De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschap kring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nummers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt vanzelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers, die in de corr:-rubriek thuisbehooren.

Mevr: K. - Uw lieven brief ontving ik, evenals Uw latere kaart, in goede orde; ik hoop U de volgende week te antwoorden.

Nora. - Hartelijk dank voor de mooie kaart.

N.v.H. of (van G.?) - Zooals gij ziet heb ik Uw ps: niet zeer juist kunnen lezen. Ik heb boven Uw ged: gezet: Voor den heer de Jong, en haar onderteekend: N.v.H. Want het is niet nóódig Uw naam te noemen in het openbaar, ofschoon dit m.i. wèl ridderlijker is waar de aangevallene-zelf dit wèl deed. Echter, ik ben in dit geval bereid Uw stuk op te nemen als ged: enkel met Uw voorletter.

[p. 847]

B.K. - Ja-zeker, ik heb Uw langen brief in goede orde ontvangen, en daar geen haar op mijn hoofd er aan dacht U ‘iets onaangenaams’ te gaan zeggen, zooals gij in Uw tweeden brief bevreest, kan ik U heel goed te dezer plaatse beantwoorden. De reden van mijn stilzwijgen was namelijk alleen, dat ik ingevolge Uw bescheidenlijk aangeduid verzoek in dit geval voor U een uitzondering wilde maken, en U particulier antwoorden. Echter, dat gaat zoo gauw niet, en daarom haast ik mij nu maar U langs dezen weg gerust te stellen. Misschien komt het er later nog eens van. Het door U behandelde onderwerp is van zoo bijzonderen aard, dat ik het liever niet hier wil aanroeren ter voorkoming van allen misverstand. Maar er is geen quaestie van ‘boosheid’ of van U ‘slecht’ vinden. Met dit weinige moet gij het nu maar, in het openbaar, voor lief nemen. Zooals ik U hierboven schrijf, misschien komt er later nog iets van particulieren aard, maar op dit oogenbiik ben ik nog afwezig van huis daarenboven. Hartelijk gegroet.

Mevr. E.R. den Haag. - Ik ontving Uw briefkaart, maar gij zult ondertusschen reeds het voor U bestemde Lelie-antwoord gelezen hebben. Waarschijnlijk schrijf ik nog particulier.

H.P. - Hartelijk dank voor de briefkaarten uit Brussel.

Mevr. W.S. te S. - Ik heb herhaaldelijk in de Lelie meegedeeld dat ik geen brieven van correspondenten aan elkander kan doorzenden. Want, tenslotte heb ìk-ook recht op eenigen vrijen tijd, nietwaar? En het is toch wel een beetje heel veel gevergd door U, eene portefeuillelezeres, dat ik, alsof ik een verhuurkantoor houd, Uw brieven moet doorzenden aangaande Uw pension-wenschen. De bewuste dame heeft hare vraag openlijk gedaan. Indien gij haar openlijk hadt geantwoord, dan hadt gij een letter kunnen opgeven om met haar te correspondeeren door den uitgever. Inplaats daarvan zendt gij mij een stukje. Ik heb herhaaldelijk reeds gezegd dat ik mij met dergelijk soort van particuliere correspondentie van lezers onderling niet belast, wegens tijdgebrek. Dus, indien gij de Lelie goed leest, dan zult gij zelve erkennen moeten hoe bij U de schuld ligt. Al mijne abonnés en portefeuille-lezers weten bij ondervinding hoe ik, waar het ziekte, dierenmishandeling, of andere ingrijpende gevallen geldt, nimmer weiger zelve particulier te antwoorden, maar het is te veel van mij gevergd dat ik óók nog zal dienen als bemiddelingskantoor voor alle menschen die van betrekking willen veranderen, enz. Bovendien heb ik óók reeds ontelbare malen er op gewezen, ter geruststelling mijner correspondenten, hoe ik de brieven na beantwoording vernietig, in hun eigen belang. Dus, ik heb de adressen lang niet altijd in mijn bezit, wanneer er, zooals in Uw geval, weken later een antwoord komt op een of andere door iemand gedane vraag. Lees s.v.p. de Lelie nauwkeurig. Indien de bewuste dame U dus mocht antwoorden, kan ik mij niet belasten niet dóórzending, daar ook Uw brief thans wordt vernietigd, nu hij is beantwoord.

Eene Medestrijdster. - In de vorige Lelie heb ik U reeds met een enkel woord beantwoord om te danken voor Uw brieven. Zooals ik U reeds schreef, het was mij eene verrassing juist van U zulke waardeerende woorden te lezen, waar gij blijkbaar in sommige dingen zoo anders denkt dan ik. Juist de aanhef van Uw eerste schrijven was mij zulk eene voldoening waar gij schrijft: ‘Nog niet lang geleden maakte ik kennis met de Holl. Lelie, en de manier waarop U schrijft, denkt en redigeert, vind ik zoo ver boven het gewone peil, dat ik voor de Lelie de grootste belangstelling ben gaan koesteren, en dus abonné ben geworden en het ook hoop te blijven.’ - Om U de waarheid te zeggen geloof-ik-zelve ook, dat zij die mij willen begrijpen dat voelen in de Lelie, dat ik iets anders geef dan het gewone peil der jan-en-alleman literatuur, welk peil helaas heel, heel laag staat. Men behoeft het immers niet in alles met elkander eens te zijn om toch te kunnen waardeenen elkanders eerlijkheid en oprechtheid. Blaadjes, met welks inhoud iedereen het eens is, komen mij altijd onbeschrijflijk onbenullig voor. - Gelooft U heusch aan de mogelijkheid eener ‘rein-leven-beweging’? Mij dunkt, gegeven de man èn de vrouw èn het huwelijk, zooals het nu eenmaal is in 99 van de 100 gevallen, is dit een ideaal dat gij nooit zult verwezenlijken. Gij, als gehuwde, zult zeker niet ontkennen dat de man nu eenmaal geslachtsbehoeften heeft. Laat ons nu eens aannemen dat hij ‘rein’ komt in het huwelijk. Wat dan.! Vindt hij dan de vrouw die hem voorgoed bevredigt voor altijd, en die dat wil blijven doen? Ik wil U vertellen van twee mij-persoonlijk bekende gevallen. Het eerste geldt een zeer jong-gehuwd paar, waarvan de echtgenoot zonder twijfel even rein was als zijne vrouw toen zij huwden. Hij had haar hartstochtelijk lief; zij bleef koud; zij wilde wel worden aangebeden en verafgood, maar zij gaf niet de hartstocht die hij verlangde. Na eenige jaren maakte hij dientengevolge - voor zaken op reis zijnde - kennis met eene andere vrouw met wie hij eene liaison aanknoopte. Eer toeval deed de wettige dit feit ontdekken. Toen waren de bordjes verhangen. Zij stelde zich opeens aan als de verongelijkte; haar temperament ontwaakte; zij begeerde nu wat zij tot hiertoe had aangenomen slechts. Maar hij was intusschen, om zoo te zeggen, man geworden. Hij gunde zich voortaan op andere plaatsen wat hij beweerde vóór zijn huwelijk ‘te kort te zijn gekomen’. Slot: een ongelukkig huwelijk. In het tweede geval geldt het een huwelijk zooals er duizenden zijn; hij had geld en positie; zij was mooi en wilde graag trouwen. Maar, noch kinderen wilde zij, noch hem in zijn druk leven iets meer zijn dan een mooie pop om aan te zien. Slot: hij zoekt zijn troost bij anderen; zij amuseert zich voor zijn geld. - Nu zult gij zeggen dat dit alles moet veranderen, maar, m.i. kunt gij evengoed besluiten een nieuwe schepping te maken. De man is nu eenmaal zoo, en de vrouw ook, en het wettige huwelijk bindt in 99 van de 100 gevallen ondoordacht twee aan elkaar die niet in den hoogsten en mooisten zin elkaar liefhebben, en wier zinnenbevrediging dus weldra is voldaan waar het elkander geldt. Blijft nog de orthodoxe opvatting dat de vrouw, of zij er lust toe heeft of niet, haar ‘wettigen’ man steeds ter wille moet zijn in dezen. Ik ben zelve uit een orthodoxe

