De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle Brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

X.Y.Z.^II - Gaarne wil ik aan Uw vraag voldoen. Ik heb een II toegevoegd aan Uw pseudoniem, daar het door een ander is gekozen eveneens. Gerard van Eckeren is de schuilnaam waaronder zich verbergt de heer Esser, inderdaad, gelijk gij veronderstelt, behoorende tot die Esser-familie, welke is van ouder tot ouder ‘uit Christelijke kringen’. De heer Hovy o.a., de groote man van de Vrije Universiteit, (wat finantieelen steun aangaat) is hertrouwd met een juffrouw Esser, enz. enz.; de Essers behooren oorspronkelijk tot het burgerlijk gedeelte van ‘uit Christelijke Kringen’ allerminst tot het Haagsch-high-life, maar ik kan mij volkomen begrijpen, dat hen boeken als Om de Eere Gods en Uit Christelijke Kringen striemen als zoovele

[p. 527]

welverdiende zweepslagen, want zij weten, evengoed als ik, dat bijna elk woord daarin berust op feiten. Zooveel voor den persoon.

In hoeverre is hij te goeder trouw? Dat verantwoorde hij-zelf. Hij heeft verleden jaar, den ‘leider’ uit den Roman Om de Eere Gods en den minister Eduma de Witt, welke in dien roman twee geheel afzonderlijke verschillende personen zijn, vóórgesteld, in een bespreking van dezen roman, als zijnde één en dezelfde persoon. Oppervlakkig in de hoogste mate in zijn critiek is hij dus in elk geval, zoodat ik hem bij die gelegenheid dan ook heb verplicht zijn beschuldiging dienaangaande te herroepen, want zij was, zacht-uitgedrukt, een idiote vergissing.

Is het thans opnieuw oppervlakkigheid dan wel kwade trouw, dat hij verzwijgt, hoe ik en Geerte, van de Meester, en het werk van Querido meermalen uitvoerig heb besproken, èn in de Telegraaf, èn in het Soerabayasch Handelsblad?

Overigens zijn deze heeren, de Meester, en Querido, uitdrukkelijk vermeld op het titelblad van het, door hem, Gerard van Eckeren, uitgegeven blaadje, als zijnde zijn ‘medewerkers’. Zooveel dus voor zijn onafhankelijkheid, waar hij hen dientengevolge nederig in den zak kruipt; waarbij bovendien niet te vergeten valt dat beide heeren, Querido, en de Meester, bekende en gevreesde recensenten zijn, en dat de heer Gerard van Eckeren (Esser naar zijn particulieren naam) vlijtig romans schrijft, (welke dus noodig hebben de gunstige beoordeeling van zulke recensenten).

Dit brengt mij meteen op Uw slotvraag aangaande mijn gunstig oordeel over den eersteling van Gerard van Eckeren, een oordeel door hem telkens opnieuw aangehaald. In dit opzicht namelijk maakt hij zich bepaaldelijk schuldig aan dubbelzinnigheid, door het steeds te doen voorkomen alsof hij zoo onafhankelijk tegen mij over staat, omdat ik immers zijn werk gunstig heb beoordeeld, zoodat er dus voor hem geen reden is mij een hak te zetten.

Welnu deze voorstelling is een verdraaide. Ik heb namelijk inderdaad het eersteling-werk van Gerard van Eckeren, - véle jaren geleden verschenen, - zeer geprezen. Maar daarna heb ik verscheidene andere romans van hem, o.a. het werk dat terstond volgde op dien eersteling-roman, ongunstig beoordeeld. Dit nu verzwijgt deze nobele criticus-‘christen’ voortdurend en absoluut.

Overigens ben ik het geheel met U eens, dat de slotzin, door U bedoeld, wel een uitvloeisel zal zijn van jaloezie op het groot succes van de Holl. Lelie, vergeleken bij het kwijnend bestaan, voortgesleept door de meeste weekblaadjes en tijdschriftjes, waaronder er vele zijn, die noch den redacteur, noch de medewerkers kunnen betalen, zoodat deze al blij moeten zijn zichzelf ‘gedrukt’ te zien.

Ten slotte neem ik hier voor U over een beoordeeling van mijn hand, van een zijner romans, waaruit gij ziet dat ik hem eerlijk, uitvoerig, en zonder partijdigheid heb beoordeeld, en dit zal blijven doen.

Primulaveris. - Dank voor Uw goede wenschen ter gelegenheid van Nieuwjaar. Ik geloof niet dat gij er gemakkelijk in zult slagen een goed-betaald baantje als boeken-recensent te vinden. De heele wereld recenseert namelijk elkaar, meestal niet om het geld, maar om langs dien weg een wit voetje te krijgen, òf bij de auteurs òf bij de uitgevers (die present-ex. zenden) òf ook enkel om het genoegen zich gedrukt te zien De hoofdzaak is echter een relatie te vinden die U er in helpt. Naar bekwaamheid wordt dan verder niet gevraagd. Ja, ik noem 5 December: ‘St. Nicolaas-dag’? Gij niet? - ‘De twee Steden’ is m.i. een héél aardig hôtel hier. Ik heb er vroeger veel gelogeerd met mijn vader, ook in zijn tegenwoordigen toestand, en ik was er steeds zéér naar mijn zin. Hartelijk gegroet.

Nora. - Prettig dat het Nieuwe Jaar zich zoo goed voor U inzette. Ik begrijp dat gij 't vermoeiend vond voor dat Jubileum naar Amsterdam te gaan. - Over jubilea in 't algemeen verwijs ik U naar mijn artikel daarover. Mevrouw Holtrop - van Gelder is mij sympathiek om hare beschaafdheid als actrice, en ik vind dat zij schandelijk is achteruitgezet, vergeleken bij vele minder-begaafden.

Ja, wat ge over die voorname dame schrijft, dat beantwoord ik volkomen; ik vind haar een onsympathieke persoonlijkheid.

Van Uw vriendin-zelve hoorde ik juist dezer dagen een en ander over haar leven. Ik vind het zoo schandelijk dat zulke dingen, als die moord op de kat, ongestraft blijven. Mij zou 't gegaan zijn als U, ik had dat schepsel een flinken slag in haar gezicht gegeven.

Met belangstelling las ik wat ge mij van dat Blad schreef; dat komt precies overeen met wat ik van een geheel andere zijde hoorde, en toen niet wilde gelooven. - Ja, drukproeven moeten naar de drukkerij terug gezonden worden, niet naar mij. Dank voor Uw instemming met mijn roman, en, van harte 't beste.

C.G. - Ik weet niet of ik U reeds meldde, dat ik Uw stukje (tegen het Nelly van Kol systeen gericht) aannam. Hartelijk gegroet.

Cora. - Uw versje (over 't Vredespaleis) nam ik aan, gelijk gij zaagt.

Tip. - Ik wil Uw stukje wel plaatsen als feuilleton, maar, ook voor die rubriek heb ik gaarne een verhaal met méér inhoud. Uw stijl is niet kwaad, maar Uw schetsje als geheel is een van die nietszeggende stemming-stukjes, die bijna alle meisjes en vrouwen zoo van tijd tot tijd produceeren, uit hare eigen persoonlijke stemming voortkomend, en die niets gemeen hebben met 'n verhàal, 'n novelle. Ik hoop, dat mijn eerlijk antwoord U niet ontmoedigt? Heerlijk dat gij U hier in den Haag zoo thuis voelt; na zulk een overgang, moet het hier voor U een dubbel Eldorado zijn. En dan, welk een voorrecht hebt gij in zulk een thuis, met zulk een broer! Mij dunkt, gij moet U wel gelukkig gevoelen toch. Indien gij niet houdt van nauwe rokken, zal het U wel genoegen doen dat zij alweer iets wijder worden van onderen. Op slanke, lange, mooie figuren, zie ik het toch wel gaarne, mits niet te overdreven, en mits het eene past bij 't andere, wat de onderdeelen van toilet aangaat. Hartelijk gegroet, en nog veel dank voor Uw Nieuw-jaarskaartje.

[p. 528]

Mela. - Over 't algemeen vind ik Uw gedichtjes heel teer en gevoelig. Ik vind Lente 'n beetje banaal, en keurde het daarom af. De Lente wordt zóóveel bezongen, dat 't wel heel bijzonder-mooi mag geschieden, om nog 't drukken wáárd te zijn, vindt gij-zelf ook niet? In 't Stille Woud kon mij, wat het slot betreft, niet bevredigen, en ook niet wat de beelden er in, aangaat. Ik heb dat óók afgekeurd, en eveneens: Als men liefheeft, en: Het grootste Geluk, waarin onwelluidende regels voorkomen. De overigen nam ik aan. Maar.... geduld. Als gij niet zeer veel geduld hebt, dan moet gij erin berusten dat ze alle geweigerd worden; er zijn zoovelen die wachten moeten, lang wachten, even goed als gij. Om die reden ook kan ik onmogelijk voldoen aan Uw wensch, en den roman opnemen als feuilleton. Het is altijd gevaarlijk in zake zaken op vriendschap te vertrouwen. Iemand die eerlijk is, zal 't U nooit kwalijk nemen, dat gij graag een contract met hem opmaakt. Gij ziet nu de gevolgen, nu hij U laat zitten. De honorarium-questie zou voor ons Blad geen bezwaar zijn; gij zoudt even goed honorarium ontvangen als elk ander, maar ik heb zeker nog wel voor meer dan een jaar feulletoncopie, en er komt telkens bij. Bovendien hebben de lezers van een weekblad niet graag zoo'n lang vervolgstuk, maar lezen liever iets actueels. Indien gij echter tevreden zijt met geen honorarium, dan zult gij wel een of ander Blaadje vinden dat U graag genoeg gastvrijheid verleent. Hoe ik over de studentenschandalen denk heb ik reeds kras geschreven in meer dan een Lelie-artikel. Dat is dus afgehandeld. Over de questie die Ego opwierp is al zóóveel geschreven, dat ik er op deze plaats nu maar niet meer opnieuw over zal beginnen. M.i. houdt hij rekening met de werkelijkheid. Dat die leelijk is, dat is eigenlijk de schuld der natuur; vindt gij dit niet met mij? Als gij om U heen ziet in de heele schepping dan ziet gij nergens gedwongen onthouding, wel het tegendeel. En daarom is m.i. eigenlijk meer de schuld aan de schepping, dan aan Ego, die m.i. de zaak inderdaad héél egoist behandelt, van zijn manstandpunt, maar die toch ook veel wèlverdiende waarheid zegt, juist wat de vrouw aangaat, waarheid die zij-zelve niet durft inzien, en die toch zoo is. De vier geweigerde versjes vernietigde ik. Hartelijk gegroet.

E.H. - Het is geen onvriendelijkheid dat ik Uw beide brieven zoo lang onbeantwoord liet, door een vergissing (ik was toen op reis, in Bad-Nauheim) bleef uw ged. lang liggen. - Wat Uw brieven aangaat, in Uw Bijbel, waarin gij toch blijkbaar gelóóft, staat een zeer waar woord: ‘Den reinen is alles rein’. Houdt mij daarom ten goede dat ik Uw overal wat àchter zoeken onrein vind. Indien men een courant opendoet kan men er elken dag op die manier iets uithalen dat op onreine gedachten brengt. Gisteren nog berichtte b.v. het Vaderland, dat de zedenpolitie hier een vrouw heeft in hechtenis genomen, verdacht van het uitoefenen van ongeoorloofde handelingen in zake het vóórkomen van geboorten. Juist de zeer omsluierde wijze waarop zulke berichtjes worden ingekleed kunnen - als men wil - aanleiding geven tot onreine gedachten. En zoo is het met bijna elk bericht in welk Blad, ook, en met bijna elken roman, en met beelden, en met schilderijen en met preeken, en óók met den bijbel, Het laatste boek is vol van dingen, waaruit een onrein gemoed steeds allerlei dubbelzinnigs kan halen, 't Oude en Nieuwe Testament beide; lees b.v. de geboorte eens van Jezus, of de beschrijvingen zijner wondergenezingen. Ik heb een modern-opgevoede jonge vrouw, die alleen van hooren zeggen weet wat in den bijbel staat, hooren uitroepen met een soort afgrijnzen: staat er dat in, dat is onmogelijk. En ik verzeker U dat ik dat alles van kind-af in alle orthodoxe kerken heb hooren voorlezen met Kerstmis, en dat ik er nooit maar iets bij gedacht heb dat onrein was. Ik begreep 't niet, en daarmee uit. En daarom reken ik U - hoewel ik volkomen geloof aan Uw goede trouw - tot de U-zelf onbewust zeer weinig reine naturen, tot dezelfde categorie, die in de uitgestalde kousen en corsetten van een winkel iets leelijks zoekt (zooals ik eens las in een ingez: stuk, ik méén in de Telegraaf). Voor de rest: een ieder zij in zijn eigen geweten verzekerd. Ik denk er zus over, en gij zoo. En ik dank U zeer voor Uw vriendelijke brieven, en geloof gaarne dat gij het heel eerlijk en oprecht meent.

Willy. - Uw gedichtjes vind ik voor plaatsing ongeschikt, en, daar er geen frankeering bij was ingesloten, heb ik ze vernietigd.

Anjelier. - Verbeeldt U dat Uw werk nog maar steeds staat in drukproef. Zoo dikwijls gaf ik 't reeds op aan de drukkerij ter plaatsing. Altijd echter moest het op het laatste oogenblik wijken voor iets actueels. O, die plaatsruimte! Hartelijk dank voor Uw lief schrijven, maar het is beter om wat nu eenmaal reeds is afgedrukt niet te vernietigen. Gij moogt gerust echter iets nieuws óók zenden.

Ik betwijfel tòch of ge mij gezien hebt bij Lensvelt-Nicola, daar ik wèl zoo'n hoed, maar niet zoo'n tailleur heb, als gij beschrijft; tenzij ge U hebt vergist in de nuance daarvan. Ik draag trouwens bijna altijd 'n zwart-fluweel-costuum, met 'n anderen hoed, dan dien bewusten. Enfin, daar gij mij reeds vroeger hebt ontmoet, zult ge toch wel goed gezien hebben. Ik heb geen herinnering hoegenaamd aan de door U beschreven dame, die gij dus zijt geweest. Indien ik U heb aangezien, is het geweest geheel bij toeval, want, had ik U herkend, dan had ik stellig gegroet.

Dank voor Uw instemming met den roman: Uit Christelijke Kringen, en voor Uw verklaring dat hij, helaas, wáár is. Over 't laatste uit Uw brief zwijg ik, totdat ik er over màg spreken, Hartelijk gegroet.

Mevr. F. te H. - Ik zal ter gelegener tijd aan Uw vraag denken.

Moed. - Daar Uw briefje een soort particulier bedankje is, veronderstel ik in Uw geest te handelen, door U niet te beantwoorden. 't Spijt mij zeer dat gij zulk een vervelenden aanvang hadt van het Nieuwe jaar; en gij schrijft niet hoe alles is afgeloopen? Hartelijk gegroet.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.