De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voor taan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nummers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt vanzelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers, die in de corr:-rubriek thuis behooren.

J.S. - Gij verzuimt tegenwoordig steeds een pseudoniem aan te geven. Ik hoop dat gij-Uzelven zult herkennen. - Het bewuste manuscript heb ik gelezen, en U reeds teruggezonden. Ik geloof niet dat er gauw een uitgever voor te vinden zal zijn, tenzij dan iemand, die het doet bij wijze van propaganda, dus zonder zelf voordeel te willen behalen. Want de inhoud bevat niets nieuws. In hoofdzaak komt die neer op zeer lange uittreksels uit de werken van den bewusten auteur, hier en daar doorspekt met enkele opmerkingen van den bewerker-zelf, die echter geen enkel nieuw gezichtspunt opleveren. Waar er juist over dezen zóó veelgelezen schrijver reeds zóóveel is gezegd, schijnt het mij toe dat de uitgave van dit manuscript geen beteekenis hoegenaamd kan hebben in wijderen kring, hoogstens voor die enkelen, die nooit iets van hem lazen. En dan nog! Zullen die door deze lange uittreksels worden opgewekt tot zelf-kennis-maken? Ik betwijfel het.

Uw gedachtenwisseling heb ik ditmaal geweigerd. Want zij heeft geen enkele reden van bestaan. Is er, door eenige bepaalde gebeurtenis van den dag, aanleiding om zoo iets op te nemen, dan hebt gij mij altijd bereid gevonden dat te doen zonder mij in 't minst om de ‘richting’ te bekommeren. Zonder zulke bepaalde aanleidingen echter zou het opnemen van zulke gedachtenwisselingen gaan gelijken op het kosteloos propaganda maken voor Uw partij. Op dezelfde wijze zou dan b.v. een R.K. elke week een godsdienstige beschouwing kunnen plaatsen in die kostelooze rubriek, een protestant eene dito van zijn richting, enz. enz.. Het spijt mij dat mijn corr. aan U deze maal U zal teleurstellen, maar ik moet U eerlijk mijne meening zeggen, nietwaar? Vriendelijk gegroet!

Dixi I. - Neen, met den anonymen Dixi, dien ik onlangs verzocht zijn naam te willen noemen, bedoelde ik geenszins U. Ik ken thans Uw handschrift, en zou dus - ook al hadt gij bij vergissing met Uw vroeger pseudoniem onderteekend, inplaats van met Uw naam, wèl weten wie gij waart. Er is echter onder mijne correspondenten nog een tweede Dixi opgestaan onlangs. Dien bedoelde ik.

Felix II. - Ik meen mij te herinneren dat dit een Uwer vorige pseudoniemen was. Want in dezen brief geeft gij geen pseudoniem op. En het is lang geleden dat ik iets van U hoorde. Daarom deed het mij genoegen Uw handschrift en Uw postmerk weer eens te zien. - 't Zal mij benieuwen of Uw pogingen mij ‘ergens te zien te krijgen’ U gelukken zullen. Tot hiertoe hebt gij de plank steeds glad misgeslagen in Uw gissingen. - 't Speet me te hooren van Uw tegenwoordigen toestand. Gij begrijpt mij (?) Daarover in bijzonderheden treden wil ik niet, uit vrees U te zullen verraden. Echter, mij dunkt, zoo iets komt op de een of andere wijze wel terecht, gegeven Uw omstandigheden. Hartelijk gegroet.

Cora. - Door plaatsgebrek had ik geen gelegenheid in het vorig nommer, behalve het voor U bestemde artikel over Vrouwenkleeding, óók op te nemen in de corr. rubriek mijn antwoord op dat gedeelte van Uw brief van 18 Dec. dat geldt mij persoonlijk. Ik heb daarin gelezen dat gij U mijner nog goed herinnert, en ik weet nu, na Uw toelichting, ook zeer goed wie gij zijt. Wat voert het leven ons langs verschillende wegen! Ook wie uw man is begrijp ik nu zeer goed; ik zie alles van die dagen van weleer opeens voor mij.

