De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Overzicht van de week.

I. Een vraag in het belang van onzen winkelstand.

Naar aanleiding van het bezoek onzer Koningin te Parijs gaf Femina, 't bekende fransche dames-tijdschrift, met zekeren triomf een afbeelding van de ‘in Parijs door een der voornaamste modemagazijnen aldaar’ aan onze Koningin geleverde toiletten gedurende het bezoek van president Fallières, verleden jaar ten onzent.

[p. 837]

Een dergelijk in het aangezicht slaan der belangen van onze Nederlandsche modemagazijnen roept in herinnering, het geheel andere voorbeeld gegeven door 't Engelsche koningshuis, waarvan 't bekend is dat én koningin Alexandra, de tegenwoordige koningin-moeder, én Queen Mary, de tegenwoordige koningin, nooit eenig toilet dragen, hoe kostbaar, en voor welke gelegenheid ook, of 't is vervaardigd in het Britsche Koninkrijk-zelf. Ook bij het huwelijk van de toenmalige prinses Ena, thans Koningin Victoria van Spanje, is haar geheele uitzet besteld bij Britsche leveranciers.

't Onmiddellijk gevolg van dit van ‘allerhoogste’ zijde gegeven voorbeeld is dat het Engelsche high-life er een eer in stelt zich te kleeden, evenals de Koninginnen, in Engeland-zelf en niet in het buitenland. En ik behoef niet te zeggen welk een énorm voordeel hierdoor ten goede komt aan de Britsche industrie.

Is de vraag niet gewettigd, of het niet billijker en gepaster zou zijn, wanneer zij, die van hare onderdanen een zoo énorm hoog inkomen ontvangt, dan ook hare kleedinguitgaven doet bij dezen, inplaats van bij wild-vreemde buitenlanders? Zoo menigmaal heb ik in den Haag de klacht gehoord, in dit magazijn of dat: De koningin laat bijna alles uit het buitenland komen; nu bewijst de publicatie van Femina dat die klacht volkomen gegrond is.

En, ik herhaal, als men vorstin is van de Nederlandsche natie, een jaargeld ontvangt vàn die natie, is het dan gepast, om een president van een vreemde republiek te ontvangen in toiletten niet geleverd door Nederlanders, maar door Parijsche firma's?

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

II. Helden?

Voor de zooveelste maal is er in Frankrijk weer een onderzeesche oorlogsboot vergaan, bij de manoeuvres, bemand met vijf-en-twintig jonge mannen, militairen van minderen rangen officieren. - - En, voor de zooveelste maal óók, trachten alle fransche bladen deze ramp, die, geheel noodeloos, 't leven kost aan vijf-en-twintig jonge en gezonde menschen, te overdonderen door een brallend geschreeuw over de ‘Helden, die voor 't vaderland zijn gestorven,’ enz. -

Er is namelijk altijd zoo iets als dergelijke phrasenmakerij noodig, om de domme massa te beletten in opstand te komen tegen het hun aangedane onrecht, onrecht dat hen dwingt de wapenen te voeren, om in oorlogstijd te worden vermoord ten pleziere van politieke en finantiëele knoeierijen, of in vredestijd te vallen als slachtoffers van onvoorzichtige, slecht-ingerichte manoeuvres.

Niet alleen in Frankrijk, in elk land, ook ten onzent, beijvert de pers zich daarom door dergelijk onwaar en onecht gescharrel met het woord ‘held’ het volk zand in de oogen te strooien, uit vrees dat het anders die eindelijk zal opendoen, om te zien tot welk een ellendig lot het is veroordeeld door het militairisme.

In wáárheid echter, neen, deze geheel toevallig, geheel onvoorbereid-gestorven mannen, die, toen zij des ochtends zich voor de manoeuvres opmaakten, geen flauw vermoeden hadden van gevaar, die, door een blind, nog niet opgehelderd toeval, in den dood zijn gedreven, zij verdienen geen oogenblik den naam van ‘held’, om de eenvoudige reden dat zij, weerloos en zonder van gevaar te weten, verradelijk zijn overvallen door den dood, dien zij niet konden vermoeden nabij te zijn. Er is geen twijfel aan, dat allen, hadden zij ook maar 'n flauw vermoeden gehad van wat hun boven het hoofd hing, allen zonder onderscheid, den dienst zouden hebben geweigerd (natuurlijk), want immers, hun nutteloos en noodeloos sterven had doel noch reden. Onbezorgd, niets vermoedend echter, zijn zij uitgetrokken, en hun einde heeft hen achterhaald niet bij 't verrichten van een zwaren plicht, waarvan zij zich 't doodsgevaar bewust waren, maar gedurende 't spelend manoeuvreeren, waarvan niemand kon vermoeden een noodlottigen afloop.

Nu die noodlottige afloop echter heeft plaats gehad tot aller ontzetting, nu begrijpt de pers dat het eenige middel om de overige aldus tot het militairisme gedwongenen te bedwelmen is, hen met leugens en kool te overstelpen over het ‘heldendom’ der gestorvenen. Zóó dom is de groote hoop dat zij zich daarvoor laat vangen, hoog daarmee vereerd is, met een flauw-vleierij-minister-toespraakje bij zoo'n gelegenheid, met een monumentje ter eere van de gevallen ‘helden’.

