De Hollandsche Lelie. Jaargang 27

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nummers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné s behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice

P.S. Het spreekt vanzelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers, die in de corr:-rubriek thuisbehooren.

Piet. - Ik heb Uw stukje aangenomen en ter drukkerij gezonden. Voor den door U in de hoogte gestoken ‘stakkerd’ voel ik-zelf bijzonder veel. Onder hem is Nederland grooter geweest dan ooit te voren, en bovendien was hij, voor zoover wij dat achterna kunnen beoordeelen, een rechtschapen man. - Ja, ik begrijp wel, dat er in een geval als het Uwe redenen bestaan, die het moeilijk maken met den eigen naam te onderteekenen in sommige gevallen. Daarmee houd ik dan ook wel degelijk rekening of iemand geheel onafhankelijk staat tegenover zijn omgeving of niet. Des te beter in elk geval, dat gij het nu hebt kunnen onderteekenen voluit

Theosophie. - Het deed mij bijzonder veel genoegen uit Uw brief te zien, dat mijn antwoord U heeft bevredigd. Om U mijn volkomen onpartijdigheid te bewijzen, wil ik gaarne aan Uw verzoek voldoen, en den mij heden toegezonden ‘Open Brief’ in zijn geheel plaatsen. (Zie Overzicht van de Week).

Voor Uw ‘fermen handdruk’, inzake mijn uitvoerig antwoord aan U, dank ik U ten zeerste. Waar mijn slot-opmerking aan het einde van het Overzicht van de Week, betreffende Mr. Leadbeater, bij U - en volgens U bij meerderen - een verkeerden indruk heeft teweeggebracht omtrent mijne bedoelingen, wil ik niet in gebreke blijven die bedoeling nog wat nader toe te lichten. Gij en die meerderen hebben uit bedoelde opmerking gelezen dat ik ermee wilde zeggen: ‘Mrs. Besant en de heer Leadbeater zijn géén theosofen.’ - Neen, dat heb ik geenszins willen zeggen, om de zeer eenvoudige reden dat ik van die leer geen studie heb gemaakt die mij het recht zou geven dat te beweren. Wel heb ik, met feiten en daden gestaafd, gelezen in de brochure van J.H. Fussel hoe Mrs. Blavatsky na haren dood aanwees als hare opvolgster Mrs. Tingsley, hoe er vervolgens eene scheuring ontstond, en hoe in een algemeene vergadering bij overgroote meerderheid werd vastgesteld dat Mrs. Tingley de opvolgster was en bleef der stichtster van de vereeniging der theosophen, waarop Mrs. Besant daaruit uittrad en eene nieuwe theosophische vereeniging stichtte, daarbij o.a. gesteund door Mr. Leadbeater. Mij houdende aan deze voorstelling heb ik dus inderdaad den indruk gekregen, dat Mrs. Besant eene andere theosophie verkondigt dan Mrs. Tingsley. Aan wie van beiden de wáárheid is zal ik echter geenszins wagen te beslissen. Met

[p. 31]

