De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Van tasschen, struisveeren, enz.
Voor mevr: Van L.

Dus, geachte mevrouw, U wenscht dat ik-zelve de raden betreffende toilet moet geven, welke U meent noodig te hebben. U wenscht dat ‘omdat ik in alles mijn eigen persoonlijkheid leg, dus óók in de questie toilet.’ Wel, daar is wel iets van aan. Ik vind inderdaad het zonder eigen oordeel volgen van 'n mode, alleen omdat het ‘mode’ is, een van de vele domheden van 't menschdom, mannen evengoed als vrouwen, want er bestaan evengoed geijkte modes voor de eersten als voor de laatsten; en de eersten munten dikwijls niet minder uit dan de laatsten in het aantrekken van dingen die hen, persoonlijk, niet staan, - alleen omdat het voor hen ‘mode’ is. Ik noem alleen maar o.a. de obstinatie, waarmede sommige jongelui zich precies met die kleur van das of van bont overhemd versieren (?), die van alle tinten ter wereld 't meest onvoordeelig staat bij hun gezicht of haarkleur, of de smakelooze wijze waarop zij zich optooien met opzichtige geruite overjassen, of getailleerde paletots; (juist zij, die met een hoogen rug behept zijn, zullen die façon soms 't eerst aantrekken), enz., enz.

Waarmee ik geenzins wil beweren, dat het excentrieke idee van vele hollandsche en duitsche ‘intellectueele’ vrouwen (de françaises en engelschen zijn in dat opzicht wijzer), van zich niet aan de mode willen storen in mijn oogen ook maar eenige aanbeveling verdient. Ik zal U zeggen waarom niet. Modes worden uitgevonden in Parijs en in Londen, door artisten in zekeren zin in hun vak, mannen en vrouwen, die, door langjarige ondervinding, oog hebben gekregen voor lijnen en vormen en kleuren, en die dientengevolge weten, omdat het hun vak is, hoe zij die artistieke kennis moeten van toepassing brengen, om het vrouwelijk lichaam op haar voordeeligst te doen uitkomen. Welnu, wanneer nu de eerste de beste vrouw, meestal nog met een heel bescheiden beurs bovendien, zich verbeeldt dat ze met al die door zorgvuldige studie verkregen voorschriften kan gaan breken, en in staat is op haar eigen gelegenheid een geheel individueele kleederdracht, die nogtans gracieus is, uit te vinden, dan is het gevolg zonder uitzondering een jammerlijk fiasco, om de zeer eenvoudige reden dat slechts heel enkelen onzer uitvindsters, artisten zijn, juist op dit speciale gebied

[p. 300]

zijn, en, die het zijn, die moeten dan nog beschikken over een heel groot fortuin om hare eigene aparte modellen en ideeën te kunnen laten uitvoeren door daartoe bekwame allereerste rang tailleurs en naaisters.

Maar, - m.i. zit 'm dáárin het groote geheim van zich goed weten te kleeden - men moet de kunst verstaan een mode aan te passen aan eigen-ik. Ik heb zoo dikwijls, juist hier in Holland, door dames, die veel geld aan haar toilet besteden, de opmerking hooren maken, dat ze het zoo heerlijk van deze of die naaister vinden, ‘alles aan haar te kunnen overlaten’. 't Resultaat bij dezulken was m.i. steeds.... smakeloosheid. Waarom? Omdat een naaister, al heeft zij nog zoo'n goede coupe, en al levert zij nog zulk goed werk, in 99 van 100 gevallen niet iemand is, die rekening houdt met de individualiteit harer cliënten, maar wel met ‘de mode’, en bovendien, natuurlijk, met wat die cliënte wil besteden, waarbij dan voor haar-zelve de vraag hoe zij aan het af te leveren costuum zooveel mogelijk kan verdienen, door knoopen, passement, enz. te recommandeeren, ook nog in eerste aanmerking komt. Zij, die zoo volkomen uitmunten in hun vak, dat zij geheel en al rekening weten te houden met de persoonlijkheid die zij kleeden, zijn de Paquins, de Bischoff-David's, de Worth's. Maar... ga eens vragen welke prijzen die dan ook rekenen! Geen wonder, dat zulke artisten, als deze zijn in hun soort, verkeeren dan ook in de voorname kunstenaarswereld van Parijs, en groote landgoederen bezitten, en magnifique feesten geven. Zij kleeden de eerste actrices van Europa, en de high-life-wereld van Londen en Weenen en Parijs. En zij verdienen daarnaar.

