De Hollandsche Lelie. Jaargang 23

Hoofdartikel
Een en Ander.
II. Over het Vrouwenvraagstuk

Een opmerkelijk verschijnsel in de vrouwenbeweging blijft het feit, dat niet alleen door de uiterste linkerzijde, maar eveneens door hen die meer bezonnen zoeken naar eene aannemelijke oplossing van dit ingewikkelde vraagstuk, nog steeds gezocht wordt daar waar niets verloren werd; dat men zich voortdurend blind staart op allerlei dingen die slechts gevolgen zijn van dieper liggende oorzaken, zonder in den regel eenige aandacht te wijden aan die oorzaken zelf; en dat, in plaats van de ziekte aan te tasten in haar zetel, men zich tevreden stelt met allerlei middelen, die niet anders raken dan het uiterlijke der kwaal.

Opnieuw en sterker dan ooit, werd ik door deze merkwaardigheid getroffen, toenmij dezer dagen onder de oogen kwam een concieuse formuleering, door een vrouwelijk fransch rechtsgeleerde, van de desiderata, die in haar oog de onafwijsbare rechten vormen der huidige vrouw. En hoewel door al de verschillende groepen waaruit de beweging is samengesteld, dit programma wel niet aanvaard zal worden in zijn geheel, meen ik toch te mogen aannemen, dat het vrijwel bevat het totaal der verlangpunten, gekoesterd door de verschillende fractiën gesamenlijk.

[p. 130]

Bedoeld ultimatum bevatte niet minder dan de acht volgende eischen:

I.	Kiesrecht.
II.	Openstelling, ook voor de vrouw, van alle ambten en beroepen waarvoor zij de individueele geschiktheid blijkt te bezitten.
III.	Gelijke Salarieering voor man en vrouw in gelijke ambten en beroepen.
IV.	Opheffing van de onbevoegdheid der gehuwde vrouw om op te treden in rechten.
V.	Evenredig aandeel in de ouderlijke macht.
VI.	Regeling van den vrouwenarbeid voor en na de bevalling.
VII.	Geoorloofd onderzoek naar het vaderschap.
VIII.	Vrijheid om te erkennen het vaderschap over uit overspel geboren kinderen.

Nu zij het verre van mij te willen beweren, dat al het bovenaangehaalde in strijd zou zijn met recht en redelijkheid. Wat meer is, ik wil volmondig toegeven zelfs, dat niet weinig van het dús-verlangde billijkerwijze geboden wordt niet alleen, maar inderdaad reeds lang werkelijkheid had behooren te zijn, en dat, zoo het van den wetgever al geen gebrek aan goeden wil, dan toch laakbare nalatigheid is, als tot nú toe zóó luttel in deze richting gedacht werd en gedaan. Maar dit neemt niet weg dat, gesteld al, dat het voor gereede inwilliging vatbare, inderdaad werkelijkheid werd, men dan tóch nog de vraag zou mogen stellen of hiermede iets essentieels bereikt ware, of de geluksnorm der vrouw er belangrijk door zou zijn gestegen of stijgen zou. Of zij met al die nieuw verkregen rechten méér in staat zou zijn zich te ontplooien in den vollen rijkdom harer karakteristieke gegevens, dan nù.

En dan meen ik gerechtigd te zijn om op deze vraag een ontkennend antwoord te geven.

Want hoe wenschelijk, neen hoe noodzakelijk wellicht een ernstige voorziening in bedoelde richting ook zij, toch moet het bij eenigszins nadere beschouwing een ieder in het oog springen, hoezeer bijna al de acht begeerde rechten in hoofdzaak slechts bëoogen het verlichten van de onderhoudszorgen der ongehuwde of op zichzelf aangewezen vrouw. Hoe vooral rekening wordt gehouden met het accidenteele en gewicht gehecht aan het uiterlijke symptoom. En geen enkel ervan wijst op een dieper gaande diagnose, op een streven naar een ernstige, duurzame verwijdering van het uitgangspunt dier verschijnselen.

Immers niet in de meer of minder ongunstige welstandsverhoudingen, nòch in het derven van zekere, 't zij dan bestreden of onbestreden rechten, nòch zelfs in het gemis aan voldoende wettelijke bescherming tegen eventuëele verdrukking door den zelfzuchtigen sterkere, schuilt de oorzaak van der vrouwen nood.

Deze ligt elders, is te zoeken in geheel andere zoo niet tegenovergestelde richting. En dan wel in de eerste plaats in het langzaamaan verloren gaan van het zuiver vrouwelijk bewustzijn; in het geleidelijk vervagen van die eerbiedwekkende hoedanigheden.... zachtheid, ingetogenheid, zelfopofferingsgezindheid - die uitmaken de eigenlijke en natuurlijke bron van alle bekoorlijkheid zoowel als van alle geluk der minder met krachteigenschappen bedeelde sexe. En in de tweede plaats in het feit, - en dit geldt evenzeer voor den man als voor de vrouw - dat men zich al minder en minder rekenschap geeft van de werkelijke bestemming des levens, die niet te bereiken is (zooals het nu vaak den schijn heeft) in een vlak en behagelijk heenglijden langs zoetkleurige bloemenhagen naar een onbestemd, vaagblauw einde, nòch ook in een driftig en overmoedig stuk voor stuk wegwerpen van den voor het ethische evenwicht noodige levensballast, maar wèl in een voortdurend stijgen langs oneffen bergweg, in een nederig, stâag willen het hooge, in een stilarbeidend verheffen van den intuïtieven drang tot den welbewusten wil; in een steeds weer verheerlijken van Gods grootsche Schepping, door het telkens naar Zijn Voorbeeld herscheppen van den hoogen Wil tot de Zegenbrengende Daad.

II.

Hier rijst de vraag: ‘Welke is der vrouwen bestemming?’

‘En God zag dat het den man niet goed was alleen te zijn en Hij schiep hem een gezellin’. En op God's bevel noemde Adam de nieuwgeschapene Eva - Chawah -, dat is ‘Moeder der levenden!’

Indien ooit eene roeping met de daaruit voortspruitende verplichtingen en rechten klaar en nauwkeurig werd omschreven, dan is het wel in deze weinige en eenvoudige woorden. En voor de Christinne zou het dan ook overbodig mogen schijnen het vraagstuk waaraan deze beschouwing gewijd is, te behandelen als een dat niet is opgelost; ware het niet, dat ook bij haar zich teekenen

[p. 131]

beginnen voor te doen, die wijzen op een onrustbarende verwording in dezen.

Immers is het een niet meer te ontkennen feit, dat ook bij de Christenvrouw het klare bewustzijn der levensbestemming niet steeds meer is het eenig wijzende licht op den moeizamen weg; wordt het een droeve waarheid, dat door tal van oorzaken door de steeds groeiende eischen aan weelde en comfort, door het steeds gretiger najagen van genietingen van allerlei aard, en vooral door de zich dagelijks meer en meer compliceerende maatschappelijke verhoudingen, voortdurend onoverkomelijker hinderpalen worden in den weg gelegd aan hen, die hunnen staat overigens zouden willen kiezen naar Gods Woord. Een steeds grooter aantal mannen verliezen òf den wil òf den moed om zich te kiezen een gezellin en te stichten een huiselijken haard. En daardoor neemt onvermijdelijk óók met den dag in gelijke mate toe, het aantal vrouwen, dat hare roeping mist, dat nièt komt tot hare goddelijke en natuurlijke bestemming.

En hier nu zijn we gekomen tot het kernpunt van ons betoog. In plaats van zich nauwkeurig rekenschap te geven van dezen staat van zaken, in plaats van ijverig te bestudeeren èn de psychologische en ethische èn de maatschappelijke oorzaken van dezen dreigenden misstand; (misstand die in zijn voortbestaan noodzakelijk moèt uitloopen op algeheele ondergang der menschelijke samenleving) bepaalt men zich tot het zoeken naar palliatieven, neen erger, neemt men de toevlucht tot allerlei middelen die als narcotica het gevoel voor den ernst der levensdingen verslappen, vraagt men om wetenschap inplaats van wijsheid, om macht inplaats van sterkte, om materieele genieting in stede van hart- en zielverrijkend geluk. En waar het geldt het Leven in zijn meest omvattende beteekenis en strekking, heeft men slechts het oog op den omhang ervan, op het kleinlijk eenzelvige, op den louter ijdelen, uiterlijken schijn.

Of is het niet bij uitzondering slechts, dat we vanuit het kamp der vrouwelijke militanten, vernemen een enkele stem, die verontrust door de veldwinnende verontvrouwelijking der sexe, door het gestadig verminderen der kenmerkende (zoowel uitwendige als innerlijke) verschillen en het hiermede gepaard gaande afnemen der geslachtelijke polariteit, nog reppen durft van een terugkeeren op den dwalend ingeslagen weg, het waagt niet den nadruk te leggen op het stoffelijke levensonderhoud, maar in de eerste plaats rekening te houden met het Leven zelf, en die, beseffend dat der vrouwen nood niet is een absoluut op zichzelf staand feit, maar enkel een betrekkelijk verschijnsel, een toevallig uitvloeisel der algemeen maatschappelijke desorganisatie, voor alles pleit voor vereenvoudiging van den levensstandaard, van het nederig naleven der uit het levensdoeleind zelf ontspruitende verplichtingen? Zijn ze niet schaars, de eenvoudigen die door gereede intooming van allen individueelen hoogmoed en zelfzucht, geneigd zouden zijn mêe te werken tot de herorganisatie van het ontwrichtte, tot een normale heeling van het geheele maatschappelijke samenstel? En hoevele van de kamplustige vrouwen zouden zich willen scharen schouder aan schouder met den man, niet om te streven eenzijdiglijk naar de oplossing der vrouwen-kwestie, maar wél naar dien van het (deze oplossing vanzelf in zich bergend) alomvattend sociale vraagstuk?

En toch, aldus dient der vrouwenstrijd gestreden. Op universeel maatschappelijk gebied ligt, ook voor haar, het veld der éénig vruchtbare actie. En slechts door te streven naar herstel van orde en evenwicht in de geheele menschengemeenschap, zal ook de vrouw de plaats heroveren, die haar uit God en uit de natuur, naar haar gegevens en naar haar wezen toekomt.

Maar dan, als wij spreken van den grooten maatschappelijken kamp, dan weten wij, dat ook deze niet hoofdzakelijk kan gestreden worden op uitsluitend stoffelijk gebied; dat de oplossing der hangende geschillen niet in de eerste plaats te zoeken is in een systematisch ordenen langs wetgevenden weg, nimmer kàn zijn het resultaat van een louter practisch of opportunistisch overeenkomen, dat nimmer het nuchter berekenende verstand de hefboom kan zijn die het uit de voegen geraakte samenstel herstelt tot sluitende eenheid. Dan weten wij, wij allen, wier richtsnoer de Christus is, dat slechts in Hem, die het Hoogste en Eenige doeleind vormt van allen levensstrijd, te vinden is; De Wijsheid en De Kracht óók voor dezen Kamp; dat slechts in Hem, die door Zijn Kruis ons kocht de Groote Verlossing, ook ligt de eindelijke bevrijding uit dezen nood; dan weten wij dat slechts uit Hem, wiens Goddelijke Liefde is eindeloos, wij putten kunnen die machtige Goedheid des

[p. 132]

Harten, die aan onzen wil geeft de hoogheid, aan onze wijsheid de wijding en aan onze kracht de heiliging, die heerlijke Goedheid des Harten, waaruit al eenig kan groeien en bloeien alle werkelijk heilbrengende daad!

Nijmegen, Augustus 1909.

H. VAN ROGGEN-BLOMHERT.