den bedoelden slotzin echter heb ik alleen willen zeggen, aannemend op dat oogenblik de waarheid van de meedeeling in Le Matin: met zulk weerzinwekkend reclame gedoe kan echte theosophie nimmer iets te maken hebben; die behoeft dus dáárom niet veroordeeld te worden, omdat Mrs. Besant of Mr. Leadbeater zich schuldig maken aan iets weerzinwekkends. Ziedaar den zin mijner woorden. Waar gij echter thans schrijft dat beiden verkeerd worden beschuldigd, daar vervalt natuurlijk óók de bedoeling van den zin door U gewraakt, en dien ik heb neergeschreven met de bepaaldelijke bijbedoeling de theosophen-in-het-algemeen niet te kwetsen door wat ik van een hunner leelijks meedeelde. Ik erken intusschen dat de zin óók kan worden opgevat zooals gij het deedt; vandaar deze uitvoerige toelichting. - Ik ben zoo blij dat gij overtuigd zijt van mijne onpartijdigheid. Juist daarom sta ik ook af de ruimte voor het overdrukken van een ‘open brief’. - Ten slotte dank ik U nog heel hartelijk, in de eerste plaats voor Uw prettige openhartigheid van mij dadelijk opheldering te vragen, in de tweede voor Uw goede wenschen omtrent mijne gezondheid. Ach ja, ik kan in dat opzicht niet dankbaar genoeg zijn op dit oogenblik. Hoe ouder men wordt, hoe meer leed en ellende men ziet om zich heen. De vraag: waarom juist deze, en niet die, komt dan zoo dikwijls op de lippen. En dan voelt men zich beschaamd over het eigen vele goede dat ons deel is, en ook daarover dat men er nog lang niet genoeg bij stilstaat, bij de eigen voorrechten boven het lot van zoovelen. O, ik kan mij soms zoo innig ergeren aan die zeer vele menschen die, bij eene goede gezondheid, geen finantiëele zorgen, huiselijke gelukkige omstandigheden, enz., nochtans over elk kleinigheidje tobben en klagen en zuchten, en zoo nimmer van harte vroolijk zijn. Hebben ze pijn in hun arm, dan zuchten ze en klagen, als hadden ze minstens tering of kanker. Is het weer zus en niet zoo, dan kijken ze alsof daarvan voor hun wel en wee alles afhangt. Betaalden ze ergens iets te veel, of verliezen ze iets, dan is dat weer een andere reden tot kniesooren. Enz. Enz. Ik ken er zoovelen zoo, die nimmer schijnen stil te staan bij het oneindigvele wat zij hebben boven anderen. Als we dat meer deden, ons lot vergelijken met dat van minder-bevoorrechten dan wij, wat zou dat een goed middel zijn om wat minder egoïst te wezen dan het meerendeel van het menschdom is. - Nogmaals vriendelijk dank voor Uw brief.

Hond. - Ik heb U reeds particulier geantwoord, maar ik doe het óók nog op deze plaats, omdat ik zoo innig medelijden heb met Uw viervoeter, en met U, en zoo woedend ben op die ‘menschen met een ziel’, die U dat koopje leverden. Vergelijk nu eens de weergalooze trouw en de aandoenlijke liefde waarvan Uw hond blijk gaf, door niet te kunnen wennen bij die vreemden, met de schandelijke zelfzucht van Uw familie, die het arme dier uit louter luiheid en onverschilligheid niet verkiest uit te laten in Uw afwezigheid, en het des Zondags gemakshalve opsluit. Heusch, zulke ellendelingen van ‘menschen met een ziel’ zou ik met alle genoegen den nek omdraaien Den ganschen dag heb ik, na ontvangst van Uw brief, Uw armen hond in gedachten voor oogen, niet begrijpend waarom gij hem hebt verlaten, en U zoo bitter missend. Maar, zooals ik U reeds particulier schreef, hier moet een uitweg gevonden worden. Denkt gij, dat ik mijn Benjamin in zulke omstandigheden zou kunnen achterlaten? Neen immers. En daarom, omdat ik begrijp wat gij lijdt op dit oogenblik, gij en Uw hond beide, daarom zal ik doen wat ik U reeds particulier beloofde. Houdt maar moed. Uw flinkheid in de heele zaak bewonder ik. Niemand kan U beter navoelen dan ik, die immers hetzelfde heb doorgemaakt. Juist daarom vind ik 't gedrag van Uw familie te minner. Al ware het alleen om U, dan hadden zij in dit bijzondere geval U moeten ter wille zijn met het arme dier. Maar in plaats daarvan toonen zij, dat zij veel minder gevoel en liefde bezitten dan de verachte hond bezit. O ik kan U niet zeggen hoe ik zulke menschen háát, en alle kwaads toewensch. Zooals ik U reeds particulier schreef. Uw eersten brief heb ik niet ontvangen, daar hij bij mij thuis zal liggen. Om te zorgen dat gij nu onmiddellijk antwoord zoudt ontvangen, heb ik U omgaand particulier geantwoord. Veel dank voor Uw vriendelijke woorden aan mij-zelve.

