De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen

[p. 78]

betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nummers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt vanzelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers, die in de corr:-rubriek thuisbehooren.

Iemand zond mij ‘de Arnh: Cour:’, met een daarin aangestreept artikel: ‘Nabetrachting’, dat ik reeds vroeger van àndere zijde had ontvangen, en ook heb besproken in een der vroegere Overzichten van de Week onlangs. Ook dezen inzender intusschen mijn dank.

Van een anderen inzender ontving ik: ‘Het Nieuws v.d. Dag’, bevattend een aangestreept hoofdartikel over de hoedenspelden-quaestie. Ik heb bedoelde quaestie reeds uitvoerig behandeld in een Overzicht van de Week, en kan haar niet zóó belangrijk vinden om er nog meer plaats aan te wijden. Ook dezen inzender intusschen mijn dank.

M.R.-E. - Ik heb uw brief ontvangen, en beantwoord dien omgaand. Zonder twijfel zal menigeen dankbaar zijn zulk een betrekking te aanvaarden als gij aanbiedt; vooral waar gij op het punt salaris zoo bereid zijt aan redelijke eischen te voldoen. Het lijkt mij het beste dat gij zelve Uw eischen omschrijft in een ingez: stukje, met Uw naam er onder, want gij begrijpt wel dat ik mij te moeielijker met het doorzenden van brieven kan belasten omdat ik van huis ben. Indien ik Uw brief goed begrijp, dan verlangt gij geen geëxamineerde juffrouw maar meer een vertrouwde hulp in het huishouden, die als zoodanig in staat is de dienstboden te leiden, U te vervangen, op de kinderen het toezicht te houden, etc. Waar gij mij schrijft dat de leeftijd tusschen 35 en 40 kan zijn ongeveer, verhoogt dit nog de kans dat er stellig wel de eene of andere alleenstaande dame zal zijn, voor wie Uw aanbod een ware uitkomst is, en die zich volkomen leent tot de haar door U aangeboden taak. M.i. zijn er vele ongehuwde vrouwen wier eenzaam leven te vergeefs vervulling zoekt in dorre nuttigheid, en die wat graag zouden vinden eene wezenlijke ‘taak’, te meer nog waar zoo dikwijls finantieele moeilijkheden ontstaan na den dood der ouders, waardoor een tot hiertoe het ruim hebbend meisje op eens zich gedwongen ziet tot een heel bescheiden bestaantje. Natuurlijk dient voorop gezet dat van Uwen kant een vriendelijke welwillende behandeling hoofdzaak is. Geen salaris, hoe groot ook, kan iemand met wezenlijk fijn gevoel ooit doen over het hoofd doen zien dat hij uit de hoogte of geringschattend wordt behandeld. En het spreekt van zelf dat een vertrouwenspersoon, als door U wordt gezocht, uiteraard moet zijn een wezenlijk beschaafd en daardoor fijn-voelend iemand. Ik herhaal dus, zooals ik begon, zendt mij een stukje onderteekend met Uw naam, of anders met een letter en het verzoek eventueele aanbiedingen te adresseeren aan den uitgever der Holl. Lelie (aan wien gij dan natuurlijk even Uw naam moet opgeven). En omschrijf in dat stukje zoo duidelijk mogelijk Uw wenschen en de verplichtingen die gij oplegt: hoe duidelijker gij dat vooral doet, hoe minder misverstand er zal zijn naderhand. Vriendelijk gegroet en geheel tot Uw dienst.

