De Hollandsche Lelie. Jaargang 26

Overzicht van de week.

I.
Ter navolging.

Wanneer zal het bij ons ook eens zoo ver komen?:

Begraafplaats voor dieren.

De Charlottenburger vereeniging voor dierenbescherming heeft kortgeleden besloten, zich tot de betreffende autoriteiten te richten, met het verzoek in de verschillende deelen van Groot-Berlijn begraafplaatsen voor dieren toe te laten.

Naar aanleiding daarvan wordt gemeld, dat Berlijn reeds lang een dierenbegraafplaats bezit. Deze ligt in het noorden, aan het einde der Müllerstraat. Slechts weinigen Berlijners is het bestaan dezer begraafplaats bekend, en nog minder bewoners der hoofdstad hebben haar gezien. Zij ligt naast de dierenkliniek van Dr. Wernicke, en is door een groen geverfd hek omgeven. Er bevinden zich daar meer dan 200 graven, de meeste met zerken, in vele gevallen van marmer, met opschriften. Alle zijn echter rijkelijk met bloemen versierd. Boven een der graven verrijst een prachtige rozenstruik. Het is de laatste rustplaats van een geleerden poedel, die eens in het circus-Schumann oud en jong met zijn kunsten vermaakte. Ook andere circus- en varieté-kunstenaars uit het dierenrijk rusten daar.

De zorg, die aan de graven besteed wordt, de rijke bloementooi, doen onwillekeurig aan menige begraafplaats van menschen denken, welker verwaarloosde graven bewijzen, hoe spoedig menschen vergeten worden. De meeste opschriften, die aan de ‘trouwe’, ‘onvergetelijke’, ‘inniggeliefde’ Polly, Waldi, Jenny, Minka, enz. gewijd zijn, lijken in het eerst komisch. De glimlach verdwijnt echter, wanneer men een op-

[p. 52]

schrift leest als het volgende: ‘Hier hebben wij ze ter aarde besteld, onze goede kleine Vera, die ons, toen menschen in gebreke bleven, in liefdevolle aanhankelijkheid en trouw tot haar laatsten ademtocht toegewijd bleef.’

De meeste zerken dragen de nauwkeurige opgave van den geboorte- en den sterfdag der begraven lievelingen.

Daarentegen ontbreken bijna overal de namen der bezitters. De wachter, die toezicht op deze eigenaardige begraafplaats houdt, vertelt dat dagelijks ‘achtergeblevenen’ de graven komen bezoeken. Op de geboorte- en sterfdagen brengen de menschen bloemen en kransen.

De stichter van deze begraafplaats, Dr. Wernicke, deelde mede, dat hij het stuk grond ten algemeenen nutte had gepacht, op geenerlei wijze echter propaganda voor de zaak wenschte te maken. ‘Er zijn vele menschen, zei hij tot een verslaggever, die veel van hun dieren houden. Sterft er een, dan hebben zij een begrijpelijken tegenzin, om de lijken aan den vilder af te staan. Rijke lieden kunnen hun lievelingen in hun tuinen op hun landgoederen laten begraven. Dengenen echter, die geen grondbezit hebben, wilde ik in de gelegenheid stellen hun dieren te kunnen begraven. Het zijn meest eenzame menschen of kinderlooze echtparen, die op deze wijze hun trouwen, viervoetigen vriend hun dank betuigen, en het is een onschuldige piëteit, die men hun wel gunnen mag. Menigeen zal daarover glimlachen; de dierenvriend echter begrijpt deze gevoelens. Ik ken een kunstenaar, wiens hond hier begraven ligt. De man trekt door de heele wereld, maar, als hij in Berlijn komt, is zijn eerste gang naar het “hondenkerkhof”. Deze naam is evenwel niet geheel juist, want er zijn niet alleen honden, maar ook vele katten, ja zelfs een duif en een kanarievogel hier begraven.’

Dat Parijs in dit zelfde opzicht sinds lang vóórging is overbekend. Indien ik mij niet zéér vergis telt ook Londen onder zijne begraafplaatsen er eene voor dieren.

En, waarom ook niet?

Is het niet weerzinwekkend, indien gij geen eigen tuin bezit, 't overschot van een lieveling, die jarenlang Uw leven vermooide door zijn liefde, aanhankelijkheid, gezelligheid, trouw, wat dan ook, - laat het kat, hond, vogel of paard zijn, 't doet er niet toe - te moeten wegwerpen voor oud-vuil, in den meest-letterlijken zin?

Juist den Haag telt heel veel hondenbezitters en hondenliefhebbers. En daarom verwondert het mij dat de vereeniging voor dierenbescherming nog steeds er niet toe is gekomen in dit opzicht in waarheid te voorzien in een ‘dringende behoefte’. Ik ben overtuigd, indien zij een lijst laat circuleeren onder hare leden, dan zal zij spoedig genoeg het geld bijeen hebben tot aankoop van het benoodigde terrein. Want, immers, niet alleen Haagsche leden, maar ook die uit de provincie kunnen met alle gemak hunne afgestorven dieren naar een begraafplaats bij de residentie doen vervoeren; de kleinheid van ons landje maakt in dezen die zaak al heel gemakkelijk.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

II.
Iets voor den heer Marcellus Emants.

Die Wahrheit schrijft, - en 't is volkomen óók toepasselijk op Haagsche toestanden:

Der Deutsche hat eine fast ‘perverse’ Vorliebe für alles Fremde, gleichviel, ob es gut oder schlecht sei, und das ist seine historische Schwäche. Und Berlin ist der Mittelpunkt der ‘Ausländerei’. Seine Bürger sprechen gern in einem entsetzlichen Mischmasch der englischfranzösisch-deutschen Sprache. Die Zeitungen strotzen von Anzeigen, die in dieser hässlichen Sprache abgefasst sind, und man sucht die Kunden anzulocken, indem man ausdrücklich darauf hinweist, dass die angebotenen Waren nicht deutsch sind. Ich greife zu einer grossen Berliner Tageszeitung und lese die Annoncen. ‘Ein Smoking-Anzug aus französischer Seide nach englischer Mode, elegant, schick!’ Oder: ‘Englische Zigaretten’ oder: ‘Krawatten, wie König Georg V. sie trägt’. Selbst in den Arbeitervierteln, die nie ein Fremder betritt, ist alles ‘englisch’ oder ‘französisch’. Die Deutschen opfern mit Vergnügen Tradition und Echtheit für irgend einen ausländischen, grossartig klingenden Ausdruck. Das grösste Café heisst ‘Picadilly’. Die Lauf jugendgesellschaft schreibt über jede Tür ihrer Filialen auf englisch ‘Messenger Boys’. Und als jetzt in einer der grössten Strassen eine prächtige Hotelpension nach Newyorker Muster errichtet wurde, suchten die Unternehmer nach einem eleganten und fremden Titel, und fanden den schönen englischen Namen ‘Boardinghaus’. - Und diese Ausländerei beschränkt sich nicht auf England, sie will auch ‘französich’ sein. Kleidung, Einrichtung, das häusliche Leben, strotzen von verstümmelten französischen Worten. Was in Berlin nicht englisch ist, ist französisch. Aber dieses Französisch wird ein Franzose im Laden schwerer verstehen, als ein reines Deutsch.

[p. 53]

Diesen Mangel an Achtung vor der eigenen Kultur ist das Haupthindernis für die Ausbreitung des deutschen Einflusses. Er ist auch wohl der Grund dafür, dass die germanische Rasse, die einst Europa von der iberischen Hallbinsel bis zum Schwarzen Meer beherrschte, heute auf ein schmales Gebiet in Mittel-Europa beschränkt ist...’

Indien men voor Duitschland en Berlijn schrijft: Holland en den Haag, dan heeft men hier een zeer juist spiegelbeeld van de ook ten onzent heerschende bespottelijke toestanden.

De highlife, zoo zij niet er de voorkeur aan geeft gansch en al Engelsch te koeterwalen, spreekt het Nederlandsch uit zóó geaffecteerd alsof het een schande ware de moedertaal duidelijk en juist te accentueeren, en, bovendien doorspekt zij dit gebrabbel met Fransche en Engelsche zinnetjes.

De winkels adverteeren in een zinneloos door elkaar gehaspel van hollandsch, fransch en engelsch en kondigen bij voorkeur in deze laatste taal aan dat zij ‘royal’ hoflieverant zijn van dit of dat artikel.

De koningin zelve trouwens geeft het voorbeeld - zooals ik voor eenige weken schreef - door er zich niet voor te geneeren hare galatoilletten in Parijs te bestellen. Geen wonder dat reeds dit feit alleen voldoende is om alle aristocratie, en niet minder alle would-be aristocratie, tot de overtuiging te brengen dat een fransch airtje veel dichter bij 't Hof brengt dan een pur-sang Hollandsch.

Ook het slot van de door mij aangehaalde woorden uit Die Wahrheit is evenzeer treurigwáár als de rest. Een volk dat zich zelf respecteert doet als de Engelsche natie, en stelt er een eer in de eigen taal, de eigen gebruiken, de eigen gewoonten en kleedij te handhaven, maar een dat zich den ondergang nadert, zoekt zijn kracht in domme imitatie van andere natiën en in zich inbeelden dat het nadoen van 'n ander deftiger en voornamer aandoet dan het zich zelf zijn.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

III.
Vermakelijk.

In een vroegere Lelie heb ik 't eens gehad over de verregaande kinderachtigheid van Van Eeden, die in zijne, met zijn toestemming, gepubliceerde brieven, na tien jaar, zich niet schaamt den volke daarin mee te deelen, hoe by 's nachts niet kan slapen van een onbenullige naamlooze ‘critiek’ over zijn werk, in 't een of ander onafhankelijk (?) blad, - van een jaloerschen kunstbroeder.

Wel, de man schijnt nog steeds aan diezelfde kwaal van zelf-overschatting, en daarmee gepaard-gaande verbittering op ieder die afkeurend over zijn ‘kunst’ oordeelt, te lijden. Getuige zijn vermakelijke brief in ‘de Amsterdammer’ naar aanleiding der ongunstige critieken over de opvoering van Lioba:

‘Vanwaar dan die afbrekerij in de dagbladen? zul je vragen. Daarvoor moet je de psychologie hennen van wat de Nederlandsche dagblad-kritiek heet. Bij hen ontbreekt nog geheel het respect voor mijn dramatisch werk. Mijn prestige als dramaschrijver bestaat in Holland niet. Daarom wordt het onder allerlei onzinnig en volstrekt onredelijk gevit weggemoffeld, daarom wordt een schitterend succes beknabbeld en beduimeld.’

Heeft Van Eeden wel eens gehoord van 't spreekwoord: Eigen lof stinkt? Voelt hij-zelf nu heelemaal niet, hoe belachelijk het aandoet dat hij optreedt als de lof-criticus van zijn eigen werk, - alleen omdat de andere critici het afbrekend bespraken? Om wèlke partijdige jaloezie-redenen ook ze dat doen, doet er niets toe. Daaraan geloof ik gaarne, ik, die achter de schermen kan zien. Maar, dat is geen excuus voor dergelijk zich-zelf-opkammen.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.