De Hollandsche Lelie. Jaargang 28

[p. 622]

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschap kring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nummers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt vanzelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers, die in de corr:-rubriek thuisbehooren.

Henriëtte. - Uw bijdrage bevindt zich nog bij de in Nauheim achtergebleven copy. Zoodra ik gelegenheid heb, zal ik alles van daar laten overkomen, of wel het zelve gaan halen. Het laatste vind ik verkieslijker, zoodat ik om die reden wacht tot het klimaat wat warmer en zomerachtiger wordt, want, ik zal er in geen geval blijven, enkel slechts, als ik ga, alles wat nog achterbleef zelve daar gaan inpakken. Wat de rest van Uw brief aangaat, indien gij ook nu de Lelie zoo ‘interessant’ vindt, dan had ik het fatsoenlijker van U gevonden de ware reden te noemen aan den uitgever, in plaats van een voorwendsel te zoeken. Intusschen, fatsoen laat zich niet aanleeren. Zoo iets is ingeboren. Gij zult mij dan ook ten goede houden, dat Uw dubbelzinnige handelwijze mij geen lust doet gevoelen voor de zooveelste maal in beschouwingen te treden, juist met U, over het onderwerp oorlog, en Duitschland en België. -

J.H. - Neen, het is mij niet ‘ontglipt uit de pen’, dat ik mij verheug over ongelukken aan de lange-jacht-rijders en rijderessen overkomen (zie Overzicht v/d Week 37). Want, er zijn omstandigheden waarin men een dergelijke harde les noodig en nuttig moet achten in het belang van het weerlooze mishandelde dier. Zoolang Engeland's adel het voorbeeld geeft - en dientengevolge daarin wordt nagevolgd door den adel van het vasteland, - in het door wreede jachtvermaken vossen, herten, enz., op de afschuwelijkste wijze kwellen, zoo lang is er slechts één middel anderen daarvan terug te houden: dat middel is de vrees voor 't eraan verbonden gevaar voor zichzelven. Ziedaar, waarom ik mij dus verheug wanneer een mooie jonge society-lady, als b.v. die dochter van de hertogin van Westminster, voor altijd ongelukkig wordt door haar verachtlijk lange-jacht-plezier. Zulk een afschrikwekkende ondervinding namelijk zal vele andere dames terughouden haar na te doen. Bovendien echter, dezulken, die zoo weinig zich rekenschap geven van de plichten die hare hooge positie van rijkdom en van beschaving haar opleggen, (deze vrouw was moeder reeds van verscheidene kinderen, dus geen back-fisch), zij verdienen dat ze worden gestraft aan eigen lichaam voor hare grenzenlooze wreedheid aan het vervolgde, aangeschoten, gemartelde dier. Zulke ‘genoegens’ zijn verfijnde, boosaardige, Nero-achtige vermaken, die getuigenis afleggen van besliste laagstaandheid der ziel. - Ik dank U overigens zeer voor den vriendelijken, waardeerenden toon van Uw schrijven. -

B.K. te B. - Ik hoop dat gij mijn photo - die ik U indertijd had beloofd - hebt ontvangen? Met leedwezen zag ik namelijk uit Uw schrijven, dat gij door ziekte niet thuis zijt. Wijl ik in zoo langen tijd niets van U hoorde, had ik ook U reeds gerangschikt onder hen voor wien mijn produitsche gezindheid een reden was met alle sympathie voor mij te breken. Nu vind ik mijnerzijds dit weliswaar onzin - hoevele persoonlijke vrienden bezit ik niet, die beslist anti-duitsch zijn, zonder dat dit mijnerzijds noch hunnerzijds eenige verwijdering tusschen ons geeft, - maar enfin, de gemoederen zijn nu eenmaal zóó verhit, en vooral de vrouwengemoederen, dat sommigen, schijnt het, in dit speciale opzicht van alle rede en billijkheidszin worden beroofd. Het doet mij dus veel plezier dat bij U de reden van Uw stilzwijgen niets te maken heeft gehad met dien ongelukkigen oorlog, en ik waardeer het zeer dat gij mij zoo hartelijk en oprecht schrijft. - Hoe heerlijk schrijft gij over al Uw dieren! Reeds die dierenliefde, die wij gemeen hebben, bindt ons samen. Precies zóó als die hond van U zou óók mijn Bennie zich ‘misdragen,’ ware hij op een dergelijk bezoek. - Inderdaad, den door U bedoelden naam ken ik. Maar, niet meer dan den náám, tengevolge van den kring waarin ik ben grootgebracht. - Inderdaad, in zake de onderlinge samenwerking der werkende vrouw ben ik in de laatste jaren van lieverlede tot een meer feministische opvatting gekomen; samenwerking is nu eenmaal in het leven noodzakelijk in sommige opzichten, wil men iets bereiken; en vooral de oorlog heeft mij de oogen geopend voor den grooten onbenutten invloed der vrouw, en voor het haar in elk geval aangedane onrecht, waar men hare mannen en kinderen moordt en dwingt voor een voorwendsel zich op te offeren, terwijl zij zelve máchteloos moet toezien. Ook ben ik het eens met hen die zeggen: Hadden wij-óók een Koning gehad inplaats van eene zoo vredelievende Koningin dan is het de vraag of wij niet reeds lang het lot van België hadden gedeeld. Want ook ik meen dat de houding onzer Koningin hier in zake de oorlogs-quaestie schitterend afsteekt bij die der vorsten van Europa, den Belgischen Koning vooraan. - Ja, dat ben ik met U eens dat men om te kunnen oordeelen steeds alles zou moeten weten, maar overigens, gelijk gij-zelve ook schrijft, in een geval als het mijne, spelen jaloezie, wraakzucht, kletszucht, enz., nog een extra woordje mee, waar het geldt van en over mij verhalen te verspreiden. Wie aan den weg timmert heeft veel bekijks - is een wáár

[p. 623]

spreekwoord. Wel, ik timmer rustig voort - en láát ze kijken. En óók smalen en schimpen op mij als hun dat verlucht. In dat opzicht ben ik overigens in goed gezelschap; de besten en edelsten onder de menschen hebben altijd, indien ze hervormingen wilden, en eerlijk de waarheid zeiden, verguizing en spot moeten lijden. En ik vooronderstel dat zij er juist zoo over dachten en denken als ik: 't Kan me geen zier schelen; het bevuilt niet mij, maar degenen die het doen. - Nogmaals hartelijk dank.

Mevr: W.S.-van de W. te N.S. - Aan Uw verzoek is reeds voldaan. Vriendelijk dank voor Uw woorden aan mijn adres.

Toetie. - Uw drukproef liet ik U opnieuw toezenden met Uw briefkaart, opdat gij-zelf de gewenschte verbetering kunt aanbrengen. - Wie zal ontkennen dat Duitschland fouten aankleven? Van a-z ben ik dat met U eens. Zelf heb ik toch waarlijk in vredesdagen menigmaal geschreven in dien geest; ik herinner mij o.a. hoe ik, vóór een paar jaren, schreef over een Kaiserparade in Wiesbaden op een zoo anti-militaristische wijze, dat Hollanders mij zeiden - ik was toen in Duitschland -: ‘Ge zult er nog inloopen, zeg toch tenminste nooit zoo iets hier, anders wordt ge nog veroordeeld’. - Enfin, gij en ik denken over den oorlog als zoodanig geheel gelijk. Men kan de fouten eener regeering of van een stelsel afkeuren, en nochtans diep verontwaardigd zijn over de leugens die onophoudelijk en stelselmatig en met hebzuchtige bijredenen worden verspreid in onze eerlijke (?) pers aangaande Duitschland. Ik voor mij ben veel meer anti-militair metterdaad, dan de groote meerderheid der in theorie zoo luid over Duitschland's militarisme klagende schreeuwers hier te lande - die tegelijk verklaren terstond naar de wapens te zullen grijpen als er oorlog hier uitbreekt. Ik keur dat laatste onvoorwaardelijk af, en eer elken dienstweigeraar. - Maar nu iets over de trekhonden-quaestie. Ten eerste hebt gij volkomen gelijk dat men in Engeland in dergelijke zaken veel betere politie-verordeningen heeft, en ook dat de politie er veel beter optreedt dan ten onzent. Dat wij ‘een land zijn van tuchteloosheid en gebrek aan orde’, dat beaam ik U volkomen; ik juich het steeds van harte toe wanneer mannen als gij, van rang en positie, dit willen erkennen. Juist dáárom echter is het ook zoo weinig doeltreffend van de goede behandeling te gewagen, die hier en daar de een of andere trekhond ondervindt zijdens zijn meester; - uit eigenbelang immers alleen omdat het dier is zijn kostwinner. O ja, deze uitzonderingen hebben het natuurlijk niet zoo slecht, maar, gelijk gij-zelf óók toegeeft, op het platteland dáár heerschen de vrééselijke misstanden, dáár kunnen de eigenaars doen wat zewillen, daar zitten ze zelf op de veel te zwaar beladen karren, en gebruiken wreedaardig te kleine of verwonde of zieke honden - - zonder dat iemand de wet in toepassing brengt. Wil hier of daar een enkele politieagent, die het bij toeval ziet, nog eens meewerken door proces-verbaal op te maken, dan is de kantonrechter gewoonlijk uit zijn humeur wegens dien ‘overdreven ijver.’ Vraag maar eens bij de dierenbeschermingafdeelingen hoeveel tegenwerking juist deze heeren, de wet-uitvoerders, dikwijls geven, uit louter luiheid. M.i. is en blijft daarom afschaffing - zooals ook in Engeland en Amerika het geval is - het eenige radicale middel, en ik wenschte dat gij lid werdt van den Anti-trekhonden-bond, om daardoor in deze quaestie een goeden kijk te krijgen. - Uw definitie van instinct beaam ik. Mij ook maakt het steeds kregel als meestal juist die domme menschen, wier beetje verstand niet kan staan in de schaduw van het intellect van een Durchschnitt-hond of kat of paard, U op hoogen toon komen vertellen dat ‘dieren geen ziel hebben en alleen de mensch goddelijk zou zijn’ Ja, als je zoo rondom je ziet, dan merk je nogal véél van die ‘goddelijkheid’, b.v. in kroegen, of thans in dezen oorlogsjammer! Met U geloof ook ik hoe het leven op deze aarde slechts is één ‘ontwikkelingsstadium’ uit velen die ons nog wachten hiernamaals, van sfeer tot sfeer. In die gedachte vind ik een grooten troost niet alleen, maar ook een bevredigende verklaring voor heel veel raadselachtigs en duisters. En, dat ook de dieren dan opnieuw zullen zijn bij ons, dat schijnt mij een zoo mooie en heerlijke toekomst, dat ik elkeen, die mij daarvan bewijzen meedeelt, van harte dankbaar ben, terwijl ik óók tegelijkertijd in die gedachte een eenigszins bevredigende oplossing vind voor het onverklaarbare lijden dat den armen dieren hier op aarde wordt aangedaan. - Ik houd mij steeds voor Uw vriendelijke correspondentie aanbevolen.

