De Hollandsche Lelie. Jaargang 23

Hoofdartikel
Lourdes.

Degene, wien de tijd en de middelen daartoe niet ontbreken, zal welke zijne religieuse overtuiging ook moge zijn, niet onverstandig doen indien hij tot doel van een zijner zomerreizen deze veel besproken bedevaartplaats kiest, al was het slechts omdat zij meetelt in de rei der wereldcentra.

Die niet van beslist vijandige gevoelens tegen elken godsdienst is vervuld, moet zich verheugen in de overwinning daar behaald door de idee op de materie, het doel immers, dat onder welken vorm ook, de verzoening brengt met het leven.

De gebeurtenissen waren in het kort de volgende.

Een arm meisje, Bernadette Sousbirous, 14 jaar oud, dat niets kende dan eenige eenvoudige gebeden en slechts het meest elementaire godsdienstonderwijs had gehad verklaarde, dat zij op den 11^den Februari 1858 in een grot aan de Gave, een vrouw had

[p. 98]

gezien in het wit gekleed, met blauwen gordel, twee gouden rozen op de ongeschoeide voeten en aan den rechterarm lang afhangend een rozenkrans van witte koralen aan gouden schakels. De vrouw was zeer schoon en beminnelijk, zij had haar bevolen met de vingers de aarde op te graven, waardoor een bron zichtbaar werd, zij had haar bevolen zich daarin te wasschen en daarvan te drinken, zij had haar gezegd te bidden en haar gevraagd gedurende twee weken iederen dag op die plaats te komen. Het kind beloofde en deed dit. De andere kinderen, die haar vergezelden zagen niets van de wonderbare vrouw. De woorden op de dagen der twee volgende weken door haar tot Bernadette gesproken en alleen door deze gehoord waren ongeveer de volgende.

- Bid God voor de zondaren. - Boete, boete, boete! -

- Ga en zeg aan de priesters, dat zij hier een kapel moeten bouwen. - Ik wil dat men er in processie zal komen. - Ga drinken aan de bron en wasch u er in. Eet van het gras, dat gij er zult vinden. - Ik ben de Onbevlekte Ontvangenis. - Zij deelde Bernadette ook een gebed mee en drie geheimen voor haar alleen bestemd, waar deze nooit een woord van aan iemand heeft meegedeeld. Alle woorden door de vrouw gesproken waren gezegd in het dialect van de streek.

Door hare laatste woorden: ‘Ik ben de Onbevlekte Ontvangenis, gaf zij op aandringen van het meisje te kennen wie zij was, de Moeder van Jesus.

In het geheel zag Bernadette de verschijning 18 keeren, de duizenden, die haar vergezelden, het nieuws had zich snel verspreid, zagen niets; maar velen der zieken, die daar binnen kwamen om hunne gezondheid bidden, soms zich wasschende in de pas ontstane bron, werden op wonderbare wijze genezen.

Toen de kerkelijke overheid, die zich lang onzijdig had gehouden, zich vergewist had van de echtheid der mededeelingen van Bernadette en van de aan de Grot gebeurde genezingen, gaf zij nadat ook de tegenstand der wereldlijke overheid was overwonnen, haar toestemming tot het bouwen der Basiliek en het houden der bedevaarten naar de grot, die steeds talrijker werden, zoodat na weinige jaren Lourdes is geworden, wat wij het kennen, een tweede brandpunt van Frankrijk in staat duizenden uit alle werelddeelen te trekken.

Het stadje is prachtig gelegen aan den rand der Pyreneëen, de wisselende wolken, de zon, de niet zeer hooge groene bergen geven gezichten, die telkens treffen door hun liefelijke schoonheid. Uit het station komende ziet men een hellenden straatweg voor zich, de Boulevard de la Grotte, waarlangs men in 20 minuten de Grot kan bereiken. De huizen dezer straat zijn alle hotels of winkels van devotievoorwerpen als rozenkransen, medailles enz, soms beiden te gelijk. Een zware steenen brug voert over de Gave, een heerlijk bruisende bergstroom, groenachtig van kleur, en men betreedt door een ijzeren hek de Esplanade, een groot plantsoen, dat uitloopt tegen het front der Rozenkranskerk. Er liggen eigenlijk drie kerken boven elkaar, eerst bouwde men de Basiliek met haar Crypte op de Mastabielarots, de rots der verschijning, later toen de pelgrimages talrijker werden, werd de Rozenkranskerk, een groot cirkelvormig gebouw op den beganen grond tegen den berg aangebouwd, rechts gaat de weg naar de Grot, die eenige minuten verder is gelegen in de zijde van den berg, waarop de Basiliek staat. Altijd is het stil aan die Grot, en toch knielen daar meestal honderden menschen. Fluisteren van gebeden, zuchten, schuifelen van voetstappen is al wat men hoort, waar tegenin krast het scherpe geluid van den ijzeren schoffel, waarmee de oude wachter van de Grot de van de kaarsen afgedropen was van den grond en de kandelabres krabt. Rechts op manshoogte in een nis is een Mariabeeld geplaatst, zooals Bernadette haar zag en op dezelfde plaats. Vóór den ingang is een ijzeren hek, dat rechts en links een doorgang laat voor degenen, die willen binnengaan. In het midden der Grot staat een klein altaar, waaraan s'morgens missen worden gelezen. De afstand van de Grot tot de Gave is tamelijk groot en bezet met banken, die in het midden een vierkant open laten voor de zieken.

Alle pelgrims, ook de zieken voor zoover zij dit kunnen, beginnen hun dag met het bijwonen der H. Mis en het ontvangen der Kommunie, men staat vroeg op, de pelgrimsdag begint om 4 of 5 uur; de zieken, meestal meegevoerd door de groote pelgrimstreinen worden verpleegd in het Hôpital de Notre Dame des Douleurs of in de beide andere hospicen. Het is het werk der brancardiers de zieken van den trein te halen; voor zoover hun toestand het toelaat worden zij in rolstoelen naar de stad gebracht, die dit

[p. 99]

niet kunnen verdragen worden op brancards in een automobiel gelegd, die daarvoor bestemd is en die men den geheelen dag heen en weer kan zien gaan tusschen het station en de hospitalen en tusschen deze en de Grot. Het ambt van brancardier is een vrijwillig liefdewerk, in de hospitalen geschiedt de verpleging door de religieusen van het huis en de infirmières, die met iederen pelgrimstrein meekomen. Om 9 uur 's morgens en ook des namiddags om 2 uur ongeveer worden de zieken gebaad in de piscines, die zich bevinden in eenige badkamertjes links van de grot en waar het water der door Bernadette opgegraven bron wordt heen gevoerd. De brancardiers en infirmières brengen hen naar de afgesloten ruimte vóór de piscines. Daar worden zij neergelegd in de open lucht en wachten op hun beurt om te worden binnengedragen. In de cabines wordt de dienst verricht door mannen en vrouwen, die zich vrijwillig voor dit werk aanbieden. Terwijl de zieken liggen te wachten op de indompeling in het ijskoude water zijn de niet-zieke bedevaartgangers verzameld om de afgesloten ruimte en vóór de Grot. Onder het presidium van een priester wordt daar gebeden. Een mensch te zien in gebed is het schoonste, wat men kan zien, want die mensch heeft zich in verbinding gesteld met het hoogste, met God. Schoon en ontroerend boven alles is het gezicht van deze menigte, de zielen van die honderden zijn geworden één ziel, een vuurhaard brandend van mededoogen om de ongelukkige, lijdende broeders en zusters, brandend van berouw om de vele door hen bedreven zonden, om de zonden der wereld. De lucht in Lourdes is een atmosfeer van tranen, zij wasschen het stof der dagelijksche dingen weg van de ziel, de nevelen waardoor onze inwendige oogen schouwen worden opgetrokken door het vuur der hier zoo kwistig uitgestrooide liefde en een korten tijd leeft men daar zooals moest worden geleefd, zooals het ons boven alles gelukkig zou maken, ook in dit leven, indien wij steeds zoo leefden.

De priester bidt voor, vermaant tot bidden. Deze Ave Maria zullen gebeden worden voor de bekeering der zondaren. ‘Les bras en croix’, klinkt het, de honderden neergeknield strekken de armen uit en de Ave Maria golven door de lucht gevolgd door het: ‘Bekeer de zondaren, Heer, bekeer de zondaren!’ De hoofden buigen zich dieper en díeper en zij kussen de aarde tot boete voor de zonden van heel het menschengeslacht. ‘Laten wij bidden voor onze zieken, laten wij God heden tot een wonder dwingen.’ Weer golven de Ave Maria... ‘Genees onze zieken, Heer,’ roepen alle monden, ‘Heer genees onze zieke broeders en zusters, Moeder Gods bid voor ons! Toevlucht der zondaren bid voor ons! Troosteres der bedrukten, bid voor ons! Genezing der kranken, bid voor ons! Onze Lieve vrouw van Lourdes, bid voor ons!’

Als de laatste zieken zijn gebaad worden, allen naar de hospitalen teruggebracht en blijven daar tot den namiddag. Omstreeks halfvijf worden zij op de brancards en in de rolwagens in twee rijen op het groote plein rechts en links vóór de Rozenkranskerk neergelegd. Eerst de zeer zwaar zieken op hunne brancards, dan degenen die in de rolstoelen kunnen vervoerd worden, die te voet kunnen gaan zetten zich op de banken, die aan het einde een rechten hoek maken, zoodat op het groote plein een vierkant is gevormd, dat slechts een doorgang openlaat voor de processie. In dichte rijen scharen zich de pelgrims achter de zieken en op de trappen, die naar de Basiliek voeren. Dan dragen de priesters het Heilig Sacrament in processie van de Grot naar de Rozekranskerk. Vooraan gaan jonge meisjes in witte sluiers, de leden der congregatie der kinderen van Maria, dan volgen vele mannen en vrouwen, allen vrome gezangen zingend, dan de priesters, waarvan een onder een baldakijn het Heilig Sacrament draagt. Degenen die aan de processie deelnemen, gaan door het door de menschen gevormde vierkant en stellen zich op met hunne vaandels op de trappen der Rozekranskerk.

De priesters blijven staan aan den ingang van het vierkant, hij die het Sacrament draagt schrijdt langzaam voort tot den eersten zieke en geeft hem den zegen. En hij gaat naar den tweede en geeft hem den zegen en zoo schrijdt hij voort langzaam van den een tot den ander tot de lange rij van links is geeindigd en hij het plein oversteekt naar rechts. Intusschen is een der priesters neergeknield midden in de open ruimte. Hij bidt vóór en langzaam herhaalt de menigte zijne woorden: ‘Heer, hij dien gij bemint is ziek! Heer, als gij wilt kunt gij mij genezen!’ Tweemaal herhaalt hij ieder gebed, tweemaal herhaalt het volk zijne woorden. ‘Heer, geef dat ik zie! Heer, geef dat ik hoor! Heer, geef dat ik ga! Heer, spreek slechts één woord en ik zal genezen zijn!’ Drie maal

[p. 100]

wordt het Parce Domine gezongen, dan klinkt het weer! ‘Gij zijt de Christus, de zoon van den levenden God! Hosannah den Zoon van David!’ en de Moeder Gods wordt aangeroepen onder de teederste namen. Neergeknield, de armen gesterkt, de oogen ten hemel gericht doet de menigte God een vurig geweld aan. Als de priester langs de rijen der zieken is gegaan beklimt hij de trappen der Rozenkranskerk en staat stil, het Sacrament in de geheven handen. Het Tantum ergo Sacramentum klinkt door het geheele volk meegezongen en de priester geeft in de doodsche stilte, die daarop volgt, den zegen aan de knielende menigte terwijl hij zich naar links, naar rechts en naar het midden keert. Dan verdwijnt hij in de kerk, de regelmatig opgestelde menigte verspreidt zich, de zieken worden teruggebracht naar de hospitalen en het wordt stil op het groote plein.

Maar 's avonds, als het donker, is wordt het weer levendig, er is procession aux flambeaux. De bedevaartgangers verzamelen zich weer aan de Grot, ieder met een brandende kaars en trekken van daar over de breede steenen opgangen naar boven langs de Basiliek, dalen aan den linkerkant af, trekken vrome liederen zingend, de brandende kaarsen in de hand om de Esplanade en keeren terug naar de Rozenkranskerk, waar zij zich opstellen op de steenen trappen en daarvoor, dan houden de liederen op en klinkt uit de duizende monden het Credo. De trillende kaarsevlammen zijn als het geloof, zwak en bewogen door den wind, neergaande en weer opgaande, maar lichten doen deze vlammen in den nacht en alle te samen maken van onder van de Esplanade gezien een lichtgevend gewelf als het symbool van de gemeenschap der geloovigen. Machtig en grootsch klinkt deze getuigenis van het geloof, belijdenis van het ideaal, overwinning van de stof en van den dood... et expecto resurrectionem mortudum et vitam venturi saeculi. Amen. -

Worden op wonderbare wijze te Lourdes zieken genezen? Het antwoord, dat ik op deze vraag zou geven is: ja, maar zeer weinige. De meeste vertrekken niet-genezen, maar ik durf zeggen, dat geen vertrekt zonder troost, zonder geestelijke genaden hun verkregen door de teederste Moeder. De zieken, die met de pelgrimstreinen meekomen brengen attesten mede van hunne geneesheeren. Indien men meent, dat een geval van genezing zich voor heeft gedaan, wordt dit onderzocht in het bureau des constatations, waar dr. Boissarie, die zijn leven aan deze zaak heeft gewijd, het geval onderzoekt met andere geneesheeren. Blijkt dan de genezing niet langs natuurlijken weg te verklaren en houdt zij stand gedurende een proeftijd, een jaar b.v. dan wordt zij na dien tijd als wonderbare genezing bekend gemaakt. Men is zeer voorzichtig in het proclameeren van het wonder. In het kleine bureau des constatations, waar een ieder vrije toegang heeft, hangen verschillende fotos van gemiraculeerden vóór en na hunne gezezing, onder anderen een met x-stralen genomen afbeelding van het been van de Rudder, het bekende geval, dat in België voorkwam en zeer nauwkeurig is beschreven door Huysmans in zijn Foules de Lourdes. Nog eenige woorden over het bekende geval van M^me Rouchel, dat in den laatsten tijd tegen de Lourdeswonderen is aangevoerd. In 1903 kwam deze vrouw met de bedevaart uit Metz mede naar Lourdes. Lupus had haar een gat in de hand gevreten en het gehemelte doorboord, neus en mond waren één gat geworden, waar onophoudelijk een groenachtige etter uitliep, zij kon geen spijs of drank gebruiken zonder dat die vreeselijke wonden met proppen waren dichtgestopt, daar het voedsel door wang en neus naar buiten kwam, zij voelde zich een voorwerp van afschuw en had zich willen verdrinken, maar een priester te Metz hield haar daarvan terug en deed haar meegaan met de bedevaart. De reis en de eerste dagen van haar verblijf te Lourdes bracht zij in dien vreeselijken toestand door; de reuk, die zij verspreidde was ondragelijk.

Bij den zegen met het H. Sacrament wilde zij zich niet tusschen de anderen zetten, maar verborg zich in de Rozenkranskerk bij het hoofdaltaar. Toen de priester van de processie terugkomende haar voorbij ging met het Sacrament sprong het verband los, dat zij om het gelaat droeg en de van bloed en etter druipende doek maakte een vlek op haar gebodboek. Zij schoof de doek weer voor het gezicht en was boos op Zuster Sophie, die haar slecht verbonden had, zooals zij meende, waarop zij naar deze toeging en haar dit verweet. De Zuster wilde haar een nieuw verband aanleggen, maar toen zij haar de doek afnam zag zij, dat de vreeselijke wonden gesloten waren, slechts litteekenen en roode vlekken waren zichtbaar. De wonden zijn tot heden gesloten. De

[p. 101]

doktersvereeniging te Metz heeft beweerd, dat M^me R. buiten de lupus sporen van lues had, dat zij niet geheel is genezen en evenzeer dat, dat slechts leken en geen doktoren onmiddelijk vóór de genezing de wonden hadden gezien, de plotselinge sluiting dezer wonden niet geldt als wonderbaar. De opmerking van dr. Boissarie, dat men daar nu niet juist geneesheer voor behoeft te zijn, dat de liefdezuster en de andere getuigen zeer goed konden zien een gat in de wang zoo groot, dat zij er de vinger in konden steken en dat zij er het voedsel konden zien doorkomen, is dunkt mij op dit laatste bezwaar een voldoend antwoord.

Wat de beide andere tegenwerpingen betreft, laten wij naar aanleiding daarvan de rekening opmaken van het geval Rouchel, daarbij reeds aannemende, dat de tegenstanders van Lourdes gelijk hebben en M^me R. niet volkomen genezen is. De ongelukkige vrouw, die nog geen slok water op normale wijze kan nemen wordt plotseling zoover genezen, dat zij geen voorwerp van afschuw meer is voor hare omgeving; de wonden zijn gesloten, die nieuwe huid is droog, de reuk heeft opgehouden, zij kan op normale wijze eten en drinken en zich onder de menschen bewegen. Tot heden heeft deze in 1903 te Lourdes ingetreden toestand zich gehandhaafd. Indien wij eens 100.000 gulden cadeau kregen, moeten wij dan die gift ontkennen omdat het geen millioen is? Waarom mag M^me Rouchel niet gedeeltelijk genezen, zij die in wanhoop zich van het leven wilde berooven, waarom moet het ontkend worden, dat Maria haar verkreeg de verlichting van haar lijden, zoodat haar leven thans dragelijk voor haar is. Wellicht is de ziekte, die haar bleef haar kruis, haar opgelegd, haar smart, die haar moet brengen tot God.

Ik eindig zooals ik ben begonnen en zeg: gij die kunt, ga, wat ge gelooft of niet gelooft naar Lourdes; als gij niet als vijand gaat, komt gij rijker terug dan gij zijt gegaan.

Juni 1909.

S. ERENS-BOUVRY.

Het verhaal der gebeurtenissen te Lourdes in het jaar 1858 vindt men het best opgeteekend in het eenvoudig en zeer betrouwbaar boekje van J.B. Estrade. Récit d'un témoin intime. De schrijver, die in dien tijd ontvanger van de belastingen te Lourdes, heeft Bernadette persoonlijk gekend, hij heeft haar waargenomen tijdens hare extases aan de grot, hij was tegenwoordig bij de verhooren, die de plaatselijke autoriteiten haar deden ondergaan. Van alles hield hij aanteekening en hij geeft in zijn boekje zijn herinneringen en indrukken zeer getrouw weer.