De Hollandsche Lelie. Jaargang 23

Correspondentie van de redactie met de abonnés

De redactrice van de Holl: Lelie brengt ter kennis van de lezers van dit Blad, dat zij géén manuscripten, of brieven, haar naar aanleiding der redactie-aangelegenheden toegezonden door niet-abonnés, kan beantwoorden langs particulieren weg. De correspondentie in dit Blad dient zoowel tot de beantwoording van brieven, als tot de mededeelingen betreffende aangenomen en geweigerde bijdragen, en zij, die zelve geen abonné of abonnée zijn, kunnen dus niet verwachten langs een anderen dan den correspondentie-weg te worden beantwoord. Wanneer zij door leesgezelschapkring, of samen-lezen, of op welke wijze dan ook, gelegenheid kunnen vinden de correspondentie-rubriek te volgen, dan is de redactrice bereid hen dáárin te beantwoorden.

Op dezen regel wordt voortaan géén uitzondering meer gemaakt, en afzonderlijke nommers, correspondentie-antwoorden aan niet-abonné's behelzend, worden niet meer toegezonden.

Redactrice.

P.S. Het spreekt van zelf, dat deze regel alleen geldt voor eerstbeginnenden, èn voor briefschrijvers die in de corr: rubriek thuishooren.

K.L. - Ik moest lachen, dat gij der langen Rede kurzer Sinn van Uw wensch hebt ingewikkeld in zulk een angstvallig gesteld epistel. Want ik heb U in de Lelie, die gij leest, reeds menigmaal getoond, hoe bereidwillig ik ben iemand een dienst van dien aard, als gij vraagt, te bewijzen. Zendt dus het geesteskind gerust; of het aangenomen wordt, is een andere vraag, want, zelfs al zou ik het voor plaatsing niet ongeschikt vinden, dan nog gaat het mij evenzoo als dien anderen redacteur, die U schreef, dat hij ‘al zoo veel copie van dien aard had’. Hij heeft, gelijk gij zeer terecht vermoedt, ‘de pil bij de terugzending willen vergulden’. Bij mij kan daarvan nu nog geen sprake zijn, omdat ik het U reeds nu, dus vóór ik nog iets van den inhoud las, ter voorkoming van teleurstelling, zeg: van abonné's ligt er reeds véél dergelijke copie, dus, niet-abonné's hebben weinig kans. - Uw verwondering, dat de meeste menschen zich kleine levensrampen zoo aantrekken, en daarover hun hart uitstorten, deel ik geenzins, en ik zal U zeggen waarom. Ten eerste is klein en groot heel betrekkelijk. Wat voor den een een groote ramp is, vindt de ander kinderachtig. Ik heb onlangs van iemand een brief gehad over den dood van haar hondje, waardoor mij die dame ongemeen sympathiek is geworden. Zij en ìk voelen daarin gelijk, namelijk dat het verlies van zulk een trouwen vriend iets heel, heel droevigs is in je leven. Maar 'n ander vindt zoo'n ‘kleine’ ramp ‘overdreven’ en ‘bespottelijk’, en treurt op zijne beurt hevig over weer andere dingen, die mij koud laten, zooals een verandering van woonplaats, een gekibbel met de meid, etc. Indien het leven enkel bestond uit groote rampen, dan zou het veel minder zwaar te dragen zijn, dan nu het één aaneenschakeling is van allerlei dagelijks terugkeerende, in andere dan onze eigene oogen

[p. 383]

heel weinig beteekenende, maar voor den betrokkene-zelf o zoo grievende ‘kleinigheden’. Ik stel het daarom juist op hoogen prijs, dat zoovelen mij achter de schermen laten zien in hun leven en lijden, en dat ruime ervaring en zelf-veel-kunnen-begrijpen en kunnen-navoelen mij in staat stellen hen soms te troosten, al is het maar door het negatieve iets dat bestaat in den ander verstaan in zijn leed. -

Uw sympathie voor Marie Antoinette deel ik. Hoe meer ik van en over haar las, hoe meer zij mij zoo oneindig te beklagen toeschijnt in haar tragisch lot; dat zij zoo werkelijk als een ‘koningin’ in den besten zin van het woord wist te dragen. Wat let het, dat zij, als heel jong meisje, te midden van zóóveel verleiding, als haar toen werd geboden, niet vast-stond in hare schoenen altijd, en zich wel eens schuldig maakte aan 'n lichtzinnig woord, 'n spotlach, 'n onvoorzichtigheid. Wie onzer is volmaakt? Maar in het leed, in den nood, dan openbaren de edelen onder ons zich naar den waren aard. Welnu, deze vrouw heeft zich in al de verschrikkingen van die dagen getoond als een heldin, èn als een christin. En ik zou wel eens willen weten, hoevelen dergenen, die nu met geleerde betoogen aantoonen, dat zij toch wel schuld had aan haar ongeluk, haar dat zouden nadoen, indien zij in hetzelfde geval verkeerden, die koninklijke hooghartigheid, gepaard aan die echt-vrome onderwerping aan Gods wil, dat voorbeeldeloos zwijgend dulden in de gevangenis, en dat nobel sterven onder de guillotine - zonder een klacht, of een vervloeking - met haar oogen op het kruis van Christus als haar éénige troost. - - Onder al die zoogenaamd groote mannen en vrouwen, die de fransche revolutie hebben gemaakt, is er m.i. niet een zóó waarlijk gróót geweest als Marie Antoinette, hun slachtoffer.

De prinses de Lamballe, die haar trouw bleef, toen ieder ander haar verliet, en dat heeft geboet met den afschuwelijken dood van in de handen van het gepeupel te vallen, ook zij is mij altijd een uiterst sympathieke figuur uit die dagen. - Daarentegen moet ik bekennen, dat ik voor eene Anna Boleijn nooit buitengewoon veel heb gevoeld. -

- - Hoe heerlijk schrijft gij over Uw moeder en Uw thuis! Gij zijt wèl te benijden. -

1813. - Mijne vriendin beweert dat gij, terwijl ik hier aan U zit te schrijven, juist, met Uw familielid, dat hier ter stede woont, voorbij mijn raam zijt gegaan, en dat zij die laatste dame hoorde zeggen: O, dus woont fr. Lohman hier? - Gij ziet, dat gij zijt ontdekt. - Gij hebt het hier op Scheveningen dezen zomer niet getroffen met het weer. Wij hebben hier sinds ik terug ben enkel regen en wind en storm. - Ik ben blij dat mijn roman in de Lelie U boeit. Het is een schaduwzijde daarvan, waarover velen klagen, dat zij telkens een week moeten wachten, maar eene die niet is te verhelpen natuurlijk, en in elk geval voor mij het aangename bewustzijn oplevert, dat men daardoor den Woensdag waarop de Lelie uitkomt graag ziet komen. - Ja, schrijf mij maar steeds waarmede gij instemt en waarmede niet, want dat hoor ik steeds graag. - Uw groeten bracht ik over aan mijn huisgenooten. Veel hartelijks van ons allen.

P.L. - Ik heb nog steeds een artikel van U, dat gij mij reeds lang geleden toezondt. Dáárop zag dus mijn vorige correspondentie aan U. - Ja, dat verbaast velen, dat ik mijn werk zoo goed volhoud, ondanks mijn slechte gezondheid, maar gelukkig is mijn hoofd zeer sterk en werk ik gemakkelijk. Als ik mij niet veel lichamelijk vermoei, dan kan ik op één dag thuis, voor mijn schrijftafel gezeten, heel wat af. De boeken van mij die gij hebt aangekondigd gezien zijn: de levensherinneringen (bij van Kampen), hier vroeger verschenen, en een geheel nieuwe roman: Wat nooit sterft (bij Veen).

Uw beschrijving van Uw hond, toen gij uit de stad zoudt gaan, deed mij denken aan het bedroefde doen van Benjamin en Frits in zulke gevallen. Wie zoo iets nooit bijwoonde, die begrijpt het niet. Onlangs had ik hier weer zoo'n koudbloedige, die onnoozel zei: ‘Och, zouden ze dat nu heusch merken als je inpakt?’ - Ik zwijg dan maar, en láát zoo iemand leuteren. 't Is me heusch te veel om er op te antwoorden. - Hoe 't weerzien tusschen Frits en Benjamin en mij was zult gij nu reeds hebben gelezen... dolletjes. - Ik kan niet laten Uw woorden over te nemen dienaangaande:

Vele menschen mochten wel eens bij de dieren in de leer gaan, om erkentelijkheid te toonen; ze zouden er zelf bij winnen, aan hen zien dat dankbaarheid gelukkig maakt, zoo voor wien ze betoont als wien ze ontvangt.

Over 't algemeen geloof ik dat de meeste menschen er in alle opzichten bij winnen zouden als ze wat meer overnamen van de dieren. -

L.P. - In de vorige Lelie hebt gij reeds een antwoord ontvangen. Nu moet ik Uw laatsten brief nog beantwoorden, dien met Uw boekjetoezending. Ik heb nog geen gelegenheid gehad het te lezen, want gij hebt geen voorstelling waarschijnlijk van al de dingen, die hier op, Scheveningen, op mij wachtende waren; en juist voor zoo iets heeft men een kalm uurtje van stemming noodig, nietwaar? Ik hoop echter weldra de gelegenheid te hebben tot een nadere kennismaking. - De schaduwzijde van drie weken vacantie is, dat er daarna dubbel véél te doen komt; en het is deze keer bovendien bijzonder volhandig geweest met allerlei bijkomende omstandigheden. - Vriendelijk gegroet.

C.G. - Van Uw laatste bezending nam ik alleen het artikel over 't Onderwijs aan, omdat ik de twee andere bijdragen niet belangrijk genoeg vind voor de Lelie, zooals zij nu van lieverlede wordt. - Hetgeen gij mij schrijft over Uw ervaringen met dien ex-redacteur verwondert mij niet, en ik vrees ook wel, dat gij Uw geld zult kunnen nazien. Ik kan U al de bijzonderheden, die mij recht geven dit vermoeden uit te spreken, niet in het openbaar mededeelen, maar ik verwonder er mij volstrekt niet over, dat gij Uw briefkaart aan hem als onbestelbaar hebt terug ontvangen. - Als ik U was, zou ik aan den tegenwoordigen hoofdredacteur van het tijdschrift schrijven erover. - Ja, de correspondentierubriek in de Lelie wordt ontzettend veel gelezen; zij is mijzelve, door de velen die ik erdoor leer kennen, inderdaad heel lief geworden. Ik zend U dan het niet-aangenomene weleens terug...

[p. 384]

Ada. - Uit Uw brief heb ik niet kunnen begrijpen, of gij geen antwoord wenscht, dan wel. Ik kies daarom den middenweg, en bepaal mij tot een kort antwoord. Indien ik U verkeerd begreep, en U verdere correspondentie wèl aangenaam is, wil het dan eens bij gelegenheid melden. - Ik laat daarom hetgeen gij nog nader schrijft over de dienstboden-questie rusten. Inderdaad, gij waart geheel vrij Uw stukje met een pseudoniem te onderteekenen. Gij zijt langs ons ‘huis’ getramd, in Augustus - schrijft gij. Nu, dan zult gij toch wel uit beleefdheid ‘huis’ schrijven, want, huisje is de juiste uitdrukking voor dat verblijf. Ik amuseer mij heel dikwijls in stilte met de ingehouden verbazing, waarmee vele mijner bekenden het bekijken; zij vinden het blijkbaar volstrekt niet ‘deftig’ genoeg voor mij, en putten zich uit in beleefdheidsvormen dat niet te laten bemerken. - Als gij hier in April komt, ben ik er misschien wel, en zal U dan gaarne ontvangen. -

Ik vind het heel natuurlijk, dat gij niet wilt weten tegenover anderen, die de Lelie lezen, wie gij zijt; voor dat geval is het het best in iederen brief een nieuw pseudoniem te kiezen; indien gij het steeds boven of onder aan Uw brieven zet, is het voor mij niets lastig. - Ja, als gij het bewuste geval zóó voorstelt: ‘Een nacht en een dag op een zandbank zitten, daarmee doe je niets geen kennis op,’ dan geef ik U gelijk. Maar denkt gij dan niet aan de stemming, die zulk alléén zijn met de wonderbare schepping geeft, - en aan de wonderschoone tinten, juist op zulke eenzame plaatsen, in lucht en zee.? - Een van de meest-wonderbaarschoone dingen, die ik in mijn leven heb gezien, is het kanaal van Suez bij maanlicht. - Wel, wij hadden toen een jonge man aan boord, die, terwijl wij allen in ademlooze verrukking bijeen stonden, verzuchtte: ‘God, wat is er nou aan al dat zand!’ - Aan zulk een prozaïsche opvatting doet mij Uw verwijt aan die zandbankjongelui wel een beetje denken.

Nu, ik hoor dan nog wel eens van U, hoop ik. Vriendelijke groeten.

Hollandicus. - In de vorige Lelie, heb ik U reeds geantwoord, dat ik het bewuste artikel gaarne wil opnemen, als hoofdartikel, maar gij moet het omwerken in het hollandsch, want al die duitsche aanhalingen maken het voor vele lezers tot een minder-aangename lectuur. Ik vind het zeer interessant; en, hoewel de auteur soms overdrijft, ben ik véél met hem ééns. - Hartelijk dank voor Uw woord van sympathie met mijn stukjes over dierenliefde, onlangs onder ‘Varia’. En hartelijk gegroet.

Mijrrha. - Ik heb U op het laatst-gezonden stukje reeds per drukkerij geantwoord. Dan ligt er nog van U een vroeger over dat Fransche in Amsterdam opgevoerde tooneelstukje; maar dat is niets voor een weekblad; het is namelijk zoo'n actueel luchtig iets, zoo'n comédie als deze, vanavond opgevoerd en morgen weer vergeten; een beschouwing daarover in een weekblad komt als mosterd na den maaltijd. Ook moet gij, waar gij er zulke uittreksels uit den inhoud van maakt, niet vergeten, dat verreweg de meeste menschen hier in Holland die fransche tooneelstukken kennen, of, omdat zij ze gaan zien, evenals gij, of omdat zij ze lezen, in de ten onzent zeer veel gelezen Illustration b.v., of langs anderen weg.

- - - Nu ga ik over tot de beantwoording van Uw briefkaart en, van den daarna gevolgden brief. - Ik zend wat ik nu nog van U heb naar de drukkerij; dus dat komt er nu heel gauw in. - Op dat punt van ‘rood’ (gij begrijpt mij?) deel ik geheel Uw meening; ik vind het leelijk, en voel meer voor blauw of lichtgroen of een andere zachte kleur. -

- Nu Uw brief. Neen, ik ben héél tevreden nog steeds over de uitwerking van mijn badkuur in Bad-Nauheim, maar juist daarom wil ik die niet bederven door in ons vochtig en ongezond klimaat te blijven. Mijn drie weken vacantie, (waarin ik zooveel mogelijk ‘buiten’ moest zijn was mij door den dokter gezegd,) heb ik vanwege voortdurenden regen en wind letterlijk geheel en al in huis kunnen slijten. En zoo zijn we dus weer naar het Zuiden.

De reis deden wij niet over Parijs, maar over Wiesbaden, omdat we daar een dag wezen moesten; dat is een paar uur langer, dan over Parijs. Het is wèl vermoeiend zoo'n verre afstand, maar ik slaap toch nog liever in den trein, dan onderweg in een of ander slecht-ingericht hôtel, zooals men dat in fransche provincie-steden zoo dikwijls treft. - - Hartelijk gegroet.