De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Hoofdartikel
Onmacht.
(Vervolg van No. 45.)

Beestachtig optreden van Militairen.

Een vijftal militairen drong in den nacht van Vrijdag op Zaterdag te Soerabaya gewapend een Chineesche woning binnen, sloeg het meubilair aan gruizelementen, hield de mannelijke huisgenooten in bedwang en sleurde een Chineesche vrouw naar buiten.

Zij werd, - naar aan het Bat. Nieuwsbl. werd geseind, - op Passer Toerie verkracht en daarna meegenomen naar de kazerne van het 13e bataljon. Vanmorgen werd zij hier in een deerniswekkenden toestand aangetroffen. Een gouden halsketting was haar bovendien ontstolen.

Nieuws v/d Dag 6 Nov. 1911.

Politioneele gemakzucht.

Er is geen mensch die zich gaarne afslooft. Dat ligt nu eenmaal in den aard van het beestje. Enkele excepties uitgezonderd natuurlijk, die evenwel, evenals alle excepties den betrekkelijken regel bevestigen. Hoe meer men het eigen werk van zich af kan schuiven, en anderen ermee belasten, hoe plezieriger, vooral hier in Indië, waar men toch al bij de minste inspanning ‘trempé’ is.

We zijn dus vrijwel gewend om bij iedereen een eenigszins gemakkelijke opvatting te vinden van zijn taak. Doch de politie spant hier, o.i. werkelijk de kroon, - schrijft de N. Soer. Crt.

Toen namelijk de heer Vardon, de bioscoopman, vergunning vroeg om gedurende deze drie

[p. 738]

maanden de loods naast het paleis van justitie te Soerabaya te mogen exploiteeren, werd hem die vergunning verleend onder uitdrukkelijk beding, dat hij moest zorgen, dat er geen zakkenrollers en andere minder gewenschte boefjes in zijn tent kwamen of hun handwerk daar buiten verrichtten; dat geen bedelaars op den straatweg voor de bioscoop den voorbijganger en bezoekers lastig vielen; dat de inlanders hun behoefte niet deden achter of dicht bij de loods; dat... in het kort, nog een dozijn andere dingen werden hem opgedragen, die feitelijk tot de taak van de politie zelf behooren.

Deze scheen, toen zij den heer Vardon een deel van haar eigen werk opdroeg, geheel over het hoofd te hebben gezien, dat de autoriteit van den bioscoopman ophield op den drempel van zijn loods, en dat hij dus absoluut niet de macht bezit, om wien dan ook op straat het een of ander te gebieden of te verbieden.

Nieuws v/d Dag 2 Nov. 1911.

De omgekeerde wereld.

Vroeger moesten dieven, die met de door hen gestolen goederen naar den politie-rechter in de benedenstad werden geleid, de bullen zelf dragen. Iets dat vanzelf sprak!

Tegenwoordig gaat het echter anders toe. De grasgroene, nieuw-aangestelde geelbiezen durven waarschijnlijk den boeven niet te gelasten om de gestolen voorwerpen te dragen en de dieven bieden het uit den aard der zaak niet zelf aan.

Zoodat men thans het verheffende schouwspel kan genieten, dat de schurken als ware hidalgo's vooraan stappen en de agenten hen volgen, moeizaam zwoegende onder gegapte lampen, muurborden, tafels, stoelen, enz.

Nieuws v/d Dag 23/6 '11.

Ketjoepartij.

In kampong Kalangan, tusschen Blabak en Moentilan heeft in den nacht van Vrijdag op Zaterdag een ketjoepartij plaats gehad bij een nog al gegoeden Javaanschen handelaar, - deelt Mat mede.

De bende bestond uit een tiental naakte, of zoo goed als naakte inlanders, die door ondergraving in huis waren gekomen. De heer des huizes, die rustig lag te slapen, werd door de bandieten gewekt en moest alles, wat hij van waarde bezat, afgeven en zoo werden er buit gemaakt f 2000 aan contanten en goederen ter waarde van ongeveer f 3000.

