De Hollandsche Lelie. Jaargang 22

Imah.
Een geschiedenis uit de Tropen, door C. Arntzenius.

In de Kampong Lamah te Soerabaia werd in een Inlandsch huisje op een Dinsdag avond een kindje geboren van het mannelijk geslacht.

Onder veel smarten was het ter wereld gekomen, maar toen de doekoen (Inlandsche vroedvrouw) de moeder in 't oor fluisterde, dat het een jongen was en blank, toen vertoonde zich een vreugdestraal op haar lief gelaat en hare oogen kregen een ongekenden glans.

Toean Allah (God) had dus haar bede verhoord en ze kon niet nalaten, om uit te roepen: ‘Ach, Toean Allah baik betoel!’ (‘wat is onze lieve Heer toch goed!’).

En toen ze later het kind eens mocht zien, toen ontsnapte een vreugdekreet aan haar gemoed, want het geleek, als een druppel water op haren geliefden ‘toean’! Imah was indertijd een mooie jonge Inlandsche vrouw en nauwelijks zestien jaar oud, was zij, zooals de meeste Inlandsche meisjes, reeds volwassen. Hare vormen waren eenig mooi en haar tint was mat, ‘koelit langsep’, zooals men dat noemde.

Toen Jhr. de Cannebière als 2^e luitenant aankwam te Soerabaia, waar hij geplaatst was en hij de mooie Imah aldaar ontdekte, was hij direct besloten haar te nemen als zijne huishoudster.

Jhr. de Cannebière had een knap uiterlijk en was blond en lang; zijn bijnaam op de Kon. mil. academie was ‘de kraan’, want hij was verbazend knap, behoefde nooit te blokken, maakte alle fuiven meê en kwam toch altijd n^o. 1 door zijn examens. In Holland reeds had deze charmeur veel meisjesharten veroverd, zonder er ooit toe te kunnen besluiten, zich te binden. Hij vond dat maar lastig; als je 30 à 35 was, dan was 't nog altijd tijd genoeg om te trouwen; hij wilde 't leven nog wel eens recht genieten. En zoo kwam het, dat toen hij uit Breda ging, om zich in te schepen naar Indië, vele meisjesharten, als 't ware, gebroken waren, want kende men eenmaal de Cannebière, dan moest men van hem houden.

Deze charmeur nu kwam te Soerabaia en op 'n middag, dat hij wandelde naar Simpang, daar zag hij de mooie Imah wandelen in sarong en cabaya en een melati (witte, sterk riekende bloem) in haar kondé (haarwrong).

‘Voor den duivel, wat 'n mooi kind!’ dacht hij bij zichzelf en Imah had nog nooit zulk een knappen ‘toean blanda’ (hollandsche meneer) gezien.

Na verloop van een week was Imah geinstalleerd bij luitenant de Cannebière en zij zorgde goed voor haren heer.

Zij bestierde het huishouden met zuinigheid en was uiterst zindelijk, zij streelde zijn maag met heerlijke spijzen, die ze zelf klaar maakte, en last not least, zij hield van hem met een passie, zooals slechts in het Zuiden wordt gevonden. 's Morgens vroeg was Imah al op, dan maakte zij heerlijke koffie klaar voor haren toean en verscheen deze in de voorgalerij, dan trok zij zich bescheiden terug in de achtergalerij. Zij deed alles wat hem welgevallig was; zijn goed was altijd keurig versteld en lag klaar, zoodat hij het maar zoo voor het aantrekken had. Als de Cannebière 's avonds een partijtje had, hetgeen dikwijls gebeurde, dan kon men er vast van op aan, dat er nooit iets mankeerde, aan speeltafel, dranken, souper; alles ging stil, geruischloos en van Imah was nooit een spoor te zien.

Zijne collega's benijdden de Cannebière zijne mooie huishoudster, doch geen van allen zouden 't ooit in hun hoofd krijgen, om haar 't hof te maken, aangezien slechts de Cannebière voor haar bestond en zij hem alleen trouw bleef.

Dit duurde zoo vele jaren, nadat zij hem

[p. 685]

overal gevolgd was; waàr hij ook overgeplaatst werd, hetzij te Atjeh òf in de binnenlanden, Imah liet haren heer niet alleen. Zij volgde hem als een schaduw. -

Zoo langzamerhand echter verlangde zij naar een kind, en vooral een kind van hem, dien zij zoo innig liefhad.

Jhr. de Cannebière had haar van den eersten dag af, dat zij bij hem in huis kwam, gezegd, dat er nooit sprake moest zijn van een kind, dat vond hij lastig en dat, zoodra hij zoo iets merkte, zij dan dadelijk weg moest.

Imah wist dat wel vooruit, want dat was dood gewoon: zoo ging 't altijd in de wereld en zij beloofde dan ook haren toean, dat van zoo iets geen sprake zou zijn.

Maar toen zij jaren lang bij haren toean geweest was en van hem zoo heel veel was beginnen te houden, toen sloop een heimelijke wensch bij haar binnen, toen wilde ze zoo dol graag een kindje van hem hebben. Een blank, mooi kindje en dat op hem geleek!

Ze wist, dat ze weggezonden zou worden, maar ze wenschte 't toch zoo vurig!

In Godsnaam dan, al ging zij weg, dan had ze toch naderhand, als ze oud was geworden, iemand, die haar aan hem herinnerde! Dan zou Imah in dat kind haren heer weêr herkennen en dat zou voor haar een eeuwige vreugde zijn. En toen ze ook hare belofte niet hield, toen vertoonden zich weldra de verschijnselen, dat Imah moeder zou worden. Heel omzichtig vertelde ze 't aan de Cannebière, die toornig werd en haar beval, naar een ‘doekoen’ te gaan, om de onverwachte gast te doen verdwijnen, maar Imah weigerde dit en toen zou ze weggezonden worden.

De Cannebière viel 't afscheid werkelijk zwaar; hij was zich eenigszins aan Imah gaan hechten en daarbij uit een materieel oogpunt, was 't voor hem een verlies, aangezien zij zijne belangen zoo goed behartigde. Maar 'n kind! Neen, dàt ging niet! Wat moest hij daarmede aanvangen? En dan een zwartje misschien! En wàt zou zijn adellijke familie daarvan zeggen? Neen, dan moest ze maar weg, maar hij zag er zoo tegen op. 't Was, wel is waar, slechts een huishoudster, maar ze had hem 't leven zoo aangenaam mogelijk gemaakt, ze had hem 't beste gegeven wat ze had, want met lichaam en ziel hing zij aan hem!

De Cannebière had medelijden met Imah, maar wàt hij ook smeekte, zij bleef bij haar besluit. Zij verklaarde hem ronduit, dat zij zóóveel van hem was gaan houden, dat ze een kindje van hem hebben wilde. Zij zou er zelf voor zorgen, als hij haar geen geld zond; zij vroeg hem niets, maar zij zou, als ze van hem weg was, altijd aan hem blijven denken als aan haren besten toean en zij hoopte vurig, dat het kindje op hem zou lijken.

Zij weende en 't eind was, dat Cannebière haar hield tot een paar maanden vóór dat de gebeurtenis zou plaats hebben. Imah zou dan naar Soerabaia terug gaan in de kampong bij haar moeder; vóór dien tijd zou zij zorgen, dat haar toean weêr een goede huishoudster terug had, om hem geen verdriet te doen.

Het eenige, waarop Imah stond, was, dat zij een groot portret van de Cannebière meêkreeg. En op een mooien dag, de vogels kweelden lustig in de boomen, op dien mooien dag nam zij afscheid van haren heer.

Zij viel hem om den hals, zij had ‘sakit hati betoel’, (ontzettend veel verdriet) nu ze weg moest, maar haar kind, zou alles goed maken. Zij hoopte, dat toean Allah, haar toean altijd zou beschermen, want hij was zoo goed en ‘toean Allah’ was altijd goed voor goede menschen. Zij gaf hem een talisman, hij moest dat altijd bewaren en zorgen, dat 't nooit wegraakte. Nogmaals viel ze hem om den hals, daarna ging ze weg, aan de andere bedienden haar heer aanbevelende.....

Ze wilde alléén weg, heel alléén... ach! toean Allah, saja poenja anak minta banjah betoel!’ (ach, God, mijn kind vergt veel van mij!)

En Imah kwam in haren kampong terug bij hare moeder en maakte alles in orde voor de komst van haren lieveling. Elken Zondag ging ze met een tambangan (klein prauwtje) naar 't eilandje daar dicht bij om te offeren aan de apen, rijst, nootjes, bloemen enz., want dan zou haar liefste wensch vervuld worden, zeide men en in stilte prevelde zij de bede, dat haar kindje een jongen mocht zijn en lijken zou op haren toean, zoo blank, zoo mooi, zoo knap!

En op den bewusten Dinsdagavond, een geluksdag, daar werd de jongen geboren en hare bede was verhoord. De doekoen had haar voorspeld, dat deze jongen later, veel eer zou verwerven, hij zou beroemd worden en Imah zou veel vreugde van hem beleven. Hij zou onkwetsbaar zijn, dat alles kon de doekoen voorspellen en Imah was den hemel te rijk.

Zij schreef een brief aan de Cannebière, die haar geld zond; dit deed hij geregeld een jaar lang, en toen liet hij niets meer van zich hooren.

Karel, zoo heette Imah's jongen, groeide voorspoedig op; 't evenbeeld van de Cannebière en als moeder en zoon samen wandelden, dan verwonderde men zich met deze vreemde speling der natuur.

[p. 686]

Imah wilde nooit meer huishoudster worden, maar toen haar jongen zes jaar oud was, trouwde zij met een hollandsch onderofficier, die Karel zijn naam gaf.

