De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Overzicht van de Week.
Opwekkingen.

I.

‘De Holl. Lelie dringt overal door, in allerlei kringen, van de hoogste tot de eenvoudigste toe. Juist dit is voor mij in mijn werk mijn grootste blijdschap, omdat ik daardoor met mijn woorden zoovelen bereik van allerlei positie en rang, en van allerlei richting, en in allerlei toestanden levend.’ - Aldus mocht ik getuigen naar waarheid in Overzicht v/d Week III in het vorig nommer der Holl. Lelie van 7 Jan. l.l., waarin ik vertelde, hoe een koloniaal in de verre Binnenlanden van Indië toevallig door mijn Blad was bereikt, en hoe de lezing ervan hem terstond had opgewekt abonné te worden, en mij zijne zeer lezenswaardige ondervindingen als soldaat mede te deelen.

Welnu, juist omdat dit alles zoo is, omdat de Holl. Lelie zich, dank zij mijn waarheidsliefde en mijn durf, in den lande gehóór bij velen heeft weten te verschaffen, daarom vind ik het zoo heerlijk wanneer ik kan opwekken tot, medewerken aan goede dingen. Mijne lezers weten het, voor mij zijn kinderen, arme, verwaarloosde kinderen, bij uitstek de eersten onder het menschdom, die recht hebben op ons medelijden, onze hulp, onze offervaardigvaardigheid. Nog onlangs besprak ik het met een groot dierenvriend, maar die óók tracht de menschen te helpen: wie waarlijk uit waarachtig mededoogen en medegevoel liefheeft de dieren, die kàn niet anders

[p. 468]

dan óók mededoogen en medegevoel hebben voor het verwaarloosde, mishandelde, verlatene onder de menschen, onder de kinderen in de eerste plaats. Velen Uwer zullen het zich nog herinneren, hoe ik onlangs in de Holl. Lelie vertelde van de Boddaert-Tehuizen in Amsterdam, en van de zelfopoffering en toewijding waarmede freule Boddaert zich daaraan wijdt. Welnu, onlangs kwam eene andere mijner kennissen, eene die, met niet minder kinderliefde bezield, dan freule Boddaert, zichzelve evenals deze geeft aan anderen, mijn steun vragen voor het centraal genootschap voor kinderherstellings- en vacantiekolonies. Neen, ge zult haar naam niet vinden onder de leden van het hoofdbestuur, zij is namelijk een diergenen, die werkt in stilte, die in-persoon meegaat met de tot herstel naar buiten gezonden kleinen, die, haar comfortable thuis maanden-lang opgevend, zich blijmoedig en liefdevol aan hunne verzorging wijdt. - Bijna gelijktijdig met haar bezoek ontving ik van geheel andere zijde eenzelfde uitnoodiging, ditmaal van iemand wiens mededeelingen omtrent het herstellings-oord in Egmond a/z reeds vele jaren achtereen in de Lelie zijn afgedrukt. Want, het herstellings-oord te Egmond a/z, (Adres den heer A.C. Bos, te Egmond a/z) behóórt tot het centraal genootschap hierboven genoemd, welk genootschap evenzeer bezit herstellingsoorden te Nunspeet, en te de Steeg, en te Noordwijk a/z, zeven in getal in het geheel en - - thans nog meerdere wenscht op te richten. Dáárom, lezers en lezeressen van de Holl. Lelie, gaat het namelijk om Uw steun, hetzij finantieel, hetzij door het vormen van hulp-comité's in de verschillende plaatsen Uwer inwoning. Wilt ge enkele namen weten dergenen die deze goede zaak steunen, laat ik U dan b.v. noemen: Dr. A. Sikkel, Voorzitter van het Hoofdbestuur, Mr. A. v.d. Elst, Secretaris, laat ik U vertellen dat H.M. de Koningin en H.M. de Koningin-Moeder behooren tot de stichters van het Genootschap, en dat de leden het geheele land door (te vinden in het bij het genootschap aan te vragen jaarverslag 1912) behooren tot alle gezindten en alle richtingen, wijl het hier geldt een neutrale zaak, eene gelegenheid voor kinderen van alle godsdienstige gezindten, om in de frissche vrije lucht genezing te vinden en tijdelijke levensvreugde. Prof. Dr. Scheltema, kinderarts te Groningen, heeft tot dit goede doel eene afzonderlijke brochure geschreven, welke de secretaris bovengenoemd, (adres Leiden,) van het genootschap U zeker gaarne kosteloos zal toezenden. In die brochure wijst hij op het onzaggelijk nut dat zedelijk en lichamelijk wordt verricht aan al degenen, die aldus worden onttrokken aan ongezonde omgeving thuis, die daarvoor ontvangen goede lucht, goed voedsel, goed voorbeeld, vriendelijke zorgen.