De nachtwakers in de buurt hielden zich, uit vrees voor de ketjoes, muisstil en deden eerst van zich hooren toen de bende was afgetrokken.

Nieuws v/d Dag van N.I. 29/6 '11.

Straatroof.

Eenige dagen geleden werd eene alleenloopende dame, op klaarlichten dag, door vier inlanders aangehouden en van haar gouden armbanden en geldtaschje beroofd.

De politie schitterde, ouder gewoonte, natuurlijk door afwezigheid.

15/11 '11.

Bovenstaande entrefilets, die men uit alle Indische dagbladen bij tientallen zou kunnen vermeerderen, geven een juist beeld hoe het in Indië gesteld is met het Politiewezen en hoe de over geheel Indië toenemende onveiligheid verontrustende afmetingen begint aan te nemen.

Bij het entrefilet ‘de omgekeerde wereld’, waar de grasgroene nieuw aangestelde geelbiezen den boeven niet durven gelasten de gestolen voorwerpen te dragen moet het volgende als opheldering worden toegevoegd. Met ‘geelbiezen’ worden bedoeld de ouderwetsche politie-oppassers, veelal inlanders voor geen een andere betrekking geschikt, die faute de mieux op een salaris van 10 à 15 gulden als zoodanig werden aangesteld. Toen men in April van dit jaar de politie is gaan réorganiseeren - er heerscht tegenwoordig in Indië een ware epidemie om alles te réorganiseeren, lees: in de war te sturen - werden de ‘geelbiezen’ eenvoudig van een anderen uniform voorzien en voortaan ‘politieagenten’ genoemd. Wel een aardig idée om voor een ambt ongeschikte personen - inlanders totaal onbruikbaar voor den dienst, waarvoor ze zijn aangesteld, zich vaak schuldig makende aan afpersingen en die bijna zonder uitzondering omkoopbaar zijn, - een nieuwen ambtsnaam en andere kleeding te geven en dan te verwachten dat die voormalige ‘geelbiezen’ of ‘geelvinken’ geschikte ‘politie-agenten’ zijn geworden. Een andere ‘verbetering’ bij het Politiewezen is de aanstelling van europeesche politie-agenten; daarvoor vraagt men bij voorkeur gewezen onderofficieren die een goed strafregister hebben en vooral drankvrij zijn. De goede elementen onder hen laten zich niet verleiden om voor zulk een miniem tractement politieagent te worden, daar zij in het particuliere leven minstens in een rustiger betrekking het dubbele kunnen verdienen; het gevolg is dat alleen zich aanmeldt wat niet veel zaaks is en velen van die feitelijk ongeschikte sujetten, die men uit nood als politie-agent heeft aangesteld, vragen na eenige weken òf zelf ontslag òf zij worden wegens dronkenschap ontslagen.

[p. 739]

Om nog meer ‘verbetering’ in het Politiewezen te brengen hebben de schouten thans den titel van commissaris van politie gekregen en heeft men zelfs op hoofdplaatsen als hoofdcommissaris van politie een gewezen officier aangesteld.

Door den naam ‘schout’ af te schaffen heeft blijkbaar de bedoeling voorgezeten om dit ambt in de oogen van het publiek te releveeren, en, ofschoon er natuurlijk zeer fatsoenlijke en geschikte schouten zijn, heeft de titel van commissaris van politie hen toch niet tot personen van algemeene ontwikkeling gemetamorphoseerd, iets waar het toch heen moet, wil men werkelijk de politie verbeteren. Intusschen is het mogelijk en wenschelijk dat thans gewezen officieren of andere personen van gelijken stand voor commissaris van politie zullen gaan solliciteeren.

Van verbetering van de politie is vooralsnog weinig te bespeuren, integendeel de brutaliteit van het dievengespuis zoowel op hoofdplaatsen als in de binnenlanden gaat steeds crescendo; de tijden - oud-indiërs zullen zich die herinneren - dat men zonder eenig gevaar bloempotten en meubels des nachts in de voorgalerij kon laten staan, zijn op vele plaatsen in Indië reeds lang voorbij; brengt men die nu niet binnen dan zouden ze zeker gegapt worden; maar het toppunt van brutaliteit van de dieven en van onmacht van de politie is wel, dat men op klaarlichten dag te Batavia een europeesche dame durft aanranden om haar van armbanden en geldtaschje te berooven. De dieven moeten wel overtuigd zijn van de onmacht der politie om tot zulk een ongehoord feit over te gaan.