Zoo gebeurde het dat Karel in plaats van de Cannebière, gewoon Mulder heette. Imah's man was trotsch op het mooie kereltje, maar 't verdroot hem toch, toen later zijn kinderen toevallig bruin waren. Karel wist niet beter of Mulder was zijn vader en Imah liet hem in dien waan, doch in stilte dacht ze nog altijd aan haren heer.

Karel moest officier worden en dat werd hij ook van uit Indië, toen vertelde Imah hem, wie zijn vader was en hoe alles gebeurd was.

Karel voelde een zekeren wrevel tegen de Cannebière, die hem niet eens zijn naam had gegeven; hij haatte den man, die van zijn moeder wel lijfsgenot gehad, maar haar later aan haar lot had overgelaten en hem een anderen naam liet dragen, dan dien, waarop hij recht had.

Hij zwoer zich te wreken op dien ontaarden vader, maar Imah liet hem beloven, dat nooit te doen, want dat de Cannebière iemand was, van wien ze nog zielsveel hield en dat Karel alléén voortgekomen was uit groote liefde, omdat zij boven alles een kind van hem hebben wilde, en zou hij, háar jongen, zich op dièn man willen wreken?

Neen, dat zou niet gebeuren, integendeel, áls Karel hem ooit eens mocht ontmoeten, dan zou hij tòch van hem houden. Als hij hem in den oorlog ontmoette dan zou hij zijn vader beschermen, ter wille van Imah, zijn moeder.

't Viel den jongen hard, maar hij gaf zijn woord en toen hij officier werd, moest hij naar Atjeh.

Hij was zoo moedig en kloek, dat hij al heel gauw een Militaire Willemsorde kreeg en een eeresabel. Zijn naam was op aller tong en wat de doekoen voorspelde bij zijn geboorte, werd bewaarheid.

Wie er ook gewond werd, hij niet; de kogels vlogen Karel om de ooren, niet één, die hem doorboorde.

Imah kreeg allerlei berichten over zijn moedig gedrag en verheugde zich over haren jongen.

Jhr. de Cannebière, die in Holland woonde en wist, dat een zekere luitenant Mulder, zijn zoon was, schreef hem en Imah een brief, dat hij Karel als zijn zoon wilde erkennen en hem zijn naam van Jhr. de Cannebière wilde schenken.

Hoe graag Imah, dat ook gezien had, niet om den adellijken titel, maar omdat ze zooveel van haren vroegeren heer had gehouden, haar zoon bedankte voor de eer; hij heette nu Mulder, anders niet. Zijn geboorte had hij verfoeid en nu hij beroemd was geworden, nu wilde hij hem tot zijn familie rekenen.

Neen, dàt liet zijn trots niet toe.

En zoo gebeurde het, dat een paar maanden daarna, toen Mulder in de soos met een paar vrienden zat te hombren, de soosjongen hem kwam zeggen, dat er iemand in de voorgalerij was om hem te spreken.

Mulder volgde hem en stond op eens vlak tegenover een ouden heer met knap uiterlijk, die tot hem zeide: ‘Ik ben de Cannebière, je vader, wees niet vertoornd, ik kon de verleiding niet weerstaan, om je te zien. 't Is waar, ik heb niet mooi gehandeld, maar je moet je ook in mijn toestand als 2e luitenant verplaatsen.

Wees overtuigd, dat ik hetzelfde zou gehandeld hebben, als jij gedaan hebt, maar nu ben ik gekomen, om alles goed te maken, reik mij de hand, mijn jongen!’

Karel stond onbewegelijk, hij stak geen hand uit, zijn gelaat stond strak en hij antwoordde: ‘Ik moèt van u houden, want ik heb 't beloofd aan mijn moeder, maar 't valt me zwaar, weet dat wèl.’

‘Als je 't niet kunt, Karel, doe je dan geen geweld aan, ik weet wel, dat ik tegenover jou geen recht van spreken heb, maar ik beken alle schuld, en Karel, iemand, die schuld bekent, staat hoog!

Wees er van overtuigd, dat, waar je me ook noodig mocht hebben, ik altijd tot je dienst ben. En nu, zeg me, waar je moeder woont.’

Karel reikte zijn vader de hand en bracht hem naar Imah, die nooit gedacht had, haren toean nog eens in levenden lijve vóór zich te zien.

Niettegenstaande alles, begon Karel toch van de Cannebière te houden, en deze, die tot de invloedrijkste lui behoorde in Holland, was zijn zoon in alles ter wille.

Ook Mulder en kroost en Imah bezorgde hij een prettigen ouden dag; door dit alles maakte hij goed, wat hij aan Karel had misdaan.

De talisman had zijn uitwerking niet gemist: de Cannebière bleef daardoor steeds aan Imah denken; dit was Imah's klein geheimpje. - - - -