[p. 848]

omgeving waarin ik zulke gevallen van nabij ken, meer dan een; voor die vrouwen heb ik alle achting, maar met dat al vind ik de opvatting an und für sich afzichtelijk-triviaal. Zij grondt zich op het Oude Testament, en op het: Gij zult haar heer en meester zijn. Maar, vindt gij het niet met mij onzedelijk dat eene vrouw aldus wordt verlaagd tot de wettelijke zinnenbevredigster van haar man, zonder dat er sprake is van wezenlijken drang en behoefte in hoogeren zin.? - Ja, over die uitgave moet gij U liever tot den heer Veen zelf wenden. Want dit is iets waarvan ik niets weet natuurlijk, daar het hem-zelf betreft.

Nu kom ik tot Uw tweeden brief, waarin ik met dankbaarheid lees hoe mijne artikelen nog steeds Uw waardeering en belangstelling blijven wekken. Het compliment dat gij mij maakt is mij véél waard. - In dien tweeden brief spreekt gij-zelve ook van ongelukkige ‘slavenvrouwen’, tot aan haar dood toe ‘afgebeuld’ in lichamelijken zin door haren wettigen echtgenoot. Dus, op dit punt zijn wij het geheel ééns. Blijft de quaestie of men ooit een man zal kunnen leeren zich ‘geheel te onthouden.’ Maar m.i. bestaat er zulk een diepgaand verschil tusschen onzedelijkheid, welke ook-ik verfoei, begaan b.v. aan minderjarigen, in publieke huizen, enz., en het buiten het huwelijk om eene geslachtsbevrediging zoeken bij een jongmeisje of vrouw die zelve heel goed weet dat zij later niet zal worden gehuwd, die dat ook niet verlangt, en geheel tevreden is met zulk een tijdelijken omgang. Zulke zoogenaamd-‘onfatsoenlijke’ vrouwen zijn heel dikwijls vrij wat zedelijker dan de gehuwde ‘fatsoenlijke’ uit de hoogste klassen. Een jonge man die nooit behoefte heeft aan normale zinnebevrediging is m.i. tegennatuurlijk. Uw woorden onderschrijf ik volkomen: ‘Niets haat ik als de leugen, huichelarij en veinzerij, maar die ook met een volkomen haat.’ - Zoo gaat het mij-ook. En neen, apen zijn in dat opzicht niet gelijk aan menschen, maar zijn veel beter dan deze. Want een apen-maatschappij is niet huichelachtig en verlengend als onze menschenwereld het is, tot in elken vezel toe. - Alles wat gij reeds elders hebt doen opnemen, vooral waar het veelgelezen dagbladen, enz., geldt, is uiteraard niet meer geschikt voor de Lelie als herdruk, want dan zou het te veel ouwe kost worden, maar eene oorspronkelijke bijdrage van U wil ik gaarne opnemen. Neen, lieve mevrouw, ‘vrijpostig’ is het heelemaal niet van U dit te vragen, en ik zal heel gaarne iets van Uw hand, ook als artikel, opnemen, maar, voor alles: het moet nog niet elders zijn geplaatst. Uw ondervinding in zake mannen en vrouwen is ook de mijne. Mannen zijn gewoonlijk veel eerlijker dan vrouwen. Vrouwen zijn listig en valsch van nature, juist waar het geldt dezulken die een rol spelen in de maatschappij. Want, onder de zoogenaamd ‘gewone’ vrouwen ken ik er, zoowel oude als jongere, die ik onbepaald hoogacht en waardeer, en voor wier braaf en beminnelijk karakter ik onbegrensden eerbied koester, ook onder mijne kennissen van mijn eigen kring en stand. Maar het zijn, - deze Uwe ondervinding is ook de mijne, - de zoogenaamd zich aan het welzijn der maatschappij wijdende modernevrouwen op wie men veel minder staat kan maken dan op een man. Zoodra zij iets meenen te ‘beteekenen’ worden zij jaloersch van elkaar, verwaten, dom-ingebeeld, trachten elkander er uit te dringen, en te intrigueeren, - het laatste een aangeboren - vrouwelijke eigenschap. Om al die redenen juist vind ik eene vrouw ongeschikt tot het bekleeden van openbare betrekkingen, speciaal rechter, enz., al geef ik toe dat stemrecht haar rechtens beslist toekomt uit een rechtvaardigheidsoogpunt. - Ik moest lachen om Uw zoo juiste opmerking over het bidden: ‘De menschen bidden tusschen 10 en 11½ uur in de Kerk - en verder niet.’ Zóó is inderdaad het gewone sleur-godsdienst-leven! - Arme mevrouw, wat hebt U veel doorgemaakt, en wat schrijft U er thans berustend over! Ik dank U hartelijk voor Uw lief vertrouwen in mij, en ik hoop zeer stellig dat U mij méér zult schrijven.

