De Hollandsche Lelie. Jaargang 24

Hoofdartikel
Over de Godsdienst van het Spiritisme
door Ch. Hijmans

Er is in den laatsten tijd reeds zooveel geschreven, ook in de Holl. Lelie, over het Spiritisme, het wordt in vele kringen zoo dikwijls besproken, dat men heel vaak de vraag hoort uiten: ‘Welke waarde heeft dit toch voor het werkelijk leven? Welk godsdienstig geloof kan men daaruit opbouwen dat waarde heeft voor den innerlijken mensch?’

Mijn doel is, den lezer en lezeressen van dit blad, met toestemming der geachte redactie, mijn geloof hierover mede te deelen, dat ik na eenige jaren proefondervindelijke studie verkregen heb.

Vooraf echter wil ik U openhartig vertellen, dat alhoewel ik reeds lang het plan had, een artikel aan het bedoelde onderwerp te wijden, een groote stoot hieraan gegeven heeft, wat ik in de j.l. Lelie gelezen heb in

[p. 834]

de correspondentierubriek onder 't motto ‘Mits’ n.l:

‘Ik heb vaak nagedacht over het spiritisme als laatste stroohalm, waaraan het geloof zich zou kunnen vastklampen. Ik meen echter met zoovelen, dat àl die waarnemingen en z.g.n. openbaringen berusten op zelfbedrog, váák ook op moedwillig bedrog. Stel echter, dat zulks niet het geval is: wàt hebben wij er dan nog aan? M.i. niets!’

Laat ik U zeggen, dat ik niet eerder over het spiritisme op goede, gezonde wijze kon nadenken, alvorens er zelf eenigen tijd in onmiddelijke aanraking te zijn geweest.

Mijn doel, toen ik den eersten tijd seances bijwoonde op mijn eigen kamer met eenige wel vertrouwde vrienden en een kennis, die medium was, was om het allereerst grondig te bestudeeren, om na te gaan, hoeveel waarheid daarin opsloten zou zijn.

Eerst een jaar later, toen ik zelf seances hield met drie mijner vrienden, en daardoor, zelf goed medium geworden zijnde, ruimschoots gelegenheid had gevonden, door mij zelf en bij anderen de verschijnselen te onderzoeken, heb ik een groote zedelijke steun erin gevonden voor het leven in deze wereld.

Laat mij U verder mededeelen, dat ik geen waarde hechtte aan 't kloppen, draaien, dansen, enz van tafels en allerlei voorwerpen; 't kloppen van de tafel slechts als eenvoudig middel heb gebezigd om mijn doel te bereiken n.l. in contact te komen met een of anderen geest. Ik heb er nooit eenig belang in gesteld krachtuitingen van geesten te voorschijn te brengen, door een zware tafel b.v. op te tillen, daar deze manifestatiën hoegenaamd geen geestelijken inhoud in zich hadden tot verheffing van het innerlijke, menschelijke wezen.

In de paar jaren, waarin ik aanhoudend het Spiritisme beoefende en bestudeerde, heb ik mij alleen en uitsluitend bezig gehouden met de ‘trance’ d.i. het slapen van het medium, zonder ooit in duisternis gehuld te zijn, alzoo steeds met het lamplicht aan, daardoor in de gelegenheid zijnde, kalm, gemakkelijk en duidelijk met de geesten te spreken.

Uit mijne seances, die ik, zooals gezegd, meestal in zéér beperkten, intiemen kring met drie mijner vrienden heb gehouden, heb ik voor mijzelf het volgende geloof opgebouwd, wat naar mijne meening werkelijk waarde voor den innerlijken mensch heeft. Ik wil mij slechts tot de hoofdpunten bepalen, en is het mijn doel, U te toonen, dat er toch werkelijk een antwoord gegeven kan worden op de vraag, zoo menigmaal geuit: ‘Wat hebben wij eraan in ons leven?’

Het spiritisme heeft mij in de eerste plaats geleerd:

Er is een voortbestaan na den menschelijk lichamelijken dood, een voortbestaan van de ziel, of geest zooals wij het uitdrukken. Dit voortbestaan is zuiver geestelijk, waarin alle zielseigenschappen zich in hoogste mate ontwikkelen. Dit ‘leven’ (welk m.i. het wàre leven is, daar materieele zorgen zijn opgehouden) is geen onmiddelijk ‘paradijsleven’, maar heeft dit wel ten doel.

In den eersten tijd is dit leven nog gericht op het wel en wee der liefsten, die de ziel op aarde heeft achtergelaten, kinderen, broers, zusters of anderen, en is de ziel zelfs dikwijls in staat hun een waarschuwing te geven voor een of ander onheil, wat hen zou kunnen treffen. De ziel beschermt hen alzoo den eersten tijd voor slechte handelingen en voor kwaad. Het spiritisme heeft mij echter geleerd, dat niet iedere ziel in staat is, hunne liefsten na zijn dood te waarschuwen; slechts zij, die op aarde goed waren (hieronder verstaande zedelijk goed) hebben deze macht.

Uit dit laatste kan ik reeds voor U de volgende stelling openbaren: Dat de straf voor de zedelijke misdaden na den dood van den mensch komt!

Om U dit eenigszins duidelijk te maken, moet ik U 't volgende eerst zeggen:

Elke handeling van den mensch in zijn leven, welk een levend wezen, hetzij mensch hetzij dier, in diens ziel krenkt, of benadeelt, wordt later op een of andere wijze gestraft!

Wanneer de mensch nu sterft, komt zijn ziel vrij, deze kent alles, weet het verleden en ziet de toekomst! Deze ziet dus al de gevaren, waarin zijn liefsten op aarde kunnen geraken door komende omstandigheden.

Indien nu deze ziel op aarde niet goed zedelijk geleefd heeft, is hem niet de macht gegeven, deze een waarschuwing of teeken voor een naderend onheil te geven.

Dit is een van de merkwaardigste directe straffen, welke ik ooit door studie gevonden heb bij 't spiritisme! Want daar de ziel alles ziet, dus ook elk gevaar, is het werkelijk een zware straf voor hen, die niet bij machte zijn, zijn nabestaande, die hij liefheeft te kunnen beschermen of te raden in moeielijke gevallen!

[p. 835]

Het spiritisme heeft me geleerd, dat al 't kwade, dat door den mensch bedreven wordt, (ik bedoel geestelijk kwaad) tegenover mensch of dier, hiernamaals gestraft wordt niet door kwellingen van 't lichaam, daar dit niet meer bestaat, maar door pijnen van de ziel door berouw, boete of anderszins, die veel erger zijn dan lichamelijke pijnen. (Deze straf wordt hem niet opgelegd door een ander, maar door hemzelf. Hoe vreemd U dit ook mocht klinken, later hoop ik U dit duidelijk uit een te zetten!) Alzoo volgt hieruit, dat het de mensch tot plicht heeft, goed te zijn jegens zichzelf en tot anderen en dat in de meest uitgebreide zin des woords. Ik versta hieronder 't volgende:

1^o. Oprecht te zijn tegenover jezelf en tegenover anderen.

2^o. Waardeering van de persoonlijke gezondheid.

3^o. Uiterst goed tegenover de minbedeelden, zoowel stoffelijk als geestelijk.

4^o. Zacht en liefhebbend voor elk dier.

Een van de eerste stellingen van het spiritistisch geloof m.i. is, dat een gezonde ziel slechts bij voortduring in een gezond lichaam kan leven. Men moet zijn gezondheid waardeeren, reeds hierom dankbaar en tevreden zich achten, en zooveel mogelijk doen, dat men gezond blijft! Seances met zenuwachtigzwakke personen zijn daarom niet gezond, zéér prikkelbaar, en leiden tot buitengewone, ziekelijke, en veeltijds valsche verschijnselen.

Toen ik daarom na eenige jaren door mijn voortdurend verder doordringen in 't spiritisme te zenuwachtig werd en mijn gezondheid te veel zou wagen, indien ik voortging met mijne seances, heb ik onmiddelijk daarmee opgehouden, volgende bovengenoemde stelling.

Het spiritisme heeft me verder getoond, dat iedere ziel naar iets hoogers streeft, naar iets, wat ons menschen onbekend is, doch bekend aan iederen geest, en indien hij iets goeds in zich heeft, al zijn krachten aanwendt, om dit te bereiken.

Wat dit doel precies is, kan ik U helaas niet zeggen; het is het eeuwenoude Raadsel, wat in de Godsdiensten God is, het groote Mysterie! Het heeft in het spiritisme, zooals ik het heb leeren kennen door mijne ondervinding, echter een geheel andere beteekenis dan in de bestaande Godsdiensten! In deze laatsten wordt Het voorgesteld als een Wezen, Die zegent en straft, beloont en afkeurt, Die de wereld en der menschen gedachten regeert en elk hunner handelingen kent! In het spiritisme (ik herhaal uitdrukkelijk, zooals ik het heb leeren kennen) is dit hoogste een Doel, waarin alle hoogste, edelste, fijnste ziele-elementen, die er bestaan en tot hoogste volmaking gekomen zijn, samen komen en er zich in oplossen d.w.z. zich er mee vereenigen.

Nergens echter heb ik den indruk gekregen, dat dit Hoogste, dit Verhevenste, dat Doel en Paradijs aller zielen, de Heerscher, Schepper of Regelaar is van de Wereldgebeurtenissen of der Menschen lot. In zooverre, lezers en lezeressen, moet ik U teleurstellen, wat mijn ‘geloof’ betreft.

De ziel, die verlost is van zijn lichamelijk omhulsel na 's menschen dood, staat vrij, onafhankelijk, met eigen kracht, gesteund door eenige helpers (beschermgeest, enz.) en werkt zich hooger op door eigen innerlijke wil en eigen energieke kracht! Elke schrede, die hij vooruitgaat, is daarom dan ook ontzettend sterk, wijl die overwinning op zijn zieleweg behaald is door innerlijk zelfverkregen kracht!

Elke ziel wordt daarom hoe langer hoe energieker, straalt om zoo te zeggen meer en meer intenser licht uit en wordt sterker, edeler!

Hieruit put ik de geestelijke steun voor dit leven, dat alle ware kracht van den mensch niet komt van buitenaf, maar van hemzelf; elke waarheid en energie uit zijn eigen heilig binnenste! Slechts dan pas krijgt zijn werken en zijn streven waarde!

De grootste steun komt van den mensch zelf!

Dit is dáárom m.i. een groote steun voor dit leven en bezit daarom een groote zedelijke waarde, omdat met die wetenschap toegerust wij onszelven terdege onderzoeken en alle huichelarij en valschheid ver van ons werpen. Dat wij slechts zijn zullen zooals ons hart ons zegt! Dat verder, wàt wij doen, ook goed en terdege doen en geheel onze krachten er aan wijden! Ook dan pas kunnen wij tevreden zijn over ons werken; al hebben wij dan weinig bereikt, zoo kunnen wij toch zeggen: ik deed het met al mijne toewijding!

Dit geloof steunt volgens mij ook daarom goed, omdat het leert oprecht te staan tegenover je medemensch en goed en liefhebbend tegenover ieder, hetzij mensch of dier!

Maar er is nog meer, nog véél meer! Hoe heerlijk te weten, vàst te weten, dat alles wat je doet, al 't goede, nooit verloren gaat

[p. 836]

na je dood, maar voort blijft bestaan om je verder te helpen op dien langen, moeilijken zieleweg, die er volgt, na dit leven naar 't zielenparadijs!

Hoe heerlijk te weten, dat er zielen zijn, die met liefdeblikken op je neerzien, die bedroefd zijn en treuren, als je slechte dingen zou doen, omdat het je later na je dood zooveel verder weer van het Doel zou brengen en nog veel meer moeite zou geven en kracht en werk, om op den begin-weg, waar je eerst was, terug te komen! Dat vaste weten houdt tegen om ook maar een weinig niet goede dingen te doen, teneinde je beschermgeest, die Groote, Goede, in je leven Onbekende Geest, die altijd bij je is en om je is en na je dood je steunt en leidt op je moeilijken zieleweg, niet te bedroeven en voor je zelf reiner te maken, dichter bij je doel. - -

O, nog veel meer is er, wat je goed doet in het Spiritisme!

Dat weten, dat een groote, geestelijke liefde hier op aarde voor altijd gesloten blijft en na den dood, ook blijft bestaan en men elkaars ziel wéérvindt, in groote, goede sympathie en harmonie. Dit weten, dit vàste geloof: Dat niets vernietigd wordt met den dood, dat alles blijft bestaan en alles voortgaat, alhoewel langzaam en moeilijk, maar vóórtgaat naar een schitterend, glorierijk Doel, het Al-Licht - Lezers en lezeressen, heb ik U eenigszins, naar ik hoop, duidelijk gemaakt, dat er wel degelijk een antwoord gegeven kan worden op de zoo menigmaal geuite vraag: ‘Wat voor innerlijke waarde heeft het spiritisme?’

Later hoop ik U, indien de redactrice het veroorlooft, nog duidelijker uiteen te zetten de verschillende punten, welke ik even heb aangehaald, doch welke ik slechts kort aanstipte, om U zooveel mogelijk naar mijn bescheiden krachten een aaneengeschakeld, helder beeld te geven van het bedoelde vraagstuk.