zeer gegrond; vergat het publiek niet zoo heel spoedig, dan zouden er velen zijn die zich nog wel zouden herinneren wat ik bedoel. In dit geval echter wil men ook gaarne vergeten, evenals waar het thans Engeland en Transvaal geldt. - Ik wil U in den a.s. winter met alle genoegen ontvangen, maar of ik in den zomer daartoe gelegenheid zal hebben dat weet ik nog niet, vanwege de onzekerheid mijner eigene plannen. Vriendelijk dank voor Uw schrijven. -

Atjeh (kapitein) Indië. - Ik kon Uw handteekening niet zeer goed lezen, en heb daarom voor U het pseudoniem Atjeh genomen, wijl Uw beschouwing in hoofdzaak gaat over mijne opmerking inzake onze eigen wreedheden in Atjeh begaan (14 Oct.-nommer '14, - schrijft gij). Wel, waarde kapitein, indien gij vindt dat wij die wreedheden als ‘afgedaan’ kunnen beschouwen ‘omdat ze al een jaar of zeven, acht, achter ons liggen,’ zie dan denkt ge al héél gemakkelijk en onverschillig over wreedheden m.i. Gij beschouwt blijkbaar ons gedrag ten opzichte van Atjeh zooals de Hollanders thans het gedrag van Engeland ten opzichte van Transvaal beschouwen: ‘'t Is nu eenmaal gebeurd, basta! Nu is alles weer vergeten.’ Zoo echter denk ik er niet over. - Zeker heb ik wel degelijk inlichtingen ontvangen, van hoogst betrouwbare menschen en militairen, die waarlijk vrij wat langer op Atjeh vertoefden dan Uw ‘10 maanden’. Gelooft ge waarlijk dat tien maanden een voldoenden kijk geven op wàt ook van dien aard? Maar bovendien, onder wreedheden verstaan gij en ik waarschijnlijk niet hetzelfde. Ik versta er onder die dagelijksche misdaden, die elk zoogenaamd-‘beschaafd’-volk zich gedurig veroorlooft aan de overwonnen inboorlingen, misdaden die in de tropen dikwijls nog een speciaal karakter dragen, door de gevolgen van klimaat, drankmisbruik, vrouwengebrek, verren afstand van autoriteiten, enz., enz. Dat gij niet weet welke overleden generaal door mij is bedoeld, bewijst Uw groote onervarenheid, want elkeen hier in Holland zal U kunnen zeggen wien ik op het oog had in dat artikel, en hoe zijn naam is verbonden aan heel wat begane ‘gruwelen’, (waarvan natuurlijk de zegepraal het gevolg is geweest tenslotte; juist daarom heeft het hem niet aan eerbewijzen ontbroken). Maar juist die ingewijden, waarheen gij mij verwijst, die weten U te zeggen waaraan zulke overwinningen te danken zijn, aan welke meedoogenloosheid. Met elken oorlog ook is dat trouwens het geval, kan het niet anders zijn, en, wordt die oorlog bovendien gevoerd onder zoo ongelijke omstandigheden als steeds het geval is waar het blanken geldt tegen gekleurde rassen, dan zijn de eerstgenoemden nog dubbel schuldig. Want immers, de blanken zijn voorzien van de nieuwste uitrustingen op moordgebied, inzake kanonnen, geweren, enz., enz., en de door hen aangevallen half-beschaafde volksstammen hebben noch deze uitrustingen ter hunner beschikking, noch discipline, noch een staand leger; zij zijn enkel aangewezen op hunne waarachtige eerlijke vaderlandsliefde, die hen drijft zich tot het uiterste te verdedigen. - De wijze waarop gij, (aan het adres van een Lelie-correspondent, die zich verontwaardigd toont over het gebruik in dezen oorlog der gekleurde rassen door Engeland) minachtend spreekt van ‘de zwartjes’ bewijst geheel en al Uw minachting voor het ras waarover gij door onrecht de baas speelt. Het woord, gesproken door een der dames op het hier op dit oogenblik ter stede vergaderd-zijnde Internationale Vrouwen Congres voor den Vrede: dat elk land eenerzijds vecht voor eigen vrijheid en anderzijds zich niet schaamt de vrijheid zijner buren te willen aan banden leggen door veroveringszucht, dat woord is geheel en al van toepassing op ons gedoe ten opzichte van Atjeh. Gij vindt het ‘en règle’ dat ‘de zwartjes’ door Engeland en Frankrijk gebruikt worden, ‘want zij maken deel uit van de georganiseerde krijgsmacht’. - Maar, juist dat zij dit doen, dat is niet en règle, zij zijn daartoe gedwongen Britsche en Fransche onderdanen te worden, zij zijn beroofd van hun vrijheid en van hun wil. En, dat zij, ‘onder leiding van degelijke officieren minder te vreezen zijn dan het schuim der groote bevolkingscentra, dat nu eenmaal uit de legers niet te weren is’, dat zal zeer waarschijnlijk inderdaad zoo zijn. Maar, dat gij dit argument aanvoert, dat is wèl een treurig bewijs van Uw egoïst blanke-standpunt. Mijn correspondente en ik wij vinden het namelijk een schande dat deze beklagenswaardige menschen worden gesleept uit hun klimaat en hun land om te vechten voor een hun geheel onverschillige zaak. Wij beklagen in de eerste plaats henzelven; voor ons zijn zij niet ‘zwartjes’ maar menschen. Juist deze laatste beschouwing in Uw brief bewijst mij het onoverkomelijk verschil van levensopvatting tusschen U en mij. Voor U is alles goed en geoorloofd wat door de overmacht is verkregen, en waardoor onrecht wettelijk recht wordt. Voor mij bestaat iets hoogers en meer zedelijks, namelijk: onze plicht van mensch aan mensch, onverschillig van welk ras of welke kleur.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.