Ger. - Ik had U zoo heel gaarne particulier willen antwoorden, maar op dit oogenblik is het mij onmogelijk, daar mijn particuliere corr. reeds zóó is opgehoopt. Veel durf ik niet zeggen op deze plaats, uit vrees van U te zullen verraden. Dit alleen, dat ik diep ben begaan met U allen, en ook dat ik mij zoo levendig kan voorstellen Uw verontwaardiging over die laatste ondervinding. Zelve heb ik juist dezer dagen weer een staaltje gezien van de wáárheid van véél wat daaromtrent werd beweerd in de Lelie, en wat ik vroeger niet zoo grif gelooven wou. Intusschen, bij hetgeen gij allen thans hebt door te maken, is deze gemeenheid van buitenaf slechts een kleinigheid, die gij van U af moet trachten te zetten, want, hoe meer gij U er over ergert, hoe meer het zich aan U zelve zal wreken tenslotte. Gij begrijpt mij, nietwaar? En ook waarom ik niet uitvoeriger durf zijn? Wilt gij mij nog eens op de hoogte houden? Gij zult mij daarmede zeer verplichten.

Lida. - Uw versjes zijn heel-aardig beginwerk; maar niet meer dan dat, en alsnog voor plaatsing ongeschikt. De vorm is onvolkomen, en de inhoud niet heel nieuw, een beetje Helene Swarth-achtig, maar... minus haar oorspronkelijk talent. Laat U dit niet hard van mij klinken. Ik moest U immers eerlijk de waarheid zeggen, nietwaar? Particulier antwoord zend ik niet in gevallen als het Uwe; daarvoor is de Lelie-corr..

Corrie D. - Voor U ook geldt: begin-werk, en niets meer dan dat. Uw schetsje - eigenlijk is dat woord nog te weidsch - is niet meer dan een schoolopstel, gemaakt over een door leerares of leeraar opgegeven onderwerp. Men kan bemerken dat gij er Uw best op deedt... et voila tont. Ik kan niet zeggen het belooft, noch het belooft niet, want er zit nog niets in, het is enkel een opstel, een stijl-oefening.

Mej. v.d. S. - Ik dank U heel hartelijk voor het mooie portret. Het is zoo flattant gedaan. Als gij er zoo uitziet dan kunt gij tevreden zijn. Wij willen dat andere onderwerp nu maar laten, rusten, nietwaar? Het is jammer, maar ervaringen verschillen. Vriendelijk gegroet.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.