Nora. - Hartelijk dank voor Uw briefje. Ik vind het lief van U, dat gij mij op de hoogte houdt van alles. Ja, ik begrijp dat gij niet in eene stemming zijt om zelve mee te werken, maar ik begrijp óók zoo heel goed dat de dokter U dit nochthans met klem aanbeveelt. Immers, welke ziekte wij ook hebben, het spreekt van zelf, dat het altijd onze genezing tegenhoudt als wij down zijn en bij de pakken neerzitten. Zeker, in Uw omstandigheden is daartoe wel alle reden, maar het onvermijdelijke is geschied, wat de dood ons ontnam geeft hij ons niet weder, hoe we ook schreien en klagen, en daarom blijft er niets anders over dan het leven te accepteeren zooals het nu eenmaal is. Hoe moeilijk dat kan zijn soms weet ik-zelve maar al te goed. Gij moet echter niet vergeten dat gij veel geluk hebt gehad òòk, en dat er helaas velen zijn, die altijd een kleurloos bestaan, zonder zon en zonder liefde en zonder vriendschap, leidden. 't Is better to have loved and lost than never to have loved at all. Laat dat ook Uw motto zijn!

- Ja, wat mij-zelve betreft, kan ik nooit dankbaar genoeg zijn voor hetgeen mijn gezondheid nu is vergeleken bij verleden jaar. - Vriendelijk dank voor Uw lieve woorden omtrent mijn roman. Gewoonlijk gaan de Lelies even als in uw geval rond bij velen; dat verneem ik gedurig, en die belangstelling doet me natuurlijk altijd recht veel genoegen. - Aan het slot van Uw brief las ik een heerlijk bericht, namelijk dat van Uw toekomstig huisgenootje. Hoe meer stakkers aldus een goed onderkomen vinden, hoe beter. Ook aan U-zelve echter zal het stellig een groote gezelligheid geven aldus een gezelschap om U heen te hebben, dat U met onafgebroken trouw en aanhankelijkheid Uw zorgen vergoedt. Zendt mij eens een phototje van hem, als gij er een hebt. Steeds van ganscher harte het beste.

B.K. - Gij hebt geen ps. opgegeven. Ook zij die gedurig met mij correspondeeren, moeten er niet op rekenen dat ik hunne (daarenboven dikwijls varieerende) pseud. uit vroegere correspondenties mij uit het hoofd herinner. In het eigen belang zelf der correspondenten worden hunne brieven, terstond na beantwoording ervan vernietigd, en het is dus niet doenlijk voor mij dan mij later te herinneren welk ps. in een vorigen brief werd gekozen, weer veranderd een volgende keer gewoonlijk, enz.. Met allen nadruk herinner ik er daarom nog eens aan, hoe het het best en het aangenaamst is voor beide zijden wanneer correspondenten hunne ps. herhalen onder aan elken nieuwen brief.

Vondt gij mijn woorden heusch zoo ‘streng’? Mij schijnt het toe dat gij ze dan vermoedelijk anders hebt opgenomen dan ze bedoeld waren,

[p. 79]

hetgeen ik mij trouwens wel kan begrijpen, want, als men zooiets leest op papier, ja dan doet het uiteraard kouder en koeler aan dan indien het wordt gezegd van mensch tot mensch. Laat mij U echter de eerlijke verzekering geven, dat ik oprecht en eerlijk meelijden heb met U, en U daarom raad ten beste. 't Komt mij zoo voor dat gij-zelve niet weet wat de gevolgen zullen zijn van Uw willoosheid, en dat gij daardoor zult ondergaan eer gij 't zelve begrijpt. 't Geen gij mij thans schreeft, bevestigt mijne overtuiging dat gij er nog midden in zit, in Uw gevoel, en er niet van kunt losraken, maar de vraag rijst bif mij of het een innig gevoel is voor dien persoon dan wel een algemeene behoefte aan zoo iets. In dat laatste geval zijt gij op een zeer gevaarlijken weg. Van Uw uiterlijke omstandigheden, enz., hebt gij mij zoo weinig nog geschreven, dat ik niet kan nagaan in welke positie gij U bevindt naar het uitwendige, maar, hoe die ook zij, het schijnt mij toe dat gij gevaar loopt U-zelve geheel te verliezen als gij zoo voortgaat. - Het schijnt mij zoo onmogelijk werkelijk te houden van een zoo lamlendig mispunt als gij-zelve schrijft dien man te vinden. Indien gij dus nogthans zoo blijft handelen als gij doet, dan rijst bij mij de vraag: is het niet veeleer de behoefte in het algemeen dan wel een alles-zelf-opofferende en voor-alles-blinde liefde voor dien eenen, die U bezielt? Dat laatste trouwens is immers uitgesloten, waar gij-zelve hem niet alleen zoo meedoogenloos tegen mij aan de kaak stelt maar ook erkent hem - en met alle recht - te verachten om zijn lafheden. - Neen, ik ben volstrekt niet op de gedachte gekomen dat gij U hebt ‘beklaagd’, zooals Uw ‘vriendin’ zoo lieflijk heeft geïnsinueerd. Die omgang met die ‘vriendin’ vind ik een ander bewijs Uwer zwakheid. Gij doorziet haar volkomen, begrijpt hare insinuasies, en jaloezieën, en toch geeft gij haar in Uw brief aan mij den eerenaam: ‘vriendin’. Neen, lieve B.K., zoo iemand is allesbehalve eene vriendin in den waren zin des woords. In plaats van medelijden met U te hebben, schijnt zij U te kwellen door vrouwelijke hatelijkheden, waarvan gij U de bedoeling zóó goed bewust zijt dat gij ze aan mij vertelt. Waart gij hare dupe, dan zou ik er mij buiten houden, nu gij-zelve echter voortdurend schrijft over haar op eene wijze die bewijst dat gij allerminst in haar onpartijdigheid ten Uwen opzichte gelooft, nu wil het mij voorkomen dat gij onverstandig en dom handelt door zoo iemand eene ‘vriendin’ te noemen. Kan Uw wensch ‘er een poos uit te gaan’ niet verwezenlijkt worden? Mij dunkt dat dit in Uw geval hoognoodig is, en dat eene algeheele verandering naar het uitwendige een gezegenden invloed op U zou hebben. Ja, ik-ook zou heel graag zulk een toevlucht stichten voor verlaten dieren als gij beschrijft, maar daarvoor is een Carnegie noodig om ons te helpen. En die heeft het te druk met zijn eigen ijdelheden om te kunnen denken aan zulke niet-ijdele schepselen als de dieren, van wien hij geen kans heeft zijn giften beantwoord te zullen zien door standbeelden en portret-aanbiedingen en kiekjes van hem in de illustraties, etc. - Ja, dat heb ik reeds van zoo menigen hond bijgewoond, dat aandoenlijk deelen in ons verdriet. Benjamin likt elken traan dadelijk weg, en Frits, hoe oud en blind hij ook wordt, haast zich, terstond, zelfs reeds bij een overslaan van je stem, uit zijn mandje te sukkelen, en op je schoot te klouteren. Een vroegere hond, in mijn ouderlijk huis, nam steeds de handen van voor je gezicht weg, als hij zag dat iemand huilde. Dan sprong hij op de tafel, en schoof met zijn pootjes je handen ter zij. Frits raakt ook het lekkerste eten niet aan zoolang hij meent dat je verdriet hebt. En ook dat aankijken voortdurend, dat gij beschrijft van Uw hond, dat doen onze honden eveneens wanneer zij opmerken dat je niet vroolijk bent, of over iets droevigs spreekt.

