De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Vergeelde Brieven.

‘Wenn der Groszvater die Groszmutter nahm....’

Met een behagelijk gevoel van kalme tevredenheid zit ik in mijn rustige kamer. Gelijkmatig suist het gas, monotoon, als wilde het zichzelf in slaap wiegen. Onwillekeurig nestel ik me nog wat dieper in mijn rood fluweelen stoeltje;, ik heb een paar drukke weken achter den rug, en kan wel voldaan zeggen: ik ben klaar!

Klaar met de schoonmaak!

En elke Hollandsche huismoeder weet wat dàt zeggen wil!

Als de eerste zachte lentezuchtjes, als op vlinderwieken, aan komen zweven, en de Wintervorst zich, hoewel tegenpruttelend, tot den aftocht gereedmaakt, dan vaart er door ons vrouwenhart een plotselinge schok, een bedrijvige onrust! Dan wordt elke zonnestraal blijde begroet, niet echter, omdat we onze boa en wintermantel in den koffer kunnen gaan bergen, en, met ongedekt hoofd de jonge spruiten in den tuin, de pas ontloken madeliefjes in het groene veld kunnen gaan bewonderen!

Maar omdat we nu naar hartelust kunnen gaan boenen en plassen, omdat alles, wat in kamfer en naftaline, in doozen en koffers ingepakt gezeten heeft, nu naar buiten gehaald, en gelucht en geklopt kan worden.

De mooiste tijd van het jaar, de jubelendste voorjaarsdagen, veroordeelen we onszelf, om in stoffige kamers en hoeken rond te dwalen, tot schrik van spinnen en motten! - Waarom? -

Omdat het nu eenmaal zoo behoort! Omdat we niet met een gerust hart durven genieten van lange wandelingen, van lectuur of uitspanning, vóórdat het huis met bezemen gekeerd is: vóór we schoon zijn, van zolder tot kelder schóón! -

Vandaag is de werkvrouw, die op drukke dagen haar hulp komt verleenen, vertrokken, en haar: ‘Tot 't volgend jaar maar weer, Mevrouw!’ als afscheidsgroet heeft mij als muziek in de ooren geklonken! Geen wonder, dat ik me nu eens aan een zalig dolce far niente durf overgeven!

Dolce far niente? Neen, dat toch nog niet geheel! Vóór mij, op een boekentafeltje, staat eene cassette, eene echte, ouderwetsche, mahoniehouten cassette met koperen beslag. En als ik die geopend heb, schuif ik een stapeltje portretten ter zijde, evenals een doos oude, niet meer bruikbare, visitekaartjes - om een rolletje papier, bijeengehouden door een wit bandje, ter hand te nemen!

Hoelang zou dat hier, in deze doos, al wel gelegen hebban? Stellig reeds verscheidene jaren! Uit mijne kinderjaren kan ik me zelfs nog herinneren hoe het bij iedere jaarlijksche opruiming er uit gehaald werd, afgestoft, en dan weer in hetzelfde hoekje neergelegd.

Als aankomend meisje, het gewichtig vindend moeder bij die bezigheid te kunnen helpen,

[p. 124]

had ik het rolletje eens nieuwsgierig in de hand gehouden.

‘Moeder, wat zijn dit toch eigenlijk voor papieren?’

‘Brieven geloof ik, kind!’

‘Van U?’

‘Welneen, daarvoor zijn ze veel te oud. Wèl van familieleden! Ik weet eigenlijk zelf niet, waarom ik ze bewaar, en toch kan ik er niet toe komen om ze te verscheuren! Je Grootmoeder had ze altijd, in ditzelfde kabinet, in een laadje liggen! Misschien kan ik er daarom niet toe komen om ze weg te doen: zij was er aan gehecht, en bovendien, 't eet geen brood, en neemt haast geen plaats in!’

Ik had het bandje er reeds afgeschoven en las het jaartal, dat onderaan stond: 1829!

Hemeltje, wat een antiquiteiten! Sommigen met zulk echt fijn, kriebelig schrift, en dan van die sierlijke krullen aan de hoofdletters!

Wat een stadhuiswoorden, gericht aan een:

Waarde Neef! 't Was om te kraaien! - Ik had echter geen geduld, om ze geheel te doorworstelen, en zag dus kalm toe, hoe Moeder, na de plank in het ouderwetsche kabinet afgestoft te hebben, ze weer netjes in de doos pakte, en hun oude plaatsje hergaf.

En nu, uit piëteit jegens mijne Moeder, heb ik ze ook nog niet kunnen vernietigen! Nooit heb ik ze weer ingekeken, ook al zijn ze reeds sedert vele jaren onder mijne berusting gekomen!

Maar nu, dezer dagen, toen de oude doos mij weer in handen kwam, is ineens mijn nieuwsgierigheid boven gekomen! Ik wil ze toch eens inzien, deze eerbiedwaardige geschriften, eerbiedwaardig door hun ouderdom: en ze dan misschien per slot toch maar aan de vergetelheid prijsgeven. Die nà mij komen zullen nog minder betrekking hebben op hetgeen een vroeger geleefd hebbend familielid te vertellen had aan den een of anderen onbekenden achter-achter-neef.