In aansluiting aan mijn artikel voor U, in het nommer van de vorige week, wil ik U nog eens vertellen wat ik onlangs aanhoorde in een groote tea-room hier, waar men zóó dicht boven op elkaar zit, dat men elk ietwat luider gesproken woord van buurman of buurvrouw verstaan moet, of men wil of niet. Er zaten een paar heeren in mijn onmiddellijke nabijheid, (getrouwd, dat viel uit hunne conversatie op te maken, waarin dat telkens ter sprake kwam), die zeer veel aandacht wijdden aan het komende en gaande dames-publiek, en alles behalve onvatbaar schenen te zijn voor elegantie en chic. Geen bont waarvan ze de waarde niet taxeerden, geen tailor-made waarvan ze niet precies wisten te zeggen of en waarom zij naar de laatste mode was of niet, geen figuur of gezicht, dat niet werd goed- of afgekeurd. Zij schenen ook heel wat bekenden te hebben, groetten althans links en rechts voortdurend naar de aanwezige groepjes.

Onder die verschillende gezelschappen was ook een, dat onder de aanwezigen een paar zeer modieus-gekleede, zeer slanke, zeer aardig uitziende jonge-meisjes telde, die onophoudelijk giegelden, gesticuleerden, en hare overtuiging dat zij er goed uitzagen zichtbaar accentueerden op die wijze. Zij behoorden insgelijks tot de kennissen van bovengenoemde heeren, die uit de verte met hen een groet gewisseld hadden, en

[p. 527]

ook meermalen met welgevallen naar hare zonder twijfel aardig-toegetakelde persoontjes keken. Neemt niet weg dat een hunner, op een gegeven oogenblik, tot den ander zeide: ‘Stel je voor, dat je het ongeluk hadt met zoo'n soort modepop getrouwd te zijn.’ Een voorstelling, die aan zijn vriend een schouderophalend, minachtend glimlachen ontlokte! - Ziet gij, lieve Cora, daar hebt gij een voorbeeld uit de werkelijkheid van wat ik bedoelde, toen ik in mijn artikel van de vorige week zeide, dat de gehuwde man m.i. van zijne echtgenoote en van de moeder zijner kinderen eene andere soort bekoorlijkheid verwacht, dan die welke het opgetuigde jonge meisje als zoodanig voor hem heeft. Ik ben ervan overtuigd dat die twee giegelende, coquette, maar zonder eenigen twijfel naar den laatsten smaak gekleede, en lang niet leelijke juffertjes de welbehagelijke overtuiging met zich omdroegen dien middag, dat zij op de twee heeren neven mij een uiterst verleidelijken indruk hadden gemaakt. In zekeren zin was dat ook wáár, want beide monsterden met welgevallen hare uiterlijke verschijning, toen zij binnenkwamen. En het is daarom zeer goed mogelijk - waren hunne vrouwen tegenwoordig geweest - dat deze dien welgevalligen blik hun heel euvel hadden geduid. En toch hoorde ik - geheel toevallig - hoe weinig er reden was harerzijds tot werkelijke jaloezie! Ik geloof dat het heel dikwijls zoo gaat. Een man zal uiteraard steeds graag kijken naar een mooie, chic-gekleede vrouw, misschien zelfs een beetje met haar opslaan, met haar flirten. Maar van zijn echtgenoote, van de moeder zijner kinderen, verlangt hij andere eigenschappen om hem blijvend te bekoren. En het is aan haar-zelve die ten toon te spreiden. Hoe weinige vrouwen en moeders echter doen dat heden ten dage!

Thelma. - Uw bijdrage heb ik aangenomen voor 't feuilleton-gedeelte. Door plaatsgebrek kan ik slechts bij uitzondering novellen of schetsen in de Lelie-zelve opnemen. Bovendien heb ik tegen de Uwe, dat zij zoo gezocht is van inhoud. Reeds op de eerste bladzijde kan men vermoeden hoe het alles zal afloopen. Uw stijl en verhaaltrant zijn zoo veel levendiger dan toen ik U 't eerst leerde kennen; kunt gij deze fout niet evenzeer verbeteren? Uw personen zijn daardoor ook zoo onnatuurlijk ‘bedacht’ in hunne handelingen. Vindt gij-zelve dat niet met mij?

't Doet mij heel veel genoegen dat gij met Uw woonplaats-verandering zoo tevreden zijt. Ik denk er, wat de winkels aangaat, lijnrecht andersom over, en vind die hier in den Haag veel mooier, en vooral veel beter voorzien, speciaal wanneer men 't nieuwste uit het buitenland verlangt. Mijn honden durf ik hier evenmin los te laten dan ik 't daar zou doen. Want het autogevaar is veel te groot. - En in de Boschjes stuit men toch ook telkens op rijwegen, die ditzelfde gevaar opleveren. - Onze straat hier in den Haag bevalt ons zeer goed. Opzettelijk koos ik die straat uit, omdat zij zoo windstil is, want men kan natuurlijk meer buiten het centrum, in de nieuwe wijken, voor hetzelfde geld ook heel aardige huizen krijgen, maar die lijden alle aan het voor mijn gezondheid nadeelige euvel van blootgesteld te zijn aan scherpe winden. Hartelijk dank voor Uw vriendelijk schrijven.

C. v. D D. - Uw brief deed mij zeer veel genoegen, om verschillende redenen. Ten eerste is de aanhef voor mij aangenaam, waarin gij meedeelt de Lelie zoolang ik die dirigeer steeds met het grootste genot te lezen in Uw portefeuille, ten tweede ben ik héél-blij voor een der aanstaande kindertjes van ons poesje een zoo goed thuis te vinden straks bij U, ten derde is Uw wijze van vertellen over Uw eigen arme, lieve poes mij hoogst-sympathiek, en ten vierde ben ik blij dat gij op den inval kwaamt mij daarover te schrijven, want, neen, Uw verdriet is heelemaal niet ‘kinderachtig’, maar strekt U integendeel tot eer! Als men zeven jaar lang zooveel liefde en trouw ondervond van een dier, dan is het heel natuurlijk, en getuigt van het hart op de rechte plaats hebben, dat men het verlies ervan bitter natreurt en haar dagelijks mist, en ik acht er U te hooger om dat gij zoo zijt, en niet behoort tot hen die terstond vergeten, of zeggen: 't is maar een dier! - Zeker, zoodra de bevalling heeft plaats gehad, en 't kleintje van de moeder kan gescheiden worden, willen wij U haar, of hem, graag zenden naar Uw woonplaats. Indien het kindje gelijkt op de moeder, dan wordt het een klein juweel, want dat is deze laatste, niet alleen uiterlijk, maar ook wat hare zachte, aanhalige natuur betreft. Het is een alleraardigst, voor de ondervonden goede behandeling innig dankbaar dier. Waarschijnlijk werd zij door werklui mishandeld want, als iemand van dien aard hier in huis komt, dan wordt zij plotseling in de hoogste mate schuw, en weet in haar angst niet hoe zij zich uit de voeten zal maken. Overigens echter speelt zij allerliefst de baas, en haalt onze Marie, die haar 't eerst ontdekte en tot zich nam, omdat zij vóór ons hier in de nieuwe woning kwam, op een aandoenlijke wijze aan, als om voor de ondervonden weldaad te bedanken. Ook voor mij heeft zij een soort voorliefde, vermoedelijk uit jaloezie op Benjamin. Zij zoekt als het ware mijn kamer en mijn gezelschap. Zij is waarlijk een bijzonder mooi, fijn poesje met opvallend aardige vriendelijke oogen. Natuurlijk weet ik niet wie de aanstaande vader is. - Wat het slot van Uw brief aangaat, ik herhaal wat ik hierboven zeide, ik kan er van ganscher harte voor méévoelen dat gij Uw verdriet niet gemakkelijk te boven kunt komen. Dat een poes zóó kan meeleven met ons als gij 't beschrijft, geheel en al zooals een hond het doet, wist ik niet, en is wel een bewijs hoe elk dier, als men maar met hem omgaat als met een mensch, ook wezenlijk vriendschap en liefde teruggeeft - - dikwijls veel meer dan een mensch het doet. Gij ziet dat ik U noch uw schrijven zelf, noch uw verzoek, noch uw uitvoerigheid ‘kwalijk neem’ maar integendeel een en ander op hoogen prijs stel, reden waarom ik U ook terstond reeds antwoord.

Stania. - Vóór alles betuig ik U mijn hartelijken dank voor uw lieven brief. Uw veronderstelling, dat ik Uw stuk, over die R.K. scheldpartijen, niet zou opnemen, is juist. Gelijk gij zelve terecht hebt opgemerkt, ik zou niet van U kunnen of willen plaatsen wat ik van anderen weigerde. Maar ook bovendien, de reden, die mij de opname deed weigeren aan die anderen, blijft ook voor

[p. 528]

U van kracht; het stuit mij namelijk tegen de borst in mijn eigen Blad dergelijke beschouwingen over mij-zelve, juist omdat zij mijn lof bedoelen, op te nemen. Wat mij betreft, laat het gescheld mijnentwege zijn gang gaan! Het deert niet mij maar hen die den laster uitstrooien. Desniettegenstaande heb ik-persoonlijk Uw warm pleidooi met veel dank gelezen, en ik ben ervan overtuigd dat uw woorden: ‘U kunt er uit zien hoe in het noorden nog warme harten voor U kloppen’ waarheid bevatten.

Ik ben wezenlijk zoo blij dat ik U zoo dikwijls tot steun heb kunnen zijn door mijn werk in de Lelie. Inderdaad, het is moeielijk altijd zoo te handelen in het leven, als men 't zou willen. Mij-persoonlijk treft het steeds hoe weinig zin voor rechtvaardigheid en eerlijkheid de meeste menschen hebben, hoe hun leven bestaat in: dat niet durven zeggen, en: dit liever niet ronduit willen bekennen, en: hierover geen oordeel durven uitspreken om dezen niet te beleedigen, en: daarover maar liever willen zwijgen, omdat die het eens kwalijk zou kunnen nemen, als hij 't hoorde. Enz., Enz. Daarin zit 'm ook, denk ik, het gróóte verschil tusschen mij-zelve en de meerderheid van 't menschdom; de diepere oorzaak dat ik ‘niet ben als anderen’ zit daarin dat ik zulk een lafheid en menschenvrees, zulk een oneerlijk transigeeren met de waarheid eenvoudig niet kan begrijpen.

Eerlijkheid en rechtvaardigheid zijn voor mij zulke vanzelf sprekende dingen, dat zij mij geen moeite kosten. En daarentegen zijn die twee eigenschappen voor de meerderheid van 't menschdom iets waarvoor ze bang zijn, en waarmee ze maar liever niets te maken willen hebben. Vandaar al 't konkelen, knoeien, huichelen, waarvan de wereld aan elkaar hangt.

Wat mijn portret aangaat, er zijn er verscheidene van mij; en van veel lateren tijd dan het door U bedoelde; ik moet dezer dagen, juist voor zulk een doel als gij bedoelt, een nieuw laten maken, dat daardoor dus komt onder de oogen van het publiek. Mijne portretten echter gelijken gewoonlijk niet zeer goed.

