De Hollandsche Lelie. Jaargang 23

Hoofdartikel
Overdrijving.

Een rumoerige volksmassa. Stakers in de bouw-vakken en andere bedrijven, arbeiders die zich onder heftig gebaar en luid gesprek bewegen in de omtrek van een in aanbouw zijnd bankiershuis, eischen hooger loon.

Ze willen niet meer aangemerkt worden als de doode steen, en de ondernemer beschouwen als het ééne noodige, cement; het kapitaal als de samenvoegende drijfkracht.

Ze willen van dat alles één specie maken; meer gelijkmaking tusschen bouwer en sjouwer. Dat hebben de overdrijvers, Domela en Pieter Jelle, en Albert Hahn met zijn fijne, intelligent gedachte, maar levenskracht missende prentjes, hen gezegd.

Arme opgehitste mannen. Arme hongerlijdende vrouwen. Armzalige lieve kleine wezentjes van kinderen; slachtoffers van de werkstaking, dwaallichten!

Want geheel daar gelaten de vraag van gelijk of ongelijk, de vraag of deze methode van staking en eisching eerder de werkeloosheid en 't maatschappelijk levensverschil zal wegnemen, als een superieurder wetgeving omtrent de verdeeling van den Rijkdom en betere exploitatie van Rijksnijverheid; geheel daargelaten of het roekeloos optreden van den arbeider wèl of niet, een lapmiddel is, waardoor dit, eenig heilbrengend staatsbeleid wordt verschoven, dient het oog worden opengehouden, dat loonsregeling grenzen

[p. 514]

heeft. Zie de menschen op de Drentsche hei, die leven van f 5, - in de week, vergelijk de Amsterdamsche Baron die f 25. - verdient en daarvan f 10. - verteert in de kroegen.

Als deze nu meer vraagt, waar is dan het einde van overdrijving?

Waar men tegenwoordig het oog richt, het is alles zenuwachtigheid en overdrijving. Zooals we onlangs gelezen hebben bij het

Haarlemsche vonnis.

Als Hoogland (de eedsweigeraar) geen lust heeft de eed af te leggen, liever wil beloven met handslag welnu, wijk dan een keer menschkundig van den regel af; laat de rechter grootmoedig zijn!

Maar om nu van de rechterzijde dit é volutionaire vonnis terstond uit te kraaien voor ré volutionair, te melden dat de rechter ‘nu op de stoel van den Wetgever klimt’ - is evenzoozeer - (om in den toon van de Standaard te blijven) ‘de rolschaatsen der overdrijving aanbinden,’ als nu van ‘links’ te juichen: ‘dat er zich, voor ons oog, aan de horizon, een tijdperk ontplooit van ongekende rechtzaligheid.’

Zeker, de rechter heeft grenzen! Heeft zich te houden aan de Wet. Geen eigen rechtertje spelen.

Maar enkele onnoozel-lichte gevallen: het wegstelen uit honger van een brood, het anders willen afleggen van een eed, wat is dat voor kinderachtigheid dáárover geweld te maken voor rechtsafdrijving.

Heeft de Wet zèlf geen voorbeeld gegeven, door van de zware besmettelijke ziekten, de lichte mazelen uit te sluiten?

Hoort eens: de Vrouwen hebben tot dusver den naam gehad te overdrijven maar de persmannen, de gloeilampen der verlichting - steken haar naar de kroon.

Nog spécialer heb ik een schrijver op mijn oog, voorkomende in de Lelie van September, over gelijkmaking.

Deze gedachtenwisselaar wenscht één specie te maken van man en vrouw.

Dàt is nog het mooiste wat ik ooit gehoord heb! In de ‘Secolo’, verschijnende te Milaan, kwam onlangs een bericht voor, dat iemand te Palermo, een eenvoudig boerenzoon, had uitgevonden van haantjes - hennetjes te maken.

Dus, heeft de gedachtenwisselaar in de Lelie van September van die uitvinding niet de primeur. Soit, hij wil toch één specie maken van man en vrouw.

Welnu, terstond hem de hand toegestoken voor zoover het betreft rechtsgelijkheid, gelijk huwelijksrecht.

Maar verder alweer overdrijving. Want, noch bijzit, noch bezit is de vrouw van den man, maar ook in geenen deele mag ze immer zijns gelijke worden.

Alleen zijn ongelijke pendant.

Man en vrouw zijn (als) twee tandraderen, beiden even waardig, maar het een iets anders gesteld dan het andere, om in elkaar te grijpen.

Maar stel de raderen gelijk of maak er een kleine verwijdering tusschen - ach, dan staat de Molen stil. Ze schept geen levenswater meer.

Dus niet overdrijven. De man moet de steen blijven. Zij het voegsel, de cement.

Aldus voortgaande, redeneer ik de haar toegestoken levensplank tot verkrijging van kiesrecht, een vrij-zinnigheid (zin om de vrouwen te vrijen) om haar stemmen te winnen voor een zetel in 't parlement. Waar hun niet op moet ingaan òf die ‘vogelaars met zoet gefluit eerst voorwaarden stellen.

Zoodra de Vrouw over de brug van 't stemrecht komt gaat het haar als de ‘Suffraget’. Zoodra ze gaat gooien met dakpannen, verliest ze haar vrouwelijkheid in de dakgoot. Hoort het kiesrechtvrouw: mevrouw Marie Stritt. Ze heeft het Woensdag gezegd, dat vrouwenkiesrecht het vrouwelijk en moederlijk element in de politiek brengt.

Zeker, ze lost zich op in den man!

De Vrouw - het vrouwelijke - verdwijnt.

De vrouw wordt man.

Krijgen we dan niet een huishouden van Jan Steen: de vrouw rechts stemmen, de man links, de kinderen dwars.

Ondergang van het huisgezin!

In open zee drijven van de Staat!

Willen de vrouwen, ten hare opzichten andere wetgeving, andere verhoudingen, laten zij dan een andere weg volgen. Dat zou vrij wat beter zijn.

Toen de groote Keizer Napoléon - een wetsontwerp onderwierp aan een volksstemming en het grootste aantal tegen - en het mindere vóór was, verklaarde Zijn Majesteit het ontwerp voor... aangenomen.

Opmerkzaam gemaakt door Maarschalk

[p. 515]

Berthier, dat Z.M. meeging met de minderheid, antwoordde de Keizer: niet de volume maar de qualiteit is van waarde; de 300000 man die zijn thuis gebleven, waren die tegen het voorstel geweest, dàn waren zij opgekomen; die zwijgt regeert, die zwijgt consenteert, dus moeten die zwijgers bij de minderheid geteld worden. ‘Dat zijn de mannen die ik noodig heb! Kunnen de vrouwen daar niets van leeren?

Van de 800.000 stemgerechtigde mannen in Nederland, komen slechts 500.000 menschen aan de stembus. De resteerende 300.000 blijft rustig achter de kachel. Is dat een zuivere natie-weerspiegeling?

Is ons land niet even zoozeer politiek - als financieel ziek.

Staan er niet om het ziekbed vier doktoren van verschillende meening: Kuyper, Lohman, van Nispen en Troelstra. Is het wijs of onwijs, 's lands orgel te laten bespelen door musici die tegen elkaar indraaien?

Is het niet een egoïstische massa kiezers die tegenwoordig opkomen uit belang voor baantjes of traktementsverhooging. Is niet de behartiging van Vrouw's belangen beter te verwachten van de 300.000 mannen, die thans thuisblijven uit dégout voor de stemviezigheden.

Gaat dan met U honderden of duizenden vrouwen op een mooienzomerdag naar het Loo. Brengt een smeekschrift aan Hare Majesteit de Koningin; zelve Moeder en Vrouw.

‘Dat het Hare Maj. moge behagen die 300.000, uit hun schuilhoek te commandeeren, door invoering van verplicht Kiesrecht.

Vandaag verplicht stemrecht - morgen andere verhoudingen. Niet alle dagen geteem over invoering van wetten - maar afschaffing van hinderlijkheden, rechts-gelijkmaking van de vrouw met den man. -

Maar blijf verder immer bevorderen Uwe ongelijkheid met den man, naar den aard Uwer geboorte, naar het voorbeeld der Natuur, waarin alles ongelijk is.

Nimmer als er verbetering in Uw lot is weggelegd zult ge dit verkrijgen door onvrouwelijk te worden.

Een onvrouwelijke vrouw wordt door alle mannen veracht.

Volg nimmer de gepasseerde en nu de maatschappij haat toedragende suffraget. Ook niet de gelaarsde Marie Stritt, die de vrouw wil oplossen in den man. - Blijf in alles ongelijk. Volg het principieele vrouwensoort zooals de Freule ‘bloemen strooiende op Uw’ wegen, liefde wevende in Uw lot.¹⁾

H. VAN HOLK.

1) Waar de auteur hier mij in zijn artikel noemt, zal ik mij veroorloven op dit zijn zinnetje nader terug te komen; omdat ik, door het Lot gedwongen, een onvrouwelijken werkkring heb, die, als men hem goed waarneemt, moet leiden tot onvrouwelijkheid, althans in het openbare leven. - Doch hierover later méér.
REDACTRICE HOLL: LELIE.