De Hollandsche Lelie. Jaargang 25

Sproke
door H. Beerstecher.

Ezra zat in het duin alleen, de armen om het hoofd en tuurde. Droomend tuurde zij naar het onbekende land van licht en zonneglans, land vol mysterie, daar zichtbaar, ver, bij het ter kimme gaan der zonne.

Een zee van goud bespoelde de zachtrose en teerblauwe weiden en valleien van het land, waarin, rustig, in kudden bij elkaar, schapen graasden met vachten van zilverdons. Als groote schelpen van glanzend

[p. 93]

parelmoer plekten daartusschen plassen en meren, omkransd door fijn, zachtwuivend riet, en héel in de verte daar schemerden, in purperen gloed, groepen van palmboomen, witbevederd, naast heuvelen van lichtend goud. En teedere, blanke wolkjes, met randen van kantwerk, dreven deinend door de trillende luchten, langs den hemel van azuur, den roodkoperen reuzenbol tegemoet, die daar langzaam, heel langzaam, daalde in het verste verschiet.

Aan weerszijden van het land doemden rein-witte sneeuwbergen met zilveren kammen en vormden door haar ongelijkheid veel grillige fjorden in de zee van goud.

Ezra tuurde droomvol naar het heerlijk tooverland, en over de goudbeglansde zee kwamen geheele rijen, de een na de ander, van fèlwitbekapte golfjes aangerold, die vertelden onafgebroken, in een rythme van geheimzinnig fluisteren, veel vreemde verhalen, van liefde en geluk daar in het Rijk van Licht en Zonneschijn.

Een heel eind de zee in werd een pier gevormd van enkel witte schuimvlokken, luchtig liggend op en door elkaar en beschenen met koperen glans, den weerschijn van het licht in het Rijk van Licht.

O, op het einde van die pier te staan en van dichterbij te zien dat paradijs vol mysterie, te mogen oplichten, éven, dien sluier van geheimzinnigheid over die wereld, die daar zoo lokkend en vol belofte op zulk een verren afstand lag!

O, de blanke zeemeeuw te zijn die daar heen vloog, een vogel te zijn, om te kunnen vliegen en tegemoet te gaan het licht, hoe zij dat verlangde, starende naar dat onbekende land daar vóor haar, onbereikbaar ver....

Alles zou zij willen geven wat zij bezat, allès, om éens te zien van heel dicht bij het Geluk, al zou zij het, gezien, ook dadelijk weer ontberen moeten.... O, te weten, te weten wàt het was, hoè het was, hoe je voèlde geluk, hoe daar uit zou zien alles, wanneer je leefde in een gouden sfeer van niets dan zonneglans!...

O, te leven, éenmaal te leven, o, te genieten, éenmaal te genieten met elke vezel van je lichaam, met elken atoom van je ziel, te drinken den beker van schoonheid, bedwelmd te worden in zaligheid, en dan... sterven desnoods, maar ten minste niet bestaan moeten zonder ooit te hebben gezièn, te hebben gehèel doorvoèld, te hebben gezwolgen het geluk!...

O, lief te hebben, te voelen al je sympathie, al je liefde, je verlangen voor éen. O, te vinden het doel van je leven, zeker op-éens van te hebben gevonden, o, niet meer behoeven te zoeken!....

En zij strekte in éen groot verlangen de armen uit, de oogen turend naar het rosegouden land vol verlokking daar vóór haar, zij strekte de armen uit en smachtte zich naar het Geluk toe....

Toen, op eens, kwam een donkere wolk opzetten aan den einder en een wind dreef ze voort over de rose en blauwe landouwen, breeder en breeder vloeide ze uit en tooverde met éen slag het gouden licht weg, de zilveren schaapjes, de sneeuwbergen, heel het schoone land, en weerkaatste donker, dreigend, in de zee, nu louter zwart. Een storm stak op en niet meer goud glansden thans de golven die zij voortjoeg, wild en onstuimig, - en somber, somber dreigend klonk thans hun lied.

En donkerder, steeds donkerder werd de lucht, werd de zee, het strand, beklemmend werd de atmosfeer.

Ezra stond op en keerde zich van de zee van inkt nu, die toornend ziedde en stoomde... maar alles, alles werd ook donker landwaarts in. Van den loodgrijzen hemel daalde een drukkende duisternis neer en overdekte met een lijkwade de aarde. Op zij van den weg dien zij gaan moest, staken van geheele bosschen kreupelhout bruinzwart de grillig gevormde takken als duizende spichtige armen naar de grauwre lucht omhoog en in de verte rondom verhieven zich eindelooze bergketenen, waaruit onheilspellend, zwaar, de donder rammelde.

Alom heerschte plots nacht, vreeselijke pikzwarte nacht van een onderwereld....

En achter zich hoorde Ezra het zieden en koken van de zee in den loeienden storm, maar omkijken kòn ze niet meer.... ze moest voort, voort door den donkeren nacht, voort over het nauwre pad vóór haar, pad dicht begroeid met vreemdsoortige planten, in wier lange doorelkaar grijpende stengels zich haar voet verwarde, voort over scherpe steenen, waarover zij struikelde, telkens weer:....

Het ruischte in haar hoofd, dat zij voort moest om die pikzwarte hel te ontkomen, waar het steeds donkerder werd en waar zij hoorde veel vreemde geluiden, snerpend en krassend, van onbekende wezens uit een andere wereld, die zij niet kende.... vóort, hoewel een beklemming als een zware last

[p. 94]

drukte op haar borst en haar den adem benam....

En zij zag niets dan zwart en tinten van zwart: grijs-zwart waren de luchten, zwart-zwart het pad, bruin-zwart de heesters, dicht op elkaar, zwart ook, groèn-zwart, de padden die opsprongen om haar heen, en blàuw-zwart de vleermuizen, die bij dozijnen doorwiekten de lucht, zwart ook de gedaante van een man op eens verschijnend midden op het pad.

‘Een man, een menschelijk wezen’, juichte het in haar. Hèm kon zij vragen.... want ze had moed en vreesde niet....

‘Kunt U mij zeggen hoe ik deze duisternis ontkomen kan?’ sprak zij en schrok toen op, want felle flitsen schoten haar tegen uit zijn schelle oogen, terwijl hij zeide met een stem, die klonk als uit het graf:

‘Je kunt ze niet ontkomen, want zij is het leven....’

‘Deze donkere nacht het leven?’ twijfelde zij ondanks zich, alsof ze hem niet gelóófde, want ze dacht hoe ze zich het leven gedroomd had altijd ginds aan de zee....

De man lachte hoog op en hoonend zeide hij:

‘Je gelooft me niet.... Wacht maar, je bent er nog niet, het zal nog wel donkerder worden om je heen, want stikdonker is het leven, pikduistere nacht, waarin je geen hand voor oogen zien kunt.’

‘Maar het leven is toch làng, en blijft het dan vóórtdurend nacht, vóórtdurend een beklemming?’

Hij verlustigde zich in den angst, die nu toch opklonk uit haar woorden en wreed, cynisch, priemde hij haar in:

‘Ja bijna onafgebroken. Soms is het wel eens wat lichter, maar dat is het dwaallicht, dat je lokt en je oogen verblindt tot je, vóór je het weet, je zelf bewust bent, weer staat in een verstikkende duisternis, die loodzwaar drukt op je borst, op je schouders, en waaraan je geen ontkomen ziet. Straks zal het nog donkerder worden: door het dichte kreupelhout vóór je, moet je dwars heen en tastende je zelf een weg banen door de doornige struiken, waar giftige spinnen spannen hun kleverige draden en waar hongerige vampyrs loeren op een prooi en vele gedrochtelijke wezens je roepen in de verkeerde richting. Dan, plots, zal je licht zien en je er heen laten lokken’ - hier lachte hij leelijk - ‘tot je opeens weer midden in de duisternis staat, benauwender en gruwelijker nog dan te voren: het dwáállicht heeft je daarin gelokt....’

‘En wat is het einde, wat is er nà het leven?’ vroeg Ezra peinzend, omdat zij hem niet gelooven kon, en hoopte.

‘Nà het leven, ha, ha, ha,.... nà het leven,’ hoonlachte de man, ‘dan is er onderwereldsche, ééuwige nacht.’

Ezra huiverde angstig, maar toch geloofde zij hem niet, want zij zag plots lichtend vóór zich het paradijs dat zij gezien had ver over de zee en zij richtte zich op, dàt zou haar kracht geven: zij geloofde er bestond wat anders en nooit had zij gehoord bij haar ouden vader aan de zee van luchtspiegelingen, een fata morgana.

Zij zeide den man niets van wat ze gezien had, want onbewust was ze bang dat hij het zou scheuren, ze wenschte hem goeden dag en ging verder.

Toen, omdat hij zag dat ze tòch moed had, dat ze niet versaagde, lachte hij spottend en schel als een sater:

‘Wacht maar, de moed zal je wel vergaan.’

En Ezra zag dat haar pad doodliep, dat er niets om haar was dan een schier ondoordringbaar kreupelbosch, maar haar vertrouwende blik zocht een min begroeide plaats en daar begon ze de takken te buigen om zich een weg te banen midden door het hout. De takken waren vol doornen, die haar handen bloedend wondden, maar zij achtte het niet, verder, verder moest zij, door de duisternis heen....

Uit de zwarte lucht brak een weerlicht en verlichte éen oogenblik met een spookachtigen schijn haar griezelige omgeving, verlichtte de vleermuizen die opklapperden om haar heen, de padden die schuin-glurend zich rekten tot een sprong. Een hevige donderslag kletterde neer, een stormwind huilde als hongerige hyena's door de bergen en deed de takken der heesters zwiepen en kraken rondom. Een kletsregen viel neer...

En toch moest zij voort door de verschrikking. De takken met bladeren, drijfnat, sloegen haar als zweepslagen in het gelaat, de drassige grond zoog haar doorweekte schoenen vast, maar zij achtte het niet, zij had maar éen gedachte: uit deze gruwelijke nachtmerrie te komen, weer vrij te ademen, en huiverend ging zij verder....

Bij iederen stap dien zij deed, bliksemde het nu en ratelde de donder neer. Nù zag zij in het weerlicht dikke slangen met kringen op den rug zich in grillige bochten krinkelen dwars door het kreupel, zag ze harige reu-

[p. 95]

zenspinnen met duizenden pooten en glibberige slakken kruipen langs de takken en bladeren die zij aan moest vatten met de handen, en ze huiverde bij de klamme, kleverige aanvoeling van het door de beesten achtergelaten vocht. Ze zàg, in het donker, glinsterende oogen van vampyrs haar dreigend begluren, en zij voelde de atmosfeer steeds beklemmender worden om zich heen, zij hijgde, zij smachtte naar adem in de grafkille lijklucht om haar heen....

Toen zag zij, in een flits, weder een menschelijke gedaante, een oud vrouwtje met een takkenbosch op den rug, dáar was dus eindelijk een pad, en tastende ging ze er heen.

‘O zeg me,’ vroeg ze in vertrouwen aan het vrouwtje, krom en gebogen, ‘hoe kan ik komen uit deze duisternis, dezen stikdonkeren nacht?’

‘Alleen door kalm voort te gaan, rechtaf op je doel, je kunt ze slechts ontkomen door ze te dràgen de duisternis, door ze te ondergaan zonder morren, berustend ze te nemen zooals ze is. Als is ze ook nóg zoo vol verschrikking, éens zal er een einde aan komen, zooals er een einde komt aan alles, en voor je het weet zal de nacht geweken zijn. Maar je moet gelooven en vertrouwen, en niet er bij neer gaan zitten, dán kom je er niet uit. Ga voort, kalm voort, en na de duisternis zal licht komen.’

‘Ik heb het geloofd, maar ik kàn haast niet meer,’ zeide Ezra in èven een behoefte om haar leed te klagen aan een menschelijk wezen, een wezen met gevoel, ‘mijn voeten doen zulk een pijn, mijn beenen zijn stijf, mijn geheele lichaam is stram en de wonden aan mijn handen, de striemen in mijn gelaat die schrijnen zoo, en o’, voegde ze er aan toe in een voelen dat oude vrouwtje wist meer dan zij, ‘o, als tòch komt weer het licht na deze ontzettende duisternis, wàarom moet ik haar dan doorgaan?’

‘Dom kind, is dan niet alles zoo in de wereld, komt niet eerst de nacht, dàn de dag, eerst regen dan zonneschijn? Vraag niet het waarom, moet je niet éerst het verdriet kennen om te meer te genieten van het geluk? Zou je weten, wàt licht was, als je altijd leefde in licht?’

En weg was het vrouwtje.

‘Na de duisternis zal licht komen,’ dát klonk haar nu op een rythme van muziek voordurend in het oor, en zij ging langs het pad vol verschrikking voort in den zwarten nacht, de drukkende atmosfeer, tastende ging zij verder en verder.

De weg daalde, daalde merkbaar, en killer werd het, killer en schimmelachtig-vochtig, als leidde hij naar de diepste grafgewelven heen, en in het siniestere zwarte hol wiekten gedrochtelijke beesten rond, krijschend en schreeuwend, geheele ritsen naast elkaar...

En steeds moeilijker begaanbaar werd het pad, op groote keien, hobbelig en begroeid met glibberig mos, gleed zij uit, telkens opnieuw, en daar waren gaten in den grond vol slijk, waarin haar voet vastzoog, alsof alle machten samen spanden om haar te hoùden voor goed dáar in het helle-rijk.... Maar langzaam, met de voet vooruit voelende, ging Ezra voort in het zwart nachtgeheim, in de kille koude, die als een vochtige lijkwade om haar schouders hing, uren aan uren ging zij voort, de handen geprangd op de borst, snakkende naar adem, als werd zij gedreven door iets dat macht had boven alle verschrikking, door iets dat sterker was dan alles wat haar ooit had beroerd....

Toen op-éens, op-éens midden in den pikzwarten nacht, zag zij.... zag zij... Licht, een Stip van Licht.... héel ver... Hijgend ging haar boezem en al haar leden sidderden van aandoening plots.... Licht na deze ontzettende duisternis, uitkomst na verschrikking, uitkomst, o, uitkomst was daar, want.... de stip werd grooter en verlichtte langzaam met vreemden glans de grotten van de onderwereld, waarin zij nu duidelijk zag dat ze zich bevond.

Zij achtte nu niet meer haar ijzingwekkende omgeving, zij beefde niet van ontzetting voor de langgestaarte monsters die met glurende, groene oogen kwamen aangeklapperd als recht op haar af en zij ontweek kalm de afzichtelijke reuzenslangen, die springend, en glijdend, kronkelden rond haar heen, zij zag alléen maar de plek azuur-blauwen hemel, die zich scherp afteekende daar vóór haar in de verte tegen de zwarte eindwanden van het hol. O, nooit, nooit had zij zóó schoon, zóó reinblauw den hemel gezien, met zùlk een heiligen glans beschenen, en zij smachtte van verlangen om te zijn ònder dien hemel, die daar lichtte en haar wenkte, hem boven haar te zien, geheel en al, veilig te zijn, o, veilig te zijn en ver weg van deze verschrikkelijke omgeving....

En nu steèg haar weg, nu zij het einde naderde, nu moest zij over rotsblokken klimmen, die lòs lagen en haar telkens wankelen

[p. 96]

deden, zoodat zij gevaar liep terug te vallen in den ijselijken afgrond beneden haar....

Pikzwart en dreigend welfden aan weerszijden de wanden van de grot zich tot elkaar en monsterspinnen krioelden daartegen, terwijl, kwakend, kwalachtige kikvorschen met haar meesprongen omhoog, maar nù zag zij het alles beschenen door het licht dat haar uitkomst verkondde en het deerde haar niet....

Toen zij eindelijk, eindelijk zich omhoog had gewerkt, tastende met handen en voeten, en aan het einde van het hol was gekomen, toen, staande op den laatsten steen, hield zij stil, bevend van aandoening en haalde diep adem, als kòn zij niet meer, in de reine lucht die haar tegemoet kwam. Haar slapen klopten, haar hart bonsde onstuimig en met alles wat in haar was, genoot zij van het volle licht, van de heerlijke ruimte voór haar en ze moest de oogen sluiten en steun zoeken tegen den wand van de grot omdat het haar overweldigde, verblindde, zóoveel licht op eens, zóoveel lucht....

Toen, met een glimlach op de lippen, een glimlach van geluk in de groote oogen, stapte Ezra uit de grot op de sappig-groene vlakte, die heel wijd en heel licht zich strekte, en het was haar een genot den voet te zetten in het malsche gras dat welig groeide. Blauw koepelde de hemel zich boven haar, diep-blauw, tot aan den verren horizon, waar het overging in zachter tinten van blauw, tot het wit wegwaasde aan het verste verschiet.... Een stilte dreef als een zegen en een veilige vrede lag er over de aarde....

En voelende een zalige, koesterende warmte in den rug als een zachte streeling na de koude die haar had omijst, wendde zij zich om naar de zon en zag haar daar hoog aan den trans, de groote bol van goud, glanzend in glorie, en neergietend haar gouden stralengeschenk.

Roerloos stond zij en staarde zalig in de sfeer van heiligheid, die rondom trilde.... Nergens was een menschelijk wezen te zien, maar nù voelde zij dat niet als een wanhoop, nu, nu had ze een behoefte om alléen te zijn en te genieten, volop te genieten van de roerlooze rust die als een goddelijke genade heerschte om haar heen na de hevige emotie, het opperst-inspannen van lichaam en ziel, in de ten-doode-toe-drukkende hellepijniging die zij had ondergaan.

Ezra was alleen.... Héel in de verte, daar was de zoom van een woud, maar voor zij daarheen ging om den weg te vragen aan een boschwachter of houthakker, wilde zij uitrusten, zich volheerlijk uitrusten in dèze omgeving...

Op geringen afstand was een vijver in den schaduw van een linde met breeden bladerkruin, daar ging zij heen en strekte zich in het gras in stille streeling, de armen om het hoofd.

O, hoe weldadig was dat, hoe zij genoot.... Hoe zij genoot van dit lichtende, lachende landschap, van de reine lucht waarin zij met volle teugen ademde.... hoe zij genoot.... en in vol-zalig welbehagen zond zij, de oogen sluitend, in een innige behoefte der ziel eerbiedig een dankgebed omhoog naar haar Godheid....

Plots herinnerde haar deze omgeving aan het onbekende land van licht en van zonneschijn dat zij gezien had, toen zij zat in het duin - wat haar nu jaren geleden al reeds leek - en waarheen haar verlangen in een opperst-begeeren was uitgegaan, en het was, of zij vóórvoelde op eens dat nu het Algeheel Geluk komen zou, het Geluk waarnaar zij gesmacht had en of zij zich dat had moeten waardig maken, met te doorgaan en te doorworstelen, in overwinning zóóveel leed, zooveel brandend helleleed....

(Wordt vervolgd.)