De Hollandsche Lelie. Jaargang 24

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus met verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

A.E.v.d.D. - Gij geeft geen pseudoniem op, zult hoop ik U-zelve echter herkennen. In antwoord op Uw vragen kan ik U mededeelen, dat ik het mij toegezonden gedichtje plaats, en ook bereid ben anderen te beoordeelen. Echter kan ik U niet vooruit beloven - alvorens ze gelezen te hebben - dat ik die anderen zal plaatsen, en evenmin wil ik mij verbinden dit aangenomen gedichtje in dit of dat bepaald nommer te zullen opnemen. In dat opzicht moet ik geheel vrij blijven. Ik moet U ook verzoeken voortaan Uw bijdragen met inkt te willen schrijven, met potlood is Uw werk niet te lezen bijna; voor dezen eenen keer heb ik er mee genoegen genomen, maar in het vervolg moet gij U aan inkt houden. Het doet mij genoegen dat het proef-abonnement U interesseert.

N.N. - In aansluiting aan mijn vorig-antwoord aan U, onder Spoed-correspondentie, in het vorig nommer, maak ik U er nog op attent, dat ik niet weet of de bewuste boeken zijn bestemd voor volwassenen-alleen, ook niet of zij van een bepaald-onschuldige strekking moeten zijn, of zij een godsdienstig tintje mogen of moeten dragen, etc., etc.? In mijn antwoord aan U tast ik om die redenen eenigzins in het duister rond. De Noorweegsche en Zweedsche literatuur biedt b.v. zéér veel moois; ik denk aan de voor iedereen geschikte boeken van Blicher Clausen, van Jonas Lie, en ontelbare anderen.

Top Naeff's School-idyllen, de verschillende romans van J. Eigenhuis, die van Styn Streuvels, Bij Ons van M. Ravesteyn, ziedaar eenige, dunkt mij, voor Uw doel in elk geval geschikte boeken, ik doe echter slechts een greep in het wilde weg, omdat ik, zoolang ik niet weet voor welke categorie van lezers Uw vraag bestemd is, U heel moeilijk kan raden, gegeven het oneindig aantal van dagelijks nieuw-verschijnende boeken. Of mogen zij ook zijn uit vroegeren tijd, als b.v. de romans van Dickens, van Thackeray, van George Elliot, van Tolstoi, (La Guerre et la Paix, Anna Karenine). Gij zoudt mij zeer verplichten Uw vraag wat nauwkeuriger toe te lichten.

Albert Vermeer. - Uw gedichtje, dat gij onder dit pseudoniem zoudt geplaatst willen zien, kan niet worden opgenomen. Daar uit Uw schrijven niet blijkt of gij abonné zijt heb ik het vernietigd.

Myrrha. - Ik had nog geen tijd U particulier te schrijven. Neen, een leesteeken niet! Het andere is méér geschikt, maar dan wat kleiner dan de vorige maal. Hartelijk hoop ik, dat gij weer hersteld zijt. Het Illustration-nommer met de mannequins zag ik; ik lees de Illustration om de theaterbijvoegsels, maar ik vind het blad-zelf veel minder interessant dan de Engelsche illustraties, Black and White, the Sketch, Graphic, London News, etc. Veel groeten.

L.H. te Z. (Duitsche abonnee). - Ik vind geen pseudoniem in Uw brief, wil U dus met Uw voorletters beantwoorden, hopend dat gij U-zelve zult herkennen door deze toevoeging ‘duitsche abonnée,’ omdat Uw brief in het duitsch is geschreven. - Gij deedt mij met dien brief van instemming met den inhoud der Holl.: Lelie zeer veel genoegen, en ik hoop dan ook hartelijk, dat gij bij Uw besluit mij nu voortaan méér te schrijven zult blijven; dat is mij werkelijk steeds aangenaam, wanneer mijn abonnés daartoe lust gevoelen. Ook was het mij een recht groote voldoening te lezen, dat gij mijn stukje Slavenzielen zoo juist hebt nagevoeld, en het er zóó mede eens waart dat juist dit stukje U dreef Uw sympathie met mijn streven mij te betuigen. Gij schrijft: ‘Waarom gaat alles zoo met den slakkengang voorwaarts?’ Ja, lieve duitsche abonnée, die slakkengang is nog een bijzondere eigenschap óók van den hollander bepaaldelijk; dat zult gij toch ook wel reeds hebben opgemerkt? Als men in het buitenland al lang klaar is met iets, dan broedt men er in Holland nog steeds over, of men 't wel zal doen, en durft doen, enz., enz. En het vermakelijke daarbij is dan nog bovendien den volbloed-hollander deze eigenschap te hooren ophemelen als een deugd van ‘voorzichtigheid’. Lieve hemel ja, de èchte ideaal-hollander is inderdaad zóó voorzichtig, dat hij niet van achter zijn hoekje aan de kachel wegkomt, noch in letterlijken, noch in figuurlijken zin. Neem b.v. maar eens een hollandsche courant. Dagen, weken, leuteren de journalisten over éénzelfde gebeurtenis voort, terwijl een buitenlandsch blad morgen reeds weer overgaat tot iets anders dat actueeler is. - Gij schrijft dat men eigenlijk medelijden moet hebben met zulke slavenzielen ‘omdat zij zelf niet voelen

[p. 415]

of begrijpen hoe laag zij staan.’ Ja, dat is zonder twijfel een zeer menschlievende theorie, maar ik erken volmondig, dat slavenziel-achtigheid mij veel meer ergert dan medelijdend stemt, omdat zij voorkomt in de eerste plaats zelf bij de zoogenaamd-ontwikkelden, die zich prat doen op hunne geestesgaven en hunne beginselen. Of is b.v. het gekruip voor de Koningin, het gelik om een ridderorde machtig te worden, het naloopen van alle mogelijke groote lui en adelijke heeren, niet een der véle vormen van slavenziel-achtigheid, - en een welke men in de eerste plaats ontmoet bij de zoogenaamd hoogere klassen!? - Ziet gij, met zulke nog en-passant op hun eigen ontwikkeling pratte slavenzielen kan ik met den besten wil ter wereld geen ‘medelijden’ hebben; zij zijn in mijn oogen absoluut-verachtelijk, èn bespottelijk van kinderachtigheid. Dat laatste geeft aan mijn ergernis over hen een gezonde afleiding, omdat zij met hun gekuip en gedoe en geflikflooi mijn lachlust opwekken.... en mij daardoor voor de nadeelige gevolgen van je-zelf boos maken bewaren. Ik zal U voor de aardigheid eens een staaltje daarvan uit mijn eigen ondervinding vertellen. De geschiedenis is reeds jaren geleden gebeurd. Een tot de Haagsche high-life kringen behoorende freule, met wie ik korten tijd samen op school had gegaan, trouwde hier in de Kloosterkerk met een geheel tot haar kring behoorenden jonkheer; een ècht ‘voornaam’ huwelijk dus, want bruid en bruidegom behoorden niet alleen zelf tot den zeer-ouden adel, maar waren ook geparenteerd aan en bevriend met alles wat hier in de residentie behoort tot aristocratie en diplomatie. - Ik-ook ging, omdat ik met de bruid had schoolgegaan, eens kijken naar de huwelijksplechtigheid-comedie-vertooning in de Kloosterkerk, welke bij zulke gelegenheden gebruikelijk is, en ik sloot mij - ik was toen nog heel jong natuurlijk, pas-volwassen, - aan bij een mijner naaste vrouwelijke familie-leden en haar dochter, die elk huwelijk van zulk een aard plachten na te loopen, bij wijze van voornaamheid-meedoenerij. Stel U mijn verbazing voor en gevoel van walging, toen ik, na afloop van de huwelijks-inzegening, bedoelde twee familie-leden zich vooruit zag dringen om het wegrijdende jonge paar hartelijk toe te wuiven, als behoorden zij tot hunne kennissen, terwijl zij intusschen hen nooit ontmoet of gesproken hadden. Ik-zelve, ofschoon wij, de bruid en ik, samen hadden schoolgegaan toevallig, onthield mij opzettelijk van alle wuiverijen en teekenen van herkenning, omdat ik het eenvoudig-weg poenig vond dat te doen, waar onze relatieën na onzen schooltijd geheel hadden opgehouden. Op mijn vraag echter aan mijn familieleden, hoe zij het in hun hoofd kregen aldus te groeten en te wuiven zonder eenige aanleiding daartoe hoegenaamd, kreeg ik het teekenende antwoord: ‘Dat staat beter tegenover het volk; al kennen wij dat paar nu ook niet persoonlijk, wij behooren toch óók tot hun kring, en dus kunnen wij heel goed mee doen aan het wuiven’. - Heb ik nu geen gelijk dat zulke kruiperijen, - en ik zou U tallooze staaltjes van dien aard kunnen opnoemen - kenmerkend slavenzielachtig zijn!? Wat mij betreft, niettegenstaande ik toen - gelijk hierboven gezegd - heel jong nog was, ik schaamde me zelve zóó voor het gezelschap waarin ik was uitgegaan, al behoorde dat tot mijn allernaaste familie, dat ik nóóit weer, na die ondervinding, ben gaan kijken met hen naar voornaamheden van welken aard ook. Hun positie bracht overigens mede, dat zij o.a. ook bij de Koningin gepresenteerd zijn, en ik verzeker U, dat ik mij dikwijls kostelijk vermaakt heb in stilte met de dolzinnige lofredenen, die zij hielden op Haar, na elk bezoek ten Harent; al de bijvoegelijke naamwoorden van: charmant, snoezig, allerliefst, gracieus, beminnelijk - ik weet al niet wat - werden dan in den overtreffenden trap bijeengehaald, van wege de hooge eer hen te beurt gevallen. Wijlen een mijner andere naaste familieleden, naar wien ik misschien meer aard, placht te zeggen, om zijn minachting voor zulk soort slavenziel-achtigheid uit te drukken, dat dit genre van menschen z.i. bereid zou zijn op zeker lichaamsdeel openlijk naar de Groote Markt in Groningen te kruipen (in die stad woonde bedoeld familielid namelijk) indien zij er maar 'n kroontje of 'n ridderorde door konden verwerven. Juist daarom vertel ik het U ook, niet om mijn eigen familie aan te vallen, maar om er door aan te toonen, dat slaven-zielachtigheid is een minne menschen-ondeugd; niet een van het volk, in het bijzonder, van de lagere standen, op zich zelf beschouwd, maar van ‘het’ menschdom.

Uw woord van lof aan den uitgever der Holl: Lelie, die mij zoo geheel vrij laat in mijn wijze van redigeeren van het Blad, en van den begin af aan zich aan die door mij gestelde voorwaarde van vrij-willen-zijn hield, is zeker wèlverdiend. Ik kan onze relatiën tusschen uitgever en redactrice in die opzichten dan ook niet genoeg op prijs stellen.

En dan ten slotte wat gij over Uw hondje schrijft; dat óók beäam ik ten volle, namelijk dat het U menigmaal meer troost heeft gegeven in uren van leed dan welk mensch ook. De menschen vluchten als zij leed zien; de menschen-ook vergeten U zoo gauw, in de ure van verdriet. Maar de liefde, de trouw, de toewijding van een hond, wanneer hij ziet dat ge verdriet hebt, is onuitputtelijk. En ook, of ge arm zijt of rijk, of ge het hem maar schamel kunt geven dan wel ruimschoots, Uw hond heeft U lief, zoo ge 't hem óók doet ten minste, Uw hond verlaat U nooit, wie ook U in den steek laat! Hartelijk dank voor alles wat gij daaromtrent schrijft, evenals voor geheel Uw brief, die, hoop ik, spoedig door meerderen zal gevolgd worden.

Jacques. - Ik zal U die reeds geweigerde bijdrage èn dat laatste versje terugzenden, want ik vind daarin, in dat versje, enkele regels die niet goed zijn; b.v. hoe kunt gij spreken van ‘Vromen’ tegen die pijnboomen? Dat is beslist onzuiver gevoeld. En elders spreekt gij hun aan met ‘Reinen’. Het is heel goed mogelijk dat het een of andere nieuwe-Gids-richting-blad zoo iets mooi vind, maar ik voor mij acht het bepaald wansmaak; ook doet mij Uw vorm telkens denken aan een onbewuste inspiratie door: Ueber allen Gipfeln ist Ruh. Het spijt mij zoo dat ik U moet teleurstellen, maar gij-zelve waardeert steeds mijn waarheid en oprechtheid; en, nietwaar, daarom juist is het toch mijn plicht U te wijzen op de gebreken die ik

[p. 416]

zie in Uw werk. Ik zal trachten dat andere van U nu heel spoedig te plaatsen; het is trouwens reeds lang in proef op de drukkerij. Gij behoeft volstrekt geen excuses te maken dat gij ‘te veel’ inzendt; dat is volstrekt niet het geval. Gij vindt mij steeds bereid zoowel Uw bijdragen te lezen als Uw brieven. Met het succes van Uw bijdrage in dat andere tijdschrift wensch ik U hartelijk geluk. Betaalt het goed? - Die schets waarvan gij spreekt kunt gij mij ook gerust zenden ter inzage. Gij kunt wezenlijk rekenen op mijn hartelijke belangstelling en bereidwilligheid. - Hartelijk gegroet.

Abel. - Uw langen brief moet ik uitvoerig beantwoorden maar kan dat nog niet doen wegens plaatsgebrek. Ik wil U daarom even eenlevensteeken geven, opdat gij weet wáárom het antwoord nog uitblijft. Er staat heel veel in dien brief, dat mij sympathiek is, en waarmede ik het ééns ben. In het bijzonder Uw zinnetje ‘Indien U als proletariërs kind geboren waart’.... etc., verdient een uitvoerige beantwoording. Uw in den Vrijen Socialist verschenen versje is mij hóógst sympathiek, gelijk ik reeds vroeger schreef; ik heb dus juist vermoed. Ik neem het dezer dagen over. Dank voor de toegezonden kaart met het portret van D.N. -

Loute. Ik had U particulier willen schrijven, maar ik heb er geen tijd toe kunnen vinden. Uw brief heeft mij èn mijn vriendin - want zulk leed vertel ik háár ook, daar het geen geheim is - doen huilen om U, en om Uw armen lieven hond. - Ik kan voor U geen enkele troostreden aanvoeren; want die bestaan eenvoudig niet. Het lijkt mij zóó vreeselijk een dier dat je liefhebt te zien overrijden, dat ik U niet kan uitdrukken wat ik voelde toen ik het las. Als een hen, die haar kuikens bij elkaar roept, neem ik dan dadelijk, wanneer ik zoo iets hoor, onze hondenjongens op schoot, en liefkoos hen, als liepen ze zelfs in huis gevaar. En ik begrijp zoo heel goed, dat gij dit ongeluk niet hebt kunnen verhinderen, want zulk een gróóten hond laat men in een zoo kalme stad als Uw woonplaats is natuurlijk niet aan de lijn loopen; vóór hier in Den Haag zoovele auto's waren, en toen de electrische tram nog niet bestond, deed ik zelve het hier op den Ouden Scheveningschen weg en in de Boschjes ook niet met mijn honden, want het is voor de dieren-zelf immers veel prettiger los te loopen. Zoo ik eenigzins kan den tijd vinden, schrijf ik U misschien nog. Hartelijk dank voor Uw lieven brief; het doet mij altijd goed dat zoovele hondenliefhebbers bij mij hun hart uitstorten als hun leed treft, in de zekerheid dat ik hen kan navoelen, want, inderdaad, dat is zeker zoo. Uw vroegeren brief beantwoord ik liever later; dit is slechts een woord van innige deelneming.

Mevr. A.C.F. - G. - Zooals gij ziet is reeds aan Uw verzoek voldaan. Ik ben 't ook geheel met U eens dat een gedachtenwisseling, gevoerd op zulk een wijze, juist omdat zij zoo geméénd is van beide kanten, haar nut kan hebben. - Ja, mijn arbeid is veel-omvattend; het zou kinderachtige aanstellerij zijn dat te ontkennen; maar het is een groote voldoening voor mij, dat ik zooveel word gelezen; dat geeft lust en werk-ijver, zelfs al wil mijn gezondheid niet altijd zoo als ik wil. En, inderdaad, het is een niet genoeg te waardeeren zegen, dat mijn hoofd zoo sterk is, zoodat ik zoo veel kan lezen en in mij opnemen, ook al moet ik mijn lichaam, om mijn hart, dikwijls een geheelen dag rust in bed geven. - Evenals gij-ook zoo vriendelijk zijt mij te schrijven, mijn bijdragen schijnen nu eenmaal groote aantrekkelijkheid te geven aan het Blad, en dat is wel vermoeiend eenerzijds, maar toch ook bovenal aanmoedigend, nietwaar? - Ja, het hollandsch klimaat is niet belovend voor den eersten winter hier, dien ik hier weer eens doorbreng. Ware het Zuiden maar niet zoo ver, ik was allang gevlogen. Wij zullen nog eens afwachten wat 1911 brengt. In elk geval zijn wij op het oogenblik meer gebonden dan vroeger, daar de oude moeder onzer Marie, sinds haar vader dezen zomer is gestorven, bij ons in huis woont. Dat hadden wij beloofd, indien de oude man het eerst zou heengaan, daar zij dan uit hare woning moest, en dus zou er in geen geval thans sprake kunnen zijn van op-reis-gaan met Marie en 't geheele huishoudentje. Als wij er nu nog eens uitvliegen, dan kan het maar zijn met ons beidjes. - Zeker herinner ik mij van de plannen met Uw meisje, waarover gij schreeft, en ik ben blij te hooren, dat alles met haar zoo naar Uw zin gaat. Van zulk een opleiding vind ik het echter zoo de schaduwzijde, dat het meisje er dikwijls lichamelijk, juist in hare ontwikkelingsjaren, door wordt benadeeld. Wat dr: van Dieren daaromtrent zegt - ik meen, dat ik het vroeger in de Lelie heb besproken - schijnt mij zoo juist gezien: indien zij later trouwt is niet alleen zij-zelve maar óók haar kindje dikwijls het slachtoffer van die vroegere hersen- en lichaams-overspanning. Echter, onze tijd is een moeilijke voor de vrouw, die haar eigen brood moet verdienen later. Aan het finantieele moeten wordt opgeofferd het gezinsleven; dat is nu eenmaal niet anders. De Staat echter richt m.i. zichzelf te gronde, door niet te zorgen voor een of anderen uitweg, want, een volk dat geen gezinsleven meer bezit, moet te gronde gaan op den duur. En wij hollanders zijn in die verkeerde richting al een aardig eindje op weg. Hartelijk gegroet.

Spoed-Correspondentie.

B. en Hanna. - De beloofde correspondenties aan U moeten wegens te groote lengte nog overblijven.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.