De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

Ik zeg de Waarheid.
Roman
door Anna de Savornin Lohman.
(Vervolg van No. 49).

Ik moet weer aan het werk - - - - mijn beurs wordt leeg. - - - -

Ik moet terug in het leven van proza, van moeten-werken, - terug naar de stad waar ik zóó heb geleden dat ik haar haat voortaan. - - - Ik moet. - - -

Want ik moet immers leven - - - tenzij ik me van kant maak. - - -

En, dat durf ik niet - omdat ik niet weet wat hierna komt. - -

Als ik dat maar wist. - - -

Ik ben bang voor het bekende van leven - - en bang óók voor het onbekende van sterven. - - -

Er is geen uitweg - - - ik moet opnieuw geld verdienen - - opníeuw terugkeeren in den tredmolen ginds. -

't Is misschien ook maar beter dat er een einde aan komt bijtijds, eer dit zoete nietsdoen hier mij al te zeer heeft verweekelijkt. - -

Menschen als ik - luxe-naturen, en die geen geld hebben toch - die moesten eigenlijk niet hier komen, in deze weelde-omgeving, waar alles ademt genieten, en bedwelmen, waar de menschen leven enkel om de vreugde van het bestaan, juist zooals de bloemen rondom hen zich keeren naar het blijde schitterende zonlicht van het zuiden. - -

Hier, in dit begenadigd land van kleurenweelde en zinbekoring, sluimert in de wilskracht, de zelfbeheersching, die wij, misdeelden van 't leven, zoo noodig hebben, zoo broodnoodig. - -

Hier wil je mee-genieten, mee-gelukkig-zijn, mee-fladderen als een zorgelooze vlinder - zooals de anderen rondom je. - -

En dan voel je opeens je vleugels lamgeslagen door de macht van de armoede, die je waarschuwt: tot hiertoe en niet verder - niet voor jou al dat weldadige zonlicht, dat tint over de bladeren - - niet voor jou die bloemenvreugde, die ontspringt op de kale rotsen - - niet voor jou die wonderzoete vrede, die ademt in de bosschen van Cap Martin. - - Voor jou het pennelikken, het dag in dag uit letters schrijven op groote bladen wit papier, letters waarvan de inkt is je hartebloed.- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Dolly, die me rendez-vous heeft gegeven in Monte, komt juist de trappen af van 't Casino, als ik, die met de tram ben gekomen, die wil opgaan. Wat is ze mooi toch met haar frische teint, en haar grooten rozen-hoed over haar blond haar. - - -

Ze ziet me, lacht me toe, neemt snel afscheid van iemand die bij haar is, een lange, knappe man, wipt met haar korte, nauwe rokjes elegant naar beneden, zóó, dat je telkens ziet de àjour kousen en de fijn-glacé halve schoenen. - -

Het is een visioen van licht, witte tinten, zon, blijheid. - -

En nu hoor ik haar vroolijke stem:

‘Kate, hoe gezellig toch dat ik je weer terug heb! - - - Zeg, ik heb je zoovéél te vertellen.’ - -

Onwillekeurig kijk ik om naar boven, of de lange, knappe man, die bij haar was, ons niet volgt? - -

Hij staat boven aan de trappen, bij den ingang. Hij wuift haar toe, zij hem. - - -

Ik begrijp alles reeds. - - -

En ik heb een gevoel dat ze me degôuteert. - - -

En toch kan ik niet boos zijn, zóó boos als ik zou willen wanneer ze zegt, wat zenuwachtig-giegelend:

[p. 810]

- - ‘Ja, 't is zoo. - - Je raadt het al hé! - - Ik kòn niet langer alleen zijn. - - - Ik moest me zelve - - - - dat genot, dat ik nu ken,...... geven.’ - -

Dan, wild, hartstochtelijk, ratelt ze door: - - - -

‘Je kent het immers niet. - - Hoe wil je er dan over oordeelen! - - Ik bèn nu eenmaal zoo. - - Duizende vrouwen zijn zoo. - - Ik heb dat noodig. Nu ik 't eenmaal ken, heb ik dat noodig. - - Waarom zal ik 't dan niet nemen, als het me geboden wordt! - - Denk je dat ik, na mijn “val”, nog terug behoef te komen in den Haag, dat iemand dáár me nog goed-genoeg zal achten om zijn wettige vrouw te worden! - - Neen immers! - Om m'n geld me trouwen, jawel, zóó genadig is misschien nog wel de een of de ander, die, - om van mijn geld mooi weer te kunnen spelen, - me daarvoor genadig “rehabiliteert”. Maar, daarvoor dank ik. Duizendmaal liever ben ik eene vrije, onafhankelijke “gevallene”, dan zoo'n quasifatsoenlijke huwelijks-slavin. Merci. Merci! - - - Ik wil mijn leven uitleven. - Ik heb er recht op. - - -’

Ze heeft me getroond in een verborgen hoekje van de Casino-tuinen, in een van die wonderbare hoekjes, waarvan het is alsof de zinnenbedwelming er loodzwaar hangt. - - - Ik krijg een gevoel bij hare woorden alsof ik moet weenen, bitter, bitter weenen ineens, - - omdat ik zoo alleen ben - - zoo alleen. - - -

Hier, in dit vreugde-land, heeft immers iedereen elkaar lief, fatsoenlijk of onfatsoenlijk, wettig of onwettig, dat doet er niet toe - - hier is de liefde gebieder, de liefde in alle vormen. - - -

Hier weet men niet van de trouw die eeuwig is, - niet van de banden die niet kunnen scheuren zonder litteekens na te laten voor altijd. - - Hier doodt de bekoring van het heden de herinnering aan het gisteren. -

Hier behoort eene als Dolly is thuis - - maar niet ik, - ik die inwendig ben verteerd door den hartstochtgloed die in mij brandde voor dien eenen.....

‘Ik ga weg - - Dolly’ - - zeg ik. - - ‘Ik ben hier gekomen om van je afscheid te nemen. - - -’

- - - Zij begrijpt niet. Mijn toonlooze stem, mijn strakke woorden, zijn voor haar, in haar zich weten een uitgestootene voortaan, als zoovele striemende zweepslagen. En, grel-oplachend valt ze heesch uit, opstaand reeds:

‘O, vergeef me dat ik je heb durven besmetten met mijn onreine tegenwoordigheid, 't Is wáár ook, iemand die het breede pad bewandelt, eene zooals ik nu ben....’

Er is een wereld van verbittering, hoon, haat, alles tegelijk in die woorden: ‘eene zooals ik nu ben.’ - - -

En ik trek haar terug naast me op de bank: ‘Dolly, Dolly, luister toch. - - Hoe kan je zoo bekrompen van me denken! - - Ik veroordeel je niet. - - Al kan ik je niet navoelen. - Ik ga niet heen om jou. - - Maar eenvoudig, omdat ik geen geld meer heb - alleen daarom, omdat ik geen geld meer heb. - -’

Als een schrille dissonant klinkt die prozaïsche bekentenis door dit aardsch paradijs, waarin iedereen geld heeft, of althans leeft alsof hij 't heeft. - - Je hoort de auto's fluiten, ziet de lichte toiletten door de boomen, drinkt in de geur van de fijnste cigaretten. - - De casino-tuinen bieden alles wat de verfijndste smaak van aanleg zich kan droomen - er is geen onkruidje in de bloemperken - - geen paadje is er dat niet is onderhouden tot in de volmaaktheid. - -

Alles is hier verguld, óók de armoede. Wie geen geld meer heeft om zelfs dat verguldsel te betalen die wordt tot een dissonant. Dat voel ik; daarom vind ik het zoo heel natuurlijk dat ik nu heenga. - -

- - - Ineens is Dolly een en al medelijden, wil me, in hare goedhartigheid, haar eigen beurs ter vervoeging stellen voorloopig. - - -

Alsof dat helpen zou! - -

't Zou immers mijn strijd straks, te eeniger tijd, nog verzwaren. - -

Hoe eer hoe beter in een geval als dit! - -

Maar het aanbod is zoo echt lief van haar, zoo ècht onberedeneerd-lief. - -

En, terwijl ik naar huis tram, philosopheer ik erover hoe het toch komen zou dat deugdzame, brave, solide menschen meestal zoo berekenend en hard en egoïst handelen, terwijl lichtzinnige, wufte, zinnelijke naturen daarentegen dikwijls uitmunten door goedhartigheid en hulpvaardigheid en medelijden. - - -

(Wordt vervolgd.)