J.H. te IJ. (Vorstenkinderen). - ‘Daar ik Uw blad niet lees heb ik in de correspondentie-rubriek niet kunnen nagaan of mijn verhaal al of niet geschikt was.’ - Aldus begint Uw briefje. Hoe dikwijls zal ik nog moeten herhalen dat zij die de Holl. Lelie niet lezen haar óók niet behoeven te vereeren met de toezending van pennevruchten, enz. Zij, de Holl. Lelie, heeft daaraan niet de minste behoefte. Ik verlang van niemand dat hij of zij het blad leest, maar omgekeerd kan niemand van mij verlangen, dat ik dergelijke ongevraagde inzendingen particulier beantwoord en beoordeel, waar ik elke week uitdrukkelijk vermeld in de Lelie, dat abonné's en lezers niet dan bij hóóge uitzondering particulier antwoord ontvangen. Het is dus Uw eigen schuld, mej. J.H., indien gij mijn antwoord niet hebt gelezen. Voor terugzending is het nu te laat. Ongevraagde inzendingen van onbekenden worden trouwens meestal niet teruggezonden. Dat is de beste manier om het hun af te leeren.

J.S. - Ik wil het schetsje wel aannemen, maar houd mij aan Uw meedeeling dat er geen haast mee is; want er is veel copie. Gij hebt zeker gezien dat Uw bijdrage is geplaatst. Van wege de post moogt gij gerust Uw op- of aanmerkingen schrijven op snippers, enz. Ik ben noch een kwalijk-nemend, noch een vormenmensch!

Maria II. - De quaestie van geneeskundig onderzoek vóór het huwelijk moest m.i. eene zijn waaraan beide partijen zich vrijwillig, uit eigen vrije beweging, en niet door dwang van buiten, onderwerpen. Ik haat een macht door de wet, die de menschen dwingt zich in een zoo intieme zaak te onderwerpen aan het vonnis van een derde. M.i. verkrijgen doktoren daardoor eene overmacht, die eenerzijds het gevaar oplevert dat zij zich leelijk kunnen vergissen, en anderzijds het niet minder groote gevaar der partijdigheid en betweterij en bekrompenheid. Wat ik zou willen is dit, dat ieder die zich in

[p. 32]

het huwelijk begeeft zelf uit vrije verkiezing den moed heeft zich aan een zelf-gekozen geneeskundig onderzoek te onderwerpen. Daardoor krijgt men vrije onafhankelijk-denkende menschen, die zelf oordeelen. Staats-dwang daarentegen zal niet eenmaal het doel bereiken, maar eenvoudig leiden tot allerlei ontduiking van vrije liefde. Zal daardoor de maatschappij gezonder worden? Neen immers. De geboorte van ongelukkige erfelijk-belaste kinderen zal niet afnemen, en integendeel zullen deze beklagenswaardige schepsels dan óók nog het maatschappelijk onwaardeerbaar voorrecht missen van althans ‘wettig’ te zijn geboren.

Wat ik heel toejuichenswaardig en nuttig en noodig vind, is de onthulling der vreeselijke waarheden op dit speciale gebied door bevoegden en deskundigen. Meer en meer maken doktoren daarvan hun werk, en m.i. is het inderdaad hun dure plicht de oogen van ouders en opvoeders, maar bovenal van volwassen-meisjes-zelven, te openen voor het vreeselijk gevaar in dit opzicht. Een volwassen meisje moet m.i. weten bijtijds waaraan zij zich blootstelt door den geslachtsomgang met een man, moet dit weten in haar eigen belang, en in dat harer toekomstige kinderen. In dit opzicht is alle valsche schaamte afkeurenswaardig. Vergeten wij niet, dat het hier volwassenen geldt. Ik kan het nut er niet van inzien, kinderen, - die, omdat ze kinderen zijn, nog niet vermogen te oordeelen en te begrijpen, - reeds vóór ze tot de jaren des onderscheids zijn gekomen de geheimen te ontsluieren van geboorte, enz. M.i. leidt deze te vroege openbaring tot het opwekken van allerlei onkuische gedachten en gesprekken, en van eene zeer onreine nieuwsgierigheid van backfischjes van beiderlei geslacht onderling. Zoodra echter het meisje de jaren des onderscheids heeft bereikt, zoodra zij als volwassene in het leven treedt, en als zoodanig gereed staat vandaag of morgen op een man te ‘verlieven’, is zij rijp voor de wetenschap van alles wat met het geslachtsleven in verband staat, en is het beslist nóódig haar die wetenschap, hoe ontnuchterend soms ook, niet te onthouden. Heel veel kwaad en zonde wordt in dat opzicht begaan aan haar door domme, berekenende ouders, die, liever dan met de dochters te blijven ‘zitten’, haar per-se willen doen huwen, en dientengevolge of verzwijgen, of den raad van arts of ingewijde in den wind slaan, of, op zijn zachtst genomen, niet willen onderzoeken, en maar liefst de oogen sluiten. Zulke ouders, en moeders speciaal, - en zoo zijn er vele - begaan een groote zedeloosheid m.i., en hebben niet hunne dochters, maar enkel zichzelven lief. Overigens is het door U aangevoerde vraagstuk een van zoo ernstigen aard, dat ik hier op deze plaats niet meer kon doen dan mijne meening met enkele korte woorden zeggen.

G.G. - Ik hoop, dat ik Uw pseudoniem juist heb gelezen? De verhouding tusschen man en vrouw blijft tenslotte een individueel iets. De een denkt er zus over en de ander zoo. Gij moet mij echter ten goede houden, wanneer ik van meening ben, dat, over het geheel genomen, zoogenaamde mannenhaatsters heel dikwijls in den grond wat blij zijn als een man zich met hen bemoeit! Waarom ook niet? Gij hebt toch zeker wel, evenals ieder onzer, nu en dan een zoogenaamd ‘geitenpartijtje’ bijgewoond? Welnu, als gij eerlijk zijt, zult gij 't mij toch moeten toegeven, dat dit gemeenlek nimmer zoo amusant is als een gemengd gezelschap. Een vrouw doet zich instinctmatig tegenover den man voor op haar best; hij zijnerzijds amuseert haar, is galant jegens haar, enz. Vrouwen, die op elken man met wien zij aldus oppervlakkig in aanraking komen, terstond gelieven verliefd te raken, hebben het aan zichzelf te wijten indien zij dan later gedesillusioneerd worden. Dat is niet de schuld van den man, maar haar eigene. Er zijn domme ganzen, die elk compliment, elke beleefdheid zijnerzijds, gelieven op te vatten als een bewijs dat hij ernstige ‘plannen’ heeft. Men kan toch moeielijk van elken man, die beleefd en aardig en toeschietelijk is in damesgezelschap, verlangen dat hij ze dientengevolge den volgenden dag allen ten huwelijk vraagt. Waarom verwijt gij hem dus eigenlijk zijn ‘veroveringszucht’? En wat bedoelt gij daarmede? Ik voor mij vind een leuken, opgewekten, galanten man vrij wat aardiger dan een stillen, saaien brave-Hendrik. Daarom is het toch niet noodig zich terstond in te beelden dat achter al die gezelligheids-talenten schuilt de meest ernstige bedoeling. Om U de waarheid te zeggen heb ik den indruk, dat gij een geïsoleerd leven leidt, veel onder dames verkeert, en daardoor weinig gelegenheid hebt gehad mannen te leeren kennen en.... waardeeren, ondanks hunne vele gebreken, die ik-ook volkomen zie en erken. Maar.... hebben wijvrouwen dan geen gebreken? Daarin staan wij menschen van beide geslachten immers gelijk. Wij hebben weer andere gebreken dan de man, sommige deelen we met hem, andere zijn kenmerkend aan zijn geslacht verbonden, weer andere behooren tot de typisch-vrouwelijke ondeugden. - Intusschen dank ik U zeer voor Uw vriendelijke waardeerende woorden.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.