Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Hollandsche Lelie. Jaargang 26 (1912-1913)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Hollandsche Lelie. Jaargang 26
Afbeelding van De Hollandsche Lelie. Jaargang 26Toon afbeelding van titelpagina van De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (10.82 MB)

Scans (97.14 MB)

ebook (7.93 MB)

XML (4.05 MB)

tekstbestand






Genre

proza
poëzie

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

(1912-1913)– [tijdschrift] Hollandsche Lelie, De–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende


illustratie

Hoofdartikel
Onmacht.
IV.

Onveiligheid.

Geklaagd wordt over de onveiligheid in Gang Kaliwangsa (Klenteng), waar Bantamsche koelies een soort schrikbewind uitoefenen.

Kleine diefstallen en straatrooverijen zijn aan de orde van den dag.

31/5 '12

De Bataviasche politie.

Te Blandongan was iets schoons te zien.

Een inlandsche ugent kortte zich daar, liefst in zijn diensttijd, den tijd met vliegers te helpen oplaten..

 

1/6 '12

Een brutale aanranding.

Aan mevrouw C., te Soerabaja, is een buitengewoon avontuur overkomen, meldt het Soerab. Handelsblad.

Zij reed met een dogcart langs Pegirian en werd daar onverwacht aangehouden door drie Madoereezen, die den koetsier van haar voertuig op onmenschelijke wijze mishandelden. Ten einde raad greep mevrouw C. de teugels; zij slaagde er in weg te rijden, den zwaargewonden koetsier meenemend. Eindelijk ontmoette zij een agent van politie, die haar naar een Europeeschen politiebeamte geleidde. Deze vertelde zij wat haar overkomen was en hij zorgde voor de overbrenging van den bewusteloozen koetsier naar het Stadsverband. De politie doet thans

[pagina 66]
[p. 66]

onderzoek naar de brutale aanranders, doch heeft er geen enkele van te pakken gekregen.

Drie moorden.

Gedurende de beide Pinksterdagen werden hier ter stede niet minder dan drie moorden gepleegd.

Gisterenmiddag werd de tweede wijkmeester van Pintoe Ketjil, Bo San, door een landgenoot, A Tjin geheeten, dood geschoten met een geweer dat de moordenaar had geleend van een zekeren R., te Petodjo.

Bij huiszoeking in de woning van R. werden aldaar niet minder dan drie geweren gevonden, waarvoor de bezitter geen vergunning der politie bezat. Voor het wapen, waarmede de moord werd gepleegd, bestond echter wel een dergelijke vergunning.

De dader werd onmiddellijk gevat en heeft reeds bekend.

De aanleiding zou een oude veete zijn, waarover den vorigen dag reeds woorden waren gevallen, bij welke gelegenheid de vermoorde zijn vijand met den dood zou hebben bedreigd.

 

Zondagmorgen werd te Petodjo het lijk gevonden van een Europeeschen cavalerist, dat sporen van geweld droeg.

Bij onderzoek bleek dat de man was vermoord; de drie vermoedelijke daders, inlanders, werden reeds gearresteerd.

Te Pegansaën vermoordde een sadokoetsier in koelen bloede zijn vrouw.

 

Ik sprak zooeven over de vele veediefstallen alhier; de politie schijnt daar niets aan te kunnen of te willen doen.

Maar hoe het ook zij, de toestand is op den duur onhoudbaar. De dessa-bevolking, welke het kind van de rekening is, heeft dit waarschijnlijk ook ingezien tenminste, nu de politie hen niet helpt, helpen zij zichzelf n.l. door zelf voor politie en rechter te spelen.

In de dessa Brangkal werd in den laatsten tijd veel gestolen zonder dat de politie de dieven te pakken kon krijgen; de bewoners besloten toen zelf wacht te houden.

Enkele nachten geleden werd een veedief in bovengenoemde dessa gesignaleerd; het volk kon hem duidelijk zien, daar de maan zeer helder scheen. De schavuit werd onmiddellijk omsingeld, plotseling van alle kanten besprongen en toen hij goed was gekneveld, vreeselijk mishandeld.

De dessabewoners waren razend, alle haat, lang in hun binnenste opgekropt, ontketende zich, stortte zich uit over den weerlooze daar aan hunne voeten.

Hij werd getrapt, geslagen, gebeukt met stukken hout en ijzer. Eindelijk toen de storm eenigszins was bedaard en de meesten der beulen zich hadden verwijderd van de executie-plaats, kon de deerlijk mishandelde opgenomen en naar het Stadsverband worden getransporteerd, waar hij echter spoedig bezweek aan de bekomen wonden.

 

Correspondentie uit Modjokerto, uit het Nieuws van den Dag van 7 Mei 1912.

De onmacht der indische politie blijkt wel uit deze entrefilets, die men bij tientallen zou kunnen aanvullen, indien men alle berichten uit de couranten zou willen overnemen, melding makende van moorden, brutale aanrandingen en diefstallen. Waar moet het heen vragen wij ons af, waar zelfs in de hoofdsteden op Java de onveiligheid zoo groot is dat een europeesche dame, in een bevolkte wijk rijdende, door roovers wordt aangerand en de politie zelfs niet in staat is een enkele der schurken te arresteeren.

Terwijl te Batavia 3 moorden in 2 dagen plaats hebben en in een andere wijk van de hoofdstad Bantamsche koelies zulk een schrikbewind uitoefenen dat diefstallen en straatrooverijen aan de orde van den dag zijn. De Bataviasche politie schijnt dan wel onder den Hoofdcommissaris Ruempol het toppunt van onbenulligheid te hebben bereikt, waar een inlandsche agent - liefst in zijn diensttijd - zijn tijd verbeuzelt met het oplaten van vliegers!!

Hoe het met de veiligheid gesteld is in de binnenlanden van Java en elders, leert ons den onhoudbaren toestand in de afdeeling Modjokerto, waar overal vee wordt gestolen, zonder dat de politie bij machte is aan deze rooverijen paal en perk te stellen, en de dessabewoners ten slotte verplicht werden zelf voor politie en rechter te spelen, bij welke gelegenheid de veedief zóó werd mishandeld dat hij tengevolge van de opgeloopen verwondingen bezweek.

Waarschijnlijk zullen de daders nu wel wegens moord vervolgd en gestraft worden, maar wij stellen de vraag of dit wel billijk is, daar door de machteloosheid der politie de inlanders wel genoodzaakt werden zelf hun eigendommen te beschermen.

Nu zal men wel zeggen dat niemand zijn eigen rechter mag zijn, doch wanneer de dessabevolking, maar steeds het kind van de rekening is tengevolge van de onmacht der politie, dan zal iedereen begrijpen dat zij eindelijk radeloos worden, en zich niet ont-

[pagina 67]
[p. 67]

zien een dief te mishandelen, wanneer ze het geluk hebben die op heeter daad te betrappen.

En au fond hebben ze groot gelijk, wanneer het Bestuur in gebreke blijft hen bescherming te verleenen, daar alle ingezetenen van Nederlandsch-Indië volgens Artikel 108 van het Regeerings-Reglement, aanspraak hebben op bescherming van persoon en goederen. Daar nu inlanders, zoowel als Europeanen die toegezegde bescherming van persoon en goederen thans niet hebben, kan men hen bezwaarlijk schuldig noemen wanneer zij zelf het recht in handen nemen, en is de eenige schuldige de Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië, die niet in staat schijnt te zijn maatregelen te nemen de politie op zoodanige wijze te verbeteren, dat ingezetenen in deze gewesten wèl bescherming van persoon en goederen genieten, waarop zij volgens het Regeerings-Reglement aanspraak hebben.

Wij willen den treurigen toestand waarin de indische Politie verkeert eens nader beschouwen.

Vaak wordt de meening verkondigd dat de Javaan lui is, dat hij van den eenen dag op den anderen leeft en dat hij het geld dat hij verdient niet weet te besparen in geval van misoogst of ziekte.

Behalve dat de Javaan lui zou zijn, hetgeen wij niet beamen, is het vorenstaande volkomen juist en is de economische toestand van den Javaan zeer treurig.

De Regeering tracht dien dan ook te verbeteren, ten eerste door de oprichting van loemboeng-dessa, waar hij een klein gedeelte van zijn padi-oogst moet brengen om op die wijze voldoende zaad-padi te hebben als hij zijn velden moet beplanten en ten tweede wordt hij uit de handen van woekeraars gehouden door de oprichting van landbouwcredietbanken, waar hij voor aankoop van ploegvee, gereedschappen of anderszins geld kan leenen. - Verder wordt hij door zijn hoofden, die daarin het voorbeeld moeten geven, onderhouden, om zijn geld niet al te zeer te verknoeien bij gelegenheid van trouwpartijen, begravenissen en tal van andere gelegenheden hem door zijn godsdienst of adat opgelegd.

Men ziet hieruit duidelijk het streven der Regeering dat de inlander moet leeren sparen, dat hij wat kapitaal vormt voor den kwaden dag, wanneer hij bij ziekte of misoogst weinig of geen verdienste heeft. Maar nu vragen wij ons af, waar moet de Javaan, die eindelijk tot het besparen van een gedeelte van zijn inkomsten is gekomen, zijn spaarpenningen veilig bewaren? Het te beleggen op de postspaarbank is alleen mogelijk indien hij woont in de onmiddellijke nabijheid van een postkantoor, maar zelfs dàn zal een dessa-man daar zelden toe overgaan, omdat er te veel formaliteiten aan verbonden zijn, en woont de man ver van het postkantoor dan is er natuurlijk geen sprake van. - Er is dus niet anders op, dan zijn bespaarde gelden te bewaren in zijn bamboezen woning, waar - dank zij de indische politie - roovers, ketjoes, of hoe men die bandieten ook noemen wil, wel zullen zorgen dat hij geen last meer heeft van zijn spaarpenningen.

Men ziet hieruit dat het streven van de Regeering, om den economischen toestand van den inlander te verbeteren, hoegenaamd geen gunstige gevolgen kan hebben zoolang er geen goede politie is. Een inlander zou wel dwaas zijn geld te gaan besparen, als hij bijna zeker is dat dieven daarvan alleen zullen genieten.

Een afdoende reorganisatie der politie en geen lakwerk moet het eerste streven der regeering zijn, al kost dit ook duizenden; is de tegenwoordige Landvoogd in staat die verbetering tot stand te brengen dan zou Z.E. tevens daarmede blijken van bekwaamheid geven en toonen dat het werkelijk de bedoeling is de welvaart van Nederlandsch-Indië naar zijn vermogen te bevorderen, zooals door den Landvoogd - zie art:4 van het Regeerings-Reglement - bij de aanvaarding zijner betrekking beloofd werd. Zonder goede politie toch is geen welvaart mogelijk.

Tot slot kunnen wij niet nalaten het laatste schandaal op koloniaal gebied te vermelden. Het is wel het toppunt van godsdienstwaanzin dat de Regeering 120 neutrale gouvernementsscholen, alsof het eene levering van bruine boonen betrof, durft uit te besteden aan een Zendelinggenootschap.

Batavia 10/6 '12.

Nederlandsch-Indië

Het Sangir en Talaut-comité van het Nederlandsche Zendinggenootschap heeft aan de regeering medegedeeld, dat het genegen is 120 gouvernementsscholen over te nemen De vrije keuze tusschen Zendingsschool of landschapsschool is vervallen. Uit Taboekan, Taroena, Menado en de Minahassa zijn verzoekschriften aan de regeering ingediend, om het gouvernements-onderwijs te behouden.

[pagina 68]
[p. 68]

Waar is de grens van zulk een onzinnigen maatregel? Morgen zal misschien het Bestuur van de geheele residentie Menado aan zendelingen worden toevertrouwd! Op de verzoeken der inlandsche bevolking om het gouvernements-onderwijs te mogen behouden zal wel eene afwijzende beschikking komen, zulks is te verwachten van een Landvoogd die zijn regeering begon met de publicatie van Zondags-ciculaires, en thans deze blijk geeft van zijn ‘bekwaamheid’

Wij zijn nu met den tijd in Indië teruggegaan en leven niet in de 20ste, maar in de 14e eeuw.!!!

Poeloe Traperdoeli, Juni 1912.

A... Z.

(Wordt Vervolgd.)


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

datums

  • juni 1912

  • 31 mei 1912

  • 1 juni 1912

  • 7 mei 1912

  • 10 juni 1912