H.K. te H. - Ik dank U zeer voor Uw vriendelijk schrijven, en waardeer Uw woorden over de Lelie en over mijzelve zeer. Ook wil ik U met alle genoegen raden en helpen, en zeker kunt gij er van overtuigd zijn, dat ik-zelve te veel ondervond, om mij niet geheel en al te kunnen verplaatsen in het lot en leed van een ander. Evenals gij heb ook ik een zeer opgewekt karakter, en dat helpt inderdaad zoo véél mee om de dingen licht te dragen. Zoo vele menschen om mij heen - die het toch zoo goed hebben, zonder zorgen, zonder leed - loopen nochtans steeds met bekommerd gelaat, tobben over kleinigheden, jaloersch van anderen, zichzelf het korte leven noodeloos vergallend, zonder erbij stil te staan hoe snel het voorbij is. - Wat nu Uw versjes aangaat, die vind ik, schoon hier en daar niet volmaakt van vorm, nochtans niet zonder belofte, vooral om den gevoeligen inhoud ervan. Wáár gij ze zoudt kunnen plaatsen tegen honorarium, dat durf ik U niet voorspellen, want, elke redactie heeft in dat opzicht hare eigene opvattingen, hare vriendjes meestal die worden voorgetrokken, heeft dikwijls ook veel te veel copy reeds. Probeeren, steeds opnieuw probeeren, dat is het eenige wat ik U kan raden en, vooraf vragen wat ge betaald krijgt, (wijl ge honorarium verlangt, want vele redacties nemen in dat opzicht beet de eerstbeginnenden). De Holl: Lelie betaalt alle bijdragen; ik echter heb op dit moment veel te veel copy, om van een niet-abonné ongeteekende gedichtjes te willen aanvaarden. Het spreekt vanzelf dat ik in een geval als het Uwe abonnés en geteekende bijdragen laat voorgaan, al stel ik noch het een noch het ander als voorwaarde. - Ziedaar een oprecht en eerlijk

[p. 624]

antwóord. Gij moogt mij, ook niet-abonné zijnde, nochtans steeds schrijven, waar ge de Lelie léést door een ander. -

Gé. - Hartelijk dank voor Uw lief schrijven. Om Uw ‘aanmerking’ moest ik lachen! Wat ik van U gedacht heb? Dat weet ge wel, want dat hebt ge gelezen in een andere corr: En dat méén ik. Veel groeten.

Mevr: v. E. te S.-B. (N.-l.) - Het doet waarlijk goed uit Nederlandsch-Indië een zoo warm woord van instemming aangaande mijn waarheidsliefde vóór Duitschland te hooren als het Uwe. Ik beaam volkomen de hier letterlijk weergegeven passage uit Uw brief:

‘Dat malle gedweep met de Belgen alsof 't engelen waren! - - Wat hebben wij niet van Engeland een ellende gehad, en in 1830 van de Belgen! Dan de Engelschen tegen de Boeren!’ - - -

Never-mind, alles maar vergeten, en verdraaien, en opeten wat ge vroeger net omgekeerd schreeft, dat is zoo je ware Nederlandsche ‘on’ afhankelijke pers! Tot welke kruiperijen men daardoor komt bewijst het avondblad van het Vaderland van 8 April, dat ik zooeven uit de hand leg, en dat, in een van wierook-geur doortrokken hulde-artikel aan Koning Albert van België (de man is vandaag, 8 April, jarig), durft den volgenden even belachelijken als weerzinwekkenden onzin schrijven: ‘En daarom, hoe tragisch ook de toestand moge zijn, hij is geen tragische maar een door millioenen benijde Koning, de monarch van Belgenland.’

Ik vraag U, kan het belachelijker èn weerzinwekkender? Belachelijk, omdat wel niemand in ernst kan benijden den toestand van dezen koning zonder land, veroordeeld te strijden op slechts een klein streepje nog vrijen grond van zijn landje, maar vooral weerzinwekkend, omdat het nooit - al ware hij ook overwinnaar gebleven, - benijdbaar mag heeten duizenden en duizenden verwoeste levens op zijn verantwoording te hebben plus de verloren welvaart van een geheel volk. Ik laat de vraag, of koning Albert anders had kunnen handelen, hierbij geheel ter zijde. Want, ook al heeft hij dat niet gekund, dan óók is zijn lot niet benijdbaar, maar integendeel in de hoogste mate tragisch en verschrikkelijk. En ziedaar waarom ik dus die misselijke comedie-phrase èn weerzinwekkend èn belachelijk noem. Heeft hij schuld dan is hij niet ‘benijdbaar’, heeft hij 't niet, dan is hij het evenmin. En, indien 't wáár is wat de Fransche couranten zoo kwistig rondverspreiden, namelijk dat de Duitsche keizer geheel is vergrijsd, en er bekommerd en treurig uitziet, wel dan is dat m.i. een teeken van méér en èchter menschelijk gevoel dan de aanstellerij van het Dagblad: het Vaderland, om koning Albert onder déze omstandigheden ‘door millioenen benijd’ te durven noemen. - Bah.

