De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus met verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Alle Brieven moeten, om in de d.a.v. week omgaand te kunnen worden beantwoord, uiterlijk Zaterdag-ochtend in mijn bezit zijn.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

Maja. - Ja zeker kreeg ik Uw brief, moet dien nog beantwoorden. Het spijt mij zeer dat gij U daarover hebt ongerust gemaakt. Gij schrijft niet in Uw brief welke ongesteldheid gij hebt gehad, zoodat ik hoop eens van U te vernemen wat er met U is gebeurd? De bewuste beschrijvingen zou ik denkelijk wel kunnen opnemen in de Lelie, maar het is altijd beter dat ik eerst iets ter inzage krijg, om over den stijl, enz. te oordeelen. Een of twee kiekjes bij elke beschrijving is in zoo'n geval wel interessant. Wat Ego betreft verwijs ik U naar zijn ged, in dit nommer, met mijn noot. Vriendelijke groeten voorloopig.

Journalist. - Dank voor Uw schrijven. Inderdaad geloof ik dat politiek en Christelijk leven elkaar uitsluiten. Let maar op de geheele leer en op het leven van Jezus Christus, en gij zult mij moeten toestemmen, dat Deze zoo ver mogelijk afstaat van het geknoei en geleugen dat heden ten dage geschiedt, in Zijnen naam, door zijn zoogenaamde ‘navolgers’. De politiek waarin andere partijen doen, of ze liberaal heeten, of vrijzinnig-democratisch, of socialistisch, of hoe dan ook, heeft nooit iets te maken met het ‘Koninkrijk Gods.’ Daarom vind ik dat al deze soort politici zelf moeten verantwoorden wat zij willen leeraren, zonder dat men hen daarom van kwade trouw per-se behoeft te beschuldigen. Het is echter onmogelijk dat een eerlijk man wezenlijk gelooft voor zich zelf dat hij den Christus van den Bijbel dient, indien hij meedoet aan het weerzinwekkend verdraaien en verknoeien van Christus' leer, zooals dat zijdens de Rechterzijde gebruikelijk is in de 2^de Kamer, daarom vind ik déze soort van ‘Christenen’ per-se onwaar en onoprecht.

Hartelijke groeten.

Dixi. - Uw brief, met den inhoud, dien ik U inmiddels terugzond, heeft mij ten zeerste geinteresseerd. Zoo er bij mij nog twijfel bestond aan de kwade trouw van den bedoelden persoon, dan zou die zijn weggenomen door hetgeen ik las in Uw brief, met bewijzen gestaafd. Om U niet te verraden moet ik daarover kort zijn, maar ik behoef U zeker niet te zeggen, dat ik niet minder verontwaardigd was dan gij-zelven. - De verraderlijke gewoonte van zoovele ‘fatsoenlijke’ Bladen iemands woorden slechts gedeeltelijk te citeeren, waardoor zij natuurlijk een averechtschen indruk maken, ken ook ik van menigen aldus door tegenstanders op mij uitgeoefenden streek van dien aard. Beproeft men dan tegenspraak, dan wordt die - evenals gij-ook het hebt ondervonden - eenvoudig geweigerd. Ik voor mij heb er dan ook reeds lang van afgezien nog zulke tegenspraak te probeeren. Het is nu eenmaal de onfatsoenlijke gewoonte van de ‘fatsoenlijke’ pers om aldus een tegenstander af te maken, door zijn woorden geheel verdraaid en slechts gedeeltelijk aan te halen.

Gij keurt het af dat ik een eenling wensch te blijven. Dat is een questie van pessimisme. Ik heb absoluut geen geloof in wèlke verbetering ook, door het zich aansluiten bij wèlke politieke richting ook. Daarom bepaal ik mij er toe eene toeschouwster te blijven. - Dat hierin schuilt, zoo als gij het uitdrukt, ‘verfijnd egoisme’, ontken ik niet. Ik geloof dat het beginsel van christelijk-socialisme het juiste zou zijn, maar, in de uitvoerders van het beginsel heb ik te weinig geloof, om ook maar eenigen lust te gevoelen mij bij hen aan te sluiten. Voor Uw vriendelijk bedoelen mij te willen steunen in mijn ‘zin voor waarheidsliefde en oprechtheid’, ben ik U van ganscher harte dankbaar, want dien steun heb ik wel

[p. 288]

noodig. Om aan Uw wensch te voldoen, van slechts bedektelijk te zinspelen op het confidentieele, was ik genoodzaakt in mijn antwoord aan U mij eenigzins te beperken. Nogmaals hartelijk dank.

Maryke. - Gij zult U-zelve wel herkennen in dit pseudoniem, hoop ik. Laat mij U vóór alles zeggen, dat ik 't lief van U vind mij juist om die reden te hebben geschreven, omdat gij een ‘weemoedig meelijden met mij voeldet toen gij die bewuste correspondentie hebt gelezen.’ Dat is een bewijs van spontaan medegevoel dat ik waardeer.

Neen, ik vrees inderdaad niet ‘het hatelijk oordeel van wat men zegt.’ Gij beoordeelt mij volkomen juist waar gij veronderstelt dat ik mij daarboven verheven acht. In dat opzicht dank ik oneindig veel aan Ibsen, die in zijn Volksfeind zoo juist onder woorden brengt wat ik zelve lang heb gevoeld, vóór ik zijn tooneelstuk las, namelijk de nietswaardigheid van de massa, van wat hij, Ibsen, noemt ‘de compacte Majorität.’ De eenling, die slechts gesteund wordt door eenige andere eenlingen, is een rasmensch, die zich onderscheidt van de slaafsche, blinde, geen eigen oordeel hebbende, onberekenbare meerderheid, welke vormt ‘de stem des volks.’ - Ik ben het geheel met U eens, lieve Maryke, dat er óók ware christenen zijn. Ook in mijn romans, - die echter spelen speciaal in de Haagsch-christelijke-politieke wereld - heb ik zulke figuren geschilderd, o.a. mevrouw Eduma de Witt, de dominees-dochter, later zendelingsvrouw, Stinia-zelf, etc. etc. Dat spreekt immers van zelf.

Natuurlijk wil ik heel gaarne met U van gedachten wisselen; daarvoor heb ik steeds den tijd. Inderdaad was mijn leven niet gemakkelijk. Dat ik lichamelijk niet sterk ben, beschouw ik nog als het minst-moeilijke te dragen. Wij hebben allen in dat opzicht ons kruis. Maar mijn jeugd is niet gemakkelijk geweest, en, wat ik daarvan vertelde in mijn Herinneringen, is nog alleen datgene, wat men kan zeggen in het openbaar. Het ergste dienaangaande, dat waarin anderen de zwaarste onvergefelijkste schuld dragen, een vooral die in dat opzicht een groote verantwoording aan mij heeft, laat zich niet in het openbaar behandelen. En zoo is er zooveel. Bij Uw denkbeelden zal daarom zeker ook Uw sympathie wegdragen, wat ik in dat opzicht dikwijls als een troostwoord mij-zelven herinner:

Veroordeelt niet, maar wilt rechtvaardig wezen,
Een 's menschen levensboek telt zooveel duistere blaân,
Licht is er een daarvan, waarop gij niet kunt lezen,
En toch kon op dit blad voor God zijn vrijspraak staan.
Veroordeelt niet, gij kent de kracht, de grootheid der verzoeking niet,
Licht, waar Uw oog slechts vlekken ziet,
Zijn 't wonden, uit den strijd gebracht,
Waarin hij overwonnen heeft,
En waar gij waart teruggebeefd.

Ik vind dat gij zulk een mooie toekomst vóór U hebt, juist dáárom ook schreef ik voor U deze woorden af. Men kan, dunkt mij, zulk een heerlijke taak vervullen in zulk een werkkring, wanneer men hetzelfde denkt als de echtgenoot. - Gij moogt zeer zeker mij eens een en ander ter beoordeeling zenden; ik verbeeld mij dat gij in die nieuwe omgeving heel geschikte onderwerpen zult vinden voor beschouwende artikelen of óók voor schetsjes, want nooit ziet men meer en beter achter de schermen, en leert het leven intiemer kennen, als bij zulk werk als U te wachten staat. Gij moogt dan ook gerust aanspraak maken ‘op een klein stukje van mijn tijd.’ Ik antwoordde U opzettelijk zoo spoedig. Nogmaals voor die vriendelijke bedoeling, die U inééns deed grijpen naar de pen, na zoo lang gewacht te hebben, mijn innigen dank.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

Nagekomen Correspondentie.

Mevr. de G. - Hartelijk dank voor Uw brief. In een der volgende nommers het antwoord.

Mevr. de W. - Uw bloemen hebben zich zóó prachtig gehouden, dat ik het U nog extra wil melden. De bloemist leerde mij, hoe ik ze lang kan frisch houden en ik had alle satisfactie van zijn raad. Nogmaals hartelijk dank.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.

Sluiting red: ged: