De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Hoofdartikel
Iets over de vermindering der geboorten.

In No. 39 van 26 Maart 1913 komt een ingezonden artikel voor over de gevreesde achteruitgang der geboorten in verband met de toepassing van de zwangerschap voorkomende middelen en de Redactrice plaatste daaronder eene noot, waarin anderen werden uitgenoodigd ook hunne meening te uiten. Dat is de aanleiding, dat ik de mijne hier ten beste geef.

Over de factoren, die de hoegrootheid van eene bevolking bepalen, heerscht eene bijna algemeene, bedroevende onwetendheid, reden waarom men daaromtrent dikwijls de aller-

[p. 482]

zotste denkbeelden kan hooren verkondigen. Zoo worden ook de onmogelijkste gissingen gemaakt omtrent de oorzaken van dien gevreesden en geheimzinnigen achteruitgang der geboorten, die evenwel zoo eenvoudig verklaarbaar is voor diegene, die een helder inzicht heeft in bovengenoemde factoren.

Die achteruitgang is werkelijk, zooals de geachte inzender zeer scherpzinnig vermoedde, een maatschappelijk verschijnsel, maar in anderen zin, dan hij waarschijnlijk bedoelde. Meer uitvoerig is de verklaring daarvan te vinden in eene brochure van mijne hand getiteld: ‘De oorzaak der werkeloosheid’, maar daar die tot nu toe alleen is verschenen, gesteld in Esperanto, is de inhoud daarvan voor mijne landgenooten nog niet toegankelijk. Het zij mij daarom vergund zeer in 't kort de oorzaak van den achteruit gang der geboorten te ontvouwen.

Ieder mensch heeft per jaar een bepaalde hoeveelheid voedsel noodig en eene bevolking van zooveel zielen per jaar eene overeenkomstige hoeveelheid voedsel. Eene groeiende bevolking vereischt ook steeds meer voedsel. Nu meent men algemeen (wegens gebrek aan juist inzicht) dat de voedselproductie gelijken tred houdt en zich richt naar de bevolkings-vermeerdering, maar de onderlinge verhouding van die twee is juist andersom: de bevolking richt zich in grootte naar de hoeveelheid beschikbaar voedsel. Het is gemakkelijk theoretisch te bewijzen, dat de menschen zich snel kunnen vermenigvuldigen, dat zij hun aantal telkens alle 25 of 20 jaar of in nog korter tijdsverloop kunnen verdubbelen en de geschiedenis toont voorbeelden genoeg, dat deze snelle vermenigvuldiging ook plaats grijpt, als de omstandigheden niet ongunstig zijn. Doch het is geheel onmogelijk om in diezelfde snelle mate het benoodigde voedsel te vermeerderen en hieruit volgt vanzelf, dat de vermeerdering van het menschdom afhankelijk is van de mogelijke vermeerdering van voedsel en niet andersom.

De bevolking van onze landen is in de eerste plaats aangewezen op de voedselopbrengst van eigen bodem. Die opbrengst is van jaar tot jaar vrijwel gelijk en laat geene vermeerdering van bevolking toe; de kleine vermeerdering, die ze van tijd tot tijd vertoont door kultuurverbeteringen, veroorzaakt slechts eene minimale bevolkingstoename. In de tweede plaats is ze aangewezen op de ingevoerde levensmiddelen. Bekend is, dat vele van onze Europeesche landen een grooten invoer behoeven om alle inwoners te kunnen voeden en bevolkingstoename is alleen mogelijk door vermeerdering van dien invoer. Invoer van levensmiddelen op groote schaal is tegenwoordig mogelijk, omdat in overzeesche gewesten veel meer voedìngsmiddelen worden voortgebracht dan plaatselijk worden verbruikt en, zoolang deze overproductie toenemende is, zoolang kan ook de invoer in onze landen stijgen. Nu is het slechts de vraag welk deel van de gezamenlijk uitgevoerde levensmiddelen uit de overzeesche gewesten de verschillende landen bij zich kunnen doen invoeren. De grootte van dat deel hangt geheel af van de staat van de industrie in het betreffende land. Landen met groote industrie kunnen veel invoeren, die met geringe industrie weinig en slechts die landen kunnen voortdurend grootere hoeveelheden levensmiddelen invoeren, die hunne industrie voortdurend zien uitbreiden; en ook slechts die landen kunnen eene voortdurende toename hunner bevolking doen waarnemen. (Afgezien van landen als bijv. Rusland en de Balkanstaten, die nog veel in bevolking kunnen toenemen door verbeterde kuituur van eigen bodem). De stilstand der bevolkingstoename in Frankrijk is eene noodzakelijkheid en een bewijs dat de industrie in dat land op ééne hoogte blijft. In andere landen als bijv. in Duitschland laat de sterk zich uitbreidende industrie nog eene evenredige bevolkingstoename toe. Maar 't zal toch voor iedereen duidelijk zijn, dat die toename niet eeuwig kan duren en dat zoowel het uitvoervermogen der overzeesche gewesten, als de uitbreiding der industrie in onze landen tenslotte een maximum zullen bereiken en dan zullen onze landen tevens hun maximum aantal inwoners hebben bereikt. We zullen voorloopig nog den invoer van levensmiddelen in sommige landen zien stijgen, maar van lieverlede de jaarlijksche toename van dien invoer zien afnemen, hetwelk gepaard zal gaan met een jaarlijks geringer wordende toename der bevolking. En deze mindere toename openbaart zich door eene afname van het aantal geboorten. Die vermindering van het aantal geboorten is dus eene absolute noodzakelijkheid, die overigens in 't geheel niet onrustbarend is en in 't geheel geen teeken, dat de menschheid waard geworden is nìet meer te bestaan. De tijd zal met zekerheid komen dat alle Europeesche landen hetzelfde verschijnsel zullen vertoonen als nu reeds Frankrijk, n.l. een stilstand in 't aantal geboorten, dus eene niet

[p. 483]

meer toenemende bevolking. En wanneer dan de uitvoer uit de overzeesche gewesten, na zijn hoogste punt te hebben bereikt, weer mocht afnemen en daarmede de invoer in onze landen kleiner mocht worden, dan zal men het feit beleven, dat de bevolking onzer landen weer kleiner wordt en het aantal geboorten ook, zoodat het aantal geboorten dan nog geringer wordt dan nu in Frankrijk.

Geheel valsch is de voorstelling, dat een groote kinderzegen zou zijn een zegen voor den staat, want wanneer meer menschen geboren worden dan overeenkomt met de beschikbare hoeveelheid voedsel, dan is dat meer onherroepelijk gedoemd te sterven, dikwijls eerst na veel ellende (oorzaak der armoede). Daarover en over de interessante wederkeerige verhouding van geboorte en sterfte zou nog veel zijn te zeggen, doch dat laat de ruimte niet toe.

Hoe de beperking van geboorten, die reeds lang bestaat en onafwendbaar in de andere landen denzelfden graad zal bereiken als nu in Frankrijk, het beste geschiedt, daarover zijn de meeningen sterk verdeeld. De een predikt onthouding, de ander beveelt de toepassing aan van middelen ter voorkoming van zwangerschap. Ik voor mij, die van oordeel ben, dat ieder mensch het recht moest bezitten tot uitoefening zijner (of harer) geslachtsfunctie, kan mij niet vereenigen met den eersten voorslag, maar verklaar mij onvoorwaardelijk aanhanger van den tweeden, hoewel ik niet blind ben voor het tegennatuurlijke en onaangename, dat ook dáárin is gelegen. Doch waar slechts de keuze is gelaten tusschen twee kwaden, daar kies ik wat mij nog het minst groote toeschijnt. Hiermede raken we nu ook de kwestie van de personen, die wel de lusten, maar niet de lasten der geslachtsgemeenschap willen dragen. Welnu, zoolang men denkt, dat ze daarmede nadeel toebrengen aan den staat, is er reden om hen te veroordeelen, maar nu integendeel blijkt, dat zulks niet het geval is, maar hunne handelwijze eerder als voordeelig kan worden beschouwd, wijl ze indirect de sterfte helpen verminderen, nu kan men slechts zeggen: ze hebben groot gelijk. Echtparen, die in in 't geheel geene kinderen willen hebben, zullen er slechts weinigen worden gevonden en voor zeer velen is het bezit van 1 tot 3 kinderen de grens, die hunne middelen hun veroorloven om èn de kinderen een goede opvoeding te kunnen geven èn zelf ook nog een weinig van het leven te kunnen genieten. Hetgeen natuurlijk niet wegneemt, dat moeders, die wegens het najagen van vermaken of wegens hunne zoogenaamde mondaine plichten, geen tijd hebben zich met hunne kinderen te bemoeien, er liever geene moesten hebben.

H.C. MEES.