Van uw hollandschen tailleur of naaister kunt gij dat niet vergen, mevrouw, om de eenvoudige reden niet, dat gij geheel andere prijzen betaalt, nietwaar? Daarom moet gij-zelve een beetje meehelpen, en u niet wijsmaken gemakshalve, dat het zoo ‘plezierig is, dat Uw naaister van de mode alles afweet’; maar gij moet integendeel U zelve rekenschap geven van de belangrijke vraag, in hoeverre die mode past voor U en voor Uw omgeving en voor Uw leven. - Daar komt me een voorbeeld in den zin, dat ik U even wil aanhalen, 't teekent eenigzins wat ik bedoel. Toen ik dit voorjaar in Parijs vertoefde, en de mode van met grooten, te grooten tasch aan den arm langs den bijna grond sleepen, daar en vogue was bij de midinettes, en de petites-femmes, heusch toen maakte dat een effect, in den grond beschouwd o ja komiek, maar toch wèl, voor 'n voorbijgaand modetje, aardig. Weet ge wáárom, omdat die Parijsche vrouwtjes nu eenmaal zulke elegante figuurtjes hebben, zulke verrukkelijke hooggehakte en fijngeschoeide voetjes, zoo'n coquette gracieuse démarche, en zoo'n eigenaardig cachet, tot zelfs in de excentriciteit harer kleeding, dat zij zich heel wat kleine sottises kunnen veroorloven, in de stad-zelve van sottises op modegebied, en van wuftheid op alle gebied, bij uitnemendheid. Zoo'n reusachtige hoed, of zoo'n miniem klein suikerbrood of bloempotje, gegarneerd op 'n vlugge écht-Parijsche manier, geposeerd op 't fijne profiel van 'n française van de boulevards, daarbij 'n heel slank makend nauw, te nauw tailleur-pakje, of 'n koker-achtigen langen mantel, beenen, welgevormd, en gehuld in ragfijne à-jour kousen en heel mooi-zittende schoenen, en zoo'n verschijninkje trippelend dan midden tusschen de reusachtige overstelpende wereld-drukte van Parijs, met aan haar arm of over haar schouder 'n voor haar persoontje veel te grooten, heel opzichtigen tasch, 't is belachelijk als je het ontleedt, en toch ‘staat’ het in die heele omgeving, is het daar modieus, chic.

Maar kom nu in Holland! Ten eerste hebben de hollandsche dames de ongelukkige gewoonte om al dergelijke nouveautés van één dag eerst dan te durven dragen, als ze in het buitenland reeds passé zijn, - dat hangt óók samen met haren hang iets nieuws en duurs zoolang te bewaren voor ‘zondags’ en voor ‘best’ totdat het absoluut ouderwetsch en daardoor waardeloos is, ja zelfs leelijk aandoet daardoor - en ten tweede komt het er zoo énorm op aan hoe en bij welk geheel je zoo iets draagt. Ik heb in dit najaar hier in den Haag verscheidene vrouwen en jonge meisjes ontmoet, die ik haar over den schouder gesjouwden tasch (er is geen ander woord voor) graag had afgenomen, zóó ontsierden ze zichzelve ermee. Bij een lompe soort toque (waarom zijn zoo vele hollandsche hoeden cachetlooze namaaksels van fransche modellen?), bij een zwaar stuk bont, angstvallig tegen de hollandsche kou dicht om den hals getrokken, aan de handen garen handschoenen, en in de hand een gemeene katoenige parapluie, heusch dáárbij staat geen mode-tasch, dien men in regen en wind, alle twee minuten, onhandig opnieuw over den schouder sjort, en die ook bovendien in 9 van tien gevallen, gansch niet

[p. 301]

overeenkomt met de stijve bewegingen of 't onelegante, coûte que coûte, vooruit-sjouwen, waarin zoovele hollandsche dames op straat uitmunten, en waartoe - ik geef 't gaarne toe - ons hollandsch klimaat, van regen, wind en storm, helaas alle aanleiding geeft.

