De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Gedachtenwisselingen.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).

I.

Hooggeachte redactrice,

Veel dank voor uw dapper ‘het zwaard uit de schede trekken’ tegen Pater Bensdorp.

Waar Pater Bensdorp heenglijdt over alle andere punten in mijn opstel, (H.L. van 28/1 en 5/2 1914) opgesomd, en zelfs niet reageert op mijne opstellen (H.L. van 20/8 en 22/10 1913) geloof ik met het eerste punt wel doel getroffen te hebben.

Tot zijn onderzoek neme hij als uitgangspunt no. 4312 van mijn Catalogus van de Bibl. der Gemeente 'sGravenhage, IIIe dl. 1899, (gemakkelijk te raadplegen), waarbij ik onder meer als aanteekening schreef: ‘Naar luid der berichten heeft de R. Kath. geestelijkheid indertijd f 40.000 voor dit M.S. geboden.’

Indien Pater Bensdorp mij op den een of anderen dag wil bezoeken, dan zal ik hem de stukjes uit de N.R. Ct. voorleggen, en wil ik hem de namen noemen. Ik noem ze niet in 't openbaar, juist ter wille dier namen. In geen geval doe ik dit nu, wijl Pater Bensdorp twijfelt aan mijne waarheidsliefde.

Ik ben Protestant, en lid der Waalsch-Hervormde gemeente, en vergeet nooit de geschiedenis-feiten: inquisitie en bloedbruiloft.

Met hoogachting

Uw dw.

(de leugenachtige en domme papenhatende, volgens Pater Bensdorp)

A.J. SERVAAS VAN ROOYEN.

's-Grav. 11/2 1914.

II.
De vinger en de hand.

De geschiedenis, of het spreekwoord, van den vinger en de hand kwam mij in de gedachten, toen ik de klacht van de Roomsche ‘Middenstanders’ te Utrecht, onder het patronaat van wijlen Paus Leo, in de couranten las, omdat de Protestantsche Koningin van het Protestantsche Nederland hun niet de gelegenheid had gegeven om even als dit veroorloofd was aan ‘neutrale’ middenstanders, tijdens H.M.'s verblijf in Utrecht, hunne opwachting te maken.

De hand werd verwacht, misschien wel geëischt, nu de vinger op zulk eene breede wijze den Roomschen was toegestoken. Immers de Koningin van het Protestantsche Nederland had Kardinaal van Rossem als een Vorst ontvangen¹⁾ en de Regeering had hem omhangen met de hoogste Nederlandsche orde, en nu moest in die lijn voortgegaan zijn, omdat ⅓ van Utrecht's bevolking Roomsch is, en... de Roomschen niet op zullen houden met vragen en eischen.

Het komt mij voor, dat de Protestantsche Koningin van het Protestantsche Nederland bij Kardinaal van Rossem het tot hiertoe maar niet verder zal hebben willen uitspreken, en niet verder willen gaan, of is er na dat bezoek niet al gemompeld van een Roomsch-maken van de Koningin. Denken we eens aan Koning Willem II, en zou dat overeenkomstig zijn met wat de Protestantsch geworden en gebleven Willem de Zwijger voor ons land en zijn Oranjefamilie gedaan en verkregen heeft. Moge het voorgoed bij den vinger blijven!

A.J. SERVAAS VAN ROOYEN.

'sHage, 13/12 1913.

1) Holl Lelie v. 30,7 1913, bl. 76.

III.

Geachte Redactrice.

In ‘Het Volk’ las ik dezer dagen:

- De Noorsche ingenieur Aasen heeft een nieuw moordtuig gekonstrueerd, dat in ontzettende uitwerking al wat bekend is overtreft. Het is een soort artillerie zonder bediening, die hij ‘mijngranaat’ noemt. Het ding bestaat uit een granaat van slechts 9 pond gewicht, die aan een ketting onder den grond verborgen wordt. Op het oogenblik, dat bijv. een bataljon soldaten zich ter plaatse van het verborgen moordtuig bevindt, wordt het met een electrische geleiding in werking gesteld. De granaat schiet dan omhoog, doch wordt ter hoogte van een Meter boven den grond tegengehouden. Deze schok bewerkt haar ontploffing en nu vuurt zij 400 kogels naar alle zijden uit. Deze kogels hebben zulk een geweldige draagkracht, dat zij op een afstand van 12 Meter nog een plank van 10 centimeter dikte doorboren en op 100 Meter afstand nog volstrekt doodelijk treffen. Men heeft zich slechts de uitwerking van zulk een helsche machine op een troep marcheerende soldaten voor te stellen, om te beseffen wat een afzichtelijk resultaat de techniek in dienst van het barbaarsche militarisme hier weer heeft voortgebracht. -