Hartelijk dank voor Uw brief.

A.F.R. (Indische). - Ik ben bijzonder blij dat mijn antwoord U nog onder de oogen is gekomen. En ik hoop dat dit evenzeer 't geval zal zijn met deze corr., want mij dunkt dat gij onder deze omstandigheden allicht weinig plezier zult beleven van een reisje door Zwitserland. - 't Spijt mij overigens zéér dat ongesteldheid U weerhield de reis eerder te aanvaarden. Maar in ons ellendig klimaat zijn we nu eenmaal allen blootgesteld aan influenza en alle dergelijke vochtmisères. - Ja, ik begrijp dat mijn antwoord U ‘hoop’ gaf. Maar ik vrees toch dat die niet zal verwezenlijkt worden, want ik weet niet hoe. Ik ben in deze dagen zóó overstelpt met van allerlei, dat ik zelfs mijn particuliere kennissen moet teleurstellen, en menige noodzaak-visite achterwege blijft. Laat in elk geval iets van U hooren omtrent den juisten datum.

Mevr. F. - v. R te den H. - Voor Uw lief schrijven dank ik U ten zeerste. Ik ben overtuigd dat gij, die zoo warm deelt in onze verhouding tot Marie, het hier in dit nommer voorkomende omtrent haar feest, met belangstelling zult lezen. - Het is jammer dat ik niet naar Nauheim kan gaan, maar ik geloof niet dat onder deze omstandigheden - zelfs al ware het mij-persoonlijk door mijn werk niet onmogelijk gemaakt - een badkuur vrucht zou dragen, want, te oordeelen naar wat ik in het najaar reeds heb bijgewoond, zullen alle gedachten èn alle beschikbare krachten geconcentreerd zijn op den oorlog. 1 Aug. is toch immers onder normale omstandigheden hoog-seizoen nog, en toch werd reeds toen onmiddellijk véél gesloten, 't Kurhaus, een deel der Badhuizen, vele winkels, enz. De doktoren ook werden voor een groot deel opgeroepen, en zij die achterbleven waren uiteraard meer vervuld met wat er ginds aan het front gebeurde dan met de patiënten. Hoe zal het nu zijn, nu er zoovelen méér nog van noode waren dan men eerst had gedacht, nu de toestand zooveel langduriger en ernstiger is geworden, nu waarschijnlijk het aantal gewonden in de lazaretten zich nog heeft vermeerderd, en nog meer doktoren zullen zijn opgeroepen.! In elk geval hoop ik mijn achtergebleven goederen zelve te gaan inpakken zoodra het warmer wordt.

- Cyriel Buysse heeft het incident beëindigd door in de Vlaamsche Stem op zeer beleefde wijze te schrijven; indien elk journalist zich tenslotte zoo fatsoenlijk gedroeg, dan zou zeker onze pers er wèl bij varen. Zooals ik echter reeds schreef in mijn eigen artikel aan hem, ik heb hem stééds beschouwd als een fatsoenlijk man, en veronderstel dus, dat zijn Belgische sympathieën hem parten speelden en verleidden tot iets wat niet ridderlijk is, namelijk onjuist citeeren en daardoor op den auteur een valschen schijn werpen. Enfin, zooals ik U zeg, hij heeft het door een tweeden ‘open brief’ goed gemaakt, dus, basta. Neen, gij valt mij waarlijk niet lastig, want integendeel zulke hartelijke in mijn leven zoo vriendelijk deelende brieven als de Uwe zijn mij steeds een steun en een vriendschapsband. - Hartelijk dank dus.

J.D.N. te Amsterdam. - Ik heb Uw gedichtje niet aangenomen, en het vernietigd, daar geen postzegel was ingesloten tot terugzending.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.