De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Hoofdartikel
Een gewichtig moment in de opvoeding.
(Vervolg van No 39).

Oppervlakkig beschouwd, schijnt voor het een zoowel als voor het ander iets te zeggen. De eerste zal er althans ongezocht menige aanleiding toe vinden, zoowel het natuurhistorisch onderricht als de dagelijksche omgang met de jeugd zullen hem meermalen het terrein van het geslachtsleven doen naderen, doch het komt mij voor, dat ook hij, tenzij er tusschen hem en den leerling een bijzonder groote vertrouwelijkheid bestaat, zal terugdeinzen voor een bespreking van de teerste punten. Uitgaande van de bevruchtingsverschijnselen bij de planten en opklimmende tot het geslachtsleven van lagere en hoogere dieren, zal het hem gelukken, zich in den gebruikelijken matter- of factstijl uit te drukken, doch zoodra hij het critieke punt van het geslachtsleven van den mensch nadert, laat hem zijn onbevangenheid in den steek, hij voelt zich bekruipen door de vrees, niet volkomen den indruk zijner woorden op zijn leerling te kunnen beheerschen en niet in staat te zijn de gewekte aandoeningen en gevoelens te controleeren met die juistheid, welke het hem mogelijk maakt òf de ongerepte reinheid te ontzien òf aan reeds ge-

[p. 658]

wekte onreine gevoelens geen voedsel te geven.

Bovendien zal het meer intieme deel der uiteenzetting eischen, dat hij met den leerling alleen is, en daardoor zal het onderhoud reeds dadelijk een deel van zijn ongedwongenheid inboeten.

En de geneesheer? Hem zal het waarschijnlijk gelukken de noodige onbevangenheid te bewaren, ook voor de intiemste onderdeelen, waardoor elke onreine gedachte wordt afgewend; maar toch zullen de door hem gewekte indrukken hemelsbreed verschillen van die, welke werden te voorschijn geroepen onder wederzijdsche begunstiging van gevoelens van liefde en vertrouwen.

Lotzky zegt: ‘Ik kan er mij niet mede vereenigen, dat het juist is, dit werk over te laten aan onderwijzer of geneesheer.... Het is er toch hoofdzakelijk om te doen de ongewenschte opheldering te voorkomen en voordat dit gebeurt, den kinderen afschuw daarvoor in te boezemen. Het juiste oogenblik daartoe kunnen noch de onderwijzer noch de geneesheer afpassen. Dat kunnen slechts vader en moeder doen.

Onderwijzer en geneesheer behooren in te grijpen op Tateren leeftijd, waarop de sexueele processen van natuurhistorisch standpunt uit kunnen worden opgehelderd en verklaard. Daar is de onderwijzer of de geneesheer of zijn beiden volkomen op hun plaats, en dan kunnen zij groote diensten bewijzen, diensten, die in den regel den ouders worden ontzegd. Maar de ouders moeten zich het eerste woord niet laten ontnemen. Dit is van veel meer gewicht dan gij gelooft. Ten eerste zal uw kind uw onthullingen als een buitengewoon groot vertrouwen ondervinden en waardeeren. Er is in het algemeen niets, wat een mensch zeien hoog weet te schatten en wat hem zóó veredelt, als vertrouwen. En door dit vertrouwen wordt een vaste band gelegd. Het kind zal wederkeerig aan zijn ouders vertrouwen schenken en met zijn diepste geheimen tot hen komen.

‘We staan voor de gesloten poort van de ziel onzer kinderen. Wij hebben den sleutel in de hand. Zullen wij de poort openen?’

En thans de vraag: op welken leeftijd kan deze voorlichting worden gegeven? Dat hangt af van de wijze waarop ze wordt gegeven.

Sommige wenschen daarmede reeds zeer vroeg te beginnen. Wij zeggen beginnen, want in dat geval kan men niet anders bedoelen dan een zeer geleidelijk proces, waarvan de onderdeelen zich afwikkelen aan de hand van toevallige opmerkingen, vragen of ondervindingen, meerendeels als gevolg van huiselijke omstandigheden en onschuldige onderlinge gesprekken tusschen kinderen van hetzelfde gezin. In het algemeen komt het ons ongewenscht voor de kinderen ten aanzien van geboorten van broer of zusje allerlei welbedoelde leugens op de mouw te spelden. Heel jonge kinderen worden door de verschijning zelf van broer of zusje zoo verrassend aangegrepen, dat het hoe en vanwaar vragen zijn, welke zich onder het overstelpend geluk in het geheel niet aan het bewustzijn opdringen. En waar men zorgvuldig alle omhulling met geheimzinnigheid vermijdt, de huiselijke gesprekken een reinen geest ademen, mogelijke opmerkingen en vragen met ernst en naar een voor kinderen bevattelijke waarheid beantwoordt, daar wordt noch aan verbazing noch aan nieuwsgierigheid voedsel gegeven; daar wordt bovendien de bodem langs den meest geleidelijker weg voorbereid voor het ontvangen van het zaad der latere meer opzettelijke voorlichting.

(Wordt vervolgd).