De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nummers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt vanzelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers, die in de corr:-rubriek thuisbehooren.

Solus. Hartelijk dank voor Uw verwelkoming. - Wat het door U in Uw brief ter sprake gebrachte onderwerp aangaat, ik wil Uw opmerking hier herhalen, ter verduidelijking, omdat het een onderwerp geldt dat steeds zeer velen interesseert. Gij schrijft namelijk dat naar Uwe meening eene vrouw, die eens heeft liefgehad, zeer goed nog eene tweede maal opnieuw kan liefhebben, en gij voert als bewijs Uwer stelling aan een paar U bekende voorbeelden van mannen die een eerste maal hevig verliefd waren, en die nochtans opnieuw verliefden. Laat mij U vóór alles doen opmerken dat gij m.i. hier verschillende dingen dooreenwart. Ten eerste maakt gij Uw opmerking naar aanleiding van mijn roman ‘Ik zeg de Waarheid’. Nu heb ik reeds meermalen de aandacht er op gevestigd, dat ik in dien roman behandel één afzonderlijk geval, en geenszins vooropstel dat alle meisjes en vrouwen zóó diep voelen voor één man als deze Kate. Integendeel, ik laat haar-zelve uitdrukkelijk tot de conclusie komen, dat zij niet is als de meerderheid, behoort tot de uitzonderingsgevallen wat hare liefde aangaat. Want ook-ik geloof met U, dat de meeste vrouwen wel degelijk een tweede of zelfs derde maal liefhebben kunnen. Echter, de geheele heele quaestie komt daarop neer wat men verstaat onder ‘lief hebben’. Bij de meeste temperamenten is dit een veel koeler beredeneerder iets dan bij die eene die ik schetste, eene wier hartstocht zóó mateloos hevig is, dat zij daardoor als het ware voorgoed van binnen verschroeit.

Wat echter de door U aangevoerde voorbeelden uit de mannenwereld aangaat, ik ben der meening toegedaan, dat geen man ooit liefheeft op dezelfde wijze als wij-vrouwen. En, omdat gij-ook een man zijt schijnt het mij ondoenlijk met U te discussieeren op dit bepaalde punt. ‘For love is in man's life a thing apart, 't is woman's whole existence’ - heeft Byron zeer juist gezegd. Met één regel drukt hij daar uit het diepgaand verschil tusschen de beide sexen waar het aangaat liefde. ‘Verliefdheid’ - de door U gebezigde uitdrukking - is weer een geheel ànder iets.

Over de wàre christelijkheid denk ik even gunstig als gij, en ik ben het volkomen met U eens dat er zonder twijfel heel veel waarachtige christenen bestaan. Maar die vindt men niet onder de christelijke staatslieden, onder de politici. Die zijn huichelaars, schacheraars in het heiligste wat er bestaat. Ik keer mij alleen tegen hen, tegen de huichelaars in de aristocratische politiek-christelijke wereld van den Haag, Kuyperianen, Lohmanianen, hoe zij ook heeten mogen.

Gij schrijft dat gij ‘gevallenen’ nimmer hard valt, uit een oogpunt van waarachtigen christenzin. Dat geloof ik gaarne. Maar ik geloof dat gij dit waarschijnlijk evenmin doen zoudt ook al waart gij volslagen ongeloovig. Want m.i. zijn het niet de mannen maar de vrouwen die het onverzoenlijkst en het meest meedoogenloos oordeelen over ‘gevallenen’. De oorzaak daarin zit 'm in hare jaloezie. Zij, de zoogenaamd ‘fatsoenlijke’ vrouwen, voelen in ‘die schepsels’ hare geduchte concurrenten, heel dikwijls hare overwinnaressen; voeg daarbij nog dit, dat de meesten dezer ‘fatsoenlijken’ zich absoluut geen rekenschap geven van de verleidingen, de omgeving, de omstandigheden waaruit het leger der prostituees voortkomt. De mannen daarentegen zijn in den grond gewoonlijk heel geneigd dat alles in een zachter en rechtvaardiger licht te beschouwen. De huichelarij van het fatsoen dwingt hen dikwijls openlijk de houding aan te nemen alsof zij het eens zijn met de verachting waaraan de publieke vrouw en het gevallen meisje bloot staan zijdens de ‘beschaafde’ maatschappij. Onder elkaar echter weten zij wel dat dit fatsoen niets anders is dan een grove huichelpartij. - Nogmaals hartelijk dank en hartelijk gegroet.

