De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nummers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt vanzelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers, die in de corr:-rubriek thuisbehooren.

Mevr. G. en Tine. - Waar gij mij beiden schrijft over precies hetzelfde onderwerp, is het het beste U gezamenlijk te beantwoorden. Gij beiden wilt namelijk mijne opinie weten over het door professor Hector Treub opgeworpen vraagstuk der onzedelijkheid inzake het dansen, zooals dat door hem is bijgewoond onlangs. Inderdaad, ik weet dat zijn ingez: stuk in de Telegraaf: ‘De Zeedijk in het Gooi,’ verscheidene andere ingez: stukken heeft uitgelokt, van menschen die het al of niet met hem eens waren. Al die ingez: stukken gelezen heb ik echter niet. Ik heb wel

[p. 111]

wat anders en wat beters te doen dan het naamloos geschrijf lezen van dergelijke ingez: stukkenliefhebbers. Met alle genoegen echter wil ik U beiden mijn persoonlijke meening meedeelen, welke is, dat dergelijke waarschuwingen als die van professor Treub, hoe goed ook bedoeld, gewoonlijk geheel en al eene tegenovergestelde uitwerking hebben van de beoogde. Zij vestigen namelijk de speciale aandacht van het publiek op iets wat tot hiertoe aan zeer velen ongemerkt voorbijging; zij wekken gedachten, hartstochten, zinnenprikkelingen op, die tot hiertoe sluimerden bij velen. En, waartoe? Is niet degeheele wereld vol van dergelijke onvermijdelijke verleidingen? Op het tooneel, in 't Café-chantant, in de film, in de musea, voor de ramen van winkels, in woord en beeld, op de straat, en waar niet al heerscht dergelijke verleiding. Het is daarmede als met de zoo heilige(?) verontwaardiging van velen uit het hedendaagsch mannelijk geslacht over de dunne blouses en de nauwe rokken door onze dames gedragen. Mij wil het altijd voorkomen, dat die mannen, welke zich daarover zoo ijselijk gegêneerd voelen, juist degenen zijn die er het eerst en het meest naar kijken, en er zich de dubbelzinnigste en vuilste dingen bij denken. Ik wil graag gelooven dat het dansen, zooals professor Treub het zag, zeer stuitend aandeed, maar ik betwijfel of de daarna door hem uitgelokte discussie in een van elk gelezen blad heeft meegewerkt tot meerdere kuischheid en reinheid van gedachten. Ook geef ik mijne correspondente Tine gelijk, die opkomt tegen de voorstelling alsof speciaal de Zeedijkers zooveel onzedelijker zouden zijn dan de Heeren- en Keizersgracht-Amsterdammers of dan de Haagsche dames en heeren. Inderdaad, met haar geloof ik dat onzedelijkheid heerscht in alle standen en in alle kringen, zij moge zich in de volksklassen ruwer en onverbloemder openbaren dan in de zoogenaamd beschaafde, daarom is zij niet erger maar integendeel dikwijls nog veel meer verschoonbaar dan de verfijnde vuiligheid achter de schermen van would-be ‘fatsoenlijke’ menschen. Wat onzedelijkheid betreft komt het m.i. in den grond veel minder aan op de daad dan op de gedachte. Iemand kan in vrije liefde leven en toch heel rein zijn, en iemand kan wettelijk gehuwd wezen, en toch heel smeerpoetsig omgaan met zijn vrouw, enz., enz. Voor deze quaestie laat zich daarom geen regel stellen. Wel echter staat het voor mij vast dat men haar niet uit de wereld helpt maar integendeel aanmoedigt, indien men haar gaat behandelen per ingez.-stukken-rubriek in de meest-realistische bewoordingen. Dank voor Uw vriendelijke woorden aan mijn adres.

Nora. - Welk een zéér verstandig besluit van U! Ik durf er op deze plaats niet méér van zeggen uit vrees dat ik U zal verraden. Het wil mij voorkomen dat gij in Uw omstandigheden op deze wijze verreweg het gelukkigste zult zijn, met en door Uw herinneringen. En stellig zult gij veel troost vinden in een hond. Ik behoef U, die zoo veel houdt van dieren, en die Uw katten zoo hebt liefgehad, dat niet eenmaal te zeggen; gij weet het reeds uit ondervinding. Maar tot hiertoe hadt gij hun vriendschap nog niet noodig in verdriet; thans, nu gij alleen zijt, zult gij eens zien welk een gezelligheid en vriendschap en vroolijkheid Uw viervoeter zal meebrengen in Uw eenzame woning. Hoe ouder ik word, hoe meer ik ondervind dat niets onder de menschen is te vergelijken, wat trouw betreft, met de aanhankelijke toewijding die wij van een dier ondervinden. Frits, die oud en blind wordt, volgt mij angstig met de oogen, de geheele kamer door, wanneer hij zich verbeeldt dat ik mij niet wel voel, en Benjamin zoekt dan op alle mogelijke wijzen te troosten, door likjes en aanhankelijkheden in dergelijke gevallen. - Ja, ik ben nog steeds hier in Nauheim gedurende den zomer, en ik maak het nog steeds bijzonder wel. Het is zulk een reusachtig verschil bij verleden jaar, ik kan niet dankbaar genoeg zijn. - Schrijf mij maar steeds, als gij U daartoe in staat gevoelt, want ik kan Uw handschrift ook nu heel goed lezen niettegenstaande gij liggende schrijft. Hartelijk gegroet.

C.K. (Semarang). - Vriendelijk dank voor Uw adhaesie met mijn artikelen in de Lelie, speciaal ook die over toilet-zaken. Inderdaad heb ik reeds meermalen adressen opgegeven voor wandel- en andere toiletten die men dagelijks noodig heeft, maar ik wil zeer gaarne aan Uw wensch voldoen, en speciaal voor uit Indië naar Holland repatrieerende dames een overzicht geven van hetgeen zij m.i. ongeveer behoeven. Uw opmerking dienaangaande is zeer juist: ‘Zij staan, in het moederland teruggekeerd, dikwijls zoo vreemd ervoor, vinden alles “goedkoop,” en koopen van allerlei waar zij per slot van rekening toch weinig plezier van beleven; ze blijven zitten met onnoodig veel gedoe, en krijgen daarna... de rekening thuis, terwijl er veel nuttige dingen te kort komen.’ - Dat alles heb ik meermalen uit eigen aanschouwen bijgewoond, en aan den anderen kant heb ik, door eigen verblijf in de beide Indiën, een vrij goede voorstelling van de wijze waarop een uit Indië repatrieerende dame zal staan tegenover onze Europeesche modes en gebruiken en prijzen. Daarom wil ik per afzonderlijk artikel deze quaestie nader en uitvoerig bespreken in de rubriek bestemd voor toilet-zaken. - Wat Uw tweede vraag aangaat, ik begrijp daaruit dat gij, teruggekeerd in het vaderland, een rashondje wilt aanschaffen, maar bang zijt door een hondenkoopman te zullen worden bedrogen, reden waarom gij nu van mij wilt weten hoe zulk een hondje machtig te worden. Is dit niet Uw bedoeling? Inderdaad is een rashond, gekocht bij een hondenkoopman, waarschijnlijk niet goedkoop. (Gij schrijft niet wat gij verstaat onder ‘te kostbaar’). Daarom zou ik U raden U tot de asyls te wenden, waar dikwijls heel-mooie, óók jonge, diertjes zijn onderdak gebracht, hetzij uitbesteed door dierenvrienden die de zwervertjes op straat vonden, hetzij daar gebracht door bezitters. Indien gij onder die honden een vindt naar Uw smaak, dan kunt gij hem waarschijnlijk voor niets overnemen; alle grootere steden hebben zulke asyls. Ook het plaatsen van eene advertentie verdient aanbeveling, terwijl omgekeerd bijna elke Courant een of andere advertentie brengt, waarin een honden-bezitter ‘een goed thuis’ zoekt voor een jongen, mooien hond, wegens plaatsgebrek, vertrek naar Indië, moeielijkheden

[p. 112]

met de woning, enz. In een woord, zoodra gij in Holland terug zijt, zult gij spoedig erin slagen een jong, mooi hondje te vinden indien gij er eenige moeite voor doet. Er is in dat opzicht veel meer aanbod dan vraag, helaas. Ik ben geheel en al tot Uw dienst, en zal het U beloofde toilet-artikel ten spoedigste maken. Zie daarnaar uit s.v.p.

Mimosa. - Ik was bijzonder blij weer eens van U te hooren. Het is zulk een tijd geleden, en ik heb zoo dikwijls aan U gedacht in dien tijd. En mij afgevraagd hoe het U wel zou gaan? Als men zooveel reden heeft tot innige dankbaarheid, wat gezondheids-verbetering aangaat, als ik, dan voelt men dubbel mede voor hen die in dat opzicht moeten verstoken blijven van reden tot dank en blijdschap. Het is daarom zulk een waarlijk groot-geluk dat gij uw beproeving draagt op zulk een voorbeeldige en blijmoedige wijze, op een die mijn meest-oprechten eerbied afdwingt. Het is zoo waar wat gij schrijft: ‘Wie veel geleden heeft, neemt het zoo heel anders op als hij die steeds de zonzijde zag van het leven.’ Maar, het is helaas óók waar dat vele menschen door lijden en ziekte verbitterd en egoïst worden en aan niets en niemand meer willen denken - Waarom? Die groote vraag, die ons zoo dikwijls op de lippen komt, zij wordt hier op aarde toch niet beantwoord. Wij moeten afwachten. En altijd heb ik voor mij het berustend woord voor oogen uit de Genestet's leekedichtje:

Een korte tijd.... en beter dan
Gij hier.... weet ik er 't fijne van.

Een korte tijd! Hoe ouder wij worden, hoe meer wij dat inzien! Het leven vliegt! Het schijnt mij bijkans ongelooflijk dat ook dit jaar en ook deze zomer reeds weer ten einde spoeden. Wat lijkt alles kort en voorbijgaand, voor hen die denken over het leven en die het komend einde onder de oogen durven zien! - Gij schrijft zoo lief en zoo hartelijk over mij dat het mij dubbel treft, waar gij-zelve zoo geheel en al zijt buitengesloten van het genot van het dagelijksche gewone leven waarin ik dezen zomer zoo geheel anders en zooveel beter kan deelen dan vorige jaren hier. Wij blijven nog eenige weken, omdat ik nog eene nakuur moet doen ook, en het zich niet zou loonen weer eerst terug te keeren naar den Haag, waarvan ik overigens de drukte en het dronkemans-gedoe der feest(?) dagen ook heel gaarne ontloop. Ik houd niet van dergelijke soort vertooningen, en ben oneindig veel liever in de mooie natuur. - Ik dank U voor Uw woorden over: Ik zeg de Waarheid. Deze roman schijnt velen, evenals U, speciaal te treffen om wat zij er in navoelen wat hen-zelven betreft en eigen zelf beleefde ondervindingen. M.i. is het de beste lofspraak die een auteur kan te beurt vallen, dat hij of zij aldus iets zegt tot het gemoed van een ander. - Nietwaar, die erfenisgeschiedenis van den Koning van Spanje is een schandaal, een vlek op zijn regeering. De Keizer van Duitschland heeft nu onlangs een dito erfenis gekregen, maar de erflater maakte er de bepaling bij dat hij, de Keizer, het geld moet besteden voor leger- en vloot-vermeerdering! Voor de wettige erfgenamen blijft met dat al deze vaderlandslievende(?) onzin even teleurstellend als de krankzinnige streek van den Franschen erflater was voor diens erfgenamen. Uw uitlegging, dat die krankzinnig-gestorven, natuurlijk Roomsch-Katholieke Franschman misschien in zijn zonderlinge uiterste wilsbeschikking is beïnvloed door de R.K. geestelijkheid, trof mij als zijnde heel-waarschijnlijk de ware oplossing van het geval. Inderdaad zal de gedweeë R.K. Koning van Spanje van zijn aldus verkregen erfenis een ruim deel afstaan waarschijnlijk aan de R.K. Kerk. Alles wat gij dienaangaande schrijft beaam ik volkomen, want ook-ik geloof dat de R.K. Kerk hare macht bouwt op het behoud van De Kerk, op de uiterlijke praal en pracht daarmee gepaard gaande, en dat een vroom diep geloof met dat alles niets heeft te maken. - Ja, Troelstra heeft heel handig geprofiteerd van de domme volksmassa die hem op hare schouders naar boven liet klimmen. Het door mij in het Overzicht v/d Week overgenomen versje, waarin hij wordt vergeleken met Briand, den franschen verrader aan zijn eigen partij, is volkomen wáár. - Het gedoe met Kardinaal Van Rossem vind ik, evenals gij, mal en overdreven, en ook ik ben 't eens met hetgeen de heer Servaas van Rooyen dienaangaande onlangs in de Lelie schreef. Wat het nieuwe ministerie aangaat, daaronder ben ik heel kalm. 't Is oud lood om oud ijzer, wat wij ook zullen krijgen. Een of meerdere eerlijke mannen kunnen immers toch niet het partijbelang als zoodanig opofferen; en het partijbelang brengt altijd mede, welke partij ook het geldt, knoeien en de vriendjes bevoordeelen. - 't Vredespaleis is de grootste humbug dezer eeuw; op den Balkan worden de meest-afschuwelijke wreedheden gepleegd onder het goedkeurend toezien der groote mogendheden, die alleen daarom niet ingrijpen, omdat ze elkander den buit niet gunnen, en 't Krupp-schandaal wordt handig gesust, en van alle kanten dreigt de groote Europeesche oorlog, en alle landen wapenen zich tot de tanden, en ondertusschen speelt men in ons door niemand gevreesd Hollandje: Vredespaleis-opening, en Onafhankelijkheids-viering, en Carnegie-aanbidding... en de ondergrond voor al die feestviering is daarenboven voor de hoogere standen lintjes en eere-postjes en groetjes en handdrukjes van de Koningin en voor de lagere jenever; (misschien voor de hoogere óók wel, want die drinken dat tuig evengoed).

Natuurlijk wil ik het bewuste manuscript heel graag ter inzage ontvangen. Ik zou het zelfe bepaald onaardig van U hebben gevonden, hadt. gij het mij niet gevraagd. Indien gij wilt wachten tot den Haag, dan is het mij wel, gij kunt echter ook zeer goed het zenden aan den uitgever, met verzoek het aan mij dóór te zenden; dan is het geheel veilig. M.i. deedt gij verstandig U niet door die eerste teleurstelling te laten neerslaan maar den raad U gegeven te volgen. Meer wil ik er niet van zeggen uit vrees U te zullen verraden; om dezelfde reden laat ik ook het slot van Uw brief rusten. Maar, vóór ik eindig, wil ik nog eens herhalen, wat eerlijk wáár is, dat ik zoo blij was weder eens van U te hooren, en zulk een lieven vriendelijken brief van U te ontvangen. Ik denk zoo heel dikwijls aan Uw lot. Wie zelve veel ondervond, die leert hoe langer hoe meer voelen voor en mee-leven met anderen. Althans, zoo gaat het mij. Laat mij eens opnieuw wat van U vernemen. Hartelijk gegroet.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.