De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Gedachtenwisselingen.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).

I.

Spoedig zal men weer kunnen lezen dat zich een geval van dienstweigering heeftvoorgedaan. Jan Vrolijk uit N. Niedorp is reeds in Januari opgeroepen om soldaat te worden. Aan dien oproep heeft hij echter geen gevolg gegeven.

Zijn weigering grondt zich op afschuw van het militairisme, omdat het den mensch bekwaamt tot monsterachtige dingen en verlaagt tot een willoos werktuig. Ofschoon de groote massa vijandig staat tegenover den oorlog, dien zij kennen als den verwoester van duizenden menschenlevens, van moeitevollen arbeid van jaren - zal niettemin over deze weigering door velen in afkeurenden zin worden gesproken.

De groote massa begrijpt niet dat hetgeen Jan Vrolijk doet, zij eigenlijk niet durft. De strijd tegen den oorlog is nutteloos, zoolang we het militairisme onaangevochten laten.

Wat is de consequentie van den afschuw tegen oorlog? Dat wij datgene wat den oorlog mogelijk maakt doen verdwijnen.

Het militairisme nu maakt den oorlog met al zijne ontzetting mogelijk, en moet derhalve door ons bestreden worden.

Nu weigert Jan Vrolijk - door innige afschuw tegen militairisme en oorlog gedreven - de overheid te gehoorzamen.

En wanneer wij denken aan de houding, welke de voor vrede ijverende regeering, straks tegenover deze individueele daad zal aannemen, terwijl toch deze daad voortkomt uit denzelfden bron, waaruit de gesanctioneerde vredesbeweging spruit, n.l. uit

[p. 807]

afschuw van den oorlog, dan kan het niet anders of bij ons moet de vraag rijzen: hoe is dit te verklaren?

Hoe te verklaren dat de pacifisten de consequentie van het antimilitairisme niet aandurven?

Wat de regeering betreft - zij moge, op straffe van ondergang, het militairisme niet aantasten. Of zitten zij in de regeeringscolleges, die juist het geweld zoo noodig hebben ter bescherming hunner eigendommen?

Een groot deel der pacifisten kan bij bovengenoemde klasse der bezitters gerangschikt worden, terwijl de andere, deels uit goeder trouw, deels uit gebrek aan durf, pacifisten zijn.

Want durf is er voor noodig om andere wegen te bewandelen dan die, welke door de concurrentie geoorloofd worden geacht.

De pacifisten willen een einde aan den oorlog maken door arbitrage, alsof dit mogelijk ware!

Waar de oorlogen worden gemaakt door de financiers, kan men niet rekenen op onderwerping aan het Hof van arbitrage, waar dan de geschillen zouden worden beslecht.

Wanneer de financiers den oorlog willen, bekommeren zij zich om dit Hof niet 't minst. Als thans een oorlog wordt voorkomen, dan is de oorzaak daarvan gelegen in de onzekerheid omtrent den afloop bij de beide partijen.

Stel u eens voor, dat het Hof recht had gedaan tijdens den Boerenoorlog en Engeland in het ongelijk had gesteld, denkt gij dan, dat die oorlog niet zou zijn uitgebroken?

Wij kunnen veilig aannemen, dat de Engelschen - die reeds maanden te voren door de pers waren opgehitst - ondanks die uitspraak toch waren gaan vechten. De groote mogendheden, d.w.z. de leidende financiers, hebben somwijlen behoefte aan den oorlog, omdat hunne belangen het noodig maken.

Alleen het volk kan een einde maken aan den oorlog, het heeft er géén belang bij; waren ze vroeger somwijlen noodzakelijk, de meeste oorlogen hebben dit met elkaar gemeen gehad: er was wat aan te verdienen. Van de tegenwoordige oorlogen geldt dit ongetwijfeld. En de buit, in den oorlog behaald, valt slechts enkelen ten deel.

De bourgeoisie verdient aan militairisme en oorlog - 't volk betaalt alles, en levert bovendien zijn zonen; zoo is het in alle landen. Het volk slaaft in de fabrieken en maakt het geschut - het levert tevens het kanonnenvleesch.... arm volk!

Deze dingen doen ons de dienstweigering begrijpen en waardearen.

De dienstweigering juichen wij toe om twee redenen:

1^o. als uiting van behoefte aan persoonlijk zuiver leven,

2^o. als het middel om den oorlog onmogelijk te maken, door 't militairisme van zijn kracht te berooven.

De pacifisten-regeerders en grooten! - ziet ze daar bijeen in het grootscha vredespaleis, waarin men ook een plaats aan den Christus geschonken heeft....

Straks zal Jan Vrolijk in de eenzame cel zijn! Twee jaar misschien zal hij daarin moeten doorbrengen; hij een jonge man, een kind nog haast, wiens eenige misdaad is, dat hij daadwerkelijk uiting geeft aan wat leeft niet alleen in hem, maar in duizenden anderen, die te zwak, te laf zijn om te handelen als hij.

Twee jaar lang zal hij gescheiden zijn van allen die hem lief zijn, omdat.... omdat hij het moordenaarsbedrijf niet wil, niet kan leeren.

C. KAMPER.

Nieuwe Niedorp, 17-3-'14.

II.
Een merkwaardige Ondervinding.

Voor eenigen tijd deed ik een ondervinding op, die mij, geheel onpartijdig, tot het besluit bracht, haar, met toestemming der Redactrice, in de Holl. Lelie bekend te maken.

Ik kwam n.l. tot de overtuiging, dat er ook geloovige en goede priesters zijn in het R.K. geloof.

Een priester te leeren kennen, die uit werkelijke liefde tot zijn naaste goede werken doet, die vast en bidt voor een zieke, opdat deze zou herstellen, waar zijn omgeving hem nog zoo zeer behoeft, die hem bezoekt, al woont hij ook buiten elke communicatie, die het behoeftige gezin steunt, dat voorzeker doet mij niet aarzelen mijn vroegere meening te herroepen, die geboren was uit diep treurige en schandelijke ervaringen.

Den Haag.

LAURA BENDER.