En zoo is er zooveel. Ik hoop een volgenden keer op eenige andere Uwer vragen meer speciaal in te gaan, U dan ook meteen eenige adressen aan de hand te doen wellicht, die U kunnen helpen. Laat mij U nu ditmaal, juist bij het begin van het winterseizoen, twee algemeene raden nog geven, waar het namelijk twee dingen geldt, waarin m.i. de hollandsche dames voortdurend zich vergissen ten nadeele van haar toilet. Ten eerste: verander uw japonnen niet tot in het oneindige. 't Kost U méér dan een nieuw stuk gewoonlijk, en 't wordt toch nooit meer chic. Bovendien, gij kunt ook niet verwachten, van hem of haar dien gij met dien verander-arbeid belast, dat hij of zij dit met lust verricht. De winkeliers immers, genoodzaakt de nieuwste modes te leveren en aan te bieden, willen die dan ook gaarne verkoopen. Heusch, tegenwoordig kan men in onze groote steden vrijwel alles wat het buitenland biedt, zij het ook in minder groote keuze natuurlijk dan in Parijs of Londen, krijgen, maar.... 't publiek is niet gemakkelijk bij ons op het punt iets waarlijk moois aanschaffen. Weet ge wat mij onlangs - met recht - een winkelier zeide: ‘Als bij ons in Holland een dame een “duur” stuk aanschaft, dan wordt 't ook een familie-hoed, of familie-japon, of familie-mantel voortaan.’ Waarmede hij wilde uitdrukken, dat de gelukkige bezitster dan zoolang verandert, jaar in jaar uit, aan het ‘dure’ stuk, eerst voor zichzelve, dan, als 't kan, nog voor haar gezin, totdat de prijs er ruimschoots is uitgehaald. (Wel te verstaan, dat méént zij; maar, 't is niet zoo; kijk eens na in Uw boek hoeveel àl die veranderingen, en al die nieuwe lintjes en garneeringen en strikjes enz, die gij er bij moest aanschaffen, U hebben gekost, en vraag U dan eens af of gij niet evengoed daarvoor elk jaar iets nieuws, dat naar de mode was, had kunnen hebben.)

En mijn tweede raad is deze mevrouw, wees niet àl te spaarzaam in het dragen van datgene wat gij aanschaftet. Als gij 't eenmaal hebt, gebruik het dan. Bewaar het toch niet in de kast voor deze gelegenheid voor ‘best’, of voor die extra ‘deftige’ visite. Koop het niet als gij 't niet gebruikt, maar, als g 't hebt, vergeet dan niet, dat de mode een te wisselvallig ding is heden ten dage, om toe te laten het ouderwetsche systeem van ‘bewaren’. Ik ken vele menschen, die altijd ouderwetsch gekleed zijn, niettegenstaande hare kasten vol hangen van nieuwerwetsche aanschafferijen. Maar ze hebben steeds zoo veel ‘af te dragen’ aldoor, dat ze aan het nieuwe pas toekomen als het reeds weer ouderwetsch is geworden. Dan wordt het dientengevolge weer opgefrischt met een ‘verandering’, en dan wordt er en-passant ondertusschen weer wat nieuws bijgekocht, en in de kast opgeborgen voor ‘als ik naar dien jour moet’, of ‘als ik naar dat groote diner ga.’ En verder blijft het dure artikel angstvallig bewaard, totdat het geheel uit de mode is geraakt. Degelijkheid en zuinigheid zijn mooie eigenschappen, maar, als ze onpractisch worden aangewend, dan leiden ze nogtans tot verkwisting, juist op 't gebied toilet.

Maar ik moet mij beperken, ik moet U verwijzen naar een volgenden keer, want aan U alleen mag ik niet te veel plaatsruimte afstaan. Laat me U alleen dit nog zeggen in antwoord op uw zoo bepáálde vraag: één mooie struisveer of pleureuse is m.i. beter geldbelegging dan drie van mindere waarde. En óók, een wezenlijk goede veer houdt zich zóó lang, en kan zoo telkens opnieuw worden gebruikt, èn op winter èn op zomerhoeden, dat hij als garneering veel goedkooper komt in den grond, dan een andere die elk seizoen moet worden vernieuwd. Mij persoonlijk zou 't niets kunnen schelen om telkens dezelfde zwarte pleureuse of veer te dragen, mits van goede qualiteit, in plaats van dezen winter een armelijk fantasietje, en 't komend voorjaar een schraal bloemen-arrangement, en in den zomer dáárop weer 'n goedkoop lintje, etc. Maar dat is een questie die ook alweer samenhangt met 't milieu waarin men verkeert, of men veel uitgaat, veel toiletten heeft, jong is, dan reeds wat ouder, etc. In elk geval moet gij niet een sprekende kleur, als blauw of groen, nemen - al is die ook ‘mode’, - want die verveelt, indien zij telkens op zomer en winterhoed moet terugkeeren, - alleen zwart, grijs, wit (dit kan later geverfd worden) komen in aanmerking indien gij niet telkens wat nieuws kunt of wilt aanschaffen.

Als vertrouwd adres hiervoor durf ik U gerust aanbevelen: firma van Doren, in den Haag, Hoogstraat, in Amsterdam, meen ik, Leidschestraat, en U 's zomers zeker welbe-

[p. 302]

kend om zijn mooie zaak onder de galerij op Scheveningen. Tot een volgenden keer voor de rest.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.