- Ik dank U hartelijk voor Uw vriendelijke woorden over mijzelve en mijn werk. Ja, over mrs. Pankhurst hebben we hier reeds gecorrespondeerd. Ik ben het volkomen eens met hen die vinden dat ze moest worden opgehangen hoe eer hoe beter; - een wijf als dit vrouwspersoon, die op de laaghartigste manier geheel schuldelooze menschen verwondt en verminkt, onverhoeds, en onvoorbereid, is veel erger misdadigster dan de grootste autobandiet of beroepsmoordenaar. En het ergste is dat haar optreden en voorbeeld duizenden discipelen kweekt, in den geest van de krankzinnige miss Davidson, die haar napraten en nadoen. De groote massa, mannen, zoowel als vrouwen, is zoo oliedom, dat zij altijd loopt aan den leiband van den een of ander die het kunstje verstaat haar te ringelooren, en van daar dan ook dat de door mrs. Pankhurst op het touw gezette beweging zulk een reusachtige navolging vindt bij door haar bij den neus genomen onnoozele volgelingen. Overigens is diezelfde geordende maatschappij, die met alle recht heel bang is voor haar toch mede zelve de aanleiding dat zij hoe langer hoe brutaler optreedt, want, in plaats van haar dood te zwijgen, en haar daardoor zoo weinig mogelijk satisfactie te gunnen van haar reclame-gedoe, haasten de Bladen van alle landen zich elke harer woorden te seinen links en rechts, elke harer gevangenis-nemingen aan te kondigen, te beschrijven hoe zij ‘hongert’, en zwak wordt, en dan weer optreedt als men haar vrijlaat, in een woord van haar doen en laten een geheel onnoodige gestadige notitie te nemen. Door dergel elke wij ven heel afdoende te straffen maar verder niet de minste notitie van haar te nemen, maakt men het gauwst een eind aan haar reclame-makerij. Een heel kalmeerend middel ook is een zóó zelfopofferende daad als die van een zekeren meneer Boissevain (hollander), die zoo beleefd is geweest onlangs een der bekendste Amerikaandsche suffragettes te trouwen. Heel dikwijls namelijk raken ongetrouwde juffers, bij gebrek aan stilling harer natuurlijke geslachtsbehoeften, geheel van de wijs, en vervallen daardoor tot de meest belachelijke excentriciteiten. Komt er dan een man op het tapijt die haar huwt, dan komt er eene gelukkige reactie. Wel echter behoort er zijdens den man zelf een groote mate van verblindheid of domheid toe om zóó'n juffer te kiezen tot levensgezellin.

Maar we weten het allemaal, de liefde is nu eenmaal blind, of, evenals de justitie, doet ze

[p. 80]

óók wel eens haren blinddoek een beetje opzij, en loenscht naar geld en voornaamheid.

A.C. - Zooals gij ziet voldoe ik aan Uw verzoek en antwoord U inderdaad heel spoedig, bijna omgaand. Uw vriendelijk briefje deed mij veel genoegen, omdat het mij altijd aangenaam stemt, wanneer alweder iemand, na een korte kennismaking slechts met de Lelie, daardoor lust en behoefte gevoelt zich tot mij te wenden ‘overtuigd van mijn waarheidsliefde.’ Inderdaad, daaraan behoeft gij niet te twijfelen, dat ik U eerlijk mijne meening zeg indien ik U verzeker dat er veel goeds zit in uw stukje, vooral in den stijl ervan, niettegenstaande ik het niet kan opnemen. De reden daarvan is dat de door U gekozen vergelijking, van dat vlindertje dat zich zengt, zoo heel weinig nieuw is. Dit beeld is zoo vele malen gebruikt, dat het al te afgezaagd aandoet daarover een stukje te schrijven met den door U gekozen titel. Ook schijnt mij Uw slot wat heel-gezocht. Gij hadt dat vlindertje gered bijtijds, maar, hoevele andere vlindertjes zengen zich niet voorgoed de vleugels? En vallen stervend neer! Daarmede vervalt Uw toepassing geheel. - Ziedaar de fout, die ik vind in Uw werk, en die het te onbeduidend maakt voor plaatsing; de stijl ervan echter is goed, en de gedachte is gevoelig. Dat gij een eerstbeginnende zijt blijkt uit Uw aan twee kanten het papier beschreven hebben. Denk er aan dat men datgene, wat voor den druk is bestemd, aan één kant moet beschrijven. - Met heel veel blijdschap zag ik in Uw briefje, hoe gij-ook eene liefhebster zijt van dieren, en voelt voor het hun aangedane onrecht door de menschen. Ik beoordeel de menschen altijd naar wat zij in dit opzicht voelen en doen voor de van hen geheel afhankelijke dierenwereld. Want let wel, dat ik er bij zeg doen. Er zijn namelijk velen, die het laten bij mooie woorden, maar wier egoisme zich baanbreekt zoodra het er op aankomt ook maar iets te doen voor deze hunne medeschepsels. In zulke gevallen zijn zij, die niet met woorden pralen, en hunne onverschilligheid oprecht toonen, in elk geval nog veel sympathieker. Overigens, onder de laatste categorie zijn daarenboven dikwijls ook velen, die nimmer leerden nadenken over en stilstaan bij het lot van de dieren, en wier onverschilligheid dus minder voortspruit uit onwil dan uit onnadenkendheid. Zij daarentegen die U allerlei mooie phrasen voordienen, en die, indien gij hen vraagt ook maar 't geringste daarvan in praktijk te brengen, hartelijk danken zichzelf of hun beurs te offeren, zij zijn eigenlijk huichelaars. Van alle menschensoorten het onsympathiekste en verachtelijkste! Schrijf mij gerust nog eens opnieuw. En zendt ook gerust weer eens iets ter beoordeeling.

A.C. (II). - Gij koost hetzelfde ps. als de correspondent hierboven; ik voegde erbij II. Inderdaad, dat moogt gij wèl zeggen: ‘hoeveel maanden geleden schreef ik U’. Weet gij wel dat ik dikwijls aan U dacht, en mij afvroeg wat er toch van U geworden zou zijn? En nu zulk een gelukkige opgewekte brief! Mij dunkt, nu schijnt het zonnetje weer bij U. En gij, die Uw leed en tegenspoed zoo bewonderenswaardig opgewekt hebt gedragen, gij hebt dat wèl verdiend! M.i. hebt gij met deze oplossing wèl de voor U-zelve gelukkigste en prettigste gevonden, die maar te wenschen was. In een roman zou men van zoo'n uitkomst zeggen: hoe onwaarschijnlijk. Maar het leven is dikwijls veel onwaarschijnlijker nog dan welk verzonnen drama ook. Toen ik Uw beschrijving las van dat Indische kindje, moest ik dadelijk denken aan een heel gevoelig schetsje, dat ik eens las van Therese Hoven, waarin zij de ellende beschrijft van zoo'n Indisch stumpertje, kersvers aangekomen bij twee hollandsche typisch echt-geteekende en typisch-stijve tantes. In het bijzonder trof mij de aandoenlijke angst van het kind om in het donker te slapen, hetgeen de tantes beter vonden voor haar, en de algeheele ongeschiktheid dezer twee juffers om zich ook maar één oogenblik te verplaatsen in de gevoelens en gedachten van dat tropisch-plantje, midden in den winter overgeplaatst naar het haar geheel vreemde Holland. Nu, wat U betreft was ik er reeds vooruit niet bàng voor, dat gij U zelve op moederlijke manieren met Uw heele hart zoudt geven aan Uw beschermelingetje, en alles wat gij er mij thans van vertelt bewijst wel dat gij eene betere tante voor haar zijt dan die van Therese Hoven's novelle 't waren voor hun pleegkind. Gij schrijft mij niet hoe Uw eigen gezinnetje zich verdraagt met de vreemdelinge, noch over Uw viervoeter vernam ik iets. Die leeft toch nog? Gij hebt mij steeds zoo sympathiek en warm-voelend over hem geschreven.

Het spijt mij dat gij geen gevolg hebt gegeven aan Uw voornemen, om het hoofdartikel van mevr. Van der Horst te beantwoorden. Vooral ook om Uw beschouwing dienaangaande, in Uw brief aan mij, vind ik 't jammer dat gij Uw meening niet bracht onder de oogen van anderen. Ja, ik ook vind, met U, dat het zeer zeker óók ligt aan ons-vrouwen, en ik geef dien vriend van U groot gelijk, die zegt dat de vrouwen altijd den mond vol hebben van haar ‘alles geven’, maar dat het volstrekt niet zoo is. Precies zoo denk ik-ook er over. Hartelijk gegroet. Laat nu eens spoedig weer iets van U hooren.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

Sluiting Red: Ged.