De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle Brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-octhend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

Fanny. Met Uw stukje, naar aanleiding van het artikel van Ego, komt gij juist te laat, gelijk gij uit mijn noot, onder aan het hoofdartikel in het vorig nommer, reeds zult hebben gezien. Immers, met de repliek van Ego, sluit ik nu de gedachtenw: en de opname van artikelen over dit onderwerp, tenzij de een of ander er een geheel nieuw gezichtspunt over opent. - Ik vind het bijzonder aardig van Ego, dat hij U een bijdrage zond voor die dame; te meer waar gij tegen hem nogal boos zijt te velde getrokken ook nog. Maar, zoo gij U herinnert mijn correspondentie onlangs aan mevr. de G - B., dan zult gij gezien hebben, dat ik weiger zijn naam onder de hand bekend te maken, omdat ik 't beter vind buiten die heele zaak te blijven. Hartelijk dank voor Uw goede wenschen bij den aanvang van 1912, die ik oprecht ten Uwen opzichte herhaal. En, vriendelijk gegroet.

Nora. - Hartelijk dank voor Uw lief schrijven. Ook ik wensch U alles goeds toe bij de jaarwisseling, U en Uw man. - Berlijn is m.i. vulgair. Twintig jaar geleden heb ik er lang gewoond, met mijn vader. Toen had ik nog niet zooveel van de wereld gezien als nu; en ook waren toen mijn omstandigheden geheel anders.

[p. 463]

Na dien tijd verbleef ik er nu en dan wel eens voor korteren tijd, en behield steeds dienzelfden indruk van zekere vulgariteit. Mijn vriendin echter was er nog nimmer, en daarom wilde ik haar die stad thans eens laten zien. 't Trof mij ook nu weer hoe weinig zij zich verandert, hoe ècht-ordinair alles, de zóógenaamd fijne toiletten en de zóógenaamd fijne hotels, je steeds aandoen. Als volk mag ik de duitschers wel graag, ondanks die uitgesproken vulgariteit in alles, maar, om je eens ècht te amuseeren, prefereer ik Parijs steeds.

Mevr. J.K. - Ik vrees dat ik geen tijd zal vinden U particulier te beantwoorden. Daarom doe ik het langs dezen weg, hopend dat gij U-zelf zult herkennen. Ja, inderdaad, ik had de hoop opgegeven ooit weer iets van U te hooren, en, daar Uw nicht nu óók is overleden, wist ik niets meer af van Uw omstandigheden, en ik ben blij thans te vernemen dat die nog al redelijk blijven. Hoe jammer dat enkele dier bestellingen ophielden! De reden daarvan, die gij veronderstelt, wat twee dier dames aangaat, is natuurlijk zeer goed mogelijk, maar, wat de eene betreft, zij is eene Lelie-abonnée, die mij meermalen hoogst vertrouwelijk en innig hartelijk heeft geschreven, en die dan ook steeds aankondigde meerdere brieven, maar die vervolgens jarenlang plotseling zonder eenige opheldering zweeg, om dan weer opnieuw de correspondentie te beginnen. Het ligt dus blijkbaar in haar karakter aldus te handelen, zoodat, wat háár betreft, Uw vermoeden misschien onjuist blijkt op den duur.

Neen lieve mevrouw, wel verre van U Uw oprechtheid kwalijk te nemen, waardeer ik die ten zéérste. Hier moet ik echter in mijn antwoord een beetje voorzichtig mij uitdrukken, om noch U, noch den persoon in questie te verraden. Ik hoop dat gij mij begrijpt als ik U zeg, dat niet zijn vader maar wel degelijk hij-zelf, en zijn broer en zusters, die naamverandering wilden, en niet de vader. Ik weet dit daarom zoo positief, omdat die vader den mijnen zeer goed kende, en zelf tot dezen zeide: ‘Ik vind die naamsverandering bespottelijk, maar m'n kinderen hebben me ertoe gedwongen.’ - Daarom is het dubbel ergerlijk dat nu hij - die lang dood is - de schuld krijgt van iets dat hij nooit zelf zou hebben gewenscht. Hij was een doodeenvoudige, zich de zaak-in-questie geenzins schamende man. Wat Uw dankbaarheid betreft, gij hebt groot gelijk, dat gij daarom de partij trekt van den betrokkene, want die bij menschen slechts zelden voorkomende deugd van dankbaarheid strekt U tot gróóte eer. Ik erken dat ik van U voor het éérst zoo veel goeds hoor omtrent hem, daar ik steeds het tegendeel vernam, maar ik-zelf ken hem niet, dus leg mij gaarne bij Uw oordeel neer. Ten slotte zij U nog meegedeeld, dat, de vrouw, (de dochter van den man over wien het door U gelezen stukje handelt) in elk geval is de hoofdschuldige in het zich schamen voor de zaak. Ik kan U daarvan een bewijs, dat ik weet, hier niet opnoemen zonder al te persoonlijk te worden. Nogmaals, aan Uw oprechtheid breng ik alle hulde; ik vind dat gij edel handelt door aldus Uw dankbaarheid te toonen metterdaad, waar het geldt een afwezige te verdedigen. Lieve mevrouw, indien gij misschien denkt dat het goed is voor U nog eens opnieuw door mij in de Lelie te worden aanbevolen, dan wil ik dit gaarne doen, Geef mij dan echter s.v.p. nog eens opnieuw op, wat gij precies tot Uw werkkring rekent, opdat ik er dan een stukje van kan maken. Hartelijk dank voor Uw goede wenschen bij gelegenheid van het nieuwe jaar. Ook U wensch ik van harte toe, dat Uw weg zoo gemakkelijk moge zijn als nog mogelijk is, en speciaal dat gij Uw lieve moeder nog wat moogt behouden. Vriendelijk gegroet.

Anna te Hilversum. - Voor het voorgaande nummer kwam Uw stukje te laat. Ik kreeg het namelijk door den uitgever. Gij behoeft het portret niet te rekenen bij de zes kolommen die ik U beschikbaar stelde. Hartelijk gegroet. En meteen veel dank voor Uw vriendelijke briefkaart, en goede wenschen voor 1912. Van harte hoop ik dat het gelukszonnetje bij U moge blijven schijnen in het nu aangevangen jaar, zoo helder als het thans doet. Het is heerlijk zooiets te lezen.

Floris. - Wel verre van U Uw opmerking kwalijk te nemen, waardeer ik die ten zeerste. Zij getuigt van belangstellend lezen. En.... helaas.... hebt gij gelijk! Ik-zelve ook had die opmerking terstond gemaakt, met groot leedwezen èn met verbazing. Immers, de bedoelde dame is zelve redactrice van een vrouwenblaadje. Ik beschouwde haar daarom als een soort collega, die men kon toevertrouwen althans een behòòrlijken stijl te zullen schrijven. Ten overvloede heb ik haar-zelve drukproef doen toekomen. - Ik erken volmondig dat ik - om bovengemelde reden - het dus niet noodig heb geoordeeld haar artikel in manuscript zoo nauwkeurig door te zien, als wanneer het iemand geldt die niet gewoon is voor de pers te werken. Toen ik daarop in druk las wàt zij had samengeflanst - speciaal ook het weglaten van het woordje ‘dat’ trof mij, evenals U, als zijnde een echt vrouwelijke slordigheid - toen speet het mij ten zeerste dat ik haar 'n hoofdartikel-plaats had ingeruimd. Gij ziet, gij hebt groot gelijk gehad mij eerlijk Uw meening te zeggen. Het eenige wat de zaak m.i. eenigszins goedmaakt is haar eigen onderteekening voluit, waardoor iedereen ten minste wèèt wie de schrijfster is, en dat zij-zelve een Blaadje redigeert. Want zij is niet onbekend aan vélen.

Wat de rest van Uw brief aangaat, ik verwijs U omtrent Berlijn naar de correspondentie aan Nora. Van die vergiftiging in dat asyl merkte men in de stad-zelf veel minder dan de angstwekkende berichten in de couranten zouden doen denken, Het asyl ligt zóó ver van het centrum af. En er gebeuren in zoo'n reuzenstad dagelijks zoo véél akeligheden! Overigens verwondert het mij niet, dat duitschers zich van tijd tot tijd met worst vergiftigen. Die ‘lekkernij’ geeft aanleiding tot zulk eindeloos geknoei, dat ik er zelfs in de fijnste restaurants nooit iets van aanraak. Met dat al, ik geloof veel eerder aan cholera, die de doctoren trachten stil te houden, dan aan jenever- of worst-vergiftiging.

Ja, ‘de Gepensionneerden’ is een treurig fiasco, vind ik. Jammer van een schrijfster die 't beter kàn, als Cornelie Noordwal. Hartelijk dank voor

[p. 464]

Uw goede wenschen bij den aanvang van 1912, en, hetzelfde toegewenscht.

B. van R. - Ik haast mij U omgaand te antwoorden omtrent het artikel ‘Voor Christelijke ritualen en symbolen’. Want zeker zal het den schrijver daarvan gróót genoegen doen hier openlijk te lezen, dat zijn werk zóóveel belangstelling vond, dat gij het als brochure wenscht herdrukt te zien. - In hoeverre dit echter mogelijk is hangt éérstens af van den uitgever. Indien ik mij namelijk niet vergis heeft déze het recht van uitgave op alle in de Lelie verschijnende bijdragen, van andere hand dan de mijne. De auteur zou dus bij hem moeten informeeren, of hij-zelf tot die uitgave genegen zou zijn, en, zoo niet, of hij zijn uitgave-recht wil afstaan. En, in dat laatste geval, zou hij, de auteur, een anderen uitgever moeten vinden, bereid zich met den herdruk te belasten. Ik wil in elk geval gaarne hem, den auteur, Uw begeeren nog per particulier schrijven overbrengen. Ik geloof niet onbescheiden te zijn, indien ik U verraad, dat hij een collega is van U. Dit zal U misschien interesseeren. Vriendelijk dank voor Uw waardeerend schrijven. Het is mij nooit te veel moeite van dienst te zijn.

Dixl. - Van U heb ik twee brieven ontvangen. De eerste geldt een geheel particulier onderwerp, in antwoord op mijn particulier briefje aan U. Ik heb U daarvoor slechts hartelijk te danken. Dat bewuste portret is nu al eenige jaren oud; indertijd leek het goed. - Wat echter Uw tweede schrijven aangaat, daarvan begrijp ik niets. Ten eerste heb ik het in die correspondentie gehad over de flauwe praatjes van den heer De Visser, het Kamerlid, naar aanleiding van de ontgroeningsschandalen. Maar geenzins kon ik in die correspondentie op het oog hebben dien heer H. Visser, die in de Holl. Lelie artikelen en gedachtenw. heeft geschreven. Als gij het zinverband leest moet U dat duidelijk zijn. Ten tweede heb ik nooit en nimmer een correspondentie gericht aan iemand in Borneo. Wat gij dus bedoelt daarmede is mij te méér onduidelijk, omdat gij geen enkele zinsnede aanhaalt uit die correspondentie, die mij kan doen duidelijk worden wat gij eigenlijk bedoelt. Uit Uw betoogen over het socialisme, en over den inhoud van het door U bedoelde Lelie-nommer, kan ik slechts afleiden dat gij misschien aan twee daarin voorkomende correspondenties dacht, òf aan de eene òf aan de andere. Ik kan U echter verzekeren dat ik van geen van beiden ook maar één woord zou willen terugnemen. Ik méén alles wat ik daar schreef. Vergeet echter niet, dat de correspondentie steeds is een terugslag op een particulieren brief, zoodat gij noch een ander nooit geheel en al kunt beoordeelen wàt en waarover het gaat. Als redactrice heb ik mij bereid verklaard ieder die mij, behoorlijk onderteekend, en op fatsoenlijke wijze schrijft, te woord te staan, in de correspondentie, zonder mij daarbij te laten leiden door sympathiën of antipathieën. Aan die verplichting voldoe ik zoo onpartijdig mogelijk, en het kan mij heusch niets schelen of deze of die zich over dit of dat onderwerp wil vroolijk maken, of er gemeenheden uit wil zuigen. Als ik mij daarin ging verdiepen zou ik de correspondentie-rubriek immers niet zoo tot aller tevredenheid kunnen voeren, zoo eerlijk en openhartig, als ik het doe. En, juist omdat ik te hoog sta (zoo als gij zelf zoo goed zijt het van mij te zeggen), om mij het oordeel van ‘men’ aan te trekken, juist daarom ben ik in staat ook dit correspondentiegedeelte van mijn arbeid met den meest mogelijken lust en ijver te verrichten. ‘Men’ ga ik schouderophalend voorbij. Dat is mijn levensleus.

Ten slotte, gij verwondert U dat ik erken hoe Kuyper over de groenenschandalen eerlijker schreef dan ‘de Nederlander.’ Want - schrijft gij - ‘dat doet hij uit eigenbelang, om de Staats-universiteiten naar beneden te halen; de doleerende studenten zijn óók geen heilige boontjes.’

Goed, mijn waarde Dixi, maar wat doet dat af en toe aan de eerlijke wáárheid, dat Kuyper in dezen eerlijker schreef dan de andere bladen? Mijn correspondent: Journalist, maakte mij er op attent dat, waar ik allen Bladen, en speciaal den zóógenaamd christelijken Nederlander, verweet hun geknoei in zake de Leidsche groenenschandalen, althans dr. Kuyper, in de Standaard, een openlijk-af-keurenden toon aansloeg. En hij vroeg: ‘Hebt U dat dan niet gelezen?’

Moest ik nu even oneerlijk zijn als andere bladen in zoo'n geval, en doodzwijgen wat iemand zegt, die mij onsympathiek is overigens.? Dat kunt gij toch niet meenen. De zuivere eerlijkheid - die ik hooghoud - gebood mij hier terstond openlijk te erkennen: ‘Ja, dr: Kuyper heeft in dezen een uitzondering gemaakt, en de waarheid onverholen gezegd’. - Zijn geheime drijfveeren daartoe moet hij-zelf verantwoorden. Die gaan mij niet aan. Die deden er ook niets aan af of toe, in verband met de hierboven meegedeelde vraag van Journalist. M.i. is dat juist de vloek van de zóógenaamd-éérlijke pers, dat doodzwijgen of verdraaien der woorden van tegenstanders of van der redactie niet sympathieke personen. Ik hoop in dit opzicht het zuivere standpunt, dat ik inneem, stééds te bewaren.

Gij ziet wel dat ik heelemaal niet ‘boos’ ben. En dat zoude ik nog wel zijn, veronderstelt gij, waar gij zulk een vriendelijk kaartje met nieuwjaar-wenschen insloot! Néén, dááraan denk ik niet. Voor kaartje en brief dank ik U hartelijk.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.