Maar, weet ge waar het thans speciaal om te doen is, om nog méér belangstelling, finantieel, maar óók anderzins. Daartoe heeft zich, onder goedkeuring van het hoofdbestuur, gevormd een zoogenaamd ‘Hoefijzerverbond’, dat zich tot taak heeft gesteld het verzamelen van gelden voor het Kinderherstellingsoord, te stichten op het in 1912 door het genootschap aangekocht terrein te Nunspeet.

Voorzitster van dat bestuur is mevrouw M. Beeckman-Gevers te Zandvoort, penningmeesteres, Jonkvrouw v.d. Santheuvel, den Haag, secretaresse mej. J. Olie, te Amsterdam.

Dat ‘Hoefijzerverbond’ geeft een wekelijksch Blaadje uit. Laat mij U daaruit een en ander citeeren, ter verduidelijking van hetgeen gij kunt doen - als ge wilt:

‘Haarlem.... gevraagd worden een aantal jonge meisjes, die zich ter beschikking willen stellen tot het nog nader in Haarlem te vormen sub-comité.

Rotterdam. Mej. M. de Vries legt bezoeken af, om medewerkers te krijgen.

Woerden. Mej. C. van Vliet zal door persoonlijk bezoek de volgende plaatsen trachten te bewerken: Woerden, Bodegraven, Zwammerdam, Assen, Oudshoorn, Boskoop, Oudewater, Gouda, Montfoort, IJselsteijn.

Ge ziet het uit bovenstaand uittreksel, er zijn nog heel wat plaatsen in ons land waar nog geen sub-comité's gevormd zijn, of wel waar zulk een comité nog zoekt naar méérdere werkkrachten. Welnu, wie Uwer tijd en lust heeft, die kan hier hare krachten geven tot een nuttig doel. Geld is niet noodig als ge 't niet hebt. Vorm in de plaats Uwer inwoning een comité, of, zoo het reeds bestaat, help dit door Uwe medewerking. Ge kunt die medewerking geven, b.v. door gaan collecteeren, door loterijen organiseeren, door liefdadigheids-avondjes houden, door voordrachten, of door persoonlijke bezoeken. Enz., enz. Hoe dikwijls klagen provincie- en dorpsbewoners niet over het gebrek aan bezigheid buiten, in den langen winter. Hier nu is een bezigheid, die niet alleen nuttig maar ook aangenaam voor U-zelve kan zijn. Gebruik slechts Uw gaven en talenten. Op de wijze waarop ge U-zelve 't meest daartoe geschikt voelt. Maar....

[p. 469]

gebruik ze. - Zoo ge nog 't een of ander wilt weten, of niet hebt begrepen, gaarne zal ik U inlichten, terwijl ik overtuigd ben dat ook de bovengenoemde dames dat bereidwillig zullen doen: Mevr. Beeckman-Gevers, Zandvoort, mej. Olie, Amsterdam, Joh: Vermeer-str. 47, freule v/d Santheuvel, Cornelis Speelman-str. 21 den Haag. Het hoofdbestuur van het Centrale genootschap bestaat uit:

Mr. L.N. Roodenburg, te 's-Gravenhage, Voorzitter; M.A. van der Elst, te Leiden, Secretaris; Th. M. Ketelaar, Lid der 2^de Kamer der S.-G., Joh. Verhulststraat 9, te Amsterdam, Penningmeester; Dr. J.J. Pigeaud, te 's-Gravenhage, Onder-Voorzitter, Dag. Bestuur; J.D. Fransen van de Putte, te Goes; Mej. J.E.O. Sibmacher Zijn en, te Bussum; Mej. Henriëtte van der Meij, te Laren(N.-H.); Dr. L.C. Kersbergen, te Haarlem; D.H. De Vries, te Amsterdam; Prof. G. Scheltema, te Groningen; Dr. S. Simons, te Amsterdam; C.L. Fahro, te Zutphen.

Ziezoo, nu reken ik op flinke medewerking. Mijn groote dierenliefde vindt steeds zooveel sympathie en steun bij U allen. Mijn kinder-liefde-ook zal niet vergeefs bij U aankloppen, daarvan ben ik zeker. Toen ik voor eenige weken dat hierbovenbedoelde artikel heb geschreven over de Boddaert-Tehuizen van freule Boddaert, schreef menigeen mij: Hoe heerlijk dat U zoo iets hebt gepubliceerd. Thans geldt het het liefdewerk eener andere persoonlijke kennis van mij, eene dergenen van wie ik, evenals bij freule Boddaert, zie en aanschouw hoe het haar ernst is met haar nuttigheid. En voor dezulken, voor zulke nuttige vrouwen, voor haar die geen ouders of kinderen of echtgenooten verwaarloozen om in het openbaar een rolletje te kunnen spelen, maar die, vrij en onafhankelijk, over eigen leven en zelfstandig fortuin beschikkend, dit eigen leven en eigen fortuin besteden niet voor eigen ik maar voor 't welzijn harer, hulpbehoevende naasten, voor derzulke nuttigheid heb ik onbegrensden eerbied en sympathie, en ik spreek het hier in alle nederigheid uit dat ik-zelve mij hierin verre hare mindere acht, en blij ben als ik haren arbeid althans langs dezen weg kan dienen.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

II.
En nog een opwekking!

Onlangs getuigde ik in de Holl: Lelie met verontwaardiging tegen de dronkenschap, waarmede o.a. de Scheveningsche onafhankelijkheidsfeesten gepaard gingen op ergerlijke wijze. Daaruit is voortgevloeid een ingez: stuk van de Ned: Onderwijzers-propaganda-club voor drankbestrijding, met welk stuk ik van ganscher harte instemde, blijkens mijn onderschrift. Maar, alweder, de Lelie komt in zóóvele handen, en onder zoo véle oogen, en zoo ook werd, naar aanleiding van een en ander, mijn aandacht gevestigd op het ‘petitionnement voor plaatselijke keuze in zake sluiting der kroegen.’ Gaarne, o zoo gaarne wil ik op deze zoo aanbevelenswaardige zaak de aandacht vestigen. Immers, het is juist het verfoeilijk openblijven der kroegen, - op nationale feestdagen langer nog dan anders, - waardoor zooveel extra dronkenschap ontstaat die voorkomen kòn worden - indien de regeering slechts wilde. Welnu, in dit opzicht wordt thans een beweging op touw gezet om zoovele handteekeningen te verkrijgen dat, gelijk reeds in enkele plaatsen van ons land geschiedt, het sluiten der kroegen zou worden mogelijk gemaakt door den wil des volks. B.v. indien 75% der inwoners eener gemeente zijn vóór sluiting van kroegen, dan zouden die kroegen, (bij den wil des volks dus, n.l. bij den wil der meerderheid) moeten worden gesloten, indien deze wet tot stand komt. Dit stelsel is in het buitenland in meerdere landen mogelijk gebleken, b.v. in Zweden, in Noorwegen, en speciaal in N. Amerika.

Denk eens aan, welk een genot, welk een zegen, welk een welvaart, voor duizenden en duizenden onder ons, die nu ellendig te gronde gaan uit zwakheid, omdat de staatzelf de gelegenheid biedt tot drinken, lokt den zwakkeling, hem verleidt met zijne nachtkroegen, jongens en meisjes, en jonge mannen en jonge vrouwen, vaders en moeders van gezinnen in de verleiding brengt stelselmatig, door op nationale feestdagen het ‘volksgenoegen’ te verlagen tot een.... zoo laat mogelijk openblijven der kroegen.

- - Ik heb reeds zoo dikwijls gezegd hoe ik denk over dronkenschap, en in het bijzonder over de groote, groote schuld die juist de hoogere klassen hebben in dezen, door hun slecht voorbeeld, dat van de studentenkroegjolen, de lustrumfeesten, enz., enz., dat ik, uit plaatsgebrek, dáárop thans niet wil terugkomen. Mij moet thans nog iets anders van het hart. En dat is een openlijke herhaling van het getuigenis gehoord door mij meermalen uit den mond zelfs der meest verwoede anti-socialisten: ‘De socialisten dragen het

[p. 470]

meeste bij tot de geheel-onthouding,’ En, dat dit geen ijdele woorden zijn, dat bewijst het volgende in den Chr. Hist. ‘Nederlander’ per ingez. stukken-rubriek behandelde feit, hier onlangs in den Haag voorgekomen. Een beslist orthodox christen, - zooals hij zichzelf noemt een calvinist pur sang, - verzocht, als voorzitter eener vereeniging die het hierboven bedoelde petitionnement voorstaat, aan niet minder dan twaalf Haagsche predikanten om een inleidend woord te willen spreken bij de openbare vergadering tot dat doel belegd. Geen dezer zóógenaamde dienaren van een evangelie dat, hoe men het ook opvatte, toch zeker nóóit drankmisbruik zal kunnen toelaten, wilde aan zijn verzoek voldoen; de eerste de beste socialist echter tot wien hij zich richtte was onmiddellijk kláár om het inleidend woord te spreken. Zulk een feit zegt boekdeelen, boekdeelen omtrent de onverschillige houding welke in deze hoogst-ernstige volkszaak nog steeds wordt aangenomen door hen die behoorden vóór te gaan in het goede, evangeliedienaars namelijk in de allereerste plaats.

Geen wonder trouwens ook, waar aan onze academiën, die immers óók onze predikanten ‘opvoeden’, speciaal in zake dronkenschap de meest verachtelijke dwang wordt uitgeoefend door oudere studenten op aankomende jongelui van omstreeks 20 jaren, en waar in deze academische kringen nog steeds de laffe-bekrompen meening heerscht, dat het kinderachtig en flauw staat om alcohol-misbruik, in welken vorm ook, - of 't champagne is of jenever doet er niet toe, - te verachten en te schuwen. - Maar, onlangs reeds wees ik er op, er is nochtans een kentering, er is o.a. een artsen-geheel-onthouders-vereeniging, er is een Ned. onderwijzers-propaganda-club ter bestrijding van drankmisbruik. En het door mij hierboven bedoelde petitionnement hier in den Haag gaat uit van menschen van allerlei richtingen, allerleì standen, allerleì godsdiensten. Teekent er op, teekent mannen en vrouwen van Nederland; met Uw handteekening doet ge een onverdeeld goed werk, houdt ge duizenden en duizenden wellicht. terug van den afgrond die thans nog opzettelijk - door een ‘christelijke’ maatschappij - wordt gegraven aan hun voet. Nog is de wet er niet, nog durft een maatschappij, die zich ‘christelijk’ noemt, - terwille van het voordeel van de alcohol-belastingen - de kroegen bevoorrechten en dientengevolge hare eigene burgers en burgeressen en de kinderen daarvan opzettelijk lokken naar den drankduivel. Maar.... ge hebt het in Uw eigen hand die maatschappij te veranderen, haar te dwingen eerbied te toonen voor het opgroeiend geslacht, en het te beschermen voor de drankgelegenheden, in plaats van die drankgelegenheden-zelf te beschermen. Hen, die in dit opzicht meerdere inlichtingen verlangen, of hun naam zouden willen zetten op bedoeld petitionnement, verwijs ik naar den heer Walbeehm, oud-assistent-resident, den Haag, 100 Lumeystraat.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

III.
Wat is er dan toch gebeurd?

Deze vraag is mij gedaan door meerdere lezers en lezeressen der Holl. Lelie, naar aanleiding van door mij gebruikte afkeurende uitdrukkingen over Jhr. Mr. Klerck, Voorzitter der Ned. Vereeniging tot Bescherming van Dieren, in verband met diens willen goedpraten de wilde-zwijnen-jachten van den Prins. Gaarne wil ik, zoowel om der rechtvaardigheidswille jegens Jhr. Mr. Klerck, alsook omdat het m.i. niet ondienstig is, dat de vele dierenbeschermers, die wèl de Holl. Lelie lezen, maar niet het Blad ‘de Dierenvriend’, voortaan weten wat ze in den grond hebben aan hun Algemeenen Voorzitter, de zaak, waarop ik doelde in de laatste Lelies hier kortelijk toelichten.

Ik behoef daartoe mijne lezers nauwelijks meer te herinneren aan den door mij in de Holl. Lelie van 26 November 1913 geplaatsten open-brief aan den Prins der Nederlanden, inzake zijne wrééde wilde-zwijnen-jachten. De instemming, die ik dienaangaande ondervond, was zoo veelzijdig en zoo hartelijk, dat ik met goeden grond mag vooronderstellen, hoe de inhoud van bovenbedoeld stuk nog niet uit de gedachten zal zijn gegaan. Welnu, enkele dagen later verzocht de Redactie van het Weekblad ‘de Dierenvriend’ mijne toestemming tot overname in hare kolommen van bedoelden brief, ‘op verzoek van vele harer lezers en abonné's’. Ik gaf natuurlijk gaarne die toestemming, en het stuk werd daarop in zijn geheel opgenomen.

Indien nu Jhr. Mr. Klerck, Voorzitter van de Ned. Vereeniging tot Bescherming van Dieren, zelf den moed mist tot een zoo openlijk getuigenis als het mijne, dan is dat reeds op zichzelf in een man, die zulk een voorzitterschap inneemt, betreurenswaardig. In elk geval echter had hij moeten zwijgen, toen ik wèl dien moed had. Echter,

[p. 471]

deze eigenaardige voorzitter van eene vereeniging tot dierenbescherming ging nog verder, en vond het noodig in den d.a.v. Dierenvriend uitvoerig protest aan te teekenen tegen de opname van zulk een voor den Prins minder aangename terechtwijzing; zoowel als staatsburger als ook als voorzitter der vereeniging tot dierenbescherming betreurde hij de opname ten zeerste - aldus schreef hij. Dit laatste vooral is m.i. een ten hoogste bedenkelijke uiting. Jhr. Mr. Klerk-persoonlijk namelijk is vrij de vorstenlikkerij-meeningen te zijn toegedaan die hij verkiest, dat is zijne zaak, maar, als voorzitter der Ned. Vereeniging tot Dierenbescherming is hij niet op zijn plaats met zulke likkerijen, waar iedereen weet, en zelfs hartstochtelijke jagers het toegeven, dat drijfjachten, speciaal echter wilde-zwijnenjachten, enz., van vorsten, niets anders zijn dan de meest gruwelijke mishandelingen van het slechts aangeschoten, in doodsangst gebrachte, tot afmaken opzettelijk opgejaagde wild. - Er is onder alle soorten van jagen geen verachtelijker en onwaardiger en verfoeilijker mishandeling denkbaar dan die der drijfjachten. Iedereen weet dit. En Jhr Mr. Klerk, Voorzitter van de Ned. Vereeniging tot Dierenbescherming, dus óók.

Gaarne erken ik overigens dat het stuk van Jhr. Mr. Klerck volkomen zakelijk bleef, en zich onthield van alle persoonlijkheden en hatelijkheden aan mijn adres. Een meneer Vorstius, Voorzitter van de Amsterdamsche vereeniging tot bescherming van dieren, van welke vereeniging de Prins voorzitter is!!, meende insgelijks, om die laatste reden natuurlijk, tegen den Dierenvriend te velde te moeten trekken wegens de overname van mijn stuk, maar hij deed dat op een wijze, die mij het beneden mij doet achten van hem, en zijn zoogenaamde dierenbescherming, (die er in schijnt te bestaan dat hij blij is een vereeniging te mogen presideeren waarvan een prins eere-voorzitter is) ook maar eenige notitie te nemen.

Mijne uitingen gelden dus niet Jhr. Mr. Klerck persoonlijk als zoodanig, maar omdat hij is voorzitter der Algemeene Ned. Vereeniging tot Dierenbescherming. Als zoodanig is hij m.i. niet op zijn plaats, waar hij de onverdedigbaar-wreede wilde-zwijnen-jachten van den Prins hooger schijnt aan te slaan dan dierenbescherming.

- Tenslotte zij hier nog meegedeeld, dat de red: van de Dierenvriend, als toevoeging aan de stukken van bovenbedoelde heeren Klerck en Vorstius, een zeer raak en zeer welverdiend antwoord plaatste, waarvoor ik haar hier gaarne mijne sympathie betuig, en dat bovendien in de d.a.v. Dierenvriend verscheidene heeren en dames, in onderteekende stukken, hunne instemming uitspraken zoowel met 't flinke antwoord bovenbedoeld der redactie van den Dierenvriend als met mijn stuk aan den Prins.

Ik-zelve ontving o.a. van iemand, wiens naam ik natuurlijk weglaat, onderstaande briefkaart:

Zeer geachte Freule,

Het was mijn voornemen niet, U te schrijven naar aanleiding van uw artikel in de Holl. Lelie, overgenomen door ‘De Dierenvriend’. Nu jhr. Klerck echter de vrijheid genomen heeft, U aan te vallen wegens den toon, wil ik niet nalaten, U mijn vreugde uit te drukken over het feit, dat duidelijk en waardig gezegd is, wat gezegd moet worden. Aan het hof zou men het natuurlijk anders gezegd hebben, daar vorsten niet gewend zijn, om de waarheid in eenvoudige en juiste vormen te hooren.

In één zaak heeft jhr. Klerck gelijk: hoe hooger van stand, hoe meer men een voorbeeld dient te zijn voor anderen. Kan U, als freule, hem niet verzoeken, dat den Prins mee te deelen? Dat maakt meer indruk, dan wanneer een burgerman het doet.

Naar aanleiding van deze slotzinnen vestig ik er de speciale aandacht op van dezen briefkaartschrijver, hoe onder de hierboven bedoelde, openlijk hunne namen noemende heeren-instemmers in ‘de Dierenvriend’ met mijn stuk en met het redactie-antwoord behooren getitelden en in de hofkringen verkeerenden, waaruit dus blijkt hoe ik gelukkig niet de eenige ben van adel, die een onafhankelijker meening bezit in deze zaken dan Jhr. Mr. Klerck, welke meneer voor Prins-jagers een áparten maatstaf er op nahoudt.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

IV.
Net goed.

Prins Giovanni Borghese - aldus le Matin, Excelsior, enz., enz. - heeft zich op de vossejacht ernstig verwond. Zijn wild geworden paard viel in een diepen greppel in de romeinsche campagna en bleef op de plaats dood. De Prins werd bewusteloos opgenomen, met een gebroken dijbeen, en een hoofdwond. Ook schijnt er zich hersenschudding te hebben voorgedaan. Zijn toestand is zorgwekkend.