Is het niet ontzettend, is het niet afschuwelijk dat in onze verlichte 20^e eeuw een ontwikkeld, intellectueel begaafd man, de hem geschonken talenten op dergelijke wijze misbruikt, zijn vernuft laat werken om een werktuig uit te vinden, waarmede hij in een miniem oogenblik tijds 400 argelooze menschen kan berooven van het kostbaarst bezit: hun leven?

De arbeider, die in een oogenblik van drift z'n patroon een klap geeft, de kermisvierende boer, die zijn mes trekt, wordt zwaar gestraft, iedereen wijst hem na, hij misdeed, hij tastte het leven aan van één zijner medemenschen; dat kan geen redelijkdenkend, geen warmvoelend mensch goedkeuren. En dan die moordenaar, waarvan de kranten ons zulke verkwikkelijke verhalen te lezen geven, die achtereenvolgens al zijne familieleden vergiftigde! Verschrikkelijk, niet waar?

Maar hoe ontzettend groot is dan niet het misdrijf van een man als ingenieur Aasen, die in koelen bloede, kalm overdacht, het leven van

[p. 552]

honderden, van duizenden menschen in de waagschaal durft stellen, menschen, die voelen, lijden en denken, levende wezens, die misschien vrouwen hebben en kinderen.

Als daar straks zijn ‘uitvinding’ wordt geëxploiteerd en duizenden onschuldige, jonge, sterke mannen komen op verschrikkelijke wijze. om 't leven, duizenden vrouwen missen haar man, duizenden kinderen hun vader. Als dan de klachten, de vervloekingen der rouwdragenden opklinken ten hemel, zal dan ingenieur Aasen kalm kunnen toezien en rustig denken? Dat is mijn werk!

Wat zullen de regeeringen doen? Zullen zij dankbaar het ontwerp aanvaarden, de gruwelijke slachtmachine laten vervaardigen om er in tijd van nood’ het lieve vaderland mede te verdedigen tegen den vijand? Wie weet, zal misschien ingenieur Aasen gedecoreerd worden!

O, wanneer zal de vloek van het militarisme ophouden de menschen te maken tot krankzinnigen, tot beesten? Wanneer zal men de jonge staatsburgertjes, de kinderen, iets anders, iets edelers leeren dan de fraaie, versleten leuzen:

Voor God en den koning, tot heil van 't vaderland, e.d. phrazen? Wanneer zal men leeren begrijpen dat er bij de tegenwoordige manier van oorlogvoeren tenminste geen sprake meer kan zijn van dapperheid? Alsof niet waarachtige vaderlandsliefde en eerbied voor het militarisme lijnrecht tegenover elkander staan!

Wanneer zullen wij menschen toch eindelijk eens trachten onze naasten lief te hebben als ons zelve.

Dan zullen niet langer vaderlandslievenden van het soort van ingenieur Aasen geéérd en geacht worden, dan zal men niet langer neerzien op den dienstweigeraar die zijn straf onderging en hem den weg tot elken werkkring versperren. Dan worden de rolletjes eens omgekeerd en kunnen we bij het geschiedenisonderwijs de kinderen misschien eens edeler helden toonen.

O, wanneer zal hij komen, die heerlijke tijd, dat niet een enkele, maar alle menschen met medelijden spreken over menschen zooals nu ingenieur Aasen, als beklagenswaardige slachtoffers van heerschende wanbegrippen?

Niet graag wensch ik mijne medemenschen iets kwaads toe, maar dat hoop ik toch, dat ingenieur Aasen eenmaal berouw zal gevoelen over deze daad, en dat zal werkelijk verschrikkelijk zijn.

ELSA.