Ik geloof dat het de wensch is van vele jonge meisjes om ‘schrijfster’ te worden. Het is de mijne echter nooit geweest. Toen ik, heel jong, een eersteling zag aangenomen door ‘Nederland’ was mij dat juist een reden om niet door te gaan, en ik heb de pen eerst weer opgevat toen de omstandigheden mij er toe dwongen. Mij dunkt, nu gij zooveel ouder zijt, en intusschen gehuwd, zult gij ook een anderen kijk hebben op die illusie uwer jeugd dan toenmaals. Dat er overigens in Uw werk aanleg schuilt heb ik U indertijd reeds geschreven, en de aanname van Uw stuk door die vereeniging bewijst wèl, dat ik daarin gelijk heb gehad. Het zal U zeker een groote voldoening zijn; ik beken dat het mij-zelve een voldoening was toen ik het las, omdat er uit blijkt hoe ik juist zag in mijn toenmalig oordeel.

Ik vind het lief-gevoeld van U dat gij mijn volledig herstel hebt willen afwachten alvorens mij te schrijven. Echter, nu ik weer geheel gezond ben moet gij U nooit laten weerhouden door de gedachte dat hetgeen gij te schrijven hebt in mijn oogen niet belangrijk genoeg zoude zijn. Dit is een dwaling. Ik vind het gezellig met mijne correspondenten voeling te houden, van hun doen en laten op de hoogte te blijven, en ook, 't is zoo dikwijls dat een enkele op- of aanmerking - waarbij zij zelven zich misschien niets bijzonders dachten - mij treft, of een bijzondere beteekenis voor mij heeft, evengoed als omgekeerd het een of ander in mijn artikelen of in de correspondentie nu dezen dan genen treft of helpt, zonder dat ik het vooruit vermoeden kon.

't Geen gij mij vertelt van die rheumatische ziekte van Uw jongen herinnert mij aan de wijze van behandeling, die ik moest ondergaan, toen ik voor de eerste maal die ongesteldheid kreeg in Indië. Het heeft mij toen niets geholpen, en gij begrijpt hoe dubbel onaangenaam die methode was in een heet klimaat, zoodat de dokter dan ook, noodgedrongen, ten slotte zijn toevlucht moest nemen tot groote hoeveelheden salycil. Dat dit op den duur het hart zou benadeelen, heeft hij er eerlijk bijgezegd, maar hij had ten einde raad geen andere keuze meer. - Hoe aandoenlijk van die poes! Ja zeker, Uw jongen heeft goed-opgemerkt, want, daarvan ben ik overtuigd, dat onze huisdieren 't ons aanzien, als wij bedroefd zijn of pijn hebben. Onze Frits, die reeds menige ziekte van mij medemaakte, kan b.v. met een wezenlijk-roerend-angstige en meewarige uitdrukking in zijn oogen naar mij kijken, zoodra hij denkt dat ik mij niet wel voel. En ik vergeet nooit hoe woest hij werd op onze Marie, toen zij hem eens, terwijl ik een heftige benauwdheid had van mijn hart, uit de kamer wilde brengen. Hij had zich tegen mij aangenesteld, doodstil, en, toen Marie hem opnam, beet hij naar haar, met een blik in zijn oogen alsof hij zeggen wilde: Ik wil erbij blijven. - Anders doet hij dat nooit, bijten! Van Uw jongen houd ik, omdat hij zoo lief is voor die poes. Dat bewijst dat hij een gevoelige natuur heeft.

Ja, ondanks mijn niet sterke gezondheid, kan ik heel veel en heel vlug werken, - omdat mijn hoofd nooit moe is. Indien ik niet zulk een sterk hoofd had, dan zou ik, denk ik, niet in staat zijn zulk een menagerie om mij heen te hebben als wij in ons klein huisje er op nahouden. Reeds 't schreeuwen van de papagaai en 't blaffen tegen hem van Benjamin vormen op zichzelf al een ware ketelmuziek. Daardoor, doordat mijn hoofd nooit moe is, kan ik desnoods steeds heel gemakkelijk te bed liggen werken.

En nu, nogmaals, indien gij lust hebt mij te schrijven, - b.v. zou het mij zeer interesseeren te vernemen hoe het met Uw stuk is gegaan na de opvoering, - dan hoop ik dat gij het steeds met alle mogelijke vrijmoedigheid en gerustheid doen zult. Nogmaals hartelijk dank.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

Sluiting Red: Ged.