De Hollandsche Lelie. Jaargang 24

Hoofdartikel
Een en ander.
VI.
Evenredig Aandeel der Vrouw in het Ouderlijk Gezag.

I.

Was dat de gouden eeuw, toen vader Morgan en met hem vele volgsters ons verzekeren, in den oer-tijd, de gezinnen leefden onder het matriarchaat, toen de moeder was de wikkende bestierster en de vader de dienende werker, toen het kind slechts kende de zorgende voedster en de verwekker nameloos opging en verdween in de menigte, toen de vrouw nog uitsluitend was het redelijk wezen, de in licht en schoonheid wandelende, terwijl de man slechts rondsloop als het lichtschuwe diermensch, de pithecanthropos, waarvan in recenten tijd Dubois herschiep het satyrachtige beeld, droeve beschaming van der moimen aanmatigende ijdelheid. Was dat de gouden eeuw? Men zou meenen het te moeten aannemen, wanneer men hoort zoo menige blakende ijveraarster, die uitgaande van deze sociaal-historische uitbundigheid, hare theoriën ontwikkelt omtrent den komenden, nieuwen heilsstaat, het toekomstelysium, waarin opnieuw gebreideld zal zijn en onderjukt der sluwe kracht ruwe zelfzucht, de vrouw zal hebben herwonnen de oorspronkelijke heur toekomende plaats en als voorheen zal zijn de kloeke bewaakster van

[p. 146]

recht en rede tegen het blinde, teugelooze geweld.

Het zal zonder twijfel overbodig zijn hier in 't licht te stellen het groteske van bovenstaande, trouwens slechts om der curiositeits wille aangehaalde elucubratie en iedere maar eenigszins ernstige vrouw met ons zonder meer onmiddelijk verwijzen naar het rijk der fabelen deze al te doorzichtig speculatieve drogverheveling. En zoo wij er niet toe komen er om te lachen met gullen lach, dan is dat geenszins omdat het derisoire element niet ruimschoots aanwezig is, maar enkel om het droeve feit, dat te veel kwaad berokkend wordt aan eene overigens goede zaak door dergelijke om als ernst opgedrongen on-ernst. Want zoo iets, dan mag het schermen met kartonnen houwers als deze matriarchantstheorie in de eerste plaats worden aangevoerd als een zwaarwichtig argument tegen alle der vrouw toe te kennen vermeerdering van invloed en gezag.

II.

Naar aanleiding van het thans te behandelen feministisch derikeratum, dient voor allen de vraag gesteld, wie zijn of behooren te zijn de natuurlijke opvoeders der kinderen en aan wie behoort uit kracht daarvan het opvoedend gezag.

Voor degenen alweer, die richten hun doen en denken naar Gods woord, is, voor zoover het hun eigenlijk een vraag kan zijn, hierop slechts één enkel antwoord en geen andere mogelijkheid zal hun denkbaar, geen andere wet aannemelijk zijn, dan de eenige, die voorschrijft, dat het grootbrengen der kleinen is en steeds blijven zal de heiligste plicht van hen, aan wie de Schepper ze heeft geschonken en toevertrouwd.

Maar ook voor iedere andere redelijk denkende en uit door systemen-waan verblinde vrouw buiten het Christendom zal het antwoord niet anders kunnen luiden, dan dat alle opvoeding is de natuurlijke taak der ouders. Want zooals de vogel vergezelt het prille gebroed gedurende de eerste pogingen tot vliegen en niet aflaat van zorgen en toezien, voor dat bereikt is door allen het volle vermogen, zooals elk dier voedt en koestert het jong, het kweekt en opbrengt tot de volkomen maturiteit, zoo-ook op hooger plan is het der menschelijke ouderen van nature toegewezen plicht, te kweeken en groot te brengen hunne kinderen en tot op redelijken leeftijd te wijden hunne voortdurende zorgen en hunne zorgzaamste liefde aan de gunstige ontwikkeling hunner lichamelijke zoowel als geestelijke vermogens. En waar dan ook wederom de ultra's onder de feministen, om der wille van de mogelijkheid eener algeheele oeconomische gelijkstelling met den man, de voetsporen drukten der socialisten, en met hen de vrouw zouden willen ‘bevrijden van den last der kinderverzorging’ en dezen zouden willen verleggen op de schouders van de openbare gemeenschap, daar stellen zij zich op een standpunt van volkomen onnatuur en verzetten zij zich niet alleen tegen alle geöpenbaarde, maar evenzeer tegen de èn door de rede èn door de natuur uitdrukkelijk voorgeschreven wetten.

De ouders dus zijn de opvoeders der kinderen uit kracht van alle gegevens. Nu ligt het echter voor de hand, dat ofschoon alle opvoeding zal moeten zijn het resultaat der bemoeiingen van beiden, van den vader zoowel als van de moeder, en deze doelend in eene richting, gezamenlijk zullen trachten te bereiken eenzelfde eindpunt, de beiderzijdsche functiën niettemin behooren te zijn verdeeld naar den aard der specifiek mannelijke en vrouwelijke eigenschappen en dat dus in de eerste levensjaren de vrouw zal hebben te dragen het voornaamste aandeel in de te besteden zorgen, op meer vorderenden leeftijd daarentegen de vader zal zijn aangewezen om te nemen de leiding. Want, als de natuurlijke voedster en om de haar eigen teederheid en geduld, haar fijn gevoel en zachte vaardigheid zal in de eerste plaats de moeder zich dienen aan te trekken het lot van 't brooze, hulpelooze wezentje dat haar werd verpand; en later slechts, waar het geldt te vormen het zich ontplooiend karakter, uit te roeien de ongewenschte eigenschappen van hart en geest en te ontwikkelen de aanwezigen deugden en in te prenten de ontbrekende, dan, als gevraagd zal worden naar wijsheid en kracht, naar rustig inzicht en sterke beradenheid, dan zal het zijn aan den man om te doen gelden zijn gezag, zal de vrouw moeten treden op den achtergrond, om slechts biddend te waken nog tegen de verharding des gemoeds die vaak verzellen wil het rijpen van 't verstand.

III.

Ik meen te mogen aannemen in het bovenstaande voldoende te hebben aangetoond, hoe de opvoeding behoort voor alles aan de ouders, hoe ze niet anders kan en mag zijn

[p. 147]

dan het product eener wisselwerking tusschen twee weliswaar heterogene, maar elkander noodzakelijkerwijs aanvullende geaardheden, en dat er dus, absoluut genomen, geen sprake is van eenige prioriteit naar welke zijde ook, aangezien in alle normale gevallen - en dat zijn die, waarin aanwezig is de zuivere eenheid van inzicht die het natuurlijk uitvloeisel is eener wederzijdsche liefde - beide factoren steeds zullen zijn gelijkelijk onmisbaar en even gewichtig.

En geen wijs man dan ook, die zich ooit zal geroepen voelen in te grijpen in het liefderijke werk eener zorgende moeder, evenmin als een welgeaarde vrouw het den vader zal maken tot verwijt wanneer hij optreedt met klemmende strengheid, waar de noodzaak daar toe dringt.

Als alle algemeene regels echter, geldt ook de hier aangevoerde in zijn algemeenheid niet anders dan voor de normale gevallen. En waar ons, indachtig aan de bekende menschelijke onvolkomenheid, veilig mag worden aangenomen, dat zoo deze normale gevallen al het meerendeel, dan toch niet het overgroote meerendeel zullen vormen van de in den regel voorkomende, en dat, zoowel door eigendommelijkheid van karakter als door inwerking van buiten de gevorderde eenheid van inzicht nog al eens te wenschen zal laten, kan het niet uitblijven of ook de eenheid van wil zal niet steeds aanwezig zijn en tengevolge hiervan zal onvermijdelijk moeten rijzen het conflict.

Nu is vanuit christelijk zoowel als practisch standpunt de meest wenschelijke oplossing van elk conflict de schikking in der minne. Waar gerezen is verschil van meening, daar dient - natuurlijk waar het geen beginselen geldt van onwrikbaren aard - in de eerste plaats getracht naar een elkander naderen door een beiderzijds aan kant zetten wan alle ijdelheid en zelfzucht en het vóór alles op den voorgrond plaatsen van de zaak, het heil waarom het gaat. Geen zich te kort gedaan wanen in eenig opzicht, geen stokstijf houden aan eigen wil en zweren bij eigen verstand, maar in eenvoud doelen naar het beste, en verre houden van de Liefde alle wrevel gegroeid in het zelfwillig ik.

Niet steeds echter zal deze oplossing zijn de bereikbare zelfs daar waar niet afwezig is de goede wil. Niet alleen dat niet een ieder gezegend is met energie noodig voor een innerlijke zelfoverwinning, maar ook de omstandigheden slaan vaak met machteloosheid, daar waar de wil werkelijk neigt ten goede. En waar dit het geval is, waar, hoe dan ook, een elkander naderen, een overeenstemming niet is tot stand te brengen, daar natuurlijk rest niet anders dan de erkenning van een beslissend eindgezag.

Dit eindgezag nu zal uit den aard der zaak moeten berusten bij die eene der beide partijen, die uit kracht van interente eigenschappen als vanzelf is aangewezen tot het voeren van dit gezag. En het valt niet te ontkennen dat deze eigenschappen - kracht en vasten wil, rustig doorzicht en ernstig verantwoordelijkheidsgevoel - allerminst beschouwd mogen worden als vormend het merk van der vrouwen aard, maar integendeel zonder eenige twijfel integreerend behooren tot het karakteristieke wezen van den man.

En moge men van zekere zijde hier al aanvoeren weer, dat, zoo de vrouw deze noodige gegevens inderdaad in mindere mate bezit ofwel mist geheel en al, dit het gevolg is juist van een eeuwenlange uitsluiting van alle gezag, dat het vermogen om waar het noodig is kloek en bewust handelend op te treden door langdurig onbruik als het ware is geatrophieerd, een feit blijft het niettemin dat, zoó het al mag voorkomen latent, het zeer zeker toch niet aanwezig is in dadelijke activiteit en het voor het oogenblik dus zonder eenigen twijfel mist alle practische bruikbaarheid. En zij dus, die zouden wenschen of eischen dat, in afwachting eener mogelijke toekomstige reactiveering, het finale ‘sic volo’ reeds nu weer werd het prerogatief der vrouw - ik laat in 't midden of het dit ooit zou kunnen of mogen worden - zouden het ge zinsleven wagen aan een proefneming zóó roekeloos, dat zeer zeker geen enkele gewetensvolle moeder de verantwoordelijkheid daarvoor mede zou willen dragen.

Of er dan niets in redelijkheid zou zijn te wenschen voor de vrouw, wat aangaat hare plaats en hare rechten in het huisgezin en ten opzichte harer kinderen? Zeer zeker wél! Daar echter deze wenschelijkheden niet onmiddelijk voortspruiten uit het beginsel, uit het eigenlijke wezen dus der zaak en ze, - daar ze hunne reden van bestaan slechts ontleenen aan uitzonderlijke gevallen, - niet meer dan toevalligerwijze raken het hier behandelde vraagstuk, acht ik het beter er niet hier op in te gaan, maar ze nader te behandelen in een volgend artikel over de privaatrechtelijke positie der vrouw.

H. VAN ROGGEN - BLOMHERT.