Uitstekend! Hoe meer zulke ‘helden’ aldus aan hun eindje komen, hoe beter het is!

[p. 472]

Zulke ‘hooggeplaatsten’ kunnen we best missen in onze samenleving! Mij spijt het geval alleen om 't arme páárd.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

V.
Sympathiek!

Op de Fransche manier heeft Excelsior, het amusante dagblad van Pierre Lafitte, de uitgever óók van het ten onzent veelgelezen Femina, in deze dagen een rondvraag gericht tot verschillende bekende persoonlijkheden, luidend: ‘Welk oogenblik uit Uw leven beschouwt gij als dat waarin ge “veine” hadt?’ (Ik ken voor dit ten onzent algemeen in gebruik zijnde woord geen meer nabij komende vertaling dan ‘geluk’). Natuurlijk complimenteeren de meeste heeren en dames elkander onderling, door te antwoorden: Mijn ‘veine’ begon toen ik meneer X (bekende persoonlijkheid) ontmoette, of meneer Z (eveneens bekende persoonlijkheid) leerde kennen, enz. enz. Ziehier echter het hoogst sympathieke antwoord van Pierre Wolff, den bekenden theater-auteur, die vele steeds met groot succes opgevoerde stukken schreef, welke in de comedie-française, en in de bekendste theatres des boulevards steeds worden gegeven:

Twintig jaren geleden kwam ik laat thuis. Het was twee uur 's nachts ongeveer. Een hond volgde mij. Ik stootte hem dadelijk onzacht van mij, en ging mijns weegs.

Toen ik bij mijn woning werktuigelijk omzag, zag ik dat de hond mij was blijven volgen.

Ik zag hem wat nader aan. Hij was leelijk, kaal, zat tot boven toe vol modder. Hij scheen zoo verarmd, zoo treurig, en zijne oogen schenen zoo te smeeken om een goed woord dat ik tot hem zeide:

Wat wil je toch?

Toen zocht zijn snoetje mijn hand.

Schaam je je niet zoo laat op straat te zwerven? Waar is je meester? - ging ik voort.

Hij strekte zich aan mijn voeten uit.

Ik heb hem twaalf jaren gehad!

Toen ik dien nacht een verlaten hond tot mij nam, toen had ik mijn oogenblik van ‘veine’; ik had een trouwen vriend gevonden!

Het moet een goed mensch zijn, die aldus handelt, en vooral omdat hij, na twintig jaren beroemd en bewierookt te zijn, zulk een sympathiek getuigenis neerschrijft over wat hij dankt aan een hond. Trouwens, de handelwijze-zelf van dien hond legt daarvoor immers reeds het beste bewijs af. Het instinct van dat dier zeide hem blijkbaar, dat hij dien man moest blijven volgen, dat hij in hem een beschermer zou vinden; het instinct van dieren bedriegt niet.

- En dan nog iets. Is het niet sympathiek in dezen Franschman aldus openlijk in een groot Blad te schrijven? Zou ook maar een Hollander dat durven doen, - uit kinderachtige vrees van te zullen worden uitgelachen? Nog onlangs vertelde mij een dierenbeschermer, hoe menigmaal andere heeren hem daarom bespotten en oude-juffrouw-achtig vinden! Dergelijk gebrek aan wezenlijk fijn gevoel zit 'm helaas in den Hollander, in tegenstelling van in het bijzonder den Engelschman, die, zonder onderscheid, van den hoogste tot den laagste toe, optreedt, openlijk en onvervaard, en als iets dat vanzelf spreekt, als dierenbeschermer. Terwijl men ten onzent nog op het lage standpunt staat inzake dierenbescherming iets ‘bijzonders’ te vinden. Ik ben overtuigd dat zelfs al zouden we een Pierre Wolff bezitten, die een dergelijke ervaring opdeed als de beroemde Franschman van dien naam, hij in elk geval den moed zou missen zijn ondervinding openbaar te maken.... uit vrees te zullen worden bespot. Iets wat ook zonder twijfel hier zijn deel zou zijn - terwijl in Frankrijk niemand iets ‘belachelijks’ vindt in zulk een couranten-artikeltje als het hierboven afgedrukte. -

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

VI.
Gouverneur-generaal Idenburg en.... recht?

‘Om echter benoemd te worden tot advocaat-procureur heeft men zich per request te wenden tot den Gouverneur-generaal, hetgeen hij deed. Te voren had ik den Gouverneur-generaal per brief en per request ingelicht omtrent den heer S.... tevens het Hooggerechtshof, den Raad van Justitie te Soerabaya, den Minister van Koloniën, H.M. de Koningin, enz.

Voor de benoeming van den heer S. tot advocaat-procureur, zond ik een telegram aan den Gouverneur-generaal, hem verzoekende, onder referte aan mijn request, den heer S. niet te benoemen met het oog op zijn verleden. Gisterenavond bevatte de krant de officieele tijding dat de heer S.... is benoemd tot advocaat-procureur. Maar heden bevat de Macassaarsche courant tevens een ingez. stuk van mijn hand, voluit onderteekend, waarbij ik protesteer tegen zulk een benoeming. Moet zoo'n bête humaine in de gelegenheid gesteld worden recht spractijk uit te oefenen?’

[p. 473]

Aldus eindigt een uit Indië tot mij gekomen brief, waarin de schrijver mij, onder noemen der namen van alle betrokkenen, mededeeling maakt van een zeer treurig zedenschandaal, waarin, volgens hem, de hierboven bedoelde heer S..... (ook door hem met name genoemd) de hoofdrol speelt. - Waar hij in dit hier afgedrukte slot van zijn brief meedeelt, per ingez. stuk in de Macassaarsche courant openlijk, en met zijn naam onderteekend, te hebben geprotesteerd, daar zie ik er geen bezwaar in mij te zijner beschikking te stellen voor de verdere gegevens welke hij mij aankondigt, mits hij mij éérst de bedoelde courant uit Macassar toezendt. Hij schrijft mij namelijk in den aanvang van zijn brief het volgende:

Met belangstelling en sympathie volg ik U in Uw strijd voor waarheid en recht, en zal het volgende verhaal U sterken in de meening dat er in ‘Christelijke kringen’^*) nog heel wat te verbeteren valt. Alles wat ik U zal schrijven is waarheid en niets dan waarheid. Ge moogt van de U verstrekte inlichtingen elk gebruik maken dat U wenschelijk voorkomt. Ik draag de volle verantwoordelijkheid van hetgeen ik schrijf. Ik ben hier in den handel werkzaam, steeds opkomende voor waarheid en recht. De redactie van de Macassaarsche courant, en elke bewoner van dit plaatsje, kan U omtrent mijn persoon inlichten.

In verband met dezen aanhef verklaar ik mij, na kennis genomen te hebben van wat er dan volgt van even ergerlijken als immoreelen aard, volkomen bereid publiciteit te geven aan de eigenaardige soort van benoemingen, welke door den christelijken Gouverneur-generaal Idenburg geschieden, indien de schrijver zoo goed wil zijn mij nauwkeurig te melden wat ik mag openbaar maken, en daartoe wil toezenden zijn ingez. stuk. Voor waarheid en recht strijden, daartoe ben ik altijd bereid.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

*) Titel van een mijner romans.