Is onmacht der politie een der redenen dat over het algemeen de criminaliteit onder de inlanders en vreemde oosterlingen toeneemt, want zeer veel bestolenen geven diefstallen niet eens aan, omdat zij overtuigd zijn dat de dieven slechts bij uitzondering gepakt worden, een andere reden is, dat de straf, waartoe politioneel-gestraften veroordeeld worden, niet tot haar recht komt.

Het zal het Nederlandsche publiek wellicht bekend zijn dat kleine diefstallen door den politierechter, - assistent-resident of controleur - voor den politierol worden behandeld, en dat een maximum van 90 dagen te arbeidstelling met vrije voeding aan de schuldig bevonden beklaagden kon opgelegd worden. De quaestie is nu maar waarin bestaat die te arbeidstelling? Op vele plaatsen ziet men de politioneel gestraften den weg begieten, hier en daar slooten schoon maken, de markt vegen, honden zonder belastingpenning vangen, straatlantaarns schoonmaken en van gasoline voorzien, enz., enz, en dat nog wel vaak zonder eenig toezicht, zoodat de gepresteerde arbeid niet als een straf kan beschouwd worden, de politioneel-gestraften om zulk een straf lachen en zoowel inlanders als chineezen hoegenaamd geen vrees hebben voor den politierol gestraft te worden. Mocht het voorkomen dat de gestrafte een man van eenig aanzien is, beschikkende over wat contanten, dan stelt hij eenvoudig een vervanger tegen betaling aan om zijn straf uit te zitten. Na het eindigen van den politierol toch worden de gestraften ‘onder toezicht’ van een politie-agent, alias ‘geelbies’, naar de gevangenis geleid, en heeft tegen betaling van een fooi de verwisseling plaats.

Het verstaat zich dat onder die omstandigheden de criminaliteit wel moet toenemen, want ten eerste is de opgelegde straf gelijk nul, ten tweede is de voeding, vooral in kleine gevangenissen, zoo goed dat de gevangenen het wat dat betreft beter hebben dan thuis en ten derde bestaat in Indië niet zooals in Europa het idée onder inlanders dat een gestrafte er iets minder om is, omdat hij voor korten of langeren tijd ‘gezeten’ heeft.

Wil men dus het voorkomen van kleine diefstallen verminderen, dan is het een dringend vereischte dat politioneel-gestraften arbeid presteeren dat werkelijk arbeid is en niet langs de straat lummelen om zich wat bezig te houden Hiertoe kan men als volgt geraken.

In een plaats in Midden-Java werd indertijd door het Hoofd van Plaatselijk Bestuur proeven genomen met steenkloppen door gestraften in taakwerk, er werd bevonden dat naar gelang van de hardheid van de rivierrolsteen en en van de fijnheid van het van die rolsteenen te kloppen grint, per dag 4 tot 7 gestraften noodig waren om één kubieke meter grint te kloppen.

Daar nu als verhardingsmateriaal voor wegen grint overal benoodigd is, bepale de Regeering slechts dat over geheel Nederlandsch-Indië de politioneel-gestraften alleen en uitsluitend als steenkloppers mogen geëmployeerd worden in taakarbeid, terwijl het aan het beleid van den directeur of van den cipier worde overgelaten om de taak eventueel te verlichten, indien men met zwakke individuën te doen heeft.

[p. 740]

Wanneer dit systeem over geheel Indië wordt toegepast en de gestraften aan den lijve disciplinair gestraft worden, indien de taak niet af is - indien er zooals behoort toezicht bij is, kan altijd uitgemaakt worden wie geluilakt heeft - dan stellen wij ons voor dat politioneel-gestraften niet meer zullen lachen, wanneer hen te arbeidstelling van eenige dagen tot een maximum van 90 dagen wordt opgelegd. Zij zullen er na afloop van hun straftijd genoeg van hebben, over het algemeen zal de neiging ook tot groote misdaden verminderen, nu ze ondervonden hebben dat te arbeidstelling geen ‘spielerei’ meer is en hiermede zal de criminaliteit ook verminderen.