Eigenaardig toch die geur, die uit oud papier tot ons opstijgt! Het doet denken aan droge verwelkte rozebladen, evenals het zacht geknister, wanneer de hand het aanvat! Onwillekeurig komt ge onder de bekoring, en ziet gij ze in gedachten voor U, de meisjes en jonge vrouwen uit dien tijd met haar groote, ronde babyhoeden, onder de kin vastgestrikt, haar gebloemde japonnen, glad lijfje met wijde pofmouwen en de dunne gekleurde sjaal aanvallig om de schouders geworpen! -

En de heeren, met hun hoogen cylinderhoed, de toegeknoopte jas met groote knoopen, de kuitbroek gespannen, waar de fijne zijden kousen zoo mooi onder pasten! En dan de zijden doek, hoog om den hals geknoopt, wat hen vanzelf al een statig voorkomen gaf! - Statig, soms wellicht in tegenspraak met een blozende wang, een' guitige tinteling van het oog, een licht dons, dat zich op de bovenlip vertoonde! - En dan de stok met gouden knop, - voor den ouden van dagen om op te steunen, voor het jonger geslacht om in elegante beweging mee te dandineeren! Want de hoofsche eerbiedige taal, waarmee de verloofde zijn bruid aansprak - de eerbied, die in woord en manieren de echtgenoot jegens zijne wederhelft in acht nam, belette immers toch niet, dat er een warm hart klopte onder het gebloemde vest, dat het jonge bloed stroomde onder de goed verzorgde huid! Groote gezinnen waren geen zeldzaamheid, en in het vereenigd houden van zonen en dochteren om zich heen, waren onze voorvaderen specialiteit! -

Verschillende papieren leg ik ter zijde; ik heb ze vluchtig doorgezien, en weet, dat ze niets interessants bevatten. De meesten zijn van zakelijken aard, handelend over commissies, en de levering van het een of ander. Die kunnen met een gerust geweten straks de papiermand in! Slechts twee dichtbeschreven velletjes strijk ik nauwkeurig op tafel glad, want het papier wil telkens de zoo lange jaren gewend zijnde houding hernemen: houdt men het bovendeel vast, dan komt het ondergedeelte in een wip naar boven gerold - en omgekeerd is het precies evenzoo!

De onderteekening luidt:

Uw neef: Evert van Es.

En nu concentreer ik mijn volle aandacht op het voor mij liggend papier, en begin te lezen:

Geachte Neef en Nicht.

Alhoewel gij waarschijnlijk reeds eenigzinds met het doel van dezen brief bekent zult zijn, is het echter met huivering, dat ik U denzelven toezend, daar toch het punt, waar over ik mij nader aan U wenschte te ontdekken, zekerlijk van het uiterste gewigt is voor alle jonge lieden en tedergevoelige ouders.

Bij eene vroegere gelegentheid reeds eenigszins kennis aan Uwe dochter Johanna gekregen hebbende, had ik nu het genoegen, om gedurende haar verblijf alhier, deze kennismaking verder voort te zetten; ik vond mij zoo vergenoegd met en in hare tegenwoordigheid, dat ik mij gedrongen gevoelde, om hare hand tot verdere verkeering te vragen; hierin van hare zijde, onder voorwaarde van ouderlijke goedkeuring, de toezegging ontvangen hebbende, zoo is het door dezen, dat ik uwe gedachten hierover vraag.

Van nicht mogt ik, toen zij Johanna hier verleden week bezogt, tot mijn blijdschap vernemen, dat voor zoover haar de zaak betrof, zij er mede tevreden was, maar dat

[p. 125]

het haar voorkwam best te zijn, mij hieromtrent nader tot neef te wenden, gelijk ik dan nu bij dezen doe. - Gaarne zoude ik mij in persoon ten dien einde bij U vervoegen, doch dit laten mijne werkzaamheden vooreerst nog volstrekt niet toe; moeielijk zou het dus voor eenen kinderminnenden vader zijn om in zulk een belangrijk punt tot eene beslissing te komen, daar gij mij niet kent, noch ik de eer niet heb van U te kennen. Dog Nicht, die mij persoonlijk kent en eenigermate met mijn omstandigheden bekend is, zal U hiervan eenige, en zoo ik mij vlij, geene ongunstige inligting kunnen geven. - Hier mijne goede of slechte hoedanigheden op te sommen zoude een dwaasheid zijn, alleenlijk kan ik dit zeggen, dat ik mij steeds beijverd heb, en mij verder onder den Goddelijken zegen wensch blijven te beijveren, om voor zoover zulks in mijn vermogen is, de voetstappen van mijnen onvergetelijken Vader na te volgen!

Ziedaar nu de wensch en begeerte des innerlijken gevoels, voor U blootgelegd; gaarne zoude ik dezelve door eenig voldoende en voor het gemoed bevredigend antwoord van U gevolgd zien, hierdoor zouden onzer beider harten, die elkander reeds beminnen, nog nader met elkander vereenigd worden. - De liefderijke God geve hiertoe zijnen zegen.

Ontvang de complimenten van mijne moeder en zuster, terwijl ik met achting blijf

Uw Neef!

Evert van Es, Janszoon.

Breukelen, 28 Julij 1829.

(Wordt vervolgd.)