C.E.B. - Hartelijk dank voor Uw lief schrijven, waarop naar ik hoop spoedig een langer zal volgen. Ook een klein levensteeken is mij echter welkom, zooals het thans door U gegevene, want ik begrijp heel goed dat iemand het dikwijls te volhandig heeft om lang te schrijven.

M.A.M. - Ik heb Uw stuk terstond na ontvangst (ik was enkele dagen op reis onderweg) naar de drukkerij gezonden, daar ik het zeer gaarne wil plaatsen, ook al zijt gij geen abonné maar slechts lezer. Uw onvoldoend adres was geen het minste bezwaar voor juiste bezorging,

[p. 272]

want zelfs een brief met enkel het adres: redactie Holl. Lelie, zonder stad-vermelding hoegenaamd, is dezer dagen bij mij terecht gekomen. De post is steeds op de hoogte hoe mij te vinden.

B. (Amersfoort). - Uw stukje werd reeds geplaatst.

Edo. - Aan Uw wensch voldeed ik, zoodat gij het pakje reeds zult hebben ontvangen(?). Uw brief was mij heel welkom, en ik dank U hartelijk voor Uw vriendelijke woorden. Ja, ons ‘kil en vochtig klimaat’ voel ik reeds nu op hoogst-onaangename wijze.

Naar aanleiding van het ingezonden stuk van mevrouw C. Wierdels van Niekerken tegen den heer Servaas van Rooyen schrijft gij een en ander, dat ik hier letterlijk overneem, omdat gij m.i. den spijker op den kop slaat:

De preutschheid is vooral, dunkt me, den hollanders eigen. U gaat geheel tegen ons nationaal karakter wanneer U de liefde, de drang tot paren, en de behoefte van de vrouw om vruchtbaar te zijn beschouwt als iets natuurlijks, als een natuurlijk gebod, een dringend voorschrift, 't welk niet op te volgen zich wreekt op lichaam en ziel. Wel foei, weet U dan niet, dat het schokkendste ter wereld is wáár te zijn?

Zoo is het. Maar, ik ben persoonlijk (goddank) alles behalve het type van ons nationaal karakter. Ik ben noch ‘bezadigd’ noch nuchter, noch prozaïsch, noch preutsch, noch bezit ik een dier typisch hollandsche eigenschappen, waaraan men in het buitenland op een mijl afstand ruikt en ziet en herkent den op zijn vaderland en deszelfs (soms zeer vuile) gewoonten pratgaanden pursang hollander. - Niet dat ik overigens geloof dat de menschen elders meer wezenlijk waar zijn dan bij ons. Ach neen. Fatsoen en moraal en huichelarij, in deze liefde-zaken speciaal, zijn overal ter wereld in hoog aanzien. Maar wel hebt gij gelijk dat men ten onzent veel ‘preutscher’ is dan b.v. in Frankrijk, waar men de dingen onder de ongen durft zien die bij ons niemand nog zelfs wil erkennen te bestaan, en waar speciaal de vrouwen zich hebben losgemaakt van allerlei dwaze vooroordeelen, van hier niet over durven spreken, en dat niet durven erkennen, waarin men ten onzent nog zwelgt als zijnde de hoogste graad van ‘zedelijkheid’. - Hetgeen gij elders schrijft, naar aanleiding van de Lelie, neem ik insgelijks letterlijk over:

't Verheugt mij dat er onder al de tijdschriften, in ons kleine landje ten minste één is, dat waar durft te zijn. 't Kan onmogelijk de bedoeling zijn van eenig auteur 't allen naar den zin te maken, en als er onder de Hollanders maar betrekkelijk weinigen zijn wien Uwe oprechtheid bevalt, hebt U lezers genoeg, en meer misschien dan een der andere periodieken. Daarbij komt dat U zeer zeker proselieten zult maken en de kring Uwer lezers zich zal uitbreiden. -

Ook hiervan kan ik zeggen: Zoo is het. De Lelie wordt overal gelezen, geháát ook dikwijls, maar gelezen toch. En breidt steeds meer en meer zichzelve uit, en haren lezerskring. En zij wekt daardoor de heftige jaloezie op van hare minder-bloeiende collega's-periodieken. Hoe harder die schelden, hoe jaloerscher zij zijn. En hoe meer zij mij daardoor amuseeren.

Gij schrijft dat gij niet begrijpt waarom in het oog mijner tegenstanders de waarheid op sexueel gebied meer verheeld moet worden voor vrouwen dan voor mannen. ‘Want’, voegt gij er bij, ‘het is nog meer een quaestie van beteekenis voor haar dan voor hem.’ Ik voor mij begrijp die opvatting zeer goed. Hoe meer namelijk de vrouw de waarheid begrijpt en inziet, hoe meer zij zichzelve beroofd voelt van dat doekje van heiligheid en onschuld waarin zij zelve zich zoo graag hult. Zij wil zoo graag doorgaan voor een soort vergeestelijkt wezen, die zich slechts met tegenzin laat nemen door den man. Zij wil niet erkennen dat ook bij haar de lijfsliefde bestaat als een ingeboren natuurbehoefte. Zij meent dat haar dit verlaagt, (vooral daarom meent zij dit, omdat zij vreest geen man te zullen veroveren, hetzij voor zichzelve, hetzij voor hare dochters).

Wat ten slotte Uwe vragen aangaat, korte artikeltjes over die bewuste boeken kan ik eventueel plaatsen; in hoeverre gij kans hebt het door U bedoelde stuk afzonderlijk uit te geven kan ik niet beoordeelen want dat is geheel en al een uitgevers-quaestie! Naar mijne meening zult gij waarschijnlijk niet gemakkelijk iemand vinden, die dit soort arbeid van U koopt. Misschien is het iets voor een der Brochure-uitgaven van de Hollandia-drukkerij te Baarn. Probeer het daar eens, later. Dat is de eenige weg dien ik er op weet. Vriendelijk gegroet.

Nora. - Hartelijk dank voor de kaart.

Willie. - Welk een aardig portretje van Uw hond! Ja, ik heb een groote verzameling van viervoeters, die mijne Lelielezers mij zenden, en die ik zeer graag steeds zie uitbreiden. Wat Uw vraag aangaat, ik herinner mij niet dat iemand mij zoo iets verzocht, en stel U daarom voor Uw aanbod te herhalen in de Lelie-zelve. Het is zeer goed mogelijk, dat iemand, onder het door U opgegeven ps., indertijd gevraagd heeft de Lelie te lezen, maar dergelijke vragen worden mij zoo dikwijls gedaan, dat ik zulke brieven niet bewaar, omdat ik de vragers niet kan helpen, en principieel alle brieven verscheur na beantwoording. Vriendelijk dank voor Uw goede wenschen.

‘Bescheiden dorp’. Uw pseudoniem mij niet herinnerend, kies ik dit maar om U te danken voor Uw vriendelijke kaart. Inderdaad, ons klimaat haat ik reeds weer van ganscher harte, want ik vind het hier afschuwelijk kil en vochtig, niettegenstaande de herfst voor ons doen heel mooi is. Maar hier is de kou nooit droog zooals b.v. in Wiesbaden en in Montreux. Hier is zij verkillend, en in die streken opwekkend.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.