Een held echter is in waarheid een geheel ander iemand, is hij of zij die, met bewustheid, om een nobele reden, den dood trotseert, is b.v. de pleegzuster, die niet schroomt de vreeselijkheden van cholera of pest, en de arts, die haar daarbij terzijde staat. Een held

[p. 838]

óók is hij, die zich in de vlammen werpt om mensch, of kind, of dier, dat daar in gevaar verkeert, te redden. Helden óók zijn zij die zich, in storm- en nood-weer, wagen op de woeste zee om het schip ginds, dat in gevaar verkeert, bij te staan.

- Alle medelijden, alle sympathie verdienen natuurlijk de ongelukkige vijf en twintig slachtoffers van het militairisme, die ginds, in Frankrijk, zijn geófferd aan de gruwelen der manoeuvres, (waarvoor onze Koningin, van louter pret, extra van de tribune daalde om ze goed te genieten). Met den helden-naam echter hebben zij niets te maken.

En niemand ook die er daarom aan zou denken hun die te geven, ware het niet om de eigenbelangzuchtige reden dat men aldus hoopt nieuwe aanstaande slachtoffers te paaien om zich willig te offeren voor den toekomstkrijg, die van alle kanten smeult, - en die niets te maken heeft met patriotisme, maar alleen moet dienen om enkele beurs-speculanten te verrijken en enkele eerzuchtigen tot eer en aanzien en machts-uitbreiding te brengen - ten koste van de duizenden en duizenden, die zich voor dat ijdele doel laten martelen en doodschieten op de slachtvelden, of, sterven aan de epidemiën in de veldlazarethen. -

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

III. Uit eigenbelang kan de groote pers soms eerlijk zijn.

't Bezoek der Koningin in Parijs beviel natuurlijk niet aan de Duitschers. Want, 't is immers een open geheim dat dit, door de Fransche regeering uitgelokte bezoek, geen ander doel heeft gehad dan Nederland aan Frankrijk te binden ten koste van de Duitsche sympathiën.

En ziet, onder den invloed dezer ontevreden stemming vermag thans de ‘Post’, een van Duitschland's grootste bladen, plotseling een heel eerlijk onafhankelijk oordeel te vellen. Hoort maar:

Wat bij deze gelegenheid van dit bezoek van Koningin Wilhelmina alles is gezegd van leugen, valschheid, verzinzels, overtreft nog datgene wat men gewoon is te lezen in de fransche pers.

Juist, juist! Ongelukkig echter vergeet de ‘Post’ één ding, namelijk, dat de duitsche pers (en met haar de geheele pers in alle landen) geen haar beter is of eerlijker zoodra het geldt uit eigenbelang te liegen, op te vleien, te verzinnen, onwaarheden uit te kraaien.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

IV. Ik ben niet de eenige, die de Padvindersaanstellerij dwaas vind.

Een mijner abonné's heeft voor mij uit een provinciaal Blad (ik meen in Groningen verschijnend) het een en ander uitgeknipt, dat onder het redactioneel gedeelte daarvan voorkomt, over den Padvinders-onzin (geteekend Silvius). Ik neem uit de opmerkingen van deze causerie over:

Dit, uit Engeland overgewaaide, moreele drilsysteem zou waarschijnlijk zonder behulp van het toenemende Engelsche snobisme in Nederland minder opgang hebben gemaakt.

Volkomen juist!

Bijzonder waar is wat een eindje verder volgt:

Wat bij de Padvindersbeweging allereerst hoogst onaangenaam aandoet is de Engelsche uniform. Baden-Powell zal, toen hij hier den hoed met den opgeslagen rand op de hoofden der jonge Nederlanders gezien heeft, zeker ironisch gelachen hebben en misschien minachtend. Want dit is de hoed van het Zuid-Afrikaansche oorlogsveld, waar, mede onder zijn leiding, een half werelddeel aan het Nederlandsche element, tegen alle recht en wet in, alleen door de bruine overmacht, ontfutseld werd. Als dan toch de Nederlandsche jongen een uniformhoofddeksel moet dragen, wat wij ontkennen, dan zij het een Nederlandsche matrozenmuts of een Nederlandsche zuidwester, kortom een hoofddeksel, dat de glorie van het Nederlandsche element symboliseert en niet zijn ondergang, zijn verdringing van zijn plaats.

Juist, juist. Baden-Powell moet inderdaad een diepe minachting koesteren voor een volk dat zijn jongens ‘tooit’ met diezelfde transvaal-hoeden, die het in den Boeren-oorlog zich opzette als een protest tegen Engelsche overheersching van de Boeren-republiek. O, wat heb ik toen een dames gekend die per-sé zoo'n Boeren-hoed moesten hebben, al stond hij haar ook als 'n zottin - omdat het toen mode was daardoor Engelschenhaat uit te drukken, dames die er nu een even groote eer in stellen, dat hare jongens met zoo'n Boeren-hoed mogen paradeeren voor den overwinnaar van Transvaal: Baden-Powell.

Bah, Bah. Wat zijn we toch een volk van naäpen!

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.