In een telegram uit den Haag, voorkomende in de Indische dagbladen van 17 tot 22 November en handelende over de debatten der Indische Begrooting voor 1912, vernemen wij dat het Kamerlid Vliegen het optimisme van het regeeringsbeleid bestreed, dat uitsluitend gericht is op bevordering van belangen der kapitalisten en waarschuwde o.a. ook tegen begunstiging van het landbouwsyndicaat, waar indertijd de Minister Colijn gezegd werd geïnteresseerd te zijn. Wij gaan met deze meening van den heer Vliegen niet geheel accoord, want bevordert de regeering niet de belangen van kapitalisten, dan komt er geen kapitaal en dat is juist noodig wil men de Buitenbezittingen tot ontwikkeling brengen. Een andere zaak is het echter wanneer een bepaald syndicaat speciaal wordt begunstigd, waarvan een syndicaatslid door zijn vroegere betrekking en door zijn reizen op Gouvernementskosten in zijn qualiteit als ambtenaar betreffende geheele landstreken inlichtingen heeft verkregen, waarover anderen niet kunnen beschikken; terecht waarschuwt de heer Vliegen tegen begunstiging van een syndicaat, dat op dergelijke ongeoorloofde wijze door een ambtenaar, zelfs thans nog in dienst, op het gebied van land- en mijnbouw werd ingelicht.

Machtige Vrienden.

Eenige dagen geleden zou een houtvendutie gehouden worden van het boschperceel Kedewan in het Rembangsche, - schrijft het Soer. Nieuwsbl.

Vroeger was bedoeld perceel onderhands aan de Javasche Bosch Exploitatie Mij. aangeboden, maar deze maatschappij ging op het voorstel niet in, omdat het hout haar niet naar den zin was.

Nu echter een vendutie van hout uit dat perceel werd aangekondigd en bleek, dat het hout eerste kwaliteit was, heeft de directie van de Javasche Bosch Exploitatie Mij. naar Holland geseind, om de vendutie niet door te laten gaan, daar zij nu wel genegen was het perceel over te nemen.

Wat verder gebeurd is, weten wij niet, maar een feit is het, dat de aangekondigde vendutie niet plaats vond.

Als men nu weet, dat commissarissen in de Javasche Bosch Exploitatie Mij. zijn twee oudgouverneurs-generaal dan is men geneigd in gepeins te vervallen.

Het schijnt, dat de Indische regeering en het departement van landbouw in deze aangelegenheid in het geheel niet zijn geraadpleegd.

Nieuws v/d Dag van 9 Nov. 1911.

Dat de waarschuwing van het Kamerlid zeer noodig is, blijkt wel uit bovenstaand entrefilet, overgenomen uit het Soerabayasch Nieuwsblad. Het daarin medegedeelde klinkt schier onmogelijk en zou alleen denkbaar zijn in een land als Rusland, maar in Indië schijnt alles nu ook mogelijk te zijn, wanneer het een maatschappij geldt waar in het bestuur twee oud-gouverneurs-generaal als commissaris zitting hebben. - Wij vestigen de aandacht van de Volksvertegenwoordiging op het bovenstaande en willen hopen dat dit schandaal onderzocht worde. -

Ten slotte verheft het Kamerlid Bogaardt zijne stem tegen de geheel ongemotiveerde opdrijving der ambtenaars-salarissen en wenscht daaromtrent eene commissie van onderzoek. Dit is dan ook wel noodig; vele ambtenaren gaan zelfs verder, zij eischen hooger tractement en minder arbeid zooals b.v. de onderwijzers, - men kan gerust zeggen dat in het algemeen de tractementen meer dan voldoende zijn en in de hoogere rangen zelfs veel te hoog: men zou dit met 25 % kunnen verminderen.

A.... Z.

(Wordt vervolgd).