De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Terug naar den eenvoud!
(Vrij vertaald naar T. Combe.)

Ik zou een week of wat doorbrengen bij mijn nichtje Line. Reeds den derden dag begreep ik, hoe 't kwam, dat ze zoo veranderd was: het moderne leven, dat vreeselijke monster, was als een onverzadelijke Moloch bezig, haar bij stukjes en beetjes te verslinden.

Wat was ze als jong meisje niet levendig en opgewekt geweest! Altijd had ze aardige artistieke ideetjes, en iedereen bekoorde ze door haar vroolijkheid en levenslust. Ook in de eerste jaren van haar huwelijk had ze iets meisjesachtigs behouden, en nu vond ik haar zoo heelemaal van streek. Het fijne raderwerk van haar temperament werkte nog wel, maar als met horten en stooten, en soms kwamen er oogenblikken van volkomen stilstand.

Eerst gaf ik de schuld van dien toestand aan Line's man, mijn neef Paul. Kon hij 't maar zoo rustig aanzien, hoe een jong, bekoorlijk vrouwtje op die manier te gronde ging! Maar ik sprak er niet over met hem, daar ik geleerd had om niet af te gaan op mijn eersten indruk, die niet altijd de ware is. Den volgenden dag was ik er blij om, want ik merkte, dat Paul eer verdiende beklaagd dan veroordeeld te worden. En den

[p. 253]

derden dag nam ik Lien zelf eens onder handen - zonder veel succes om de waarheid te zeggen - want op alles wat ik zei, had ze dadelijk 't antwoord klaar.

We zaten naast elkaar op de sofa te handwerken. Ze had me een lap fijn gaas en een strengetje rood borduurkatoen in de handen gestopt, en nu was ik al een paar uur bezig om sterretjes en randjes te merken. Lien was ook bezig met net zoo'n lap en rood katoen, maar ze werkte veel vlugger dan ik.

- Is er zoo'n haast bij dat werk, Lien? vroeg ik eindelijk.

- Maak me niet in de war; ik ben aan 't tellen. Een, twee, zes, dertien -. Dertien steken van 't eene sterretje naar 't andere. Of er haast bij is? Je moet weten, we wilden een paar kennissen vragen, omdat jij hier bent, en nu heb ik geen tafellooper.

- Maar je hebt toch zoo'n mooi tafelzeil, en tafelmatjes.

- Een tafelzeil! riep Line uit. Verbeeld je, een tafelzeil voor een soupeetje, al is 't nog maar zoo eenvoudig. Nou, ik kan wel zien, dat je van een dorp komt.

Dat kon ik niet tegenspreken, en daarom gaf ik maar geen antwoord. Een oogenblik later, toen ze aan 't nieuwe sterretje begonnen was, hernam Line: Tafelmatjes of tafelkomforen, dat is alles goed en wel, maar een tafellooper maakt er één geheel van, en geeft zoo iets geacheveerds... en bovendien, iederéén heeft tegenwoordig een tafellooper. Zou je denken, dat je die ster nog af kon krijgen, voor we naar bed gaan?

- Ik zal mijn best doen, zuchtte ik.

- Houd je niet van den kruissteek? Ik voor mij ben dol op dat Russisch borduursel. Ik heb er tafelkleeden van gezien, o verrukkelijk, met een rand van rood en blauw, wel een hand breed. En 't kost niets dan een beetje moeite. 't Is altijd nog een illusie van me om zoo'n tafelkleed te hebben voor feestelijke gelegenheden. Maar waar haal ik den tijd vandaan!

Bij deze woorden liet Line zich in haar hoekje van de sofa achterover vallen, als 't ware opeens uitgeput en moedeloos.

- O, die tijd, die tijd, klaagde ze. Ja, als we geld hadden, dan konden we anderen voor ons laten werken, maar wat kun je doen met het inkomen van een leeraar; daar weten we alles van. Paul werkt zich half dood met 't geven van extra-lessen en op die manier kunnen we er nog vrij goed komen. Maar 't leven van den tegenwoordigen tijd stelt zulke hooge eischen. Mijn kleine extra's voor een aardigheidje, of voor mijn kleeren moet ik eigenlijk met de naald uitzuinigen.

- Je eenige weelde moest zijn gezondheid en vroolijkheid, zei ik een beetje scherp. Ik ben overtuigd, dat je man daar veel meer om geeft dan om al je handwerken.

Ik had opgemerkt, dat Line een slachtoffer was van de manie, die uit Duitschland afkomstig is, om er een geborduurd huishouden op na te houden.

Haar stelregel was: alles wat maar kan, moet bewerkt worden en bij 't najagen van dat ideaal ging zij zelve te gronde. Ze gebruikte haar hersenen, haar oogen, haar vingers, haar tijd en haar geduld om slangetjes en figuurtjes te werken op theekleedjes, broodkleedjes en handdoekkleedjes. Op de laatste werkte ze heele optochten van ganzen en kippen in Russisch borduursel, en elk stuk gevogelte vertegenwoordigde een goed uur arbeid en vermoeienis. De onnoozele aardappelen kwamen alleen op tafel bedekt met een kleedje, waarvan de punten tafereelen uit het huiselijk leven in Duitschland voorstelden - in den kettingsteek. De slabbetjes van zus waren bewerkt met aanmoedigende opschriften als ‘Smakelijk eten’ of ‘Niet morsen.’ En 't arme, zenuwachtige moedertje, dat uren besteed had om deze vermaningen te borduren, herhaalde telkens op ongeduldigen toon, met fonkelende oogen en drukke gebaren: ‘Kom zus, eet toch voort; mijn geduld raakt op, versta je!’ Arme kleine zus, als men 't haar gevraagd had, zou ze zeker liever wat minder borduursel en wat meer zachtheid gewenscht hebben. En Paul stellig ook.

- Och, wat ik allemaal doe, is toch niet voor mijzelf, klaagde Line na mijn eenigszins ongeduldigen uitval. Het is om mijn man en om de kinderen, dat ik ons eenvoudig huishoudentje wat tracht op te sieren. Ik denk alleen aan hen, gerust waar!

- En denk je dan werkelijk dat een tafellooper waarop wij onze oogen bedorven hebben, iets of wat tot 't geluk van je man zal bijdragen?

- Indirect, ja. Hij zal 't prettig vinden om zijn vrienden te ontvangen aan een tafel, die er smaakvol uitziet.

Ik had kunnen antwoorden, dat Paul van die twee, óf een uur aan een smaakvolle tafel, óf drie dagen vroolijk humeur, waarschijnlijk 't laatste zou hebben gekozen, maar ik hield me stil, omdat de kinderen binnen kwamen.

[p. 254]

Er waren er vijf. De drie oudsten gingen op school; de twee jongsten waren nog bij de kindermeid. Arme Paul! Het verwonderde, mij niet, dat zijn haar aan de slapen al grijs begon te worden, en dat hij telkens zijn zakboekje moest raadplegen, om niet een van zijn talrijke privaatlessen te vergeten. Het arme vrouwtje was van streek; de jonge man bijna op, en de kinderen, ja, die werden ook al overladen.

- Kom, Lientje, ga gauw piano studeeren.

- O, moedertje, ik zou veel liever uitgaan. We hebben zoo'n lange handwerkles gehad. Ik heb zoo'n vreeselijk lange zoom moeten naaien, en dat was toch zóó vervelend....

- Mijn lieve kind, we zijn nu eenmaal niet voor ons plezier op de wereld. Kom, ga nu gauw studeeren. Denk je soms, dat 't voor mij een pretje is, om erbij te zitten?

Lientje, mijn petekind, is een allerliefst meisje van tien jaar, maar ze bezit geen cent muzikaal gevoel. Ze heeft een afschuw van de piano. Ze zal nooit één toon van den anderen kunnen onderscheiden. Het volkslied herkent ze, als 't haar voorgezongen wordt, aan de woorden, maar op een instrument onderscheidt ze geen enkele wijs. Met zulk een aanleg is ze genoodzaakt een uur per dag te spelen, terwijl haar moeder, die niet meer kan van vermoeidheid, en misschien weer een hoofdpijnbui voelt opkomen, erbij zit, om op de vingerzetting te letten en te zorgen, dat Lientje niet hopeloos verward raakt in de kruizen en mollen.

- Je doet ook heelemaal niet je best, knort ze. O, als die lessen niet zoo duur waren, dan zou ik je wel alleen laten studeeren. Maar lessen van f 1.50 per uur, daar moet je toch zoo veel mogelijk van profiteeren. Kom Lientje, nu eens goed opgelet zeg ik je. Laten we nog eens bij het da capo beginnen.

Toen dit muzikale tooneel afgespeeld was, en Lientje in tranen de vlucht had genomen, vond ik den moed om te zeggen:

- In jou plaats zou ik dat kind met rust laten. Ze heeft geen greintje aanleg; waarom wil je dat ze leert piano spelen?

- O, je spreekt net als haar vader, antwoordde Lien eenigszins geraakt. Waarom? Wel, omdat ik niet wil, dat mijn dochter, als ze achttien jaar is, me kan verwijten, dat ik geen enkel talent bij haar ontwikkeld heb. Iedereen beoefent tegenwoordig immers een of ander talent. 't Is zoo'n moeilijk vraagstuk, de opvoeding van de jonge meisjes!

Ze moeten goed onderwezen zijn, een beetje aan kunst doen en 't huishouden kennen. O, 't is geen gemakkelijke taak om moeder te zijn.

- Je zoudt die kunnen verlichten, als je er niet op stond om Lientje piano te laten spelen. Dat zou ook iederen dag een uur gewonnen zijn.

Lien vergenoegde zich met het hoofd te schudden. Eensklaps sprong ze als een veer in de hoogte, uitroepende:

- Daar zou ik bijna mijn vergadering vergeten.

- Komaan, nu nog een vergadering ook.

- Natuurlijk; iedere vrouw moet zich tegenwoordig toch een beetje bemoeien met zaken van algemeen belang. Laat eens kijken.... Plaatsingbureau van vijf tot zes. Toe, zet nog gauw even een kopje thee voor ik uitga. Ik voel, dat ik haast niet meer kan. Om zes uur moet ik de dessertschaaltjes nog even vullen. Om zeven uur komt Paul thuis, om te eten. Daarna moet ik nog even dat markiezen-costuumpje knippen, voor den kleinen vent, als hij over veertien dagen het stukje, dat hij voor zijn vaders verjaardag geleerd heeft, moet opzeggen.

- Zou hij dat niet zonder costuum kunnen opzeggen?

- Maar lieve mensch, ik denk er niet aan! Ik heb er de stof voor, een ouden rok van blauw satinet; 't kost me niets dan een beetje moeite. Maar laat 'k nog eens zien. Van zeven tot acht.... Van acht tot negen.... Daarna heb ik nog wel een uur den tijd om aan mijn tafellooper te werken. O, je weet niet, wat je me een grooten dienst doet, als je dat vierkantje afmaakt. Maar hoe doe ik dan met mijn leestaak. Die zal ik dan moeten stellen tusschen tien en elf uur.

- Je leestaak? herhaalde ik verwonderd.

- O, weet je daar niet van? Dat is een vreeselijk aardige instelling, en zoo echt practisch, om te maken, dat huismoeders de ontwikkeling van haar geest niet verwaarloozen. Dat hebben we van de Engelschen overgenomen. We verbinden ons, om iederen dag wat te lezen, geen roman, maar een of ander degelijk boek, en wel gedurende twee uur, één uur of een half uur. Ik heb 't gemiddelde gekozen. Alle drie maanden zenden we aan de presidente een klein verslagje van 't gelezene.

- Met alle respect voor de presidente, vind 'k toch dat je beter zou doen met om tien uur naar bed te gaan.

- Maar wat komt er dan terecht van

[p. 255]

onze geestesbeschaving? De moderne vrouw moet met haar man over alles kunnen meepraten.

Onder ons gezegd, vond Lien, ofschoon ze zich met 't oog op haar man 't hoofd volpropte met degelijke lectuur, nooit den tijd om er met hem over te praten. Ze deed me denken aan een keukenmeid, die we eens hadden, en die, omdat ze er steeds op uit was om buitengewone dingen klaar te maken, het etensuur vergat, en de heele familie liet hongerlijden. Maar ik zei niets, omdat ik zag, dat Lien al heel erg overspannen was. Ik haalde haar hoed en handschoenen, en ze ging heen.

(Wordt vervolgd).