De Hollandsche Lelie. Jaargang 24

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus met verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

[p. 143]

Mevr. A.C.F. - G. - Ik dank U hartelijk naar aanleiding van Uw briefje van 15 dezer, en ik hoop van harte dat gij bij de ontvangst dezer Lelie weer hersteld zult zijn, want ziek-zijn is geen prettig ding, daarvan weet ik mee te praten. - Mijn gevoelens in dat bijzondere opzicht, dat de aanleiding is tot Uw briefje, zou ik inderdaad niet gaarne verder willen ontleden. Ik heb het mijn plicht geacht openbaar te maken wat ik in dezen ondervond, en ik dank U zeer voor Uw hartelijke woorden dienaangaande. Inderdaad, die goede zijde heeft ziek-zijn, dat men er veel vriendelijkheden door ondervindt, en daardoor veel mooie zijden in het menschelijk karakter leert kennen. Maar helaas ook wel leelijke.! Ik spreek hier niet van eigen ervaring, maar van hetgeen ik eens hoorde zeggen door een mijner bekenden, toen een ‘vriendin’ van haar heel lang sukkelde, en geheel uit den familiekring was gebannen. Op zekeren dag sprak ik mijne bekende, juist toen zij bij de moeder dezer zieke vriendin een bezoek had gemaakt, en natuurlijk lag mijn vraag voor de hand: ‘En hoe gaat het met de patiente?’ - Waarop ik het m.i. het geheele karakter in zijn koud egoïsme teekenende antwoord kreeg: ‘O daarnaar vergat ik te vragen. Als de menschen ook zóó lang ziek zijn, vergeet je ze!’ -

't Andere geval waaraan ik denk is van een heel rijk dametje, maar heel gierig, dat ik eens in hare ziekte opzocht nadat zij herstellend was van zware koorts. Met een zeker hebzuchtig welgevallen wees zij mij de vruchten en lekkernijen rondom haar aan, en vertrouwde mij toe: ‘Dat is van ziek-zijn wel leuk, dat je zoo veel lekkers te eten en te drinken krijgt.’ - Van een arme of van een in geen enkel opzicht in staat zich meer dan het noodige te gunnen lijder zou je zoo'n opmerking natuurlijk achten, van deze in haar eigen ouderlijk huis wonende schatrijke gierige deed mij die hebzucht weerzinwekkend aan. - Nogmaals hartelijke dank.

Dwalm. - Ik dank U zeer hartelijk voor Uw belangstelling en aanbod, maar ik kan het heel goed in orde krijgen; intusschen is het altijd prettig te weten dat men op iemand kan rekenen. - Ik vind dat gij groot gelijk hebt over het U toekomende honorarium te beschikken. Waarom niet? Aan den anderen kant echter heeft elke uitgever evenzeer gelijk wanneer hij een hem gevraagd extra-exemplaar in rekening brengt aan den vrager. Waar zou anders de grens zijn? - Uw bezwaren omtrent het niet onderteekend zijn der stukken van ‘Een Vrije Socialist’ en van ‘Een Katholiek’ kan ik niet geheel deelen. De eerstgenoemde heeft mij uitdrukkelijk erbij geschreven dat hij het al of niet voluit onderteekenen met zijn naam aan mij overliet; de tweede richtte het woord tot mij persoonlijk. Hij (geen zij) zou er, meen ik, ook geen afdoend bezwaar tegen gehad hebben indien ik zijn naam er onder had gezet, want ik meen mij dit uit een vorig schrijven van hem te herinneren, naar aanleiding van een ander ingez: stuk door hem; echter ik vond zijn schrijven volstrekt niet van dien aard om onderteekening te eischen, juist omdat het mij zelf gold. Ik erken dat het stukje van: Een Vrije Socialist in druk scherper en persoonlijker indruk maakte dan toen ik het in manuscript onder de oogen kreeg, en, uit dat oogpunt beschouwd, is het dus misschien beter hem voor het vervolg uit te noodigen zijn naam te noemen. - Uw bezwaar, dat het artikel Knoeierij van C. Arntzenius niet afdoend is, omdat er nu eenmaal overal geknoeid wordt, schijnt mij gezocht. Immers, wanneer men nog het zwijgen óók moet doen tot het knoeien, dan neemt het eerst recht hand over hand toe. Vindt gij-zelf dat ook niet? En daarom is reeds haar artikel een ‘helpen pompen’. Tot recht verstaan voor haar, en voor andere lezers, neem ik hier letterlijk over wat gij dienaangaande schrijft:

‘Knoeierij’ bewijst dat C. Arntzenius vreeselijk zenuwachtig is. Verleden zomer was ik met een botter op de Zuiderzee naar Marken, en daar kwam een lek in. Het water werd onrustbarend erg in de schuit. Het interesseerde mij heel weinig, want 10 minuten eerder of later naar de andere wereld verhuizen is mij precies gelijk en liet me volkomen rustig. Maar een paar andere heeren riepen maar aldoor ‘Kaptein het water rijst, het lek wordt zeker grooter’

Toen riep de kaptein (tot mijn groote vermaak) tegen die heeren ‘dat ziet een kind; als 't jelui niet bevalt moet je helpen pompen.’

Zoo ook Arntzenius met haar ondermaansche geknoei; dat is niets nieuws. Dat artikel is aardig, maar te objectief: het bevalt haar niet dat er lekken zijn, welnu wat helpt haar schreeuwen dat het zoo is; laat ze liever helpen pompen.

Ik herhaal: ik vind dat zij dit doet, dóór haar getuigen tegen knoeierij.

Alma. - Dat gij dezen keer een zóó spoedig antwoord ontvangt heeft een bijzondere reden, namelijk dat ik mij wil haasten U omgaand mee te deelen, hoe ik dien ‘journalist’, die beweert mij ‘zoo goed te kennen’ nooit heb gezien, laat staan ontmoet, of gesproken. Eerst dacht ik den mij geheel onbekenden naam, dien gij noemt, lezend, dat hij te goeder trouw in de war was met een mijner nichtjes (ofschoon ik de eenige Anna de Savornin Lohman ben in de familie), maar toen ik vervolgens vernam uit het vervolg van Uw schrijven, dat de man zich bij U uitgaf voor auteur van Handelsblad-artikelen, terwijl hij aan dat Blad onbekend blijkt, en dat gij-zelve hem op verschillende onwaarheden en leugens hebt betrapt, stond het bij mij vast, dat hij wel opzettelijk tegen U zal hebben gelogen. - Zooals ik U nog eens herhaal, iemand van dien naam ken ik absoluut niet, noch als journalist, noch in eenige andere betrekking. De mogelijkheid bestaat, dat de man terzelfder tijd als ik aan de Telegraaf werkzaam was, en mij dus van aanzien kende, maar ik kende hem dan niet, daar het mindere personeel nooit aan mij is voorgesteld, en alleen de hoofdredacteuren met mij in persoonlijke aanraking kwamen. - Ik stel er prijs op U dit zoo nadrukkelijk uit te leggen, omdat het mij al eens meer is gebeurd, dat de een of de ander aan een derde verklaard heeft mij ‘heel goed te kennen’ terwijl er geen woord van waar was. - Gij ziet dus dat ik aan Uw verzoek U mijne meening over hem mee te deelen

[p. 144]

met den besten wil ter wereld geen gevolg kan geven. Of ik in zoo'n geval aan een dergelijk verzoek zou willen voldoen hangt natuurlijk af van elk persoon afzonderlijk; d.w.z. of hij tot mijn kennissen of vrienden behoort, dan wel maar is 'n toevallige ontmoeting. - Ik neem hieronder letterlijk over wat gij schrijft naar aanleiding van mijn Varia: Kinderen in den trein (zie Lelie van 10 Aug. 1910 No. 6).

Uw woorden naar aanleiding van het Uwe Marie overkomen feit in den trein waren mij als uit de ziel gegrepen. U moet n.l. weten, dat ik onlangs met diepe verontwaardiging een dergelijk feit, dat mij bijna ziek maakte, beleefde. Reizende van Amsterdam naar Alkmaar stapte ik in een coupé, waarin ik tot mijn schrik drie kinderen ontdekte, maar, laat zijnde, was mij geen tijd gelaten over te stappen, en dus stapte ik met een zuur gezicht in den weeig ruikenden wagen.

Een groenbleek jongetje zat tegenover mij, zóo intens wit, dat het mij niets verwonderde hem op een gegeven moment bewegingen van rendez vous spelen te zien maken. In plaats van hem de geschiedenis buiten 't venster te laten afspelen, gelastte de moeder hem in den hoek van den coupé, in een doorloopje naar den anderen coupé, te spuwen. Dit gebeurde vlak naast mij, zoodat ik mijn rokken zoo nauw mogelyk om mij heen spande en er goed af kwam, maar minder gelukkig was een koffer van een andere reizigster, waartegen het kind maar lustig spuwde. Ik werd meer dan wee van het gezicht, en deed de plechtige gelofte een coupé met kinderen voortaan te vermijden als een besmettelijke ziekte. Er moesten maar aparte coupés voor kinderen worden ingesteld, waar de moeders, of de juffrouwen met hun kinderen, plaats nemen, evenals dit in groote hotels met de middagtafel voor kinderen het geval is.

Ik ben het volkomen met U eens, dat honden oneindig smakelijker gezelschap zijn dan kleine kinderen. -

Deze opmerking van U is zéér waar; inderdaad zouden coupés, alléén voor moeders met kinderen, een even nuttige verbetering zijn als in Pruisen de zoo verstandige inrichting van çoupés: ‘Enkel voor reizigers met honden’. - Hoe ook ik op een reis van Keulen naar Frankfort bezocht werd door een wagenziek kinkhoest-kind, wier moeder uit de tweede klasse stapte in mijn waggon eerste, om het schepseltje bij mij hare uitwerpselen te laten deponeeren, en hoe ik den conducteur ben gaan roepen, die haar woedend dwong het vuil zelve met een doek te komen oprapen, heb ik reeds verteld vroeger. Toen ik dit voorjaar van Nice over Frankfort naar hier thuis kwam, kregen wij in Marseille een gezelschap in den trein van vader, moeder, drie vrij groote kinderen en een meid, welke op het punt waren zich in onze coupé in te nestelen, toen de aanblik onzer twee honden hen, gode zij dank, afschrikte. Welnu, dit gezelschap is er in geslaagd in dien nacht niet alleen de coupé, dien zij neven ons in bezit namen, maar zelfs den geheelen gang, zóó te bevuilen, dat de duitsche conducteur, die 's ochtends aan de grenzen den vuilen franschen collega verving, terstond een bezem ging halen, en zoowel meid, als mevrouw beide aan het werk zette om eigenhandig de smerigheden op te ruimen. Onze honden daarentegen hebben zich den geheelen nacht absoluut-rustig gehouden, en lieten geen enkel spoor achter van wat ook; - in beide gevallen waren het duitsche conducteurs die zoo flink optraden; ik wil van onze hollanders, van wien ik altijd de meest beleefde en vriendelijke behandeling ondervond, niets dan goeds zeggen, wat mij-persoonlijk aangaat, maar ik betwijfel of zij zulk een onbegrensde macht tot flink optreden bezitten als den duitschen conducteurs wordt verleend door hunne directies.

Klimop. - Ik zou het uitstekend vinden, indien gij over, het Groenloopen, of liever-gezegd tegen het Groenloopen, een flink artikel wilt maken. Maar dit schetsje van U is m.i. veel te onbeduidend, niet alleen wat de beteekenis aangaat, maar óók als verhaal op zich zelf beschouwd. Het is niets, noch schets noch beschouwing. 't Geen gij naar aanleiding van die zaak schrijft, beaam ik volkomen. Mevrouw van Holthe tot Echten - van Harpen Kuyper heeft een brochure tegen het Groenloopen geschreven, die ik U ter lezing aanbeveel, en hoop in deze dagen in de Lelie nog eens te pas te brengen. Doe U best eens en maak iets anders - Uw brief over Uw onaangename ondervinding zie ik met veel belangstelling tegemoet, want ik-ook heb zoo'n lief familie-exemplaar gehad, die, onder het motto liefheid, zich overal indrong, (wel te verstaan waar wat te halen viel, geld, voorname relaties, invloed voor haar man), en die zoo valsch was, dat je nooit wist wanneer ze waarheid sprak en wanneer leugen. Een eigen eerlijke opinie had ze nooit, altijd die van de(n)gene, die moest worden opgevleid. - Gij spreekt van een vorigen brief van U, met een bezending. Ik meende, dat ik U reeds had beantwoord op alles. Hebt gij die laatste corr: aan U niet gelezen misschien? In elk geval zal ik de copie nog nazien.

L.P. - Uw ‘piete-peuter-briefje’ om Uwe belangstelling met mij uit te drukken, vond ik zoo lief, dat ik er U omgaand voor kom bedanken. Ik beantwoord Uw vorigen langen brief dan later zoo spoedig mogelijk. Het was een heel lief idee van U dat laatste briefje te schrijven.

J.K. - Ik beantwoord nu maar éérst Uw laatsten brief met het artikel, waarvan ik U de proef laat toezenden. Gij ziet daaruit dat ik het plaats, en ook zal ik het in dat nommer, dat met den gedenkdag samenvalt, doen opnemen. Voorloopig hartelijk gegroet.

Jonge Weduwe. - Ik zal aan Uw noodkreet gevolg geven. Er is zóóveel copie. Maar gij hebt nu wel recht op een beurt. Is dit niet